Toen ik in het begin van de negentiger jaren bezoeken bracht aan Albanië, kwam ik daar een Nederlandse patholoog- anatoom tegen, die zich onder meer bezighield met het verdelen van oude tandartsuitrustingen die hem daartoe in Nederland ter beschikking waren gesteld.
Toen ik hem namens een mij bevriende particuliere tandarts vroeg of zij misschien ook voor zo’n uitrusting in aanmerking kon komen, kreeg ik als antwoord dat hij niet bereid was medewerking te verlenen aan het creëren van miljonairs. Al zijn uitrustingen moesten per se naar een corrupt overheidsapparaat: aan het herstellen van particuliere gezondheidszorg wenste hij niet bij te dragen.
Discussies met deze arts waren niet mogelijk. Hij wist precies hoe het moest en gaf mij verschillende vegen uit de pan zoals het verwijt dat ik uit Nederland vertrokken was 22 jaar na het voltooien van door de staat gesubsidieerde opleidingen. Als je eenmaal van de staat was, dan bleef je van de staat en vertrek uit een dergelijke staat maakte iemand tot een ondankbaar staatsburger, vond hij.
Nadien heb ik nooit meer iemand ontmoet met een dergelijke extreem autoritaire en staatsdweperige instelling, maar er zullen wel meer van deze mensen rondlopen.
Wanneer men dergelijke personen vraagt waarom de gezondheidszorg dan wel in staatshanden moet zijn, luidt het antwoord vermoedelijk, dat gezondheidszorg te belangrijk is om deze aan het particulier initiatief over te laten. Als dat zo is, lijkt het mij nog veel belangrijker de gehele broodproductie door de staat te laten verrichten. Immers: wie niet naar de tandarts kan, overlijdt niet zo gauw, maar iemand die niet eet, gaat binnen 46 dagen onherroepelijk dood.
Waar de bizarre staatsfascinatie vandaan komt, weet ik niet.
Wel weet ik dat bijna alles te belangrijk is om het aan de staat over te laten en dat de staat zelf in de meeste gevallen de oorzaak van het probleem is.
Hugo van Reijen
Op je vraag als we allen staats eigendom zijn kan ik kort antwoorden
JA, mij uitgezonderd 🙂
Ik hoorde laatst ook in een discussie: Als je in Nederland geboren bent, dan heb je de keuze: mee doen aan deze samenleving en daar je belasting voor betalen, of verhuizen naar een land waar het beter is. Hij vond gewoon dat als je hier wilde leven, je er voor moest betalen. En daarom vond hij belasting ook geen diefstal.
Dat komt er uiteindelijk op neer dat alle mensen die wel wat kunnen naar America (als dat weer vrij wordt) gaan en alle mensen die niks kunnen naar Nederland gaan. Want wie gaat nou betalen voor Nederland?
Kort geleden had ik een discussie met een aantal buren tijdens een feestje. De avond daarvoor was de grote donorshow van BNN op tv geweest. Een groot aantal mensen was voorstander van een verplicht Donorschap, waarbij je maar een briefje moet invullen als je je organen niet wenst te doneren. Mijn mening dat dit immoreel is omdat mijn lichaam in die situatie "in beginsel eigendom van de staat is, tenzij…" werd hoogst opmerkelijk gevonden. Ik maakte hierop een onverwachte vergelijking met de dienstplicht zoals die vroeger werd uitgevoerd in nederland: Als je bezwaar had tegen de dienstplicht werd je eerst behoorlijk tegen het licht gehouden en moest je erg veel doen om uiteindelijk als gewetensbezwaarde hier onderuit te komen. De dienstplicht was ook een uiting van staatbezit. De parallel met de Donor-verplichting werd ineens helder: het zou best eens zo kunnen zijn dat de staat het jou erg moeilijk gaat maken als je het donor-schap niet wenst.
Soms kun je mensen op een verrassende manier inzicht verschaffen en die luchtbalon die de naam "overheid: draagt een klein beetje lekprikken.
Kijk, dit artikeltje van Hugo kan ik nu eens een keertje écht smaken!
