“De wereld lijkt een fase van monetaire chaos te zijn binnengetreden”, stelt Dries Lesage terecht. Die monetaire chaos ontstond nadat de akkoorden van Bretton Woods, die voor vaste wisselkoersen en monetaire stabiliteit zorgden, in 1973 werden opgezegd. Lesage stelt dat er slechts één oplossing is om de monetaire instabiliteit te beeindigen en dat is het uittekenen van ‘een nieuwe financiële architectuur’.
De laatste twee jaar is er een enorme monetaire strijd losgebarsten. De hoofdspelers zijn de VS (met de dollar), de EU (met de euro), Japan (met de yen) en China (met de yuan). De grootste krachtmeting vindt plaats tussen de VS en de EU. Zoals iedereen weet ging de euro zich enorm versterken ten opzichte van de dollar. De yen is voorlopig de derde jankende hond. De yuan, de munt van China, het mogelijke economische wonder of de mogelijke economische flop van de 21ste eeuw, is nog steeds gekoppeld aan de dollarkoers. Vraag is hoe lang dit nog zal duren. Op dit moment lijkt de monetaire strijd er een te zijn van beggar-thy-neighbour.
Economische tsunami?
Een tsunami is een golfslag die in het diepste van de oceanen quasi rimpelloos verloopt, schepen nauwelijks oplicht, maar eens de golf in ondiepe wateren komt verandert hij in een huizenhoge golf en beukt hij met een verwoestende kracht op de kusten. Op de financiële markten zie je zaken gebeuren van enorme omvang, maar die voorlopig nauwelijks tot uiting komen in de koersen. In Japan wordt er nu al een paar jaar fors geïntervenieerd om de yen laag te houden ten opzichte van de dollar. Om onder andere hun export te beschermen. Maar de interventies worden met de loop der tijd grotesker. In 2003 heeft de Japanse centrale bank 200 miljard dollar geïntervenieerd om de koers van de yen in toom te houden. In 2004 was het nog véél meer. Japan koopt massaal dollars op en dit zorgt ervoor dat de dollar niet nog meer daalt. De Japanse centrale bank voert tegenwoordig de grootste interventies uit de monetaire geschiedenis.
Wat indien ze dat nu eens niet hadden gedaan? Vrij eenvoudig: dan had je de dollar zien vallen als een zak cement van de Empire State Building. De tweede vraag is: Wat wordt hierdoor het meest gemaskeerd, de zwakte van de dollar of de sterkte van de yen? De zwakte van de dollar allicht. De derde vraag is: Wie is in die hele historie nu de ‘outsider’? Diegene die langs de kans staat. Antwoord: de euro. De euro stijgt wat de andere twee goed uit komt. De vervolgvraag: Wanneer beseft die derde dat hij erin geluisd wordt en wat kan hij doen? Antwoord: Allicht veel te laat zodat hij niet veel meer kan doen.
Het enige wat de grote exodus uit de dollar, de volledige neergang van de reservemunt van de wereld, tegen houdt, is het feit dat men niet goed weet waar naartoe. Wie wordt de opvolger. De yen is niet toerekeningsvatbaar en de euro is een stagair. Neem nu het stabiliteitspact dat de economische unie moet behoeden voor hoge begrotingstekorten. Dit pact was in het begin bedoelt om de Europese pilaren, Duitsland en Frankrijk, te beschermen in de Unie tegen hoge begrotingstekorten van kleine landen zoals Portugal, Ierland, enz. Nu durft men zelfs Italië al niet meer berispen voor het uit de hand lopende begrotingstekort. Als Duitsland en Frankrijk ook al de regels aan hun laars lappen, waarom zou Italië er dan geen schep bovenop mogen doen? Het gemiddelde begrotingstekort van alle eurolanden ligt op 2,9%. Dat is nog net onder de drie procent grens van het pact. Met dank aan Finland.
Men kan stellen dat het niet goed gaat met de Amerikaanse economie maar de Europese is er al niet veel beter aan toe. En het wordt nog erger. De Europese welvaartstaat is op het punt gekomen van verval, de gevolgen van de vergrijzing worden langzaam zichtbaar, en het is op zo’n moment dat de euro zich moet bewijzen in een Unie met oplopende begrotingstekorten, een Unie die denkt aan een hoge snelheid richting Oosten te kunnen uitbreiden. ‘Imperial overstretch’ , heet zoiets. Men verwacht het bij de VS, maar het zou wel eens sneller het oude Europese continent kunnen herleiden tot slechts een schiereiland van een reusachtig continent dat beheerst wordt door andere machten.
Door Jeroen Vandamme
