Dit is het tweede deel uit een nieuwe serie getiteld “misverstanden”, geschreven door Kim Winkelaar. Deze serie zal iedere vrijdag één wijdverbreid misverstand proberen uit de wereld te helpen. Het doel van deze serie artikelen is, in herschreven vorm met het hier geleverde commentaar er in verwerkt, om te worden uitgegeven in boekvorm.
Vaak zijn er politici die zaken willen regelen waarvan ze weten dat de meerderheid van de bevolking het er niet mee eens is. De EU-grondwet was daar een duidelijk voorbeeld van, maar er zijn natuurlijk véél meer zaken die wél geregeld zijn of worden, maar niet zoals de meeste mensen zouden willen. Ik ken persoonlijk bijvoorbeeld maar weinig mensen die het een goede zaak vinden dat de politie bekeuringen uitdeelt aan mensen die ’s nachts op de snelweg 124 kilometers per uur rijden. Toch is het blijkbaar democratisch besloten dat dit gebeurt.
Als een politicus toch iets wil waar de meerderheid het niet mee eens is dan staan hem verschillende wegen open, waarvan de meest eenvoudige het “onderzoek” is. Dagelijks lezen we wel een kop in de krant zoals “Een ruime meerderheid van de Nederlanders wil een strenger milieubeleid.” (Die ruime meerderheid was in dit geval 59%, en was ook alleen maar voorstander indien het ze niks zou kosten)
Met als gevolg dat de politici, die toch al een strenger milieubeleid wilden, zich “gesteund” voelen door het volk, men wil het immers! Helaas bestaat bij veel mensen het misverstand dat al die onderzoeken en peilingen echt representatief en onbevooroordeeld zijn. Mensen zijn bovendien zo opgevoed dat ze zich meestal bij de wil van de meerderheid neerleggen, dus zo slaat de politicus twee vliegen in één klap. Hij kan zijn beleid doordrukken, en bovendien zullen de meeste tegenstanders hun mond wel houden.
Onderzoeken en enquêtes zijn echter behoorlijk glad ijs om je op te begeven, bij het ondervragen van mensen gaat het namelijk vrijwel nooit om wat de mensen vinden, maar bijna altijd om de mening van de onderzoeker. Hij moet alleen nog even bewijzen dat de meerderheid het met zijn mening eens is.
Een beetje politicus gebruikt dus onderzoekers die het met zijn eigen stroming eens zijn. De universiteit Wageningen is bijvoorbeeld zo’n instituut waar Groen Links het best onderzoeken kan laten uitvoeren.
Hoe zijn onderzoeken dan te manipuleren? Er zijn in heel veel methodes, maar we zullen hier de drie meest voorkomende manieren van manipulatie behandelen.
De eerste, en meest voorkomende, is de suggestieve vraagstelling. Stel, je wilt als politicus weten of er “draagvlak” is voor belastingverhoging. Dan kun je Maurice de Hond bellen, en die de vraag laten stellen “Bent u voor belastingverhoging? “
De kans is erg groot dat uit deze vraagstelling blijkt dat een grote meerderheid tegen belastingverhoging is. Dus wordt de vraag iets anders geformuleerd, en komt er zo uit te zien:
“De staatsschuld loopt op. Dit gaat ten koste van latere generaties, en is slecht voor de economie en het milieu. Een beperkte verhoging van de lasten kan deze problemen verhelpen. Bent u daar voorstander van?”
Opeens zegt een meerderheid “ja” tegen de vraagsteller. En heeft de politicus, of welke opdrachtgever dan ook, zijn zin.
Deze methode is in vrijwel ieder onderzoek terug te vinden.
Een tweede veelgebruikte methode om onderzoeken naar de hand te zetten is een erg algemene vraagstelling hanteren. Zo zou je wellicht willen weten wat mensen van snelheidscontroles vinden. Deze leveren een half miljard euro per jaar op, dus wat u ook van mening bent, ze blijven er toch wel mee doorgaan. Toch is het handig om hier draagvlak voor te hebben, en dus is door het Nipo de vraag gesteld: “Bent u voorstander van roodlicht en snelheidscontroles?”
