Het gesprek over waarden en normen krijgt weer een impuls doordat het NL Kabinet er een nota over heeft gepubliceerd. Deze geeft zoveel aanknopingspunten voor commentaar dat we er nog verschillende keren op terug zullen moeten komen.
In de nota staan een hele hoop goede dingen. Een groot deel van de plannen zal zeker geen kwaad doen.
Maar toch is er een fundamentele fout in de aanpak.
In de nota wordt toegegeven dat er veel verschillende waarden zijn. Ook dat die afhankelijk van ieder persoon zijn.
Dus toegegeven dat “een waarde een subjectief begrip” is.
Dan komt de sprong naar “gemeenschappelijke waarden”, zonder dat er een basis, een fundamentele waarde als uitgangspunt gedefinieerd is.
Een waarde is iets dat iemand wil krijgen en/of behouden. Dat zijn heel veel verschillende dingen die door ieder persoonlijk in een rangorde van belangrijkheid gezet kunnen worden. Bij deze rangorde zal “je eigen leven” er steeds uitkomen als de allerbelangrijkste. Zonder je eigen leven is er geen enkele andere waarde meer mogelijk.
Dit uitgangspunt en de daarmee onlosmakelijke consequenties (waarover een volgende keer meer) ontbreekt in de nota. Daardoor komen er contradicties in de nota en worden gemeenschappelijke waarden genoemd waaraan de overheid zich zelf niet houdt.
Bij voorbeeld al direct bij de eerste van de zes genoemde “kernwaarden”:
— gelijke behandeling en het verbod op discriminatie —
Mooi GEZEGD, maar GEDAAN wordt door de overheid:
-voorkeur geven aan vrouwen boven mannen
-mensen uit bvb Somalië worden anders behandeld dan uit Polen, dan uit België, enz.
Het is prachtig om over goed gedrag te praten, maar als het voorbeeld dat de overheid geeft dat niet ondersteunt, dan zal het effect minimaal zijn.
Dat weten ze waarschijnlijk want er wordt al gewerkt om meer van deze punten wettelijk (strafbaar) vast te leggen.
Het repareren van scheuren op de bovenste verdieping van een hoge flat die op drijfzand gebouwd is, zal tijdelijk enig soelaas kunnen brengen. Maar er zullen toch nieuwe scheuren ontstaan, en uiteindelijk zal het gebouw in elkaar storten.
Zoals ik in mijn Law and Economics preek
http://www.libertarian.nl/h…
stelde, kan volgens Tibor Machan in zijn boek “Capitalism and Individualism†(http://www.cybereditions.com), de economische wetenschap blijven wat zij is op twee voorwaarden. Ten eerste dat wordt afgestapt van haar imperialistische ambities en determinisme. Ten tweede dat aanvaard wordt dat ‘s mensch leven gedragsnormen doet ontstaan. Meer in het bijzonder betekent deze tweede voorwaarde dat wordt afgestapt van de Kantiaanse opvatting dat de normen tot een andere wereld behoren. De eerste voorwaarde betekent dat aanvaard wordt dat de veronderstellingen waarop de economische wetenschap berust een beperkt toepassingsgebied hebben in ‘s mensch leven. Ook dient, wil de eerste voorwaarde vervuld zijn, afgestapt van de veronderstelling dat ‘s mensch handelen volledig gedetermineerd is door verwijzing naar verschillende observeerbare, causale factoren die aan het werk zijn volgens identificeerbare wetten. Er dient dus afgestapt van het positivisme in de wetenschapsleer.
M.b.t. het debat of waarden subjectief dan wel objectief zijn, verwijst Tibor op pp.55 –56 van dat boek naar het voorbeeld van de aspirine. Hoeveel aspirines moet je nemen om van je hoofdpijn verlost te worden? Een of twee? Is dit een objectief or een subjectief feit? Tibor antwoordt dat dit afhangt van het individu dat met hoofdpijn behept en dat het antwoord dus niet universaliseerbaar is. Deze niet-universaliseerbaarheid betekent echter niet dat het aantal aspirines dat je moet nemen een subjectief gegeven is. Integendeeel, het aantal aspirines dat je moet nemen wordt bepaald door eeen objectief feit, te weten het te genezen individu.
Waarden zijn dus inderdaad een objectief begrip.
Comments are closed.