Voor een groot aantal maatschappelijke problemen bestaan er mooie libertarische oplossingen. Dat is prachtig natuurlijk. Maar stel, een bepaald iemand, heeft de wens om een complex civiel project te realiseren. Ik noem een stuwdam, ik noem een snelweg.
Hoe wordt zoiets binnen een libertarische maatschappij gerealiseerd?
Mijn eerste gedachte is dat de getroffenen gecompenseerd dienen te worden voor de schade die wordt geleden. En terecht. Maar wat als iemand hardnekkig blijft tegenwerken en gewoon zijn/haar eigendom niet wil afstaan, waardoor het civiele project niet gerealiseerd kan worden?

Ieder grootschalig project zal net als nu door een bouwbedrijf of consortium van bouwbedrijven worden gerealiseerd, gefinancierd door een consortium van banken en andere geldschieters, en in opdracht van degene die het eindproduct (stuwdam, snelweg, etc) zal gaan exploiteren.

Die opdrachtgever is nu vrijwel altijd de overheid, maar in een libertarische samenleving zal het een private rechtspersoon zijn, d.w.z. een bedrijf of een groep van individuen die er belang bij hebben samen te werken en dit project te realiseren.

Als voorbeeld kan je kijken naar de dijken die al in de middeleeuwen werden aangelegd om Nederland tegen overstroming te beschermen. Dat gebeurde door alle samenwerkende belanghebbenden (boeren en burgers) onder leiding van de waterschappen (waarschijnlijk de oudste democratische organisaties ter wereld).

Natuurlijk waren er toen ook al boeren die dwars lagen en geen zin hadden aan zo’n dijk mee te betalen (de zgn. free riders). Als het er maar weinig waren werd de dijk wel gebouwd en werden de kosten voor degenen die wel deelnamen hoger. Maar als het er veel waren kon de bouw wegens gebrek aan middelen niet doorgaan en bleef het gevaar voor overstroming voor iedereen bestaan. Daarom werden later de dwarsliggers gedwongen mee te betalen aangezien de waterschappen bij meerderheid van stemmen beslisten. Het ‘algemeen belang’ ging dan voor het individuele belang. Die dwingende praktijk gebaseerd op het algemeen belang is tot op de dag van vandaag gehandhaafd.

In een libertarische samenleving is zoiets ondenkbaar en zullen andersdenkenden altijd met rust worden gelaten. Natuurlijk zullen de belanghebbenden proberen die andersdenkenden over te halen, maar als iemand tegen elke prijs medewerking blijft weigeren is daar niets aan te doen en zal een project of niet van de grond komen, of veel duurder worden omdat het anders moet worden uitgevoerd.

Een bekend voorbeeld is het ‘lijntje van Van der Gaag’. Toen in 1847 de spoorlijn tussen Den Haag en Rotterdam werd aangelegd, zou de lijn daarbij onder andere het zogenoemde Laantje van Van der Gaag bij Delft moeten kruisen. Omdat de eigenaar een exorbitant bedrag voor de benodigde grond vroeg, besloot de spoorwegmaatschappij uiteindelijk de spoorlijn dan maar met een grote boog om het laantje heen te leiden.

Meer over de onderhandelingen tussen de grondeigenaren en de particuliere spoorwegmaatschappij is hier te vinden: http://www.spoorzoeker.nu/l…

Bovenstaande tekst is geciteerd uit een discussie op het Vrijheidforum (http://www.libertarian.nl/c…)
De vraag werd gesteld door Lucas, met een antwoord van Speedy.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

4 REACTIES

  1. Inderdaad wordt in een vrije libertarische maatschappij nooit iemand met (dreiging van) geweld gedwongen.
    Maar hij kan wel "buitengesloten" worden van allerlei andere vrijheden. Hij kan geweigerd worden als lid van een plaatselijke vereniging, niet toegelaten worden in het café, en dergelijke geweldloze maatregelen.

  2. Bij waterschappen ligt het toch anders. je kunt een waterschap het beste vergelijken met een Vereniging van Eigenaren. Als iemand een stuk grond koopt in een polder, dan verplicht hij zich automatisch aan het deelnemen van gemeenschappelijke voorzieningen. Hetzelfde dus als iemand een flat koopt in een appartementencomplex.

    Ontginningen en polders werden overigens ook al in de middeleeuwen door de Graaf (Holland) of Bisschop (Sticht) in het leven geroepen. Pioniers mochten dara homesteaden als ze de Algemene voorwaarden van graaf of bisschop aanvaardden. Deze overeenkomst heette de "cope", plaatsnamen als Boskoop en Nieuwkoop herinnereren nog aan deze overeenkomsten en ontginningen.

  3. Een voorbeeld zijn de Franse autoroutes a peage (tolplichtige autosnelwegen)

    Wél is het zo dat de staat in de jaren ’50 en ’60 het voortouw nam met het aanleggen ervan, maar in 2001 zijn deze wegen geprivatiseerd en thans zijn de expoitanten zelf verantwoordelijk. Zie http://www.autoroutes.fr/pu…

Comments are closed.