Toen in 1965 een vriend van mij terugkeerde uit Cairo waar hij op kosten van de overheid iets deed aan ontwikkelingswerk , rapporteerde hij in Den Haag dat de kosten van levensonderhoud in Cairo tegen de officiële koers zodanig hoog waren dat zijn remuneratie niet voldoende was. De ogen van de ambtenaren begonnen te glimmen: er zaten miljoenen in de ontwikkelingspot en iedere gelegenheid om wat meer uit te kunnen delen werd verwelkomd.
Sinds 1965 zijn de bedragen die toegewezen, verdeeld en niet zelden opgedrongen worden , met een fantastisch percentage gestegen.
En waarom niet ?
De Nederlandse loontrekker,de zelfstandige beroepsbeoefenaar , de arts, de groenteman, de bankwerker en de buschauffeur: zien zij niet allen uit naar nieuwe kansen om de uit hen geperste bedragen op zinvolle en inspirerende wijze door de overheid te laten herdistribueren? Zetten zij niet iedere avond de televisie aan om te zien, voor welk fantastisch project en in welke bodemloze put een deel van hun die dag verdiende salaris gestort is?
Hiervoor staan immers tal van organisaties met hooggesalarieerde directieleden die in tegenstelling tot de uitgeperste kleine zelfstandige “in eigentijds ingerichte ruimten” hun werk verrichten, gereed?
Omstreeks 1980 nam ik samen met twee relaties de aandelen over van een maatschappij die twee theefabrieken in Argentinië bezat. Tot mijn stomme verbazing moesten wij ook een klein aandelenpakket overnemen van een Nederlandse organisatie die FMO heette. Ik vroeg mij toen af waarom geld van de Nederlandse belastingbetaler gestoken was in een Argentijnse theefabriek. Als er immers winst te maken was met het exploiteren van een dergelijke fabriek, waarom dit dan niet aan de markt overgelaten ? Was het werkelijk nodig dat de overheid zich op kosten en risico van haar onderdanen( en dus op criminele wijze) bezig ging houden met zaken waarvoor het kapitalistische circuit voldoende geëquipeerd was? Waar begint de rol van de overheid en waar houdt deze op? Vandaag bemoeit de overheid zich met de medische zorg, morgen misschien met de broodproductie. Want ,zal de overheid redeneren, wie niet naar de tandarts gaat, gaat immers niet dood, maar wie niet eet, raakt na 46 dagen tot een coma en daarom is de productie van brood te belangrijk om aan het particulier initiatief over te laten. De waarheid is uiteraard, dat de productie van welk artikel dan ook te belangrijk is om deze aan de overheid over te laten.
Maar de FMO doet toch zulk nuttig werk ? Wordt er niet geld verstrekt aan organisaties in Bangladesh en andere dankzij een socialistische politiek straatarme landen , opdat er microkrediet verstrekt kan worden aan huisvrouwen die koekjes gaan bakken of limonade verkopen?
“Dweilen met de kraan open” is de meest vleiende uitdrukking die ik hiervoor kan vinden.
En daar ligt de oorzaak van “creeping socialism” in een staat.
Eerst zoekt de regering een nobel doel om zich mee te gaan bemoeien: hongerende wezen, oude mensen die een kunstgebit nodig hebben of kleuters die hulp behoeven. Uiteraard ben je een schoft als je tegen het verwezenlijken van een dergelijk doel protesteert.Doordat de bemoeienis van de overheid aanvankelijk slechts een gering percentage van de gehele economie betreft, is de distortie van de allocatie van schaarse productiemiddelen aanvankelijk gering en nauwelijks waarneembaar. Heeft de overheid dit eenmaal binnen, dan is het hek van de dam. Nadat de overheid is gaan voorzien in de vervulling van een bepaalde behoefte voor kleuters, volgen ouden van dagen, tienermeisjes, studenten, alleenstaande moeders, invalide boekverkopers, blinde benzinestationhouders ( BTW -voordeel in Duitsland), beeldende kunstenaars van diverse pluimage, operaliefhebbers, bioscoopbezoekers en voelen andere categorieën zich gediscrimineerd tot de overheid haar subsidiërende vleugels ook over hen heeft uitgestrekt. Dit hele circus wordt uiteraard met welgevallen gadegeslagen, aangezwengeld en aangemoedigd door een leger van politici watertanden van de electorale winst die het gesubsidieerde stemvee kan binnenbrengen.
Tegen die tijd heeft het de overheid behaagd zich te mengen in grote segmenten van de economie en valt dit niet meer terug te draaien.
De schade aan de economie valt niet meer te overzien. De problematiek is dan op effectieve wijze geconverteerd in een probleem van een marktdistortie van gigantische omvang door een te grote overheid die het werk ten dele door uit de overheidsruif bediende NGO’s uit laat voeren. Het uiteindelijke resultaat is dat de stroom van goederen en diensten die de consument bereikt op effectieve wijze drastisch is gereduceerd.
Hugo van Reijen
Een goede bekende van mij die hier soms ook post, werkte ooit bij FMO.
Dat was een dwaling die ik hem verder graag vergeef, temeer omdat hij daar in recordtijd is buitengewerkt nadat hij -komende van een echte investment bank- daar ECHT werkte en DUS de sfeer "verpestte". Stel je voor dat de directie zou zien hoe het ook kan? Dan zou dadelijk iedereen misschien wel hard moeten werken en is het uit met de pret! Neen, zo’n "spelbreker" moet hier weg. Hebben we geen goede reden? Dan verzinnen we maar wat.
Hoe dan ook, hij werd op een project gezet waarbij een hypotheekbank gefinancierd zou worden in Peru (geloof ik) en omdat de FMO naast terugbetaling van de lening e.d. ook een maatschappelijk doel nastreeft, begon hij dus na te gaan of het voor Peruanen wel nuttig was een huis te kopen, dan wel of ze beter konden huren en het verschil sparen en er (inflation linked) obligaties mee konden kopen o.i.d.
En toen bleek dat het helemaal niet gunstig was om "de bevolking in staat te stellen een eigen huisje te kopen" want dat ze beter konden huren + sparen (toegegeven, daar moesten ze dan wel discipline voor hebben die makkelijker op te brengen is wanneer de openbare verkoop van je huis anders dreigt) en dat wanneer je hen "enabled" om via de te financieren hypotheekbank makkelijker een huis te kopen, je hen dan eigenlijk op het verkeerde been helpt.
Toen zijn baas dit las, vond die dat dit uit het verslag moest.
Dat weigerde de "investment officer" omdat hij vond dat hij nu net betaald werd om alle aspecten te onderzoeken en al zijn bevindingen op te schrijven teneinde de directie VOLLEDIG te informeren opdat deze een eindoordeel konden vellen.
Het kon volgens hem dus niet zijn dat hij door FMO betaald werd om zijn werk te doen maar dat hij willekeurig enkele (m.n. ongunstige) bevindingen uit zijn kredietaanvraag zou schrappen alleen maar om zijn baas een plezier te doen omdat die zo graag wilde dat deze deal doorgang zou vinden.
Om zijn baas enigszins ter wille te zijn, besloot hij dus om de analyse omtrent het kopen versus huren vanuit oogpunt van een local (inclusief fiscale aspecten en zelfs successierechten op onroerend goed etc.) uit de hoofdtext te halen en in een bijlage op te nemen.
Maar zijn baas had een probleem: de man was zelf geen econoom doch een antropoloog die je precies kon vertellen wat het verschil was tussen een Maya en een Inca maar het verschil tussen winst en cash flow niet kende.
Voor de betreffende van Kleinwort Benson afkomstige investment officer aangesteld was, had diens baas elders in Latijns Amerika maar ook bv. in Azie ook al soortgelijke projecten gedaan onder het mom dat dit de locale bevolking in staat stelde een "eigen huisje te verwerven". Is het niet aandoenlijk? Een eigen huisje: wie wil dat niet? Wel, emotioneel gezien wil idereen het wel. Maar in de meeste landen (waar i.t.t. in Nederland hypotheekrente niet aftrekbaar is en vooral als dan ook de maandelijkse rente+aflossing mee met de inflatie worden opgetrokken zoals in vele Latijns-Amerikaanse landen gebruikelijk is) is dit helemaal niet voordelig.
Dus nu zat het teamhoofd met een groot probleem: als de directie het verslag van de nieuwe Investment Officer zou lezen (inclusief de analyse in de bijlage) dan zouden hun ogen opengaan en bovendien zouden ze dan al snel tot de conclusie komen dat als je de exercitie zou herhalen voor bv. Equador en Sri Lanka etc. dat daar dan hetzelfde geldt.
M.a.w. de antropoloog die al 17 jaar bij FMO had weten te overleven zou door de mand vallen als een charlatan die zich nog nooit de vraag had gesteld (en nooit de analyse had gemaakt) of het wel wenselijk was om de locals aan een eigen huisje te helpen vooral als vervolgens bleek dat alle deals die hij in het verleden op dit vlak gedaan had dus een totale verspilling van middelen waren geweest.
Dit moest de 50plusser die na een ontslag uiteraard elders nooit meer aan de bak zou raken natuurlijk zien te verbergen.
Dus moest de nieuwkomer in zijn team, die hij minder dan een jaar tevoren met open armen had ontvangen eruit gewerkt worden.
Eerst werd geprobeerd dit te doen door hem ervan te beschuldigen van slecht werk te leveren.
Wanneer de beschuldigde zich verzette en alle kritiek succesvol dreigde te kunnen weerleggen, dan werd hij maar beschuldigd van asociaal gedra: hij zou immers niet met kritiek weten omgaan.
M.a.w. als je vals beschuldigd wordt bij FMO dan heb je 2 mogelijkheden: ofwel verzet je je er niet tegen en wordt je ontslagen omdat je kennelijk toegeeft geen goed werk te leveren, ofwel verdedig je je en wordt je ontslagen omdat je iemand bent die "niet tegen kritiek kan" en DUS "geen sociaal persoon" is en DUS "geen teamspirit heeft".
Dit is FMO in een notendop.
[1] Leuke anecdote: dit speelde zich omstreeks 2001 af en mijn ontslagen vriend had gezien dat er in het Latijns-Amerika team nog enkele oude dossiers lagen van leningen aan zilvermijnen, waar men vanaf wilde omdat die 10 jaar lang alleen maar ellende hadden opgeleverd.
Aangezien hij bij de FMO niets anders gezien had dan een aaneenschakeling van stommiteiten en hij alles wat er gebeurde als een contraindicator beschouwde, besloot hij zichzelf na zijn ontslag te richten op het analyseren van de goud- en zilvermarkten en vervolgens vooral daarin te beleggen.
Het volstaat om te zien hoe de zilverprijs de afgelopen 6 jaar geevolueerd is om in te zien hoe succesvol hij vervolgens heeft kunnen beleggen dankzij FMO als contra-indicator.
Ik had nog niet gehoord van deze subsidiespons die zichzelf erg fantastisch lijkt te vinden (http://www.fmo.nl). Hoeveel miljard euro zou er per jaar worden verkwist aan het in stand houden van dit soort obscure clubjes wereldverbeteraars?
[3] "Hoeveel miljard euro zou er per jaar worden verkwist aan het in stand houden van dit soort obscure clubjes wereldverbeteraars?"
Wereldverbeteraars: daar sla je spijkers met koppen.
I.t.t. commerciele banken, neemt FMO allerlei bijkomende bepalingen in haar contracten op waarmee ze haar klanten dwingt een milieubeleid en een sociaal beleid te implementeren.
M.a.w. deze club heeft de mond vol van werknemersrechten en loopt wereldwijd met opgeheven vingertje te predikken maar intern worden medewerkers op grond van valse beschuldigingen ontslagen en dan wel uitgerekend diegene die hoewel hij er pas is met kop en schouders boven de rest uitstak en in het kader van een project een element blootlegde wat het beleid fundamenteel had kunnen veranderen waardoor het bedrijf structureel beter zou functioneren.
Zo met opgeheven vingertje lopen predikken en anderzijds zelf het tegenovergestelde doen: kan nog het huichelachtiger?
Sinds zijn oprichting in 1970 kreeg FMO jaarlijks een overheidsdotatie van 100 miljoen. Hierdoor heerste er een cultuur waarbij als men 60 miljoen verlies leed, men zich trots op de borst klopte omdat men met 40 miljoen groeide.
Als ik goed geinformeerd ben zou in 1997 besloten zijn de jaarlijkse dotatie per 2001 stop te zetten zodat FMO voortaan zelf zijn eigen broek moest ophouden.
Toen moest dus het roer om en werd besloten niet verder sociologen, antropologen etc. doch echte economen aan te werven, bij voorkeur met enige jaren ervaring bij een echte bank zoals ABN of ING. Het was in dat kader dat mijn van Kleinwort Benson afkomstige vriend gerecruteerd werd.
Het probleem was dat in NL eenieder die niet goed genoeg was voor pakweg ING en daar te horen had gekregen dat hij maar eens naar wat anders moest uitkijken bij FMO eindigde. Dat was dus de vergaarbak voor mislukte Nederlandse bankiers die wel nog graag over de wereld wilden reizen en zich in ontwikkelingslanden als een soort eenoog in het land der blinden koning wilden wanen.
Mijn kennis is evenwel geen Nederlander en kende FMO niet echt dus geloofde hij alle praatjes tijdens zijn recrutering als zou de bank nu wel op commerciele leest geschoeid zijn nu men ook al die ex-ING-ers en ABN-ers had aangetrokken.
Bovendien waren de salarissen niet slecht, dus het had er alle schijn van dat het hier niet zomaar om wat ambtenaren ging… tot hij er eenmaal zat.
En nu wat het kost: sinds 2001 zou het clubje geen subsidie meer krijgen. Maar de overheid staat nog steeds garant voor hen waardoor ze hun AAA status hebben.
Oh en door zich voor te bereiden op de ommezwaai in 2001 gaat het sindsdien bergop met hun resultaten, toch?
De winst voor belastingen ging van EUR -2 mln naar +101 in 4 jaar. Wat een ecclatant succes!
Tot blijkt dat de "value adjustments" afnamen van 69 mln tot -8 mln.
Zonder deze subjectieve adjustments (waar in het laatste jaar in 1 rubriek zelfs voor 13 mln werd teruggeboekt uit het stroppenpotje) zou het resultaat voor belasting dus gestegen zijn van 67 mln in 2001 tot 109 mln in 2005. Al aanzienlijk minder spectaculair, niet?
Verder blijkt dat de bank een eigen vermogen heeft van ruim 40% van hun balanstotaal. Ja, maar ze zijn ook in erg risicovolle landen actief? Nou, gezien ze toch een garantie van de staat hebben dat die bijspringt i.g.v. nood, is zo’n extreme voorzichtigheid dus totaal overbodig.
En helemaal belachelijk wordt het als blijkt dat van de 2,3 mrd total assets er slechts 1,1 werd ingezet (amper meer dan het eigen vermogen van 950 mln) en de rest voor 1,1 mrd in notes en obligaties belegd werd van vnl. Westerse AAA rated emitenten (lees staten en de ECB, EBRD en dat soort crediteuren). M.a.w. de helft van haar middelen zet de FMO helemaal niet eens in voor haar doel. Lekker veilig toch, zo’n buffer? Ja "onze werkgever" zal niet snel failliet gaan. Dat de helft van de middelen niet voor het beoogde doel werd ingezet … ach, dat weten die Zoeloes en die Azteken toch niet? En politici? Sinds wanneer kunnen die een jaarverslag lezen?
[1]Dit is bijzonder interessante informatie. De wijze waarop hier met andersmans geld wordt omgegaan kan alleen maar als crimineel gekarakteriseerd worden.
Hugo van Reijen
[5] Hallo Hugo,
"Dit is bijzonder interessante informatie."
Als het je interesseert, kan ik je misschien wel met die ex-FMO-er in contact brengen.
Laat in dat geval maar weten waar je gemaild of gebeld kan worden.
Groeten,
M
[6]Ja, dat interesseert mij bijzonder.
Verzoek de betreffende persoon s.v.p. een e-mail te sturen naar hugovanreijen@yahoo.com
Ik kom pas in October weer terug naar Europa.
Hugo
[7] OK, ik zal het hem voorleggen.
Zelf is hij dan in China geloof ik.
Maar goed, jullie komen er wel uit.
Groeten,
M
Comments are closed.