Wonderlijk ook dat dezelfde staatsidolaten vinden dat een overheid nodig is om "machtsmisbruik" van monopolisten te doorbreken, en te voorkomen dat iemand die meer kan dan een ander het ook werkelijk beter krijgt ("miljonair wordt"), maar tegelijk niet het flagrante monopoliemisbruik van de Staat kunnen zien.
Een overheid die haar zelfverschafte monopolie op onderwijs binnen haar terrorium gebruikt als reden om iedere prijs van haar "klanten" af te dwingen, tot levenslange slavernij ter betaling van de "genoten diensten" aan toe, is kennelijk niet zo kwalijk in hun ogen als een tandarts die door de relatieve schaarste van zijn talent rijk wordt. Een schaarste die bovendien vaak ook nog eens is gecreëerd door een overheid die het aantal tandartsen via een numerus fixus op de opleiding en willekeurige "kwaliteitseisen" heeft beperkt.
Vraag zulke mensen eens of ze het ook zo redelijk vonden dat onder het systeem van het Middeleeuwse feodalisme de lokale landheer de horigen kon verbieden om zijn grondgebied te verlaten, en ze "diensten" leverde in ruil voor hun verplichte arbeid gedurende een aantal dagen per jaar. Ik durf zo maar te verwachten dat dat iets minder goed valt. Dat hun jaarlijkse corvee in het niet viel vergeleken met de huidige belastingtarieven, en dat het aantal gemonopoliseerde diensten dat de landheren hun "verleende" een stuk lager lag dan nu, zal ze al helemaal ontgaan zijn. Selectieve blindheid wellicht?
Maar goed, die vriend van Hugo klinkt ook als iemand die tot aan zijn nek in de overheidstrog baadde. En wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Ik heb ook het vermoeden dat Nederlandse artsen, zoals betreffende patholoog-anatoom, een stuk minder geld zouden verdienen onder een werkelijk vrije markt. Want zo uniek is hun talent niet, en zonder de overheid die ook hun via numerus fixus, centraal vastgestelde tarieven en tal van "kwaliteitseisen" de hand boven het hoofd houdt, zouden ze daadwerkelijk moeten concurreren met alle mensen die in staat en bereid zijn die dienst te verlenen. Bij het vrijgeven van de gezondheidszorgmarkt, na een mogelijke stijging van hun salaris in het begin vanwege de van overheidswege kunstmatig gecreëerde schaarste, zal de geneeskundeopleiding zonder numerus fixus zoveel nieuwe artsen afleveren, dat hun lonen waarschijnlijk drastisch zullen dalen.
[5] Horigen in de Middeleeuwen: waarlijk een schitterende vergelijking waar ik nog niet aan had gedacht !!!
pff, ik had ‘m gewoon z’n tanden uit z’n smoel getrapt.
zo iemand verdiend dat namelijk.
zal niemand in albanië wakker van hebben gelegen denk.
[7] Niet erg libertarisch…
[5] 10 punten (11?).
[5] De numerus fixus in de gezondheidszorg wordt niet aleen de staat bepaald. De opleidinginstituten en de maatschappen geven advies daarover, dat meestal blindelings wordt overgenomen door het ministerie.
In Nederland zijn bij vele specialistische opleidingen een beperkt aantal plaatsen beschikbaar, omdat de maatschappen aangeven hoeveel afgestudeerde artsen zij kunnen/willen opleiden. Dat advies bepaalt ook het aantal eerstejaars dat kan instromen, ongeacht de hoeveelheid studenten die later misschien helemaal geen specialist wil worden, maar wel huisarts
Idem dito geeft de beroepsgroep van de tandartsen adviezen over het aantal opleidingsplaatsen. Deze beroepsgroepen denken daarbij zeker aan hun eigen inkomen. Hoe minder (tand)artsen, hoe hoger hun inkomen.