De truuk is dat vrijwel iedereen voor controle op door rood licht rijden is. De brede vraagstelling maakt dat het antwoord makkelijker is te manipuleren in het uiteindelijke rapport. Iedereen komt wel eens echte maniakken tegen op de weg, dus er is volgens velen weinig mis met controle, zeker op zo iets als door het rode licht rijden.
Vervolgens schrijft het Bureau verkeershandhaving, opdrachtgever in dit geval, vrolijk een kop boven een persbericht:
“Weggebruikers in grote mate eens met regels.”
“Het BVOM vraagt weggebruikers elk jaar naar hun mening over verkeershandhaving. De acceptatie van verkeerscontroles op de vijf speerpunten varieert van 74% voor snelheidscontroles tot 99% voor controles op alcoholgebruik.”
Dankzij de brede vraagstelling kan men goede sier maken, het grootste deel van de bevolking staat immers achter het beleid! Reden genoeg om meer geld en mankracht te krijgen uit Den Haag. Maar vraag eens op een verjaardagsfeestje wat de mensen vinden van de snelheidscontroles. Wedden dat u geen 74% voorstanders kunt vinden?
Bovendien is een brede vraagstelling makkelijk te verwerken naar de gewenste kant in de conclusie van het onderzoek.
Zo kan een onderzoeker u ook dit vragen: “De overheid doet goede dingen, bent u het hiermee eens, redelijk eens, neutraal, of niet mee eens?”
Bijna iedereen weet wel iets goeds op te noemen van de overheid. Dus het percentage eens-stemmers is groot. Voor het gemak worden in de conclusie namelijk alle “Neutraals”, “redelijk eens” en “volledig eens” bij elkaar opgeteld. En voila! De volgende dag leest u in de krant dat 90% van de Nederlanders tevreden tot zeer tevreden is over de overheid.
Een derde methode van manipulatie is om het persbericht naar aanleiding van zo’n onderzoek creatief op te stellen. Bij zaken waar de onderzoeker blij mee is wordt dan bijvoorbeeld 55% van de bevolking “een ruime meerderheid”, 35% is, al naar gelang de wensen, een “groot aantal mensen” of een “kleine minderheid”.
Zaken waar men minder blij mee is worden uiteraard gewoon niet genoemd in het persbericht.
Onderzoekers weten dat de media in vrijwel alle gevallen klakkeloos het persbericht overnemen, zonder het onderzoek zelf te lezen. Om dit te bevorderen zullen de meeste onderzoekers het persbericht naar het ANP sturen. Deze organisatie stuurt dan namelijk alleen het berichtje door zonder het hele onderzoek, zodat het voor serieuze journalisten al weer lastiger wordt om het echte onderzoek te pakken te krijgen. Als ze dat al zouden willen natuurlijk. Behalve gortdroge lectuur zijn onderzoeken namelijk ook meestal een stuk minder schokkend dan de kop in het persbericht doet vermoeden.
Al met al is er maar één ding te concluderen: onderzoeken en enquêteren is een ideaal middel om de mensen op het verkeerde been te zetten, en een “draagvlak” te hebben dat niet bestaat. Een draagvlak dat vervolgens wel wordt gebruikt om maatregelen te nemen.
Geloof dus nooit in de uitkomsten van enig onderzoek zonder het eerst zelf gelezen te hebben.
En als het onderzoek totaal niet overeen komt met je persoonlijke beleving, dan is het in 99% van de gevallen dankzij de suggestieve vraagstelling, ook wel misleiding genoemd.
Het duurt wat langer, maar is zó véél effectiever dan wapengekletter. Gewoon hersenspoelen totdat iedereen als een zombie doet wat de baas zegt.
Ik merk iedere keer in gesprekken hoe vreselijk moeilijk het alleen al is, om mensen te laten zien dat belasting diefstal is.
Iedereen snapt dat 1 op 1 geld stelen onder dreiging van een wapen, diefstal is. Ook als drie mensen een vierde dwingen vindt men het nog fout.
