Hoopvol was de kunstenaar gestemd toen hij hoorde dat deze keer niet alleen het incestueuze gezelschap van politici over het concept kunstwerk voor Theo van Gogh zouden oordelen maar ook de familie en vrienden van Theo.
Lang bleef het een mysterie wie nou die familie en vrienden van Theo van Gogh waren.
Het blijkt nu alles in kannen en kruiken is omtrent de toewijzing van het kunstwerk dat Gijs van de Westelaken alle vergaderingen heeft bijgewoond.
Heeft Gijs van de Westelaken werkelijk alle 146 inzendingen gezien en heeft hij niet net als de ouders van Theo die op de laatste vergadering aanwezig waren een kant en klaar maaltijd voorgeschoteld gekregen of heeft hij deze maaltijd mede klaargemaakt?
Uit de pers blijkt nu dat Lieuwe van Gogh de zoon van Theo en zijn moeder nooit enige inspraak hebben gehad in de keuze voor het monument en ze zijn hier op zijn zachts gezegd niet erg over te spreken.
Dit is niet het enige dat merkwaardig is aan de procedure die is gevoerd. Zo stond er letterlijk in de kunstopdracht dat ‘ In nauwe samenwerking met en namens de direct betrokkenen – familie en vrienden – is gekozen voor een cactus als kunstwerk’. Schaamteloos zegt de projectleider van het kunstwerk de heer Boudewijn Oremans nu opeens dat een cactus met stekels zonder dat hij daar badinerend over wil doen net niet voldoende is. Hadden ze dit niet eerder kunnen bedenken en zeggen.
Dit bewijst maar weer eens hoe hoog het niveau van de meeste politici is. Eerst zo’n 140 kunstenaars meedelen dat er gekozen is voor een cactus als kunstwerk en deze kunstenaars allemaal een paar dagen flink laten zwoegen en dan achteraf doodleuk vertellen dat zij de politici zelf hun huiswerk niet goed hebben gemaakt omdat de door hun gegeven opdracht niet goed en doordacht bleek te zijn. Antoinette Tanja de voorzitter van de selectiecommissie staat te liegen op televisie als zij zegt dat de kunstopdracht slechts het thema van een cactus had. Ik heb de kunstopdracht thuis liggen. Desgevraagd wil ik Antoinette Tanja wel een kopie sturen.
De schrijver van dit stuk is één van de 146 kunstenaars die een inzending heeft ingezonden.
Van deze inzending kreeg ik een bevestiging van ontvangst d.d. 29 september 2005.
Enige dagen later was de teleurstelling daar, mijn inzending kwam niet in aanmerking voor verdere uitwerking. Dat kon ik alleen maar accepteren. Iets wat ik niet accepteerde was dat op mijn schetsidee dat ik had ingezonden een stempel staat van stadsdeel oost/watergraafsmeer met daarin de datum waarop het stuk was ingekomen, datum 03-10-2005 geschreven op tipp-ex. De tipp-ex moest de werkelijke datum van binnenkomst van het schetsidee verhullen. Toen ik het papier tegen het licht hield zag ik door de tipp-ex heen de werkelijke datum van het stempel: 30.sep.05 de sluitingsdatum van de inzending.
Mijn verbazing was groot en ik vroeg mij af met welk motief deze fraude was gepleegd. Ik kan hier slechts naar gissen en ik hoopte maar dat ik netjes in de beoordeling was meegenomen hoewel de fraude die is gepleegd mij daar niet veel vertrouwen in gaf. Een bezwaarschrift schrijven daar zag ik maar vanaf omdat je als burger tegenwoordig minimaal elke week wel een bezwaarschrift aan het schrijven bent meestal met een teleurstelling tot gevolg.
Een andere vreemde gang van zaken is dat het eerste concept kunstwerk van de winnaar Jeroen Henneman ook niet door de selectiecommisie kwam omdat de familie het afkeurde. Toch kreeg de heer Henneman daarna de kans vijf andere, steeds wisselende concepten te maken. Concept nummer zes kon de selectie commissie wel bekoren. Vanwaar al deze kansen voor de heer Henneman, er waren toch ruim 130 andere concepten ook niet door de selectiecommissie gekomen. Of stond het soms van te voren al vast dat Jeroen Henneman de opdracht verleend zou worden. Hij was immers een vriend van Theo en ons kent ons dus ook de vrienden van Theo. En nou juist die vrienden zaten weer in de selectiecommissie of konden op deze commissie invloed uitoefenen. Jeroen Henneman zegt dat hij er zelf geen seconde aan had gedacht zich aan te melden voor de kunstopdracht want dat doet hij normaal gesproken nooit.