Je stelt dat bij het vrijgeven van de gezondheidszorgmarkt er veel meer artsen zullen worden opgeleid. Je maakt hierbij een kleine denkfout. De specialisten zijn dan nog steeds de mensen die de basisartsen verder moeten opleiden en zij kunnen dan helemaal bepalen hoe dun de spoeling wordt. Of wil je al die artsen door loodgieters laten opleiden?
[10] "De numerus fixus in de gezondheidszorg wordt niet aleen de staat bepaald. De opleidinginstituten en de maatschappen geven advies daarover, dat meestal blindelings wordt overgenomen door het ministerie.
In Nederland zijn bij vele specialistische opleidingen een beperkt aantal plaatsen beschikbaar, omdat de maatschappen aangeven hoeveel afgestudeerde artsen zij kunnen/willen opleiden"
Volgens mij geef je hier perfect aan dat de numerus fixus wel door de staat wordt bepaald, want de opleidinginstituten (universiteiten) zijn namelijk in handen van de staat. De maatschappen, bestaande uit mensen die hun opleiding hebben afgerond en nu hoge salarissen verdienen als gevolg van de kunstmatige schaarste, ongeacht hun werkelijke capaciteiten, hebben er belang bij deze situatie in stand te houden omdat, zoals Owl opmerkte, hun salaris zal dalen als er meer studenten kunnen instromen. Alleen de echte specialisten zullen dan nog in staat blijven een hoog honorarium te bedingen, in overeenstemming met hun capaciteiten.
Je opmerking dat in een vrije markt bestaande specialisten geen beginnende specialisten verder zouden willen opleiden ontbeert elke onderbouwing. Het is denkbaar dat een aantal van die specialisten er helemaal geen probleem mee heeft om als goedbetaald particulier opleider aan de slag te gaan, in plaats van alleen maar in mensen te snijden met bijbehorende beroepsrisico’s. Ook daar zal uiteindelijk de concurrentie voor een goed prijs/kwaliteit evenwicht zorgen.
[8]
nee dat klopt, maar die persoon heeft ook niet zoveel met libertarisme op denk ik.
sterker, dat soort is de oorzaak van sites als deze.
[11] Uiteraard is er een onontwarbare knoop tussen universiteiten, overheid en daardoor ook de maatschappen en in overre zou je dat allemaal ‘overheid’ kunnen noemen. Daarmee b en ik het met je eens, maar wel met een nuance.
Universiteiten hebben een redelijke vrijheid. Hun financiering wordt bepaald door het aantal studenten dat uiteindelijk afstudeert. Kortom, volgens dit principe zouden universiteiten numerus fixus moeten afwijzen. Toch zijn die er, meestal op basis van adviezen van maatschappen over het hele land. De huidige ‘schaarste’ (dat valt trouwens wel mee), is uiteindelijk bepaald door de beroepsgroep zelf. Of dat die adviezen door het huidige systeem worden veroorzaakt, is nu net de vraag.
"Je opmerking dat in een vrije markt bestaande specialisten geen beginnende specialisten verder zouden willen opleiden ontbeert elke onderbouwing."
Ik stel de vraag of de bereidheid om meer specialisten op te leiden wel zo vanzelfsprekend zal ontstaan in een vrije markt, gezien het feit dat diezelfde mensen nu al zorgen dat de spoeling dun is.
Jouw automatisme om te denken dat de vrije markt daar vanzelfsprekend voor zorgt, noem ik eveens een gebrek aan onderbouwing. Hier is de wens toch echt de vader vn de gedachte, Je stelt zelf al dat ‘het denkbaar is dat een aantal van die specialisten…etc’ Inderdaad is dat denkbaar, zoals mijn veronderstelling dat ook is. In bedie gevallen is dat geen harde onderbouwing, maar ik heb de neiging om te kijken naar het huidige gedrag van specialisten en vermoed dat dat niet veel zal veranderen in een ‘vrije markt’. Of je moet het principe van de maatschappen (eigenlijk de laatste restanten van het gildewezen) afschaffen. Maar dan heb je weer een overheid nodig die dat afdwingt. Lastig he, die vrijemarkt.
