Roodverschuiving

Sterrenkundigen die het licht van ver verwijderde, zich snel verwijderende melkwegstelsels bestuderen, zien dat dit roder lijkt dan het oorspronkelijk was. Dat komt omdat, wanneer lichtgolven ons oog bereiken vanuit een lichtbron die zich snel van ons vandaan beweegt, deze golven enigszins uitgerokken zijn. Ze zijn dus langer, en omdat licht met een langere golflengte roder van kleur is, lijken ze roder dan ze oorspronkelijk waren.
In de Belgische politiek kennen ze een zogenaamd Cordon Sanitaire. Oorspronkelijk betekende dat dat alle partijen beloofden met het toenmalige extreemrechtse Vlaams Blok geen bestuursakkoorden te sluiten, maar gaandeweg is dat in een ware hetze ontaard, inclusief politieke processen, een vrije maatschappij onwaardig.

Dit Cordon Sanitaire nu heeft voor een roodverschuiving in het politieke spectrum gezorgd.

Terwijl het kiezerspubliek voor het Vlaams Blok, later het Vlaams Belang, verkiezing na verkiezing groeide, zodat het bij de laatste verkiezingen 24 % van de stemmen haalde, werd de verbetenheid van de andere partijen tegen hen eveneens sterker, zo sterk zelfs dat dezen bereid blijken om om het even welke coalitie aan te gaan om het vermaledijde blok toch maar in dat Cordon te houden. Ze hielden zichzelf en het volk voor dat het Vlaams B(e)l(ok)ang een ‘ondemocratische’ partij was, en daarom noemden ze zichzelf ‘democraten’, en het Vlaams Belang, vanwege hun antibelgische houding, ‘republikeinen’. Zo hielden ze de gezamenlijke vijand in de oppositie, en gaandeweg bleek dat dat voor de andere partijen de beste manier was om zichzelf aan de macht te houden.

Immers, het Cordon Sanitaire fungeerde (en fungeert) als een scheermes van Ockham. Dat is een wetenschappelijk principe dat zegt dat je feiten die er niet toe doen niet tot de werkelijkheid hoeft te rekenen. Dat helpt je om je perceptie van de werkelijkheid niet te laten beïnvloeden door verzinsels. Het hanteren van dit principe heeft ertoe geleid dat de Belgische politiek nu geen rekening meer houdt met de mening van meer dan één miljoen mensen.
Dat heeft zo zijn gevolgen voor het ideologische landschap.

Gaandeweg hebben we de voorbije 15 jaar een verlinksing van de grote rechtse partijen kunnen gadeslaan, met name van de christen-democraten en de liberalen. De Christen-democraten zijn gekomen van een positie van een relatief katholiek geïnspireerd maatschappelijk conservatisme, gecombineerd met een relatieve voorkeur voor de vrije markt en een duidelijke atlantische visie met sympathie voor de Verenigde Staten, naar een veel progressievere, uitgesprokener sociaal-democratische, antikapitalistische en continentalere (Franse) positie. De liberalen zijn opgeschoven van een uitgesproken Hayekiaanse (!) en atlantische positie naar een progressieve anti-amerikaanse partij waarin de liberale component werd geconfineerd tot een quasi-libertijns hedonisme. Zelfs antikapitalisme werd gemeengoed onder nieuwe liberale politici en het onderscheid met een progressief socialisme werd zo klein dat de liberale partij er in België tegenwoordig in slaagt stemmen af te snoepen van de socialisten, het enige lichtpuntje misschien.
De kleur van Christen-democraten en liberalen werd alsmaar roder en steeds meer rechtse kiezers haakten af en kozen voor het Vlaams Belang. Maar afhakende kiezers werden uit de geaccepteerde werkelijkheid gesneden met behulp van Ockhams scheermes en het resultaat was nog meer roodverschuiving bij de ‘democrats’. Achter dat gordijn van de geaccepteerde werkelijkheid ontwikkelde het Vlaams Belang zich van een relatief extremistisch gebeuren naar een brede rechtse volkspartij met een sterke conservatief-libertarische vleugel, maar ook met een minstens even sterke conservatief-solidaristische vleugel, die echter met extremisme al lang niets meer van doen heeft.

Aangezien men met een scheermes van Ockham 24 % van de kiezers (en van de ideeën) wegsnijdt uit het democratisch gebeuren, kan men beweren dat het ‘centrum’ in het midden van de overige 76 % ligt. Dat is op 38 % van de lat en dat is behoorlijk links en lang geen centrum.
Zo zorgt de instandhouding van het cordon sanitaire voor een roodverschuiving van het politieke spectrum. Extreemlinks heet gewoon links, gewoon links heet centrum, centrum heet rechts en centrumrechts heet extreemrechts.

Roodverschuiving duidt er in de sterrenkunde op dat een object zeer ver van ons vandaan staat en zich zeer snel van ons vandaan beweegt.
Daarom is roodverschuiving een goede metafoor voor de kloof tussen burger en politiek in België.