Ierj

Ik vraag mij al een tijdje af waar ineens die uiterst irritante Engelsachtig uitgesproken R (klinkt als ierj) vandaan komt en waar de rollende Hollandsche ERRRRR uit mijn jeugd toch is gebleven ?

Ik hoor dat ge-ierj overal om mij heen, het is bijzonder populair bij jongeren van het studententype (‘mijn vadierj wie-rjkt ierjg harjd als chirjurjg’) maar vooral bij vrouwelijke tv-persoonlijkheden. De ergste daar is zo’n beetje Tooske (‘Dooske’) Breughem, op de hielen gevolgd door Chazia Murali.

Nou hoef ik natuurlijk niet naar deze dames te kijken maar om de een of andere reden zitten wij met de complete familie geheel gefascineerd en vol opgekropte ergernis en afkeer woest schreeuwend steeds naar ze te kijken, we zijn kennelijk verslaafd aan de adrenaline die deze irritantes opwekken. Het is zooooooooooooo gigantisch geforceerd en nep.

Volgens mij is dit ook geen natuurlijke uitspraak die men normaal gesproken van thuis meekrijgt maar wordt deze door bovengenoemde types bewust aangeleerd (aangelierjd) en vereist zeker jarenlange oefening. En is zulks ook weer af te leren, vraag ik mij af.

Het valt mij op dat niemand zo praat in Nederlandse programma’s en films uit de jaren 60 en 70 terwijl dit gebeuren ergens halverwege de jaren 80 plotseling zomaar overal opduikt. Iemand moet deze afwijking toen hebben uitgevonden waarna deze zich heeft weten te verspreiden.

Wat mij ook opvalt is dat het ouderwetsche bekakt praten waarmee de betere standen zich konden onderscheiden van het simpele gajes (‘zag baste kaerel, hoe staen de zaeken’) nu geheel verdwenen lijkt en waarschijnlijk is vervangen door het Dooskens.