Het is al een tijd geleden dat mensen over stagflatie spraken en er is sindsdien alweer zo’n 25 jaar voorbijgegaan. Want wat is stagflatie eigenlijk en waarom is het nu weer na zo’n lange tijd van toepassing?

De term stagflatie kwam in zwang in de jaren 70, toen de prijzen van huizen, grondstoffen en consumentenproducten enorm omhoog gingen, terwijl de economische groei stagneerde. Tegelijk met de prijsverhogingen volgden ook de lonen. Sindsdien praat men vooral in Keynesiaanse kringen over een loon-prijsspiraal, waarbij zogenoemd de loonsverhogingen de consumentenprijsindex omhoogjoegen.

<%image(20061001-CBS.jpeg|64|97|)%>Ik heb al eens eerder gesproken over het fenomeen inflatie en overduidelijk aangetoond dat de inflatie geen consumentenprijsindex is, maar de expansie van contant geld en krediet. Dit is de eerste fout die onze Keynesiaanse hoogleraren maken. De volgende fout is de schuld van prijsverhogingen aan de loonstijgingen te wijden. Niets is minder waar, want hierbij worden oorzaak en gevolg door elkaar gehaald. De prijzen stijgen niet vanwege de loonontwikkeling, maar omgekeerd, de lonen stijgen als gevolg van prijsstijgingen. Men volgt namelijk in bedrijven en bij de vakbeweging de gemanipuleerde prijsindex uitgegeven door statistici van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze nemen een mandje van diverse artikelen en via een gewogen gemiddelde, nota bene door hun zelf bepaald en geven dit als consumentenprijsindex (CPI) aan. U begrijpt wel dat dit een zeer subjectieve benadering is van het bepalen van de prijzen en kan ten prooi vallen aan manipulatie, wat overigens niet uitgesloten is trouwens.

Waar we nu mee te maken hebben zijn enorm gestegen prijzen van grondstoffen en onroerend goed. Dit werkt allemaal door in de prijsontwikkeling voor producenten en consumenten. Bovendien de productie van het ene bedrijf is het halffabrikaat of grondstof van het andere bedrijf. De inflatie die wereldwijd aanwezig is m.b.t. het drukken van geld het expanderen van consumptief krediet heeft gigantische vormen aangenomen. In Nederland alleen al is de monetaire inflatie sinds 1994 tot 2002 met zo’n 7% gegroeid. Met de invoering van de euro is deze inflatie exponentieel gestegen, met zo’n 10% op jaarbasis, aangenomen dat alle 12 centrale banken van de eurozone hun cijfers eerlijk opgeven, met landen als Italië en Griekenland is dit een vraag natuurlijk. Dit betekent dat deze inflatie zijn weg vindt in de prijzencyclus, te beginnen met de grondstoffen, waaronder olie en metalen en in de stijging van aandelen in de jaren 90 en onroerend goed in de jaren 90 en dit decennium.

Waarom hadden wij zo’n ‘fantastische’ economie in de jaren 90, dit was puur en alleen vanwege de kredietexpansie (M3), die zich wereldwijd voordeed. De VS als grootste economie ter wereld had een gemiddelde expansie van 5-6% per jaar. Dit voedde zowel de aandelen- als de onroerendgoedmarkt. De prijzen stegen en het ‘rijkdomsgevoel’ nam toe. Mensen waren bereid om veel meer te consumeren dan anders het geval zou zijn geweest. Dit joeg de economische groei met procenten per jaar omhoog. De importen in VS namen toe, dus ook de Europese landen, Japan, China en de rest van het verre oosten profiteerden mee met deze kunstmatige hausse. Sterker nog al deze landen expandeerden met hun geldgroei vrolijk mee. Hierdoor onstonden grote zeepbellen in de aandelen-, obligatie- en huizenmarkten, waardoor de consumenten dachten dat ze rijker waren dan in werkelijkheid het geval was.