Jeroen Henneman: “Toen ze me vroegen of ik als vriend van Theo toch niet wilde meedoen heb ik op de valreep snel iets gemaakt met daarbij de kanttekening dat het niet meer dan een concept was. Van de 146 inzendingen hebben ze er vervolgens elf uitgekozen voor nadere uitwerking en daar zat ik ook bij” Mijn vraag is wie is “ze” die Jeroen Henneman vroegen of hij toch niet wilde meedoen. En was hij die op de valreep nog iets heeft gemaakt wel op tijd klaar want er zouden toch maar 10 kunstenaars door de selectiecommissie worden gekozen. Waarom moesten het er uiteindelijk 11 zijn? Zou Rudi Fuchs een vriend van Jeroen Henneman en tevens lid van de selectiecommisie voor het kunstwerk hier misschien antwoord op kunnen geven?
En waar was de na selectie beloofde tentoonstelling van de 10 verkozen inzendingen die geexposeerd zouden worden vanaf 2 november 2005. Deze tentoonstelling kon om duistere redenen geen doorgang vinden. Was dit om vriendjespolitiek te verhullen. Het volk zou wel eens iets anders kunnen vinden en bij politieke besluitvorming kan je de vrijheid van meningsuiting van de burger niet gebruiken.
Antoinette Tanja is erg enthousiast over het beeld want het komt goed over en het past zo mooi in de omgeving van het Oosterpark. Ook vindt zij tot haar tevredenheid dat het beeld niet heel erg provocerend is. Vreemd denk ik dan, in de kunstopdracht stond nu juist dat de cactus een symbool van de vrijheid van meningsuiting is: prikkelend, provocerend, pijnlijk, etc. Ach ja misschien viel daarom het concept voor de cactus wel af. Bij nader inzien kwam de politici dat provocerende blijkbaar toch niet zo goed uit. Nu herinner ik me weer dat het stadsdeel in 2005 eigenlijk helemaal geen monument voor Theo van Gogh wilde, stadsvijand nummer 1 voor politici. Nu lopen deze politici opeens over van enthousiasme terwijl ze liever zouden dansen op Theo’s graf. Net als vrome Job Cohen zijn danspasjes maar net kon beheersen toen hij zich zonder invitatie meldde op Theo’s crematie. Dat hebben de prinsen en prinsessen van het koninkrijk stadsdeel mooi afgekeken van koning Job, dit annexeren van Theo van Gogh nadat hij was vermoord. En ja die Theo was zo gek nog niet nu hij dood is.
Het kunstwerk van Jeroen Henneman is mooi. Hoewel, ik moet zeggen, dat het me meer aan het silhouet van een EHBO beademingspop doet denken dan aan het silhouet van Theo van Gogh.
Wat mij stoort is dat het een kunstwerk als monument voor Theo van Gogh moest worden en niet een symbool voor en ode aan de moord op Theo van Gogh. Als motivatie voor zijn kunstwerk geeft Jeroen Henneman dat hij kort na de moord hoorde dat Theo om genade had gesmeekt vandaar de titel “De Schreeuw”. Afgezien van de moord zelf vind ik dit een van de gruwelijkste aspecten van de moord. Het heeft mij een jaar gekost voor ik weer enigszins normaal over de Linneausstraat kon wandelen. Naarmate ik dichter bij de nog zichtbare kogelgaten in het fietspad kwam verhoogde mijn hartslag zich en maakten verdwaasde gevoelens zich van mij meester.
Binnenkort staat dan zo’n 150 meter verder van de plaats delict “De Schreeuw” met een motivatie die ik liever nooit had willen weten. Het monument moest een monument voor Theo van Gogh en een symbool voor de vrijheid van meningsuiting worden. Met “De Schreeuw” als monument wordt nu precies het tegenovergestelde bereikt namelijk een ode aan en een symbool voor het verhinderen van deze vrije meningsuiting tot het uiterste toe doorgedreven door middel van een gruwelijke moord.
Een bijdrage van: Matthias D. van den Berg
