Ayn Rand definieerde eens dat de mens is een “rationeel dier”. In tegenstelling tot een dier, kan de mens “denken”.Als we echter zien wat er op dit moment, waar we allemaal bij zijn, gebeurt nadat er in Denemarken iemand een spotprentje maakt, gaan we twijfelen. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat dit “rationele dier” niet of zelden zijn mogelijkheden om te “denken” gebruikt en in de praktijk brengt!
Hub, je gaat er toch niet vanuit dat het rationele vermogen van de mens alleen maar goede effecten heeft.
Een voorbeeld: als er ergens zichtbaar een gevaar dreigt, zal elk dier ervan door gaan. De mens niet. De mens heeft blijkbaar door het ontwikkelen van zijn hersens een aantal zeer nuttige relais uitgeschakeld. Wij zien dat toch elke dag.
Verdiet, angst, vreugde… Allemaal emoties die ons onderscheiden van de allerslimste computer ter wereld. Indien ik nu naar de schuur loop en er een hakbijl uit haal, op mijn PC afloop en aanhaal… de PC blijft gewoon staan. Angst is dus een overlevingseigenschap.
Maar……..
In ons dagelijkse werkzame leven worden we in het kader van ‘slimmer produceren’ geacht onze emoties uit te schakelen en te functioneren als een machine. Dus emotieloos. Althans: bijna emotieloos. Angst voor baanverlies, gelieerde angst voor huisuitzetting, bankroet, etc. etc. is nu de enige echte emotie waarmee de Nederlander gedurende de gehele dag wordt geconfronteerd. En dat is er mis.
Indien we ons slechts door de emotie "angst" laten leiden is dat gelijk aan een uiteindelijke zelfmoord voor onze samenleving.
[1] De mens als rationeel dier is © Aristoteles.
[3] Ja, Ayn Rand bewownderde Aristoteles!
[2] Gelukkig hebben mensen emoties. Zonder emoties zouden we niet kunnen overleven of er zou zelfs geen klap aan zijn!
Het punt is of je je handelingen laat leiden door je emoties, of door je verstand.
[1] Peterk,
Toch wel…hetgeen rationeel is, is goed, hetgeen goed is, is rationeel.
Jouw tegenvoorbeeld lijkr me behoorlijk obscuur : door gebruik van te maken van z’n rationele vermogens kan de mens onderscheid maken in de soorten gevaar en de risico’s inschatten en ermee omgaan hetgeen een evolutionair voordeel is tov de weghollende dieren.
Groetz,
Cincinnatus.
[6] Zoals gebleken is. Ze rennen nog steeds al die dieren. Op weg van het ene roofdier in de bek van de volgende.
Het zijn juist religie en politieke doctrines die mensen hun verstand op 0 doen zetten en puur op emoties inspelen.
[5] Mensen bezitten beide vaardigheden. Dat zal wel niet voor niets zijn.
Als je rationeel denkt zul je alle gevaar elimineren.
[6]
Lees: ik schreef"alleen maar goed".
Het heeft de mens talloze malen het leven gekost, die overheersing van oerimpulsen. Daarbij zit er in de manier waarop de (althans het gebruik van die…) hersenen zijn gegroeid toch wel een behoorlijke fout. Kijk naar het morele tegenwicht dat vaak ontbreekt. Voorbeeld is dat wij met weinigen en zij met velen zijn.
Let wel: de rede is een goed ding. Het is tenslotte het onderscheid. Echter het is ook de oorzaak van veel slechte zaken en leed. Zaken die alleen maar dankzij de rede kunnen bestaan.
[10] Peterk,
Ik zie geen tegenstelling tussen moraliteit en rationaliteit.Hetgeen moreel is, is ook rationeel.
Welke slechte zaken kunnen volgens jou alleen maar dankzij de rede bestaan ?
Groetz,
Cincinnatus.
[11] Men zou kunnen stellen dat de stelling van Pythagoras een zeer morele stelling is terwijl poneren dat 2+2=5
een akt van immoraliteit is 🙂
Groetz,
Cincinnatus
Communisme, de Atoombom, Bophal, de lopende band, viscose zijn alle ‘producten’ die zonder rede niet zouden bestaan, maar waar mensen zwaar onder hebben geleden, althans onder de gevolgen ervan. De rede gebruiken (logisch goed redeneren) leidt niet vanzelf tot een moreel juiste situatie. Goede wetenschap kan leiden tot dood en verderf. En mijn oordeel over dood en verderf zaaien is dat dat moreel slecht is; verderfelijk.
