In Irak is een geweldexplosie aan de gang.
Los van waar het begonnen is, is wel duidelijk dat als er personen gewelddadig bezig zijn, dat dan de “beschermingsorganisatie” vaak niet anders kan dan dat geweld door tegengeweld te stoppen. Net als de politie een misdadiger met geweld moet stoppen of arresteren.
Als een troep plunderaars bezig is, en Nederlandse mariniers zijn verantwoordelijk voor de orde, dan zal het vaak nodig zijn om met gebruik van geweld die plunderaars te stoppen.
Toen een patrouille mariniers tegen plunderaars opliep, moest de commandant dus beslissen wat te doen. Nu heeft hij een “geweldsinstructie”! Die zal hij wel in zijn slaap kunnen opdreunen. Maar, jammer, de werkelijke situatie zal nooit precies in die voorschriften passen. Hij heeft dan geen tijd om naar Den Haag te bellen en te vragen wat precies te doen, dus hij handelt. Daarbij kunnen foutieve beslissingen en ongelukken gebeuren.
Het is goed dat die achteraf onderzocht worden. Al is het alleen al om van te leren. Maar het stuit me tegen de borst dat Erik O, de commandant in dit geval, meteen wordt opgepakt, vastgezet en naar Nederland wordt gestuurd om voor het gerecht te komen. Dit had ook op een andere manier onderzocht kunnen worden.
Het deed ons een genoegen dat Generaal Van Kappen dit ook duidelijk durfde te zeggen:
De verantwoordelijkheid van het gebruik van geweld kan nooit helemaal alleen op het bordje van de militair komen. Ook de autoriteiten dragen verantwoordelijkheid, meent Van Kappen. “Je loopt risico in chaotische, moeilijke omstandigheden. Dan moet een militair ter plaatse in seconden beslissen wat hij doet. Hij zit dan niet achter een bureau met een sigaretje een afweging te maken.”
“Er zit interpretatie in de instructies. Anders zouden de regels onwerkbaar zijn.” Wel zal een militair zich achteraf moeten verantwoorden voor zijn beslissing. Dat vindt Van Kappen terecht.
Wij ook. We willen nog aanvullen dat voor de eventuele fouten en ongelukken op de eerste plaats zij verantwoordelijk zijn die de soldaten naar dit gevaarlijke gebied gestuurd hebben. Zij horen te weten dat die gebeuren.
