Bestuurlijke vernieuwing is, terecht, een hot item. Helaas zijn er maar weinig politici die zich echt hard maken om de status quo te doorbreken.
Daarom komt minister Pechtold met allerlei ingewikkelde plannen om te democratiseren. Dit onder het typisch Haagsche motto: “Waarom makkelijk doen als het moeilijk kan?”
Politieke vernieuwing is niet zo lastig te bereiken, sterker nog: het kan heel eenvoudig.
De “kloof tussen politiek en burger” is mede ontstaan doordat onze tweede kamer, die 150 leden telt, in feite slechts uit een achttal leden bestaat. De heren Bos, Van Aertsen, Marijnissen, Verhagen, Dittrich, Rouvoet en Herben, aangevuld met mevrouw Halsema.
Deze fractievoorzitters zijn binnen hun partij zo machtig, dat de rest van de tweede kamer eigenlijk nog maar weinig te vertellen heeft. Dit noemt men dan fractiediscipline. De niet-fractievoorzitters zijn slechts stemvee die de partij-lijn moeten volgen, ook wel back-benchers genoemd. En af en toe mogen ze wat roepen op hun deelterrein.
Om dit te doorbreken is eigenlijk slechts één middel nodig: zorg dat ook de backbenchers weer meetellen in Den Haag. Onze grondwet stelt onomwonden dat de volksvertegenwoordigers “zonder last en ruggespraak” hun werk moeten kunnen doen. Het huidige systeem met fractievoorzitters die de stem van alle leden van één fractie kunnen bundelen is in feite ongrondwettelijk. Daarom is Geert Wilders ook uit de VVD getreden, hij zag geen mogelijkheid om zijn werk te doen binnen een fractie waar hij zijn eigen gevoel niet mocht volgen.
De oplossing voor dit probleem is kinderlijk eenvoudig: laat de leden van de tweede kamer anoniem hun stem uitbrengen bij iedere stemronde. Zo telt de stem van nummer 38 van het CDA even zwaar als de stem van Maxime Verhagen, en kan geen kamerlid zich meer verschuilen achter fractiediscipline. Dit zal ook het dualisme flink ten goede komen, want iedereen, ook coalitiepartijen, kan anoniem slechte plannen torpederen. Zonder dat daarmee de regering in gevaar hoeft te komen.
Het geeft wel aan dat er meer druk op de regering komt om goede plannen te maken in plaats van halve compromissen. Bovendien volgt het anonieme stemmen logischerwijze uit onze eigen grondwet. Van regering en parlement zou je toch minimaal mogen verwachten dat ze zich aan de grondwet houden.
Als tweede, kleine, wijziging zouden we dan ook nog af moeten van het “doorschuifsysteem”. Daarmee bedoel ik het systeem dat bij verkiezingen de vaste volgorde op de lijst wordt aangehouden. Zo kan nummer 30 van de VVD-lijst gekozen worden met slechts de stemmen van hemzelf en zijn familie, terwijl nummer 40 buiten de boot valt met tienduizend aanhangers.
Dit valt eenvoudig op te lossen door een kleine wijziging van de kieswet. Door na de verkiezingen eerst te bepalen hoeveel zetels iedere partij krijgt, en dan op basis van die zetelaantallen te kijken naar het aantal stemmen dat op de personen in kwestie is uitgebracht.
Een voorbeeld: De Libertarische partij krijgt in totaal genoeg stemmen voor 2 zetels. Nummer één op de lijst kreeg het meeste stemmen, dus die mag in de kamer komen. Maar, van de overige mensen op de lijst was het nummer 18 die de meeste voorkeursstemmen kreeg. Hij is dan degene die het zeteltje warm mag houden, nummer 2 tot en met 17 hebben pech gehad.
Als we deze twee bovenstaande wijzigingen zouden doorvoeren krijgen we een totaal ander aanzicht van de politiek. Kamerleden krijgen de vrijheid om tot op zeker hoogte hun eigen koers te varen, zeker in hun stemgedrag. Of ze daarna openbaar maken of ze voor of tegen een voorstel hebben gestemd moeten ze zelf weten.
Maar bovendien krijgen ze tijdens verkiezingstijd véél meer belang bij het promoten van zichzelf. Binnen de partijen zal er een soort van dualisme ontstaan, omdat kandidaten zowel belang hebben bij het promoten van hun partij, als bij het promoten van zichzelf.
