Meestal kijk ik in de krant wel even bij de ingezonden brieven rubriek, en soms valt je mond open van verbazing als je leest hoe oprecht verontwaardigd mensen kunnen zijn om de verkeerde redenen.
Vorige week reageerde een lezer op een verhaaltje over de NMA, u weet wel, onze kartelpolitie. Hij maakt in een reactie van 75 woorden twee kapitale denkfouten. De briefschrijver stelt dat wie zegt dat de kartelpolitie ons voordeel brengt, uitgaat “van de onbewezen, maar ideologisch populaire stelling dat iedereen profiteert van betere marktwerking”. Hij stelt hiermee expliciet dat de NMA marktwerking bevordert, hetgeen uiteraard onjuist is.
De NMA is een typisch voorbeeld van het sturen van de markt, hetgeen op termijn niet werkt; een voorbeeld van de ‘Equalisation of Opportunity Bill’ uit Ayn Rand’s Atlas Shrugged.
De tweede denkfout betreft zijn statement dat “de meeste mensen helemaal niet willen shoppen om het goedkoopste en beste te krijgen, maar er gewoon op willen kunnen vertrouwen aangeboden producten en diensten van redelijk tot goede kwaliteit zijn voor een redelijke prijs”. Als klap op de vuurpijl sluit hij af met: “Dat krijgt marktwerking nooit voor elkaar. Stel dat er geen marktwerking was. Waren we dan niet beter en goedkoper uit?”
En dan vandaag: Zoals u weet heeft de overheid besloten dat taxichauffeurs niet meer mogen laten betalen voor stilstaan. Dus een taxichaufffeur die in de file terechtkomt, of langdurig voor rode stoplichten staat (ontmoedigings’beleid’ in Utrecht) mag deze tijd, die hij toch echt aan deze klant besteedt, niet meer in rekening brengen. Taxichauffeurs zijn daar woest over, en één van hen schijnt gezegd te hebben dat hij ‘die fietser nu nog voorrang geeft, maar straks niet meer want dat kost tijd, dus geld. Míjn geld’.
Welnu, onze lezer vindt dat maar niks. Hij gaat nooit meer met de taxi en die chauffeurs? Wat een mentaliteit zeg! Ze mogen wat hem betreft zo de gevangenis in. Mijns inziens is dit een typisch hedendaagse SP reactie: de overheid steelt en de bestolene moet de bak in omdat hij daar tegen protesteert. Wat asociaal dat die man niet bestolen wil worden. Foei.
De eerste reacties die na lezing van deze brieven om voorrang streden waren: “Van welke planeet komen deze mensen?”, “Mogen deze lezers ook stemmen?” en “Door welke partij wordt dit soort brieven betaald?”. Hebben deze mensen ooit geleerd voor zichzelf te denken? Te vrezen valt van niet. Tevens valt te vrezen dat het zeer veel inspanning zal vergen om mensen die dit oprecht menen de ogen te openen. De slotzin van de eerste lezer was een vragende, maar het antwoord zal veel verder moeten gaan dan een simpel “Nee”.
————————————————-
Ingezonden door René H.
Ik zat gisteren ook weer schuimbekkend naar een Kamerdebat tussen Minister Ross en SP-lid Agnes Kant en GL’er Vendrik over de thuiszorg te kijken.
Uiteraard werd de schuld van bepaalde malafide praktijken (geld dat via een prestatiecontract vooruit was betaald kon niet worden gevorderd omdat het thuiszorgbedrijf bijvoorbeeld failliet ging) aan de marktwerking en de "wildgroei" van nieuwe aanbieders toegeschreven. Ik dacht werkelijk even dat ik gek werd. Welke marktwerking hebben we het eigenlijk over? Dat "zorgkantoren" of verzekeraars (die niet veel meer dan ziekenfondsen en publieke uitvoeringsinstellingen zijn geworden) het AWBZ-geld collectief verdelen aan thuiszorgaanbieders, en dat vooraf uitbetalen? Ik dacht toch meer aan marktwerking als de patiënt een zo groot mogelijk deel van zijn zorgkosten zelf betaalt, en dat achteraf, nádat de prestatie geleverd is.
Het viel me nog mee dat mevrouw Ross duidelijk zei dat ze weinig zag in Nederland "terug" te veranderen in "Moskou aan de Noordzee" (letterlijk iets in die trant) en dat de marktwerking aantoonbaar heeft geleid tot meer keus en betere prijzen voor de patiënt. Ook zei ze dat hoge salarissen en overbodig management evenzeer onder het oude systeem welig tierde. En ze zag niets in een voorstel van een salarisplafond in de zorg, zoals geopperd door apparatchik Kant.
