Ben jij vrij op 8 oktober?

Binnenkort is het weer bal (om de beeldspraak van Marc Spitse te gebruiken): zowel Belgen als Nederlanders mogen weer als makke schapen gaan bepalen wie er ons de komende jaren zal scheren. Of beter, dat denken die bovendien domme schapen.

Elders op deze blog en andere libertarisch geïnspireerde sites is al uitvoerig geschreven en geforumd over de (im)moraliteit en de (on)zin van het deelnemen aan verkiezingen. Onderaan dit stukje geef ik een paar interessante links.

Mijn standpunt in deze wordt het best verwoord door Butler Shaffer. Genietend van de zonnige oevers van Provençaalse rivieren en meren heb ik – slechts sporadisch afgeleid door een badende schoonheid en de highlights van Puccini’s La Bohème – Schaffers belangrijkste boekwerk gelezen, Calculated Chaos. Het mag dan al een erg betwistbare bewering zijn dat Ayn Rands Atlas Shrugged door lezers zou uitgekozen zijn als tweede most influential book (na de Bijbel), ik ben ervan overtuigd dat de wereld pas echt beter zal zijn als Calculated Chaos op nummer 1 zal staan. De stellingen die Shaffer er in naar voor brengt zullen in mijn volgende stukjes zeker uitgebreid aan bod komen.

De politiek is – met zijn 200 miljoen dodelijke slachtoffers in de 20ste eeuw alleen – een systeem waar je geen (schijn van) legitimiteit aan mag geven door er stilzwijgend aan mee te werken. De kern van Shaffers bezwaar tegen politieke participatie is de stelling dat niet geweld en dwang de basis van de staatsmacht zijn, maar wel de bereidheid van de mensen om er zich aan te onderwerpen. Er bestaat geen staatsmacht tenzij er een voldoende aantal mensen zijn die bereid zijn om de soevereiniteitsoverdracht aan anderen goed te keuren. Stemmen bij een verkiezing, zelfs al is de deelname bedoeld om de staatsmacht te verminderen of te beëindigen, is steeds een bevestiging van de zelfvernietigende idee dat vrijheid en maatschappelijke orde het best worden verdedigd binnen het dwangapparaat dat we staat noemen. Men kan niet stemmen en tegelijk integer blijven tegenover het eigen principe van individuele soevereiniteit. “To participate in politics is to consciously devote one’s energies to mass-mindedness, to the statist proposition that collective thinking and collective behavior preempt the will of the individual.”

Opkomstplicht

In België is de kwestie van de keuze omtrent politieke deelname extra bemoeilijkt doordat de grondwet en de verschillende kieswetten bepalen dat de stemming verplicht is. Dit betekent dat de kiezer verplicht is, op straffe van strafrechterlijke sanctie, zich naar het aangeduide stembureau te begeven, de vereiste formaliteiten uit te voeren en een stembiljet of een magneetkaart in de daartoe bestemde stembus te steken; het stembureau gaat niet na of er effectief een stem uitgebracht werd en of deze stem geldig is. In werkelijkheid gaat het dus om een opkomstplicht.

De prijs van de onkreukbaarheid

Aan welke straffen stelt de gewetensbezwaarde Belgische kiezer zich bloot? Een eerste, niet gewettigde onthouding wordt naar gelang van de omstandigheden gestraft met berisping of met een geldboete van 25 euro tot 50 euro (opdeciemen inbegrepen). Bij herhaling is de geldboete 50 euro tot 125 euro. Vervangende gevangenisstraf wordt (gelukkig) niet uitgesproken. Indien de niet gewettigde onthouding ten minste vier maal voorkomt binnen vijftien jaar, wordt de kiezer voor tien jaar van de kiezerslijsten geschrapt en kan hij gedurende die tijd geen benoeming, bevordering of onderscheiding krijgen van een openbare overheid. Dit laatste kan voor de gewetensbezwaarde bezwaarlijk als een straf worden beschouwd: ontheffing van het stemrecht is precies wat hij wil en de gunsten genieten van een openbare overheid is al even bezwarend voor zijn geweten als het stemmen zelf.

