Een reactie van OwlWat me nog het meest irriteert aan het gloeilampverbod en het “proefballonnetje” over een extra belasting op mensen die meer dan gemiddeld energie verbruiken, is dat het zo volkomen willekeurig is.
Want waarom mag men geen gloeilamp gebruiken, maar wel 10 spaarlampen? Waarom mag je wel onnodig reizen met de bus of trein, maar niet met een auto? Waarom is vliegen een doodzonde, maar onnodig bewegen, tv kijken, eten, telefoneren, enzovoorts, wat uiteindelijk allemaal energie kost, is dat (nog) niet? Want het moet toch voor een redelijk intelligent mens wel duidelijk zijn dat als je “energieverspilling” definieert als al het “onnodig” energieverbruik, dat er voor de mens niet veel anders overblijft dan niets doen. Meer dan “gemiddeld” energieverbruik als verspilling bestempelen en extra belasten, is vanuit het oogpunt van energiebesparing onzinnig. Want wat als alle Nederlanders besluiten om airconditioning te nemen, of een sauna en bubbelbad te installeren, waardoor het gemiddeld energieverbruik verdubbelt? Of omgekeerd, wie nu gemiddeld verbruikt is morgen een klimaatzondaar als de gemiddelde Nederlander door technologische verbetering of een ascetische levensstijl ineens minder gaat verbruiken.
Waar gaat die besparing bovendien eigenlijk om? Gaat het nu om het voorkomen van CO2-uitstoot, of om energiebesparing in het algemeen? Iedereen heeft zo zijn eigen redenen om energie te willen besparen. De één vindt dat het klimaat moet worden bevroren, en daarvoor moet de CO2-uitstoot stoppen. De ander wil minder afhankelijk zijn van brandstof uit het Midden-Oosten. En weer een ander wil dat we “onze” kleinkinderen meer fossiele brandstof nalaten.
Over klimaatverandering is al veel gezegd, en het is niet duidelijk of, en zo ja hoeveel de mens bijdraagt aan klimaatverandering. Maar even voor het gemak aannemend dat het wel zo is, denkt men dan echt dat wanneer we allemaal als monniken gaan leven, ineens het klimaat stopt met veranderen? Het is altijd veranderd, en zal het altijd blijven doen, van warm naar koud, zelfs al zouden we morgen alle broeikasgasuitstoot volledig stoppen. Als er dan toch sado-masochistische typetjes rondlopen die per se broeikasgas willen stoppen zonder reden, betekent dit overigens niet dat je daarvoor willekeurig energieverbruik moet gaan verminderen. Ik zie niet het probleem van een gloeilamp die wordt gevoed door een zonnecel.
Wat betreft het onafhankelijk zijn van olie uit het Midden-Oosten, daar kun je het mee eens of oneens zijn, maar is ook geen reden om willekeurig energieverbruik te verbieden. Als je al vindt dat iedereen aan die persoonlijke wens van bepaalde mensen moet meewerken, bereik je dat door fossiele brandstoffen uit het buitenland ongunstig te belasten t.o.v. inheemse en niet-fossiele brandstoffen die je met de opbrengst van die belasting kunt subsidiëren. Ik zou dat overigens niet willen doen.
Dan is er nog het argument dat we energie moeten besparen voor latere generaties. Maar ten eerste leven die nog niet, en wij wel. We kunnen ook afzien van het nemen van kinderen, zodat zij niet in een wereld van langzaam maar zeker afnemende brandstoffen hoeven te leven, en dan ondertussen zelf een aangenaam leven hebben. Ik zie niet waarom ik als een zwerver in een plaggenhut moet gaan leven om andermans hypothetisch toekomstige kinderen te subsidiëren. Ten tweede is het wel zeer twijfelachtig dat tegen de tijd dat fossiele brandstoffen echt opraken (met steenkool, methaanhydraten en andere bronnen erbij kan dat nog heel lang duren), we inmiddels geen alternatief zouden hebben gevonden. Nu onmiddellijk een alternatief vinden gaat aanzienlijk meer kosten dan wanneer we de economie en wetenschap nog enige eeuwen laten groeien, onbelemmerd door kunstmatig opgelegde energiebesparing. De Derde Wereld zou ook aanzienlijk sneller uit de armoede rijzen zonder kunstmatige energiebeperkingen.