Gek genoeg, als een ‘gekozen regering’ (zonder opzichtige miltairen of politie met wapens) iedereen dwingt belasting te betalen, dan ineens gaan mensen mij uitleggen ‘dat ze er (ook) goede dingen mee doen’, ‘wie legt er anders wegen aan?’, bla, bla enzovoort.
Maar weinigen zien dat het precies het zelfde is. De structurele propaganda door school en media en dit soort ‘wetenschappelijke’ onderzoeken, werpt z’n wrange vruchten af.
Gelukkig dat er mensen blijven die de vinger op de zere plek leggen.
Ik hoop dat je boek wanneer het uitkomt door velen gelezen wordt. En dat het – net als de vrijspreker – enige weerstand kan bieden aan de verzombificering!!
Tsja alles wat niet goed uitkomt verdraaien is schijnbaar standaard beleid. Zet net toevallig op de NOS te kijken en kwam dit tegen http://www.nos.nl/nos/artik… Met de kop : Nieuwe kieswet voordeel Berlusconi
Lijkt alsof de machtswellusteling Berlusconi een nieuwe kieswet heeft verzonnen en er doorheen gedouwd heeft terwijl als je verder leest blijkt het districten stelsel te worden vervangen door evenredige vertegenwoordiging (net als de meeste democratische landen) Een van de gevolgen blijkt te zijn dat links nagenoeg weggevaagd zal worden bij de volgende verkiezingen. En daar schijnt dus het werkelijke probleem te zitten. Een evenredige vertegenwoordiging schijnt niet te mogen als de meeste mensen niet voor links willen stemmen.
een hele bekende is het selectief noemen van aantallen of percentages. Zo zou het aantal nieuwe aids-patienten met 20% zijn toegenomen iedereen schrikken maar bij nader onderzoek ging het van 20 naar 24. Ook zouden er jaarlijks 18.000 mensen eerder overlijden aan de fijnstof, klinkt schrikbarend maar van de 16,5 miljoen is dit slechts 0,1% zodat al die drakonische milieumaatregelen totale waanzin zijn. Overigens vraag ik mij af hoe men dat voortijdig doodgaan heeft vastgesteld want dat kan volgens mij helemaal niet.
Wladi: zie mijn stukje genaamd Natuur&milieu 🙂
"… en dus is door het Nipo de vraag gesteld: "Bent u voorstander van roodlicht en snelheidscontroles?""
Dit noemen ze in veldonderzoek toch een ‘cocktailvraag’? Gebruik item X dat redelijk algemeen geaccepteerd is, of waarvan je kunt aannemen dat je repsondenten er positief op reageren en laat item Y meeliften.
Je respondenten keuren zonder het te merken item Y goed.
‘Er zijn leugens, grove leugens en er is statistiek’ Benjamin Disraeli.
cheers,
Kaye
Nog een methode: via zogenaamde belangengroepen. Bijvoorbeeld: de ANWB heeft aangegeven wel een voorstander te zijn van Kilometerheffing. de ANWB vertegenwoodigt (blijkbaar) alle automobilisten in Nederland….Dus… alle automobilisten zijn derhalve ook tot voorstander van de kilometerheffing verworden.
En met de percentages zelf kan ook uitermate gegoocheld worden, aangezien het een relatieve grootheid is. Welke grootheden worden vergeleken?
Feitelijke cijfers kunnen hier goed mee verdoezeld worden.
B.v. Bij een test van een medicijn tegen cholesterol is na 5 jaar 98,8% nog in leven en bij de placebo-gebruikers nog 98,4%.
Maar dan kijkt men naar de gestorvenen: 1,2% tegenover 1,6%, en propageert dan: 25 % meer kans op overleven!
Terwijl de verbetering uiteraard 0,4% was. (met dank aan H.C. Moolenburgh ‘Op je gezondheid!’)
[3]Er sterven in Nederland per jaar ongeveer 136,000 mensen, dat is ong. 0.8% van de bevolking.
Als fijnstof jaarlijks 0.1% van de bevolking doodt, dan is het dus een levensgroot probleem: dan veroorzaakt het ong. 12% van alle doden.