[10] [13]
Fred,
Een huisarts is ook een "specialist", want hij\zij moet ook een 3-jarige opleiding volgen als Assistent-in-Opleiding (AiO). Dit is wel de kortste opleiding tot specialist, want de langste is 6 jaar meen ik. Dit zijn overigens vrij arbitraire lengtes, want het is een willekeurige beslissing wat betreft de "kwaliteit" en "ervaring" die een specialist wordt geacht te hebben. Als het aan mij zou liggen, zou de patiënt zelf moeten kunnen bepalen hoe "ervaren" (ergo: hoe duur) hij zijn specialist wil hebben. Want hoewel ik zeker respect heb voor de zwaarte van hun kunde en hun verantwoordelijkheid, doet het me toch lichtelijk overdreven aan dat iedere academicus blijkbaar met een 4-jarige, of in geval van exacte studies 5-jarige opleiding kan volstaan, maar dat in het geval van bepaalde beroepsgroepen ofwel de opleiding ineens 6 jaar is, en\of dat er ook nog een willekeurig lange vervolgopleiding of stage aan vast wordt geplakt. "Toevallig" zijn dat vooral de beroepen die vroeger als respectabele notabelen werden gezien, met een zekere maatschappelijke (politieke) invloed. Zoals de (dieren)artsen, apothekers, tandartsen (hier voldoet 5 jaar opleiding ineens wel), advocaten, rechters en notarissen. Maar dat terzijde.
Bedenk dus ook dat zo iemand al een 6-jarige opleiding tot basisarts heeft gekregen, en na zijn co-schappen op de universiteit gewoon als zelfstandig arts (onder meer of minder toezicht en verantwoordelijkheid van een specialist) salaris verdient in de maatschap waar hij als basisarts of als AiO gaat werken. Ik denk ook niet dat je je al te druk hoeft te maken over een werkelijk tekort aan opleidingsplaatsen. In België is voor zover ik weet ook geen numerus fixus voor het aantal artsen, en daar liggen de gezondheidszorgkosten ook lager en hebben ze geen wachtlijsten. In Zwitserland idem dito, al is de gezondheidszorg daar dacht ik wel vrij prijzig (maar daar krijg je ook wat voor). Als het daar kan, kan het hier ook.
Bovendien lijk je te vergeten dat bij afwezigheid van een monopolie, een vrije markt voor concurrentie zorgt. Hetzelfde mechanisme dat verhindert dat de bakker op de hoek zomaar gigantische winst kan krijgen door zijn prijzen willekeurig te verhogen, zorgt er ook voor dat zodra er een minimaal aantal specialisten is (en ooit zijn ze met een handjevol begonnen), deze met elkaar zullen concurreren om het aantal opleidingsplaatsen te verhogen. Geen enkele specialist zou een assistent of basisarts een (aanzienlijk) salaris betalen, als hij niet een zekere mate van productiviteit oplevert voor de maatschap van de specialist. Een groter aantal basisartsen dat van de universiteit komt en vraagt om een opleidingsplaats, betekent dus ook dat het voor de specialist voordeliger wordt om extra assistenten aan te nemen, want dan kan het salaris dat ze bieden aan de basisarts of AiO ook omlaag.
Dit zou ook opgaan in het geval een basisarts helemaal niets kan produceren voor de specialist, en zou beginnen als totale leek. Want net zoals een geneeskundestudent nu betaalt voor een universitaire opleidingsplaats, en voor zijn co-schappen om tot basisarts te worden gevormd, zou hij ook een specialist kunnen betalen om hem als assistent aan te nemen.
Als laatste kun je je afvragen, als de werkelijke rem op het aantal specialisten geheel in handen ligt van de specialisten zelf, waarom ze dan zo gebrand zijn op de numerus fixus? Kennelijk zijn ze er niet echt gerust op dat al hun collegae de verlokkingen van een groter aanbod (goedkopere) basisartsen, of eventuele bereidheid om zelfs te betalen voor een opleidingsplaats, kunnen weerstaan.
[14] Beste Owl
Dit zijn nou de tegenargumenten die ik (als niet volledig overtuigd libertarier) graag hoor. