Als een zakenman een opdracht kan krijgen door iemand steekpenningen te betalen, mag hij dat dan doen of niet?

Waarom eigenlijk niet?

Joep van den Nieuwenhuyzen staat weer in de belangstelling omdat zijn RDM in 1998 aan Pinochet van Chili 1,5 miljoen aan smeergeld heeft betaald om de opdracht te krijgen voor het leveren van 200 Leopard tanks voor een waarde van 80 miljoen dollar. Dat betekende toen flink wat werkgelegenheid.

Een persoonlijke ervaring van enkele tientallen jaren geleden. Mijn ingenieursbureau zou een grote opdracht kunnen krijgen. In een gesprek onder vier ogen vroeg de beslissende persoon me: “Wat zit er voor mij aan vast als je die opdracht krijgt?”
Mijn verbouwereerde antwoord was:”Niets, wij doen dergelijke dingen niet.”
Resultaat: de opdracht ging naar de concurrent. (Pogingen om verhaal te halen via de baas van die persoon liepen op niets uit. Er was immers geen “bewijsstuk”)

Sindsdien heb ik nog vaak nagedacht over de moraliteit van steekpenningen.
De conclusie is, dat het niet immoreel is om smeergeld te betalen om een opdracht te krijgen. Zonder dit te doen, mis je de opdracht en werk. Het bedrag van de steekpenningen komt dan gewoon in je verkoopprijs.

Iets heel anders is dat voor de partij die smeergeld vraagt en ontvangt. In de regel is dat niet de eigenaar van het bedrijf of organisatie die de opdracht te vergeven heeft, maar een functionaris die wel de bevoegdheid heeft om te bepalen wie de opdracht krijgt.
Als die persoon dus geld voor zichzelf vraagt (en krijgt), komt dat boven op de kostprijs en wordt dan door de eigenaar, zijn baas, betaald. Hij bedriegt daarmee zijn baas en is dus immoreel bezig.

Kortom, smeergeld geven mag, ontvangen niet! (Ook al zegt de Nederlandse wet wat anders!)

2 REACTIES

  1. Omkoping mag toch al lang in Nederland?

    Om de vier jaar proberen een aantal louche figuren mij om te kopen met allerlei beloftes, de meest gebruikte is dat ik er de komende tijd toch echt "financieel op vooruit ga".

  2. Ik kan er enigzins inkomen dat smeergeld betalen niet immoreel is en het ontvangen zonder toestemming/medeweten van de baas/opdrachtgever wel immoreel is.

    het ironische is dat het morele gedrag (smeergeld betalen) het immorele gedrag (of de incentives daartoe) in stand houdt. Nu wil ik niet zeggen dat smeergeld betalers de ontvangers hebben aangezet immoreel te handelen. Dat zij zulks in stand houden is evident. Als niemand smeergeld zou betalen (net zo moreel gedrag als het wel betalen, men heeft immers een keuze) dan zouden de incentives om activiteiten te ontplooien die ertoe leiden dat men smeergeld kan ontvangen geen wortel kunnen schieten, ofwel het immorele gedrag zal niet plaatsvinden.

    Nu is het de vraag wat beter, wenselijker, is. Het morele gedrag dat immoreel gedrag (direct) in stand houdt. Of het morele gedrag dat het immorele gedrag op heft? Het antwoord laat zich raden.

Comments are closed.