Maar ja, mevrouw Kant gelooft in het sprookje dat een overheidsbedrijf als door magie "efficiënt" is, omdat ze anders een tikje op de vingers krijgen van de "democratische controle". Dat bij een privaat bedrijf iedere burger voor zichzelf kan bepalen of hij zijn steun geeft danwel intrekt, is zeker niet democratisch in haar ogen? Dan mag immers de 51% niet aan de 49% voorschrijven voor welke zorg ze moeten kiezen of laten.
Kant en Vendrik willen ook geloven dat de burger niet zelf wil kiezen voor zijn persoonlijk gewenste prijs-kwaliteitverhouding. En dat de ene liever minder maandlasten heeft voor iets minder zorg, en de ander hoge maandlasten wil zonder extra kosten bij ziekte. De in permanente staat van electoraal voordelige sociale verontwaardiging verkerende Kant en meneer Vendrik die altijd kijkt alsof hij de stank van zijn bedorven ideeën waarneemt, weten wel wat "goed" is voor een ander. Voor hen is iedere Nederlander een "patiënt" die vooral verzorgd moet worden, maar die zij absoluut onbekwaam achten zijn eigen leven te leiden.
Bovendien blijkt ook maar weer hoe ongelovelijk onwetend mensen als Kant en Vendrik zijn. Dat Kant een opleiding epidemiologie of zoiets heeft gehad, en van een hoger opgeleid persoon toch wel enige basale economische kennis en gezond verstand mag worden verwacht, maakt het des te verdachter dat ze voor salarisplafonds pleit, en ze het Stalinistisch centraal geplande zorgstelsel "marktwerking" durft te noemen. Als je een prijsplafond instelt krijg je immers tekorten, omdat de werknemers zullen verhuizen naar sectoren die hen wel een marktprijs betalen. Ook als het puur om een overbodig duur management gaat, zou werkelijke marktwerking veel meer doen om hun inkomens te drukken. Dan moeten de bedrijven immers echt concurreren om de laagste prijs en beste kwaliteit te bieden.
Niet dat een vrije markt geen schokkend hoge salarissen, prijzen of incompetentie zal kennen, maar in ieder geval is er door concurrentie een tendens en een prikkel richting betere bedrijfsvoering en bevrediging van de wensen van de consument. Dat heeft een overheidsbedrijf absoluut niet. Als Kant zich dan zo druk maakt over hoge prijzen of salarissen, waarom richt ze dan niet samen met Vendrik een niet gesubsidieerd non-profit thuiszorgbedrijf op? Met die "wildgroei" van thuiszorgbedrijven kunnen zij vast ook wel een bedrijfje beginnen dat kwaliteit, een lage prijs en niet-malafide praktijken vooropstelt. Dat ze dit niet doen, of dit soort basale oplossingen en concepten niet lijken te (willen) vatten, zegt wel genoeg over hun goede bedoelingen danwel hun competentie.
Leg mij het ook nog eens uit Rene. Hoe kan kartelvorming bijdragen aan marktwerking? Ik heb toch altijd gemeend dat prijzen dan juist door producenten worden gedicteerd? Niks marktwerking dus. Dat marktwerking ‘beter’ is: wat bedoel je daar precies mee? Als je bedoelt dat er dan ook een ruimere differentiatie aan (verschillende) aangeboden producten op de markt gaat komen, mag je dat ook graag toelichten. Dat marktwerking in generaal gunstiger is voor prijsontwikkelingen ben ik zeker met je eens. Kartelvorming valt daar mi zeker niet onder.
[2] Kartelvorming is alleen schadelijk wanneer concurrentie actief wordt verhinderd. We zien in het verleden dat dit misbruik louter voorkwam in samenspraak met de overheid. In een vrije markt kan een producent zijn prijzen eenvoudig niet kunstmatig hooghouden, omdat er altijd goedkopere concurrenten zullen zijn.
[2] Ik sluit me even aan bij Jozef, die het treffend en kort neerzet. Verder verwijs ik je graag naar het boek dat ik aanhaalde, Atlas Shrugged. Wel tijd voor nemen, 1168 pagina’s dichtgedrukte tekst. Als je Engels niet zo gemakkelijk leest: er is een Nederlandse vertaling, Atlas in Staking; ligt binnenkort in de boekhandel. het boek leest als een trein, en al vrij snel wordt duidelijk hoe overheid de vrije markt de strot om kan draaien. Geholpen door ‘ondernemers’ die alleen geschikt zijn om failliet te gaan, maar door die overheid in het zadel gehouden worden. Lees ze!