Nu de aandelenmarkt in 2000 in elkaar is gezakt en de huizenmarkt haperingen ondervindt in de jaarlijkse prijsstijging wordt het voor consumenten duidelijk dat ze boven hun stand hebben geleefd. Dat wil zeggen, de consumentenbestedingen nemen af, vanwege dit realiteitsbesef. De monetaire inflatie (M1) gaat rustig door met 10% per jaar, terwijl de lonen stil zijn blijven staan. U begrijpt wel het consumentenschip langzaam maar zeker tot stilstand is gekomen. De overheidslasten nemen wel toe in samenhang met de gigantische inflatie, dus hebben mensen steeds minder te besteden aan bijvoorbeeld extra artikelen. De verkopen stagneren, terwijl de prijsstijgingen almaar omhoog gaan en met name van de dagelijkse benodigdheden, zoals voedsel, transport en energie. In tegenstelling tot de jaren 70 blijft de loonontwikkeling ver achter bij de prijsontwikkeling, zodat vooral de minima hieronder te lijden hebben.
Later volgen ongetwijfeld de middengroepen.

Dus wat we zien is net zoals in de jaren 70 een stagnerende economie met een enorme inflatie, die zich langzaam maar zeker via de grondstoffen richting de producentenprijzen en daarna de consumentenprijzen zal begeven. Dit heeft natuurlijk invloed op de loonontwikkeling, waardoor de arbeidskosten voor het bedrijfsleven behoorlijk toenemen. Deze bedrijven hebben al last van de gestegen grondstoffenkosten en krijgen daar nu tevens de salarisstijgingen bovenop met als resultaat dat de werkloosheid in de nabije toekomst zeer zal toenemen. De renteverhogingen zijn al aan hun opgaande fase bezig en net als 30 jaar geleden is de mogelijkheid zeer aanwezig dat deze ongekende niveau’s zullen bereiken.

Al met al voorspel ik een moeilijke tijd voor mensen met grote schulden, want de renteontwikkeling heeft een negatief effect op het bestedingsvermogen van de gemiddelde schuldenaar vooral voor diegene die de schuld op korte termijn heeft afgesloten via een variabele rente. De aanbeveling is dan ook om de rente op zo’n lang mogelijke termijn over te sluiten tegen het laagste tarief van dit moment. Verder is het aan te raden om de algehele schuld af te dekken met 10% edelmetalen, met name in baar goud en zilver, omdat deze historisch negatief gecorreleerd zijn met de aandelen- en huizenmarkt.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

29 REACTIES

  2. [1] Ik zaai nooit paniek Bud, alles is zeer nauwkeurig onderzocht en de economische cijfers spreken boekdelen, die is de stilte voor de storm.

  3. Dus Albert, dan moet ik nu eigenlijk vastgoed kopen met een zo zware lening als mogelijk? Immers, de prijzen gaan stijgen en mijn loon dus ook. Binnen 10 jaar lach ik dan met het afbetalinkje dat me vandaag zwaar valt. Of klopt er iets niet in mijn redenering?

  4. [3] Geen vastgoed Bud, want dat gaat een grote duikeling maken. Voor de meeste mensen is het namelijk al te laat om hun huizen te verkopen, er is een enorm overschot op de wereldmarkt van onroerend goed. Wat ik hier duidelijk probeer te maken is als mensen een koophuis hebben met een hypotheek, dan is het het beste om dit tegen een zo lang mogelijke termijn met een zo laag mogelijke rente af te sluiten en als men een hoge hypotheekschuld heeft dit af te dekken met min. 10% goud/zilver. In dit geval zullen de edelmetalen als verzekering gelden. De hausse in grondstoffen en edelmetalen is al sinds 2001 aan de gang en naar verwachting blijft dit ong. nog 14 jaar voortduren.

  5. Duidelijk en zeer nuttig artikel, Albert. In de V.S. tekent zich inmiddels een omkering van de yield-curve af: de kapitaalmarktrente (lange rente) ligt onder de korte rente.
    Groet,
    SpyNose

  6. [5] Inderdaad SpyNose, dat is een zeer belangrijke indicator dat er een grote recessie dreigt en dat die zogenoemde ‘betere tijden’ van onze regering gebakken lucht is en niet gestoeld op de economische cijfers.