Bovendien is er ook nog de echte, nuttige energiebesparing die altijd al plaatsvindt. Niemand wil meer betalen voor een bepaalde kwaliteit, of het nu om lampen of andere apparaten gaat, dan strikt nodig is. Er is een constante druk op industrie en wetenschap om goedkopere en efficiëntere materialen en processen te vinden, waardoor automatisch ons energieverbruik zo laag mogelijk zal zijn. Zo laag mogelijk om onze wensen te vervullen wel te verstaan. Zoals de wens om ’s avonds licht te hebben zodat je nog iets kunt doen i.p.v. om 18:00 naar bed gaan. De wens om tv te kunnen kijken, de wens om strikt genomen onnodige hobby’s te kunnen beoefenen en iets met je leven te doen. I.p.v. apathisch op je bank te zitten met een eeuwig loodzwaar aangepraat schuldgevoel op je schouders dat je ander het “milieu” of de toekomstige zielige kindertjes “mishandelt”.
Ik weet dan wel niet precies wát nu exact rechtvaardigheid of vrijheid inhouden, maar het lijkt me duidelijk dat willekeurig over andermans leven beschikken het tegenovergestelde ervan is. Dus energiebesparing? Bespaar je de energie.
———————————
Een reactie van Owl.
[30]
Rob,
Een vrije economie is inderdaad het gevolg van de beslissingen van de vrije mensen die eraan deelnemen. Het kan dus best gebeuren, theoretisch gezien, dat iedereen besluit veel minder energie te gaan gebruiken.
Maar in de praktijk zijn er vrijwel altijd wel dingen die men met die overtollige energie kan doen, als de prijzen dalen bij een afnemende vraag. Iemand die graag airconditioning wil, maar de energie nu te duur vindt, zal bij dalende prijzen (doordat andere mensen energie besparen), ineens wel daarvan gebruik gaan maken. Als de energiebedrijven hun product werkelijk aan niemand meer kwijt zouden kunnen omdat ieders behoefte aan energie vervuld is (en de opbrengsten onder de kostprijs komen), zal de productie inkrimpen. En zal door het dalende aanbod de prijs ook weer stijgen naar het oude niveau, maar dan met een lagere productie en verbruik. Dan ben je dus echter wel je financiële voordeel kwijt.
Geen mens zal meer energie gebruiken dan hij nodig heeft om zijn wensen te vervullen. Maar de meeste mensen hebben onvervulde wensen die ze met lagere prijzen (van o.a. energie) wel kunnen verwezenlijken. De energieproductie wordt slechts beperkt door schaarste, de productie die mensen kunnen opbrengen om energie te kopen, en door de behoefte van de mens. Pas als alle (energie)behoeftes van alle mensen zijn vervuld, zal er bij stijgende welvaart geen stijging in energieproductie meer zijn.
Maar doordat jij minder energie gebruikt, is die gehele behoefte ietsje lager. Dat is zowel positief voor jou (jij maakt relatief "winst" zolang andere mensen een grotere energiebehoefte hebben dan jij), en positief voor de rest van de mensheid die dankzij jouw spaarzaamheid een beetje extra energie heeft om haar wensen te vervullen. Een daling van totaal energieverbruik hoeven we echter niet snel te verwachten. Tenzij ineens alle mensen in de Derde Wereld het best vinden om op hun huidige welvaartsniveau te blijven steken, of er ineens een grote doorbraak in energiebesparende technologie wordt gedaan waardoor we veel meer kunnen met de huidige hoeveelheid. Maar dat beide lijkt me niet erg waarschijnlijk.
Misschien dat we allen door politici gedwongen worden minder energie te gebruiken, maar dat lijkt me anti-menselijk. Een absolute beperking van energiegebruik door overheidsdwang, zou automatisch betekenen dat de huidige armoede in de rest van de wereld blijft bestaan. Hoogstens zou men de welvaart dan kunnen verdelen, maar dat zou voor de gemiddelde "Eerste Wereldburger" meer dan een daling met een factor 3 in inkomen en welvaart met zich meebrengen. Ik zou zeggen, heb geduld en laat de vrije economie en wetenschap hun werk doen. Dan zou het me wel zeer verbazen als we niet over 100 jaar allemaal zowel rijk zijn, alsmede over duurzame energiebronnen beschikken die goedkopere energie produceren dan we nu hebben. Uit alle macht de energiebehoefte kunstmatig beperken of verbieden zou ironisch genoeg wel eens een averechts effect kunnen hebben. In ieder geval betekent het voor velen een aanzienlijke beperking in hun vrijheid en welvaart, die nergens voor nodig is.
Comments are closed.