[2] Kartelvorming: kunstmatig ‘hoog’ houden van de prijs. Als er idd hoge winstmarges bestaan, is het aantrekkelijk voor andere investeerders in deze markt te investeren danwel een nieuw bedrijf op te starten [kenmerk vrije markt: vrije toetreding].
En als prachtig voorbeeld zien we dat AMD en Intel de prijzen al jaren kunstmatig hoog houden ja…
Hoeveel duidelijker wil je het nog, Elvis?
Allright, duidelijk! Dank. Als de antwoorden op deel twee met gelijke voortvarendheid beantwoord kan worden…
‘Als je bedoelt dat er dan ook een ruimere differentiatie aan (verschillende) aangeboden producten op de markt gaat komen, mag je dat ook graag toelichten.’
Het antwoord…gegeven…. nou, nou, nou, nou, ik lijk wel een HBOer.
[6] Tja, dat lijkt iets minder voor de hand te liggen, maar toch…
Deel van een echte vrije markt is dat de overheid niet allerlei blokkerende regeltjes maakt die het moeilijk, duur en riskant maken om een onderneming te starten. Je weet wel, geen 2653 voorwaarden om iets te mogen (denk aan die boer die een perfecte manier had om de mestregels in te vullen, beter dan voorgeschreven, getest en bevestigd door TNO, en toch veroordeeld omdat hij het gestelde doel niet volgens de gestelde regeltjes had bereikt…). Dan wordt het interessant om met een andere benadering dan gebruikelijk iets te ontwikkelen en de markt op te gaan en dat komt de diversiteit ten goede.
[5] Iets duidelijker dan enkel stellen dat AMD en Intel dat doen bijvoorbeeld. Heb je daar ook bewijzen voor?
Als iets een innovatie-driven industrie is waar de twee hoofdspelers elkaar opfokken dan is het wel de CPU industrie. Intel heeft nu bv. de Core 2 Duo die ze historisch laag qua prijs in de markt hebben gezet en dat terwijl AMD’s Athlon 62 X2 zwaar inferieur is aan Intel’s variant. Ze [Intel] hoeven dus niet.
Ook zijn de CPU prijzen jaar na jaar gedaald, voor een appel en een ei koop je er een die alles kan.
Dat prijzen bij de introductie vooral hoog zijn en trapsgewijs worden verlaagd heeft weer vooral te maken met de efficientere productie (de zgn. yields) en het kleiner worden van de schakelingen (bv. van 90 naar 65nm) naarmate de tijd verstrijkt.
[9] Overigens zou dat bewijs ook moeten aantonen waarom die prijzen dan ‘kunstmatig’ zouden zijn, hoezo kunstmatig, zijn ze nep ofzo, zijn er ook natuurlijke die in het wild leven?
[9]
Hoewel oorspronkelijk wel zo opgezet zijn AMD en Intel zeker geen kartel. Er is keiharde concurentie.
Dat is straks echter wel afgelopen als AMD de rechten op de productie van de x86 chips verliest.
Dat er maar twee concurenten zijn is voornamelijk te verklaren door patentrecht en economies of scale.
Als je het hebt over markten zoals de chipindustrie, dan is er nooit volledig vrije marktwerking. Zulke grote bedrijven investeren zo ontzettend veel geld in research, marketing, etc, waardoor er geen vrije toetreding is. Dat komt echt niet alleen door de "regeltjes van de overheid". Daarom moeten kartelvorming en andere vormen van monopolievorming dus wel voorkomen worden.
Die worden vanzelf wel voorkomen. Neem de chip-industrie. Daar zijn meer spelers dan intel en AMD. Bijvoorbeeld Microsoft. Niet dat die processoren maken, maar wel besturingssystemen die steeds meer processorkracht vergen. Die zouden niet blij zijn met processoren die véél te duur zijn. Gelukkig is er concurrentie, en dus speelt het probleem niet voor Microsoft, maar anders zou men zeker de marktkracht gebruiken om producenten te ‘dwingen’ goedkope, snelle processoren te leveren.
Verder is het uiteraard zo helder als glas dat een overheid nooit efficient zal kunnen opereren.
Elvis: "Als je bedoelt dat er dan ook een ruimere differentiatie aan (verschillende) aangeboden producten op de markt gaat komen, mag je dat ook graag toelichten."