  7. Naagh … "stagflatie" slaat nergens meer op. Overigens, de meeste macro-economen dienen in feite grondig herschoold te worden … Vooral de "docenten" onder hun.

    Dat komt omdat al van af de afschaffing van de goudstandaard (ten faveure van de USD, die sindsdien evenzovele aandelen aan toonder in de net-worth van de VS vertegenwoordigen en waar letterlijk alles ge"waardeerd" wordt) het mondiale economische structuur volledig is ondersteboven gehaald.

    Zo zijn de eerdere ijzeren noties betreffende o.a., (mondiale) vraag en aanbod en de betalingsbalansen al lang overboord gezet, evenals de faktoren dat op de geldstromen en het geldverkeer van invloed is.

    Het ENIGE wat tegenwoordig nog bepalend is voor een gunstige economische conditie is echter … SURPLUS. M.a.w. netto OVERSCHOT van productie minus consumptie … dat in welstand resulteerd.

    En in dat opzicht is Pleuropa meer dan in deeeep shit. Niet in het minst omdat wat nog werkelijk productief is onderhands naar de Engelssprekende, Chineesschrijvende of Cyrilistische landen zijn verhuisd. Ook de Nederlandse … Met achterlating van hun employees die in de steeds meer fictionele "vangnetten" belanden.

    Wat hier nog zit iseen grote MEERDERHEID van netto consumenten en parasieten. En als men de huidige economische toestand wil beoordelen moet men het daarom vooral in DAT licht zien …

  8. [7] Precies ACP en dat is ook het probleem met de EU en de euro. De marktvoordelen van de EEG zijn al lang uitgewerkt en de euro is net als de dollar een fiatmunt zonder enigerlei waarde. Alleen is de VS van oudsher een land (al meer dan 200 jaar), terwijl de EU een verzameling is van verzorgingstaten die de economische ellende (inflatie, werkloosheid, armoede) op elkaar willen afwentelen via deze Francofiele constructie.

  9. De VS blijft alleen maar overeind door de uitgifte van dollars en een zeer hoge inflatie van die crap waardoor er netto een grote kapitaaltransfer naar de VS plaatsvindt. Een verkapte belastingheffing op alle landen in de dollarzone. In feite is dit de grootste scam van de laat-20e eeuw. Het is een kwestie van tijd voor de Chinezen en de Russen dat spelletje zat zijn en op de euro overstappen.

  10. [8] Albert S.,
    De VS danken de huidige relatieve stabiliteit van de dollar m.i. aan drie zaken:
    1. hun militaire overwicht in relatie tot hun schuldpositie t.o.v. "het buitenland" in combinatie met
    2. de internationale economische politieke chantage ten gunste van hun oorlogseconomie,
    3. hun strategische positie in het internationale handels- en betalingsverkeer.

    Door deze vicieuze cirkel wordt het mondiale monetaire stelsel voorlopig (?) in stand gehouden. Dit duurt zolang het buitenland bereid is de Amerikaanse militaire inspanningen te financieren, of Amerika van zijn militair-economische expansiepolitiek terugkomt.

    De voorspelde instorting van de dollar kan m.i. wel eens langer op zich laten wachten dan sommigen denken.

    [9]
    Islamofoob,
    De chinezen zouden wel gek zijn op de euro over te stappen.

  11. [10] Mee eens SpyNose. het is net als in de jaren 30, toen het toenmalige geldsysteem (d.w.z. de fractionele goudstandaard) onderuit ging. Het was pas in 1944 toen er een nieuw monetair systeem in gang werd gezet via het Bretton Woodsmodel. De stijging van de grondstoffen geeft gewoon aan hoe groot de werkelijke monetaire inflatie is. Terwijl de kredietexpansie afneemt, i.v.m. mindere vraag naar hypotheken en (bedrijfs)leningen, stijgt de monetaire inflatie volop. Overal ter wereld ‘monetiseert’ men de valuta. Terwijl de kredietexpansie de aandelen- en huizenmarkten aanwakkerden, zorgt de monetaire inflatie voor de verhoging van grondstoffen en met name de edelmetalensector.

    [9] De Chinezen zijn op dit moment aan het bekijken of ze hun reserves van $1000 miljard kunnen diversificeren. Uiteraard kijken ze tevens naar de euro. Ofschoon zij beseffen dat dit een tijdelijke oplossing is. De Chinese centrale bank is driftig goud aan het aankopen om de waarde van de yuan te ondersteunen. Let wel de monetaire expansie (M1) groeit in China met zo’n 17% per jaar.

  12. [10]

    NIET juist Spy, De VS zijn letterlijk wat zij (waard) zijn omdat zij intrinsiek en de facto letterlijk de rijksten zijn ter wereld. Zij geven GEEN fiat coupures uit zoals de waardeloze pleuros … maar AANDELEN-aan-toonder zoals de corporations dat doen en hun zaken financieren ( die het vaak opzettelijk deluteren).

    Bovendien duurt het nog even voordat China en Rusland net zo’n intensive weg, rail en luchtverkeers en tranportgrid hebben waardoor hun industrien en (regionale zowel als plaatselijk)economien volledig zijn geintegreerd. Om over de andere kritische factoren zoals persoonlijke vrijheid) maar te zwijgen. Terwijl Pleuropa sehr schnell afzakt tot het niveau van Latijns Amerika en het Indiasche continent, of zelfs dat van Afrika …

    Wat betreft die duizend miljard aan Chineze reserves … het is zondermeer interessant om op te merken dat de Amerikaanse bedrijven al geruimen tijd cummulatief een evengroot tegoed hebben op de Pleuropesebanken aan nog (steeds) niet GEREPATRIEERDE winsten…

    Want zo achterlijk zijn de Chinezen echt niet dat zij op letterlijk-dood-goud overgaan (dat uiteindelijk immers ook in USD gedomineerd wordt), terwijl door de yuan aan de USD te koppelen zij veel beter aan toe zijn. Laat je toch niets wijs maken …

    Zoals gezegd die ONZIN over M-1, M-2 en M-3 is inmiddels volledig ACHTERHAALD. Gebruikt men het nog steeds als (eigen) maatstaf dan houdt men zichzelf voor de gek, en verbeeld men zich vergeefs wat van de contemporaine economische werking te snappen …

  13. [12] ACP,
    Het is natuurlijk maar net hoe je het wilt bekijken.
    1. "De VS zijn letterlijk wat zij (waard) zijn omdat zij intrinsiek en de facto letterlijk de rijksten zijn ter wereld."

    Wat bedoel je hier precies met de VS ? Duiden jij en ik op hetzelfde, als we het over "de VS" hebben ?

    2. Azie is hard bezig de achterstand ook op infrastructureel gebied in te halen, dus de Amerikaanse voorsprong lijkt een kwestie van tijd.

    3. Dat Europa afzakt staat niet ter discussie. Maar wat zijn die "Amerikaanse" tegoeden op termijn nog waard ?

    4. Hoewel veel Amerikaans papier nog steeds door Chinezen wordt gekocht, gaat er ook steeds meer goud naar Azie.
    Het blijft pokeren tussen de Amerikanen (bankiers, schatkist en corporations) enerzijds en hun Aziatische crediteuren / leveranciers anderzijds.

    Zolang er geen rekening gehouden wordt met militair-strategische factoren en ontwikkelingen op termijn, is jouw conclusie derhalve op zijn zachtst gezegd nogal éénzijdig en kortzichtig.

    Want natuurlijk vertelt de monetaire ontwikkeling, hoe belangrijk voor de verhoudingen ook, evenmin het hele verhaal als jij, maar nogmaals, het is maar net, welke aspecten je in je beschouwingen wenst te betrekken, hoe je er tegenaan kijkt.

    Begrijp je wel, of niet soms ?

  15. [12] Dan heb je niet begrepen wat aandelen zijn ACP. Als jij aandelen hebt in een bedrijf en dit bedrijf geeft nog meer aandelen uit bij eenzelfde vermogen en winst dan zijn de aandelen in jouw zak verwaterd. Ik investeer namelijk nooit in bedrijven die continu nieuwe aandelen uitgeven zonder een hoger vermogen of inkomen. Zo is het ook met de dollar, hoe meer dollars er worden gedrukt (M1), hoe minder waard de dollars zijn in mijn zak. Het is gewoon een kwestie van vraag en aanbod. Als je weet dat in Fort Knox maar 1% van het goud ligt wat er in 1944 lag dan spreekt dat boekdelen voor de (toekomstige) waarde van de dollar. De euro is in een zelfde soort positie, dus investeer ik daar ook niet in.

  16. [15]
    Precies Albert. Zulke economische grootheden als M1 zijn harde monetaire getallen, terwijl ACP geen cijfers kan produceren en dat dus ook nalaat, omdat hij er allerlei softe of arbitraire zaken bijhaalt, die misschien op zichzelf wel waar zouden kunnen zijn -of niet-, maar die het beeld vertroebelen.
    Een vermogensopstelling van de VS bijvoorbeeld, zoals hij blijkbaar suggereert, kan niemand maken, eenvoudig omdat daar allerlei subjectieve elementen en waarderingen inzitten en omdat die bovendien een momentopname zou zijn, die met andere momentopnames vergelijkbaar zou moeten kunnen zijn.

    Zou je bijvoorbeeld de kosten van het militaire apparaat waarderen als investering waarop kan worden afgeschreven, dan ziet het er waarschijnlijk gunstiger uit dan als je dat niet zou doen. En hoe zouden de VS ervoor staan, als ze bijvoorbeeld zouden liquideren ?
    Trouwens een dergelijke balans is nog nooit gemaakt -en zoals ik hier aantoon, kan dat menselijkerwijs gesproken ook niet,- wat bewijst, dat zo’n discussie gezwam in de ruimte is.

    Dit soort kwesties is allemaal leuk en aardig om te filosoferen, maar dat heeft absoluut geen realiteitswaarde. Toch zou dat het resultaat zijn van het soort discussie dat ACP voert.

    Groet,
    SpyNose

  17. @ACP

    Quote:
    "Want zo achterlijk zijn de Chinezen echt niet dat zij op letterlijk-dood-goud overgaan (dat uiteindelijk immers ook in USD gedomineerd wordt), terwijl door de yuan aan de USD te koppelen zij veel beter aan toe zijn. Laat je toch niets wijs maken …

    Zoals gezegd die ONZIN over M-1, M-2 en M-3 is inmiddels volledig ACHTERHAALD. Gebruikt men het nog steeds als (eigen) maatstaf dan houdt men zichzelf voor de gek, en verbeeld men zich vergeefs wat van de contemporaine economische werking te snappen …"
    Op het moment dat de papiergeld wereld instort, blijkt dat de chinezen en de russen een groot deel van ons goud in handen te hebben. Klein detail: als de westerse wereld na de crash weer wil opstarten, blijken alle fabrieken met bijbehorende machines in china te staan.

    -HE WHO OWNS THE GOLD MAKES THE RULES-
    never forget this

  19. [10] 100% overstappen op de euro zou voor China inderdaad dom zijn. Risico’s spreiden is een ander verhaal. Omdat het grootste gedeelte van de Russische handel met de eurozone plaatsvindt ios het voor de Russen een logische stap. Tot China haar eigen valuta tot reservevaluta kan maken natuurlijk.

  20. [17] Ik heb wel eens eerder een discussie hierover met deze meneer gehad. Hij heeft niet uit kunnen leggen waarom het achterlijker is om te investeren in een grondstof waarvan de waarde stabiel blijft dan in een munteenheid die in handen is van een buitenlandse mogendheid met een riskant financieel beleid.
    De feiten spreken voor zich.
    Waarde van een troy ounce goud in dollars in 1920: $21
    Waarde van een troy ounce goud in dollars in 2006: $650 (vanaf $272 in 2000). Zie ook: http://www.wisegeek.com/wha…

  21. [17] De spijker op de kop en in het Nederlands heet het ook de ,,gulden regel", m.a.w. degene die het goud bezit bepaalt ook de regels. Dat moeten onze Keynesiaanse vrienden in de politiek, academia en centrale banken eens gaan beseffen, voordat het te laat is. Want we kunnen wel ervoor zorgen dat we een pensioendekkingsgraad hebben van 130%, maar als dat allemaal papieren vorderingen zijn van een failliete boedel dan schieten we daar als volk niets mee op en dat is wat er aan de hand is, kijkt u ook even mee PVK (Pensioensverzekeringskamer)! Het zou zeer lachwekkend zijn als het niet zo triest was gesteld met onze Europese Sovjet Unie.

  22. [21]
    Geloof in alleen goud is niet echt verstandig. Je kan beter de beleggingsgewoontes van Warren Buffett overnemen: alleen beleggen in tastbare zaken, niet in lucht.

  23. [22] Goud is de basis van ons monetair stelsel voor de laatste 5000 jaar. Daar verander je niets aan. Zoals ik al diverse malen heb geschreven is het geen ‘geloof’, maar een vaststaand gegeven. Investeren doe je in productiemiddelen, maar altijd heb je goud als verzekering nodig voor het geval dat het monetaire systeem in elkaar klapt en min. 10% van je kapitaal moet deze verzekering bevatten. Met de rest van de 90% kun je doen en laten wat je wilt.

  24. [23]
    Inderdaad is dat ook het advies dat Indiase beleggers navolgen. Goud is per waarde-eenheid makkelijk transporteerbaar, niet na te maken (nanogrammen uit deeltjesversnellers daargelaten) en slijt niet. Dat is ook het enige voordeel. Een metaal als bijv. platina of palladium heeft deze eigenschappen ook. Voor uranium als waardemetaal is te zeggen dat je er ook nog behoorlijk wat energie uit kan halen.

    Technisch is er wel een probleem, immers de geldhoeveelheid is veel groter dan de totale hoeveelheid baar goud.

  25. ik voorvoelde al een tijdje zoiets, maar jij hebt het nu haarfijn uitgelegd. bedankt!
    Ik zit over 2 jaar met de vraag of ik een huis ga kopen, maar ik zit steeds in mijn achterhoofd dat we op de rand staan van een vrije val van de huizenmarkt oa. door sterk stijgende rente. Dan maar in mijn huurhuisje blijven.

  26. [24] Precies, nu is de geldvoorraad groter dan de goudvoorraad, alhoewel dit geen ‘voorraadprobleem’ is maar een ‘prijsprobleem’. Dat wil zeggen, dat de prijs van goud zich moet gaan aanpassen aan de prijs van gedrukt papier, ergo een enorme verhoging van de goudprijs. Als de centrale- bankverkopen ophouden dan volgt er een explosie in de goudprijs in de wereldfiatvaluta en zijn centrale banken weer gedwongen goud in te slaan om hun munten weer enigzins te gaan dekken, voordat de bevolking haar vertrouwen volledig verliest in deze munteenheden. Let u ook even op mijnheer Wellink!

  27. [18] Yaaa .. yaaa … alle Garristelijken gaan naar de hemel, budhisten naar nirwana en moslems naar het paradijs. En degenen die die "rules" over goud maakten wisten het zeker niet beter.

    Wat Albert niet heeft begrepen van de USD als aandelen aan toonder is dat hij het ziet als korte termijn belegger, maar de Yanks vooral als propriatoren en corporate financiers die, om strategische redenen, vaak hun aandelen diluteren (o.a. om concurrenten mee op te kopen).

    Over "golden rules" gesproken … "the ONLY show in town" te zijn is veel meer overtuigend. En op economisch, industrieel, technologisch, globaal tranport en verkeer, militair en andere gebieden zijn de Yanks dat zeker.

    En gisteren ging de DJI boven de 12000, als bewijs van belegger-vertrouwen (ook buitenlandse) dat de Amerikaanse economie zich weet aan te passen en reformeren zonder te stagneren …. Gebeurt letterlijk NERGENS anders …

    ZIE DAAR …

  28. Goud is DOOD METAAL – het ligt er slechts te blinken. En met goud maak je niet meeeer goud, zoals met een dynamische economie.

    Dat het duizenden jaren een standaard was is eerder bewijs hoe STOM en achterlijk de mensen zijn … ook op dzez site.

Comments are closed.