Het gebruik van de rede is volgens Ayn Rand trouwens geen automatisme, maar dat is iets waar mensen voor kunnen kiezen. De rede is geen instinct, maar een middel om als mens te overleven.
Je kan twisten over het wel of niet bestaan van vrije wil, maar nadenken is duidelijk iets waar voor gekozen kan worden!
[13] Tofuburger,
Is communisme volgens jou dan rationeel ?
Groetz,
Cincinnatus.
Zonder het "rationele" denkwerk van Karl Marx waren de communisten niet zo eendrachtig geweest.
[13] Tofuburger,
Dat iets zonder de rede niet zou zijn uitgedacht, is nog wat anders dan dat het "redelijk" is anders zou alles wat
voortkomt uit menselijke denkaktiviteit
"redelijk" zijn.
De "lopende band" is een grotere bijdrage aan de beschaving geweest dan alle ethische handboeken bij elkaar.
Zonder lopende band konden de goederen om miljarden te voeden,te kleden en te
huisvesten nooit worden gemaakt en wentelden we ons in armoede en gebrek.
Dankzij de chemische industrie zit jij nu achter een computer…dat er daarbij al wel ongelukken (met gruwelijke gevolgen gebeuren) heeft (zoals in Bhopal) te maken met slordigheid, het niet naleven van (door de rede begrepen) veiligheidsvoorschriften enz…
Communisme hing van de irrationaliteit
aan elkaar.
De kernfysica die tot zowel de atoombom als tot andere toepassingen heeft geleid, is een triomf van menselijk vernuft.Met die bom op zichzelf is niks mis en kan zelfs positief worden aangewend (bijv om te verhinderen dat
Joe Stalin z’n divisies westwaarts stuurde) maar uiteraard is het aangewezen dat rationeel denkende lui
de vinger op de knop hebben.
Irrationaliteit, bijgeloof, het negeren of vervalsen van feiten, leiden tot dood en verderf.
Groetz,
Cincinnatus.
[16] Henne,
En wat is er dan zo "rationeel" aan het
(van fouten en achterhaaldheden aan elkaar hangende) denkwerk van Marx ?
Groetz,
Cincinnatus.
[15] Voor de gegevens die in de 19e eeuw bekend waren, deed Marx het zo gek nog niet op de rationele meetlat. Dat zijn theorie niet klopte voor de 20e eeuw, is niet zozeer een denk-fout van Marx. Ook b.v. Newtons systeem is nu ‘achterhaald’. Maar wie durft Newton dom of onnadenkend te noemen?
[11] bv.marteling, vervolging ivm politieke voorkeuren.
[20] Zijn marteling, vervolging, politiek, voorkeur niet alle vier uitingen van irrationaliteit?
Als je ze dan nog in één zin zet, kost een rationeel antwoord wel enkele pagina’s.
MARTELING. is een methode om het slachtoffer de dingen die jij wil gaat zeggen. Dat heeft niets te maken met feiten enn rationaliteit. Het is een volkomen irrationeel proces.
Peterk, Dit als eerste stukje antwoord. Cincinnatus kan de rest veel beter beantwoorden!!!
[21]
Ik ben het niet met je eens Hub.
Marteling is a-moreel maar niet irrationeel. Marteling is bijvoorbeeld een gevolg van de wens tot het verkrijgen van inlichtingen. De inlichtingen zijn nodig om een voordeel te verwerven. Het is dus een logische gevolgtrekking dat er moet worden gemarteld. Gekeken vanuit het gezichtspunt van degene die het voordeel wil verkrijgen. Het martelen is een gevolg van een wens van een zeker persoon. Oorzaak en gevolg.
[17] Er is natuurlijk een verschil tussen vóóraf goed nadenken en achteraf goed nadenken. Na Bhopal zei men: hadden we daar en daar maar aan gedacht. Met de kennis achteraf had je de ramp kunnen voorkomen. Maar de kennis vooraf wees daar niet op. Je kunt niet aan alles denken.