Overigens kun je bij sectie vaak vaststellen waar iemand aan overleden is. Zonder die oorzaak was de persoon later gestorven, vandaar dat ‘vroegtijdig’
Huub
Huub
De oorzaak van 100% van de sterfgevallen is "hartstilstand".
De vraag is wat de oorzaak van de hartstilstand is 🙂
Die 18.000 doden door fijnstof zijn trouwens pure extrapolaties van omstreden Amerikaans onderzoek.
Zoals het RIVM zelf stelt: "Als bepaalde Amerikaanse studies over langdurende blootstelling geldig zijn voor Nederland, zouden mogelijk tienduizend tot enige tienduizenden mensen ongeveer tien jaar eerder overlijden. Deze uitkomsten zijn echter zeer onzeker."
[7] Nee, er is echt 25% minder sterfte bij de behandelden in jouw voorbeeld.
Dat percentage heeft wel een enorme fout omdat bij clinical trials het verschil tussen 98.4 en 98.8 niet significant zal zijn.
Overigens zij de getallen veel indrukwekkender en wél significant als het om echte cholesterolverlagers gaat.
Huub
[8]
Huub,
Gebrek aan "lucht" ? 😉
Ik hoef jou natuurlijk niet te vertellen, dat hier wel een probleem is, maar laat ik het voor de lezer toch doen.
De individuele doodsoorzaak is vaak een oorzakencomplex. En een arts stelt meestal maar één van die oorzaken vast.
Statistisch gezien zit daar dus een heleboel "lucht" in.
Aan de andere kant kan je wel een statistische (on)zeker verband leggen, tussen de mortaliteit en bijvoorbeeld blootstelling aan straling binnen een bepaalde straal van een kerncentrale.
Maar in het individuele geval is veel lastiger vast te stellen, of iemand daar uiteindelijk wel of niet aan is overleden.
Groet,
Harry
[10]
Niet significant, inderdaad! Maar toch kun je, zonder te liegen, propageren dat er 25% grotere overlevingskans is.
Terwijl je ook, zonder te liegen, kunt stellen dat er slechts 0,4% grotere overlevingskans was.
Waarmee ik de willekeur van het gebruik van percentages wilde laten zien.
[10]
Het ging hier om een statinepreparaat.
Dezelfde arts noemt nog een fraai voorbeeld:
Fluoridering van drinkwater leidt tot 50% minder tandbederf!
Bij een onderzochte leeftijdsgroep ontdekte men bij de gefluorideerden 1 aangetaste tand, gemiddeld, en bij de niet-gefluorideerden gemiddeld 2 aangetaste tanden.
Kijk je alleen naar die twee tanden: een winst van 50%.
Maar bekijk je het hele gebit, met 32 tanden en kiezen, dan is de aantasting 3,1% resp. 6,2%. Een verbetering van 3,1% dus!
Propagandistisch is 3,1% niet veel, maar 50%, dat maakt indruk op de argeloze lezer!
Beek, ik kwam vorige maand bij mijn sigarenboer. Ik kocht een staatslot, waarop de sigarenboer, naar eer en geweten en volledig conform de waarheid, de wijze woorden sprak: koop er nog één mijnheer, dan is uw kans op de jackpot 100% groter!
Hoe groot de des-illusie toen ik, ondanks die 100% kans, toch niks won 🙁
ik kan iedereen het boek van Bjorn Lomborg aanraden voor statistisch geknoei door linxen. Zo zouden 2 miljard mensen aan ondervoeding lijden maar er zijn twee soorten ondervoeding: een tekort aan calorieen en een tekort aan bepaalde voedingstoffen vanwege een eenzijdig dieet. Uiteraard is iedere dode er 1 teveel maar echt honger hebben iets van 200 miljoen mensen, de rest zou met af en toe met een vitaminepilletje geholpen zijn. De belanghebbenden gooien echter alles bij elkaar zodat de indruk ontstaat dat 2 miljard mensen dreigen om te komen van de honger.