Dat geeft een compleet nieuwe en extra dimensie aan de politiek. En dat is hard nodig, daar is iedereen het wel over eens.
Het Ei van Columbus ! Waarom dit idee niet doorgestuurd naar D’66 Dittrich & Pechtold c.s. met afschrift naar "Buitenhof" bijvoorbeeld ?
Inderdaad, Nederland staat bekend om haar monistische regering….
[2] regering moet natuurlijk zijn: regeringsstelsel (regering + staten generaal)
Mijune heren ,
alles is achterhoede gelul,we zitten in de neerwaartse spiraal van een cyclische
ontwikkeling,elke ingreep is onherroepelijk in mijn ogen tot mislukken gedoemd.
Opkomst hoogtepunt en neergang
van het Romeinse rijk,cq neergang
nederlandse,cq wereldpolitiek.
Lees Tao, het systeem van eerste en tweede kamer prinsjesdag,inzicht van Zalm,Wellink het is history.
Waarom zou je je druk maken om dit
politieke geneuzel van politici met een
centimeterbreed referentiekader.
Hmm, ik vraag me toch af of ik daar zo blij mee zou zijn. Het is nu al vrijwel zeker dat een partij waarop ik stem zich niet aan de punten uit het programma houdt die ik wél wil, en wel aan de punten die ik nÃÂÂet wil. Als ze ook nog eens anoniem gaan stemmen en ik op een persoon moet gaan stemmen i.p.v. een programma, kan ik al helemaal niet meer zien of hij/zij doet wat ik wil.
@Owl: maar hoe lang denk je dat zo’n gast die truuk kan blijven uithalen?
[5] Owl,
Waarom stemmen op lui waar je van ter voren weet dat ze je gaan bedonderen ?
Groetz,
Cincinnatus.
[5] Owl, je stemt nog steeds op een partij. Want zonder jouw stem wordt die partij kleiner dan met jouw stem. Je kunt alleen binnen die partij als kiezer meer invloed uitoefenen door op bijvoorbeeld de meest liberale VVD-er te stemmen. Of de meest Stalinistische SP-er, voor mijn part.
Het punt is juist dat de fractiediscipline doorbroken kan worden op deze manier, en dat rare compromissen ("wij stemmen voor rekeningrijden, als jullie voor meer kinderbijslag stemmen") een stuk lastiger worden. Omdat alle fractieleden ook een stukje eigen verantwoordelijkheid krijgen.
[8] Zijn er niet-stalinistische SP-ers dan ?
Groetz,
Cincinnatus.
[8]
Het vervelende met dat anonieme stemmen is natuurlijk dat je als kiezer niet weet wie de meest liberale VVD-er dan wel de meest stalinistische SP-er is.
[10] Dat weet je niet aan de hand van het stemgedrag in de kamer. Nu weet je dat trouwens ook niet, omdat ze geen mogelijkheid hebben zich te onderscheiden.
Maar….omdat ze persoonlijk belang hebben bij een eigen achterban, zullen de meeste kamerleden proberen hun achterban te informeren. Weblogs zijn daar een prima middel voor, naast natuurlijk allerlei traditionele media.
Kamerleden die niet in de media komen, en zich niet profileren, zullen in "mijn" systeem namelijk maar een kleine kans hebben om terug te keren. Ze moeten dus wel laten zien waar ze voor staan.
[11]
Maar je kan natuurlijk A stemmen, en vervolgens in je weblog schrijven dat je B gestemd heeft. Niemand die het weet.
Als kamerleden wél eerlijk zijn in wat ze stemmen, dan gaat de anonimiteit er af, en zijn we dus net zo ver als we al waren.
Dan is er nog de mogelijkheid dat ze stiekum tegen de fractiediscipline in stemmen, maar in het openbaar doen alsof ze zich netjes aan de fractiediscipline houden. In dat geval zou een slecht (maar ook een goed) voorstel wel eens door een anoniem kamerlid getorpedeerd kunnen worden, maar dan weet weer niemand wie het is.
[12]
Ter verduidelijking van de laatste zin: ik bedoel dus dat de kiezers het ook niet weten.
Daarbij wil ik nog opmerken dat ik denk dat kamerleden makkelijker de kiezer in de maling kunnen nemen dan elkaar.
Ik bedoelde dus wat Martin zegt. Alleen legt hij het misschien wat duidelijker uit.
Comments are closed.