Wijs handelen betekent dat je gezien de beschikbare kennis de beste keuze maakt. Maar dat sluit rampen niet uit.
[22]Je gebruikt het woord "a-moreel" waar je waarschijnlijk "immoreel" bedoelt. ‘Amoreel’ houdt in dat moraliteit er geen betrekking op heeft, terwijl ‘immoreel’ betekent dat het tegen de moraliteit in gaat.
Verder ben ik het tot op zekere hoogte met je eens; marteling is, hoewel (vaak)immoreel, niet noodzakelijkerwijs irrationeel. Als je je echter realiseert dat iemand die gemarteld wordt al gauw bereid is om alles te roepen wat de martelaar wil horen, dan is het nog maar de vraag of marteling zo rationeel is.
[17]Nou…, de vraag is of ‘uncle Joe’ zozeer door de A-bom is afgeschrikt, of dat het hem er vooral geïnspireerd heeft er voor te zorgen dat hij zelf ook dat soort speeltjes had.
[22] Peterk,
Het merkwaardige is dat historisch bekeken men juist in een periode dat men heel veel nadruk ging leggen op de
"Rede" (18de eeuw) ook kritisch is gaan kijken naar bijv martelen.
Onder invloed van de verlichting die aan het rationele denken het primaat gaf,kwam het eind 18de , begin 19de eeuw tot hervormingen van het strafrecht waarbij martelen als methode van bewijsvergaring of inlichtingenverschaffing (althans in principe) werd afgeschaft.
Heel rationeel als je bekend bent met
de onderzoeksmethodes van het ancien régime waarbij aan verdachten door de
beul op de pijnbank de meest fantastische "bekentenissen" werden afgedwongen (denk aan de heksenvervolgingen).
Martelen kan in een concreet geval misschien "redelijk" lijken,als onderzoeksmethode lijdt het tot een
stortvloed van valse bekentenissen,tot een toeloop van psychopaten en sadisten bij politie en justitie en blijkt inplaats van een geschikt middel tot waarheidsvinding juist een
heel hoog feilbaarheidsgehalte te hebben en heeft in een rationeel justitie-stelsel geen plaats.
Groetz,
Cincinnatus.
[24]
Je hebt gelijk met dat a-moreel. Ik had waarschijnlijk een aaanval van een aabsurde aaandrang van het aafslaan van de aaantijging van Hub.
Met betrekking tot dat martelen. Er wordt waarschijnlijk niet gelogen als je aangeeft dat je na verificatie terugkomt met nog meer martelen als gebleken is dat er werd gelogen.
[26] Wat bedoel je ‘rede" of "slim"?
[19] Tofuburger,
Zoals een vriend me een paar dagen geleden zei : "Marx is weerlegd in de jaren ’70…in de jaren ’70 van de
19de eeuw" waarbij hij concreet doelde op het in 1871 verschenen werk "Grundsätze der Volkswirtschaftslehre" van Carl Menger waarin die o.a. brandhout maakt van de
in het vier jaar eerder in "Das Kapital" ontwikkelde (van Ricardo overgenomen) loonwaardeleer die het fundament van het economisch marxisme vormt.
Voor een korte maar goede samenvatting van de blunders van Marx (door Menger toen reeds blootgelegd zie het boekje
"Uitleiding uit de marxistische economie", door Prof. J.J.A. Doorn ( http://www.libertarian.nl/v… )).
Het is vast vooringenomenheid van mijn kant maar ik meen dat in de 19de eeuw
luitjes als Benjamin Constant, Frederic
Bastiat, Herbert Spencer, Carl Menger,
Richard Cobden heel wat hoger reiken qua rationaliteit dan Marx.
Groetz,
Cincinnatus.
[23] Tofuburger,
Je schrijft : "Wijs handelen betekent dat je gezien de beschikbare kennis de beste keuze maakt."
Als het verstand niet deugt of althans niet volstaat als instrument om deze keuzes te maken,kun je aangeven welk
middel dan wel moet worden aangewend ?
Als het verstand (rationeel denken) wel volstaat om deze keuzes te maken,kun je aangeven waarin onze opvattingen jouw inziens nog verschillen ?
Groetz,
Cincinnatus.
Comments are closed.