Nog een goeie was de sperm count: door de milieuvervuiling zouden mannen dunner zaad hebben, hiervoor werden onderzoeken uit de jaren 30 vergeleken met huidige en die bevstigden de stelling. Maar wat bleek: los van het feit die onderzoeken om diverse redenen appels en peren waren werd er in de jaren 30 aanzienlijk minder gewipt dan tegenwoordig, ik meen 1 keer in de week toen tegen 3 keer nu (vanwege de pil en zo) en na drie zaadlozingen is het spul aanzienlijk dunner dan na eentje.
De milieutaliban heeft het altijd over het aantal voetbalvelden per minuut dat er aan regenwoud wordt gekapt en dat zijn er aardig wat maar percentueel is de totale mate van ontbossing slechts 0,3% per jaar terwijl 90% van alle regenwouden er nog gewoon staat. Het noemen van die voetbalvelden maakt meer indruk dan het noemen van het percentage.
[14] ik heb enige jaren geleden een reclameuiting in de bus gekregen die mij ‘100% garantie op een kans’ bood.
Ons winkelcentrumpje had enige jaren geleden een actie waarop je kans maakte op een half miljoen gulden. Dat bleek dus een kans om een staatslot te winnen en daarmee een kans op de toenmalige hoofdprijs van een half miljoen. Een kans op een kans dus. Juridisch klopte het wel.
Over nietszeggendheid gesproken: Wastora noemde zich ‘Europa’s grootste speciaalzaak’, geweldig maar wat is een speciaalzaak ? En vroeger stond in Castricum ‘Nederlands grootste electronicazaak zonder filialen’, ook een goeie.
[14]
Sorry Kim, die goklust had ik niet achter jou gezocht. Zeker niet met 0% pay out, terwijl de opbrengsten grotendeels naar gesubsidieerde charitatieve instellingen gaan. 🙁
[17] Nuchtere: het was maar een anecdote uiteraard.
Ik ben wel goklustig, maar daar hoeft de staat niet beter van te worden.
Met de post je zwart verdiende Engelse ponden opsturen naar wedkantoren in Albion is veel spannender 🙂
Goed dat dit soort manipulaties eens belicht wordt. Voor bijna ieder klein vrijheidje dat een minderheid wil hebben kan je een meerderheid vinden die het afkeurt. Zo komen we tot een prohibitionistische verbodsmaatschappij waarin alles ofwel verboden, ofwel verplicht is en mensen slechts toegelaten wordt het hoognodige te doen.
[13] Toch Beek, daalt de omzet van de tandarts met 50% en niet met 3.1%
🙂
Huub
[9] [11] Okay, okay, zo vlak voor het weekend ga ik jullie niet vervelen met medische praatjes natuurlijk.
Rekenkundig klopte het niet, dacht ik. Of fijnstof werkelijk een doodsoorzaak is, is een kwestie van onderzoek. Ik heb geen idee, ben er nog niet ingedoken.
Zo op voorhand kun je je wel iets voorstellen bij (long-)kankerverwekkend fijnstof, maar dat gaat ongetwijfeld slechts ruis zijn op de longkanker doden door roken.
Huub
Kim, waar jij over schrijft zijn enquetes en die zijn inderdaad op verschillende punten te manipuleren. Een tweede soort onderzoek verward een causaal verband met een correlatie. Je moet echt verstand hebben van cijfers wil je de fout ontdekken. Als er wordt gezegd dat bij 20 procent van alle verkeersongevallen de bestuurder een stropdas droeg, dan zal niemand het logisch vinden om de stropdas in het verkeer te verbieden. Wordt precies hetzelfde soort onderzoek gedaan, waarbij niet naar stropdassen maar naar snelheid wordt gekeken, dan klinkt het best logisch als er beweerd wordt dat verhoging van de rijsnelheid met 1km/u tot 3 procent meer ongevallen leid.
Het verband tussen snelheid en ongevallen is kwalitatief net zo goed onderzocht als het verband tussen stropdassen en ongevallen.
[8] Als 0,8% van de bevolking sterft per jaar, zou de gemiddelde levensduur boven de 100 jaar meoeten liggen, dus ergens klopt iets niet in je feiten.
Comments are closed.