Wettige redenen van onthouding

De overheid zelf geeft niet al te veel informatie over wat als wettige redenen zal worden aanvaard. De vrederechter van het kanton waar de gewetensbezwaarde woont beslist soeverein. Algemeen wordt aanvaard dat een verblijf in het buitenland een wettige reden is. In één werk dat ik op een site van de Katholieke Universiteit Leuven vond – en dat voor de rest een regelrechte verdediging van de opkomstplicht is -, staat ‘gewetensbezwaar’ uitdrukkelijk vermeld als wettige reden. “Geldige redenen hiervoor zijn een verblijf in het buitenland, ziekte of principiële bezwaren (zoals gewetensbezwaren omdat men het fundamenteel oneens is met de huidige werking van de democratie). De vrederechter is telkens vrij te beslissen of het opgegeven excuus geldig is.” Als dit zo zou zijn, dan zou de strafrechtelijke sanctie van de opkomst volstrekt dode letter zijn voor eenieder die bij machte is een redenering à la Shaffer te verdedigen. Als u op 8 oktober beslist niet te gaan stemmen en uw gemotiveerde gewetensbezwaar wordt verworpen, dan kan u proberen om Bart Engelen en de KUL burgerlijk aansprakelijk te stellen voor het verstrekken van verkeerde informatie.

De kans dat er vervolgd wordt is bovendien erg klein. In 1999 werden amper 332 van de 692.670 Belgische thuisblijvers in vervolging gesteld (informatie opnieuw van KUL/Bart Engelen – correctheid buiten verantwoordelijkheid van de auteur). En het Laatste Nieuws blokletterde op 13 juni 2003 al dat de stemplicht de facto was afgeschaft omdat de parketten geen zin zouden hebben om te vervolgen. U zal met mij vaststellen dat deze vrede- en parketrechterlijke willekeur past bij het o zo democratische beginsel van de rechtszekerheid als een tang op een varken.

Bijeenkomst

Voor wie een excuus wil dat niet louter op gewetensbezwaar is gebaseerd, organiseer ik in samenwerking met het Libertarisch Centrum op 8 oktober een bijeenkomst. Een onderwerp hebben we nog niet, maar de kans is erg groot dat het libertarisch en bijzonder interessant wordt (wat natuurlijk tautologisch is). Een plaats hebben we ook nog niet, maar de kans is erg groot dat het Utrecht of Leiden wordt. De toegang wordt (nagenoeg) gratis als er voldoende betalende deelnemers zijn die ervoor zorgen dat we een locatie hebben waar we zonder deficit onze bijeenkomst kunnen houden. Het enige wat wel vaststaat is het aanvangsuur: 8.00u registratie en ontvangst, 9.00u begin van de zitting. Op die manier is het voor Belgische deelnemers praktisch onmogelijk eerst een stem uit te brengen en dan nog op tijd te komen voor de opening van de zitting. Nederlandse deelnemers zijn uiteraard ook welkom.

Inschrijven

Wie zijn geweten wil bevrijden door deel te nemen aan deze bijeenkomst stuurt mij een mailtje via arjendn@hotmail.com met vermelding van het aantal personen, een voorkeur voor plaats en een budget dat beschikbaar is voor lunch en eventueel accommodatie. U krijgt tijdig een schriftelijke bevestiging van uw inschrijving dat u als bewijs kan voegen bij uw aanvraag tot ontheffing van uw civieke plicht.

Zie ook:
www.vrijspreker.nl/blog/?it…
www.vrijspreker.nl/blog/ind…
www.vrijspreker.nl/blog/?it…
www.vrijspreker.nl/blog/?it…
www.libertarian.nl/NL/archi…
www.libertarian.nl/NL/archi…
www.libertarian.nl/NL/archi…