De geest van Keynes

Na de doorbraak van John Maynard Keynes ten tijde van de grote depressie is zijn gedachtengoed een tijd lang de orthodoxie van de economische mainstream geweest. Na de tweede wereldoorlog trad er echter in toenamende mate een economisch fenomeen op dat met het Keynesiaanse paradigma niet te verklaren was: stagflatie.

In de jaren zeventig had de stagflatie dusdanige vormen aangenomen dat het Keynesianisme niet langer houdbaar was. Er kan zodoende dus gesproken worden van twee economische revoluties in de twintigste eeuw: een Keynesiaanse en een anti-Keynesiaanse. Die laatste revolutie is natuurlijk goed nieuws voor mensen die meer markt een minder overheid voorstaan, aangezien het Keynesianisme gebaseerd is op nogal wat overheidsingrijpen in de economie, en met de anti-Keynesiaanse revolutie het economische denken weer meer richting laissez-faire beweegt.

Er is alleen één domper op de feestvreugde: in het Nederlands middelbaar onderwijs is de tweede revolutie nog niet doorgedrongen. “Econoom en laissez-faire liberaal” Peter van Maanen schreef er een scriptie over, waarin hij ondermeer zegt (in iets minder scherpe bewoordingen), dat het Nederlandse economie-onderwijs op HAVO en VWO is blijven steken in 1968.

De scriptie, genaamd Keynes is dood – leve Keynes?!, beschrijft het Keynesianisme, de problemen met het Keynesianisme, en de vier scholen die er voor in de plaats zijn gekomen: het monetarisme, de Nieuw Klassieken, de Nieuw Keynesianen, en de Oostenrijkse school. Vervolgens worden de economieprogramma’s voor HAVO en VWO onderzocht, alsmede de gevolgen van die economieprogramma’s voor de samenleving. Tot slot worden aanbevelingen gedaan voor verbetering van de het economie-onderwijs.

Keynes is dood – leve Keynes?! bevat een helder (hoewel volgens de auteur voor sommigen mogelijk wat te technisch) verhaal, dat ik kan aanraden aan iedereen die ammunitie nodig heeft in de strijd tegen economische opvattingen die je niet alleen aantreft in het onderwijs, maar ook in de media en op de vrijdagmiddagborrel. Recentelijk is de scriptie genomineerd voor de Nationale Scriptieprijs, maar heeft helaas niet gewonnen (je kunt niet alles hebben). De scriptie is naar aanleiding van deze nominatie besproken in het Parool van 27 januari 2006.