Dat is toch logisch? Geen fabrikant brengt een one-size-fits-all produkt op de markt, alleen de overheid doet dat. Er zijn altijd niches waar meer geld in is te verdienen, er zijn altijd nieuwe features te bedenken om een produkt mooier of beter te krijgen dan dat van de concurrentie. Gevolg is dat de concurrent óf de prijs van het mindere produkt verlaagd, of begint met het ontwikkelen van weer andere features. Concurrentie is niet alleen prijs, maar vooral ook innovatie. Een nieuw en beter produkt kun je immers met meer winst verkopen dan een oud model. Daarom is juist in een vrije markt veel meer keuze. Een overheidsbedrijf biedt gewoon één smaak, de klant betaald toch wel.
Weet je nog die mooie, grijze telefoon bij je ouders thuis? Die grijze met draaischijf, verplicht gehuurd bij de PTT, draadloos telefoneren deed men in de hele wereld behalve hier, en een ander merk of type toestel aanschaffen was verboden. De goede oude tijd?
[13] Klopt allemaal wat je zegt Kim. Ik meen alleen dat dit niet het complete verhaal is. Zo vraag ik me af of er nog wel judo, polsstokhoogspringen, of dammen op TV zal worden uitgezonden, als we weten dat bij voetbal duizend keer meer (geldelijke) winst gegenereerd zal kunnen worden. T.a.v de muziekindustrie kunnen we ons bijvoorbeeld afvragen of iemand ooit van The Beatles gehoord zou hebben? Op het moment van lancering van de band, wisten analisten immers al te vertellen dat ‘guitaargroepen al weer uit de tijd waren’. Niet in investeren dus. Probleem is dat wat vandaag ‘in de marge’ de kop opsteekt, morgen mainstream zal zijn. Hoeveel risicodragend kapitaal zal nog beschikbaar blijken? Om bij het voorbeeld te blijven: t.a.v. de muziekindustrie kunnen investeerders op dit moment rustig achterover leunen en op ‘alternatieve gesubsidieerde zenders’ afwachten tot er ‘vanzelf’ een ’talent’ naar boven komt borrelen. En dan pas oppakken uiteraard. Die vlieger gaat dan niet meer op…
[12] Natuurlijk is er wel vrije toetreding, niemand let je. Aan de andere kant is er geen ‘vrije’ toetreding, er zitten natuurlijke/fysieke beperkingen aan vast. En daarom werkt de vrije markt niet volgens haar critici. Erg logisch allemaal… 🙂
[15]
Zelfs bij een defacto monopolie zal de markt corrigerend optreden, mits er geen afgedwongen monopolie is zoals een staatsmonopolie. Naarmate de winst van een monopolie groter wordt, wordt de incentive voor marktpartijen groter om te gaan investeren in een alternatieve oplossing. Die gedachte bij de monopolist zal op zich al prijsdrukkend werken. Komt nog bij dat de wet van de remmende voorsprong vroeg of laat z´n werk zal doen.
[12] Echt wel. Je hebt wel gelijk dat Jan Modaal van de hoek niet even in de chips-industrie kan stappen, maar er zijn echt meer bedrijven dan Intel en AMD. Zo heeft IBM/Motorola de PowerPC, waar AS/400, RS/6000 (professionele servers) en ook Apple Mac mee werken. Apple is recent naar Intel geswitcht, uit marketing overwegingen. Dan heb je nog VIA, Texas Instruments en nog zo wat chipsbakkers. Voorde doorsnee consument is dat allemaal wat minder zichtbaar, omdat die eigenlijk alleen maar weet wat de processor in zijn PC is (en vaak dat niet eens) en totaal geen weet heeft van (herkomst van) de electronica daaromheen, noch van processoren voor andere industriële toepassingen.
[14] Als er genoeg mensen zijn die het willen zien, dan zijn judo, dammen en al die andere sporten wél op TV te zien. En anders heeft de markt al lang een oplossing: maak en homevideo van de judowedstrijd, en zet die op you-tube.
Tav de muziekindustrie: talent komt meestal wel bovendrijven, ook hier weer is Youtube een mooi middel om bekendheid te genereren. En anders zijn er altijd nog programma’s als X-factor [voeg kots-smiley in].
Kortom: overal waar de overheid faalt (en dat is in alles wat ze doet) heeft de markt prima oplossingen voorhanden, of zal die kunnen bieden.
Dat de NMA geen enkel positief effect op de marktwerking heeft gaat mij toch echt te ver.
In de eerste plaats wordt daarmee over het hoofd gezien dat de NMA grenzen stelt aan het optreden van de overheid op de markt. Denk eraan dat alleen dankzij een deel van de overheid, b.v. de rechtelijke macht, burgers in staat zijn om zich tegen een ander deel van de overheid, b.v. gemeenten, te verzetten, net zo zeer als dat zij dat eerste deel van de overheid nodig hebben om zich tegen het handelen van medeburgers te beschermen. De NMA vervult vaak ook een dergelijke berschermende functie, speelt de NMA een steeds kleinere rol door verschuiving naar de Commissie.
In de tweede plaats kan zij het verdwijnen van kartels of schadelijke monopolies (niet alle monopolies zijn schadelijk) versnellen, hetgeen ook een welvaartswinst met zich mee brengt.
Kortom, de stelling dat we altijd beter af zijn zonder de NMA is m.i. onzin daar zij de burger beschermt tegen de overheid en een positieve bijdrage kan leveren aan het eindigen van marktfalen.
Zoals bij zo veel van dergelijke instituties is de efficientie van die instituties van zeer groot belang. Een NMA die zich met herverdelen bezig houdt doet meer kwaad dan goed. Een rechtelijke macht die 12 jaar nodig heeft voor het behandelen van een zaak maakt de burger de facto vogelvrij omdat deze geen wijze meer heeft om zijn rechten te handhaven. Kortom, ook op zichzelf noodzakelijke instituties zijn niet zonder meer efficient.
[19] Geef eens een voorbeeld van dat zgn. ‘marktfalen’, en hoe kan de overheid cq. NMA dat dan beter?
Marktfalen is m.i. dat marktwerking (dwz. de resultante van alle individueel gedrag) niet tegemoetkomt aan een willekeurige en dus arbitraire subjectieve preferentie van een bepaalde actor. Is die actor de overheid, dan zal zij met behulp van haar geweldsmonopolie deze preferentie proberen te effectueren. (En daarmee het gros van de marktparticipanten duperen.)
[19]
NvdB,
Wordt het dan niet eens tijd om het kartel c.q. monopolie van de rechtbanken en de "Autoriteiten" te doorbreken? Zou het niet mogelijk zijn een vorm van Inspectie en Controle in te voeren waarbij deze door concurrentie een zo goedkoop en kwalitatief goed mogelijk product bieden? Ik zie bijvoorbeeld geen reden waarom de NMA en andere "autoriteiten" niet door (al dan niet gespecialiseerde) concurrerende rechters kunnen worden vervangen, waarbij de aanklachten worden aangevoerd door benadeelde burgers, danwel met elkaar eveneens concurrerende inspecteurs. En wat minder verplichte regels en kwaliteitscontrole zou ook geen kwaad kunnen.
wat overigens hier van te denken? niemand dwingt je toch om een ipod te kopen of itunes te downloaden (die koppelverkoop is voor mij overigens de reden om nooit een ipod aan te schaffen, da’s toch genoeg….)
http://www.nu.nl/news/95657…‘koppelverkoop’_Apple.htm
[20]
Algemeen gezegd komt bij marktfalen een efficiente allocatie niet tot stand omdat aan een van de voorwaarden voor een perfecte markt niet voldaan is.
Veelal is er een beperkt aantal aanbieders en/of vragers, waardoor een evenwicht waarbij de prijs gelijk is aan de marginale kosten niet te realiseren is.
Ook informatieproblemen (imperfecte, asymmetrische, onzekere of incomplete) verstoren de marktwerking, al is vaak een redelijke mate van marktwerking mogelijk (denk aan supermarkten met klantenkaarten, verzekeringen en de arbeidsmarkt).
Ook bij kartels ontrekken de deelnemers zich aan de tucht van de markt, zodat de prijs niet gelijk is aan de marginale kosten en baten. Een mooi voorbeeld is de laagste prijs garantie. Door publiekelijk te maken dat jij de elke lagere prijs van de concurrent zult evenaren, neem je bij je concurrenten de prikkel weg om een lagere prijs te vragen die je jouwe. Immers, het levert hen niets op daar jij onmiddelijk meegaat. Hun beste optie gegeven jouw gedrag is dan de hoge prijs aanhouden. Een voorbeeld hiervan is de markt voor electroturbines in de VS gedurende de jaren 1963 tot 1975.
Een mededingingsautoriteit kan het weer optimaal maken voor bedrijven om te concurreren omdat het een prijs stelt op collusie.
[21]
We hebben al marktconforme diensten voor een oordeel dat ook heel erg veel gebruikt wordt in de internationale handel, nl. Arbitrage. Voor de handhaving van een dergelijk vonnis ben je overigens wel weer aangewezen op de lokale/nationale overheid. Let wel, arbitrage is mogelijk omdat partijen dat overeenkomen, al dan niet vooraf aan het ontstaan van het geschil.
Voor vele vormen van interactie is dat niet mogelijk, bijvoorbeeld omdat geen overeenstemming bereikt kan worden. Als ik bijvoorbeeld iemand aanrijd en zelf geen schade heb, zal ik nooit instemmen met welk forum dan ook. Immers, geen forum=geen vonnis= geen mogelijke schadevergoeding. Ik neem aan dat je niet van mening bent dat ik eenzijdig kan bepalen voor welke rechter ik jou sleep, zodat elke optie zonder instemming geen bespreking behoeft.
Wat betreft de NMA is het heel erg grappig dat je dit oppert. Bij het opzetten van de nieuwe mededingingswet heeft de wetgever expres de mogelijkheid van private handhaving geschapen. Jij kunt, als je benadeeld bent door een kartel of monopolist, een actie uit onrechtmatige daad beginnen en vergoeding van je schade vorderen.
Dit project is echter jammerlijk mislukt: Het instrument wordt niet of bijna niet gebruikt. Dat is overigens niet geheel verwonderlijk. Met name in markten waar de vragers in aanzienlijk groter aantal aanwezig zijn dan de aanbieders zal de schade per vrager/koper relatief klein zijn, zodat het belang dat deze heeft bij de berechting van de schadeveroorzakende personen vaak niet opweegt tegen de kosten van een proces (Procederen is pas zinnig als het gaat om meer dan 10 000 euro, en vaak dan schiet je er niets mee op). Ook duurt een proces in Nederland gewoon veel te lang.
[23] ‘de markt’ en ‘marktwerking’ pretendeert helemaal geen efficiente (of optimale) allocatie van middelen en doelen. Dat is een mythe die geintroduceerd is door de welfare economen die op de helft van de 20ste de boventoon voerden.
Mensen zoals Alchian en Friedman stelden reeds begin jaren 50 dat een perfecte markt en het toevoegen van ‘imperfecties’ niet een juist uitgangspunt is van analyse maar dat juist de imperfectheid v/d markt het uitgangspunt dient te zijn, want: betere verklaringskracht.
Het beeld dat jij van ‘de markt’ en ‘marktwerking’ dan wel ‘marktfalen’ schetst is net zo utopisch als het efficient laten werken van een economie waar alle productiemiddelen zijn genationaliseerd.
Ook ‘de markt’ ed. zien als een middel die een bepaald collectief doel dient is echt iets heel anders dan wat libertariers onder de vrije markt verstaan maar meer gelijkaardig aan wat liberals, en sociaal-democraten ermee aanvangen. De NMA past dan ook weer precies in zo’n soc-dem beeld v/d markt.
[23] "Als ik bijvoorbeeld iemand aanrijd en zelf geen schade heb, zal ik nooit instemmen met welk forum dan ook."
Lekkere morele waarden heb je dan. Toch opzienbarend dat dit soort stromannetjes steeds weer worden opgeworpen om voor dwang voor allen te pleiten ipv. vrijheid.
[22] Consumentenbond is sowieso een totaal waardeloze club. Klikt wel vaker bij Vadertje Staat cq. de NMA namens ‘de consument’ (natuurlijk onder het mom van ‘haar leden’ = de mensen die Felix Meurders kunnen verdragen op tv), waar voor de rest helemaal niemand om gevraagd heeft.
Creative Zen en Samsungs is trouwens beter qua geluidskwaliteit, wat je er op kan/mag zetten en prijs.
[23]
NvdB,
Interessant. Is het dan niet mogelijk om mensen te verplichten zich te "abonneren" op zo’n arbiter\rechter? Dan kunnen ze ook bij conflicten waarbij niet direct een belang is om een gezamenlijke arbitrage overeen te komen, toch tot bemiddeling komen. Dit zou ook een eis kunnen zijn van bijvoorbeeld verzekeraars of bedrijven voordat ze met je in zee gaan (in een maatschappij waar geen bij monopolie benoemde rechtbanken zijn aangewezen), om te voorkomen dat je je verantwoordelijkheid ontduikt.
En dan vraag ik me af wat nu het specifiek voordeel is van een NMA t.o.v. een private "class action" (ik weet het Nederlandse woord niet, als het al bestaat), waarbij je met meerdere personen een bedrijf of persoon aanklaagt. Als het immers niet efficiënt is voor een individu om een bedrijf aan te klagen, omdat de kosten de baten overstijgen, zou dit probleem op te lossen zijn door een actie collectief te starten. Dan heb je het voordeel van de NMA, grootschaligheid, en het voordeel van de markt, namelijk concurrentie i.p.v. één instantie die controleert en oordeelt. Als de kosten collectief nog steeds te hoog zijn, is het bestaansrecht van de NMA ook vrij dubieus. Want hoe kan de NMA iets goedkoper doen dat een private (collectieve) actie niet zou kunnen?
Dan heb ik nog een vraag, in verband met je reactie op Arend. Ik heb dit altijd als niet-econoom erg lastig gevonden, maar ik begreep dat de "efficiënte" vrije markt zou moeten leiden tot een reductie van de winst tot de marginale kosten bereikt zijn? Hoe werkt dat dan precies? Krijgt een ondernemer dan helemaal geen winst meer? Ik dacht te begrijpen dat een werknemer of ondernemer in een vrije markt uiteindelijk zijn marginale productie krijgt (heet dat zo?). D.w.z., hij krijgt precies dat salaris dat hij aan waarde aan het uiteindelijke product toevoegt? Maar hoe kan je dat dan onderscheiden van "winst"?
Als ik even simpel bekijk zoals ik het tot nu denk te begrijpen: Als een boer graan kweekt, en hij verkoopt dit aan een molenaar, dan is zijn marginale productie het bedrag dat hij boven zijn kosten krijgt. En als de molenaar het graan vermaalt tot meel, en dit doorverkoopt aan de bakker, dan is zijn marginaal product het verschil tussen de prijs van het graan en de verkoopprijs van het meel. Is dat juist? Maar nu vroeg ik mij dus af: hoe kun je weten wat een "juist" marginaal product is? Als de boer, of molenaar of bakker de enige (of één van de weinige) aanbieders of kopers zijn, kunnen ze de prijs volledig dicteren. Anderszijds, als er genoeg aanbieders en kopers zijn (en wat is genoeg?), zou het wél een "juiste" uitkomst zijn. Maar hoe kun je nu weten wanneer het de juiste uitkomst is, als er geen duidelijk verschil is tussen (woeker)winst en marginaal product?
[24]
Markten pretenderen niets, ze zijn geen personen. Een markt is een methode om een allocatie te bereiken, los of ze nu perfect werken of niet. Een optimale allocatie is al sinds de klassieke economen (Smith, Marx, Ricardo) de focus van onderzoek.
De door mij toegepast analyze sluit aan bij het instrumentalisme van Friedman, in die zin dat ook ik uitga van een markt die niet perfect werkt. De toepassing van speltheorie in de analyse van markten, een product van Friedman’s Chicago school, mag dat afdoende aantonen.
Mijn visie op wat de markt doet is gebaseerd op de neo-klassieke economische theorie zoals die mij gedoceerd is. Net als het gebruik van een rationele en eigen belang nastrevende bij een analyse. Jouw opmerkingen omtrent moraal en het doel van de markt wijzen erop dat jij deze methoden niet gebruikt. Probleem is wel dat daar waar jij je op de werking van de markt beroept en dat onderbouwd met economische theorien, je in een spagaat terecht komt die m.i. niet bepaalt comfortabel is. Immers, als allocatie geen issue is, wat is dan het leidende principe? Hanteer jij wel de gedachte dat de mensen hun eigen geluk nastreven, en zo ja, hoe is dit te verenigen met de afwijzing van het doel van geluksmaximalisatie? Nu je de rationele, eigen belang nastrevende actor afwijst als focus van analyse, maar daarvoor een nobel en moreel handelend mens in de plaats zet, welke consequenties heeft dat voor het voorspelde gedrag?
Kortom, je aanpak voelt enigzins inconsistent en doet af aan de voorspellende kracht van je theorie.
De NMA past goed in het beeld van de moderne economische theorie.
[27]
Je kunt m.i. de semi-verplichte gang naar de rechter zien als zo een abonnement. Overigens is er nogal wat nadruk op mediation in de rechtspraak, met name de "cna" (conclusie na antwoord) procedure. Partijen wisselen eerst de conclusie van eis en de conclusie van antwoord uit, waarna de rechter kijkt of ze het niet met elkaar eens kunnen worden. Lukt dat niet dan volgen de conclusies van repliek, de conclusie dupliek en het vonnis.
Zoals gezegd kun je binnen het contractenrecht heel veel. Zo bevatten vele consumentencontracten mediationbedingen, die voorschrijven dat je bij een conflict eerst naar de klachtencommissie van de belangenvereniging o.i.d. moet.
Overigens kan een verzekering tegen schade die je bij derden veroorzaakt het coordinatieprobleem niet oplossen, omdat ik zonder een verplichte procedure uberhaupt geen verzekering nodig heb! Voor zover je in contracten bepalingen kan opnemen betreffende het forum voor conflicten met derden heb je weer een coordinatieprobleem: Wat als beide betrokkenen verschillende bepalingen uit andere contracten hebben? Ook zullen de verzekering en de consument geen rekening houden met de belangen van de potentiele slachtoffers van het handelen van de consument, maar in de plaats daarvan voor dat forum kiezen dat hun belangen het beste dient. Je snapt dat het onwenselijk zou zijn als een dergelijke overeenkomst bindend zou zijn voor het niet bij die onderhandelingen betrokken slachtoffer.
Het toelaten van een collectieve actie in het Nederlands recht is een goede ontwikkeling. Evenwel zijn er nogal wat haken en ogen aan verbonden. Maar ik ben met je eens dat ruimere mogelijkheden voor een collectieve actie de handhaving van het mededingingsrecht zou bevorderen. Overigens, voor zover het je zou interesseren, er is een interessant stuk over class action gratis op internet beschikbaar. Zoek eens de encyclopedia of law and economics op. Daar staat een hoofdstuk over class actions in.
Wat je vragen over winst en allocative optima betreft het volgende. In de eerste plaats moet je een onderscheid maken tussen economische winsten en boekhoudkundige winsten. Ook als de economische winst 0 is, zal er een gezonde boekhoudkundige winst zijn.
Met marginale kosten en baten bedoelen economen de meerkosten en meerbaten van 1 extra eenheid, de marginale eenheid.
De reden waarom economen zo veel belang daaraan hechten is dat de maatschappelijke welvaart, uitgaande van bepaalde relaties tussen kosten en baten, dan het grootst is. Het gaat dus uitdrukkelijk niet om de totale kosten en baten! De som (baten-kosten) van die twee moet namelijk zo groot mogelijk zijn, en dat is het geval als de marginale baten en kosten aan elkaar gelijk zijn.
e.e.a. nog wel verder uitwerken.
Laat ik je voorbeeld van de boer en de molenaar als uitgangspunt nemen, met enkele aanpassingen voor het gemak. De boer produceert graan tegen 10 euro per ton. De molenaar kan het graan vermalen tot meel en verkoopt dat aan een bakker voor 100 euro per ton meel. Zovel de prijs van het graan als dat van meel kan niet door de boer of de molenaar beinvloed worden. Echter, de molen van de molenaar kent een verlies aan productieve efficientie naarmate er meer meel wordt vermalen op een dag (b.v. als gevolg van vuil). Om precies te zijn neemt de productie 10% per ton meel af boven de 5 ton meel, met een omzetting van 1 op 1 als beginpunt. De opbrengsten per ton graan zijn dan voor toenemende productieniveau’s als volgt:
graan Kosten meel Omzet Winst
1 10 10 100 90
2 20 20 200 180
3 30 30 300 270
4 40 40 400 360
5 50 50 500 450
6 60 54 540 480
7 70 56 560 490
8 80 56 560 480
9 90 54 540 450
10 100 50 500 400
De marginale winst, de extra winst om een extra ton aan graan te vermalen tot meel, is dan
graan Marg. W.
1 90
2 90
3 90
4 90
5 90
6 30
7 10
8 -10
9 -30
10 -50
Op het niveau van 7 ton is de marginale winst 10. De marginale kosten zijn altijd 10, omdat iedere ton graan extra 10 euro kost.
Zoals je uit de eerste tabel kunt opmaken is de winst inderdaad het grootst bij 7 ton, nl 490. Dat is dan ook het optimum, omdat de boer altijd zijn kosten vergoed krijgt en de molenaar bij die hoeveelheid het beste af is.
De aanpassingen die ik heb aangebracht, nl. dan ze beiden prijsnemers zijn en dat de molenaar concave opbrengstfunctie en de boer lineaire kostenfunctie heeft doen geen afbraak aan de uitkomst.
Het belangrijkste inzicht uit de theorie van markten is dat niemand hoeft te weten wat de juiste hoeveelheid is. Als aan de voorwaarden van de perfecte markt voldaan is, komt er vanzelf een efficient evenwicht tot stand. Het is dan juist de prijs die een indicatie is voor de schaarste op de markt. Zoals Arend al aangaf zijn er geen perfecte markten, en veel onderzoek richt zich dan ook op de vraag in hoeverre markten nog goed werken als er marktfalen bestaat.
Heel kort samengevat gaat het bij marginale kosten en baten om de volgende vraag: Als ik 1 extra eenheid produceer, schiet jij daar dan meer mee op dan dat ik er door erop achteruit ga?
Mocht het onduidelijk zijn dan wil ik e.e.a. nog wel verder uitwerken
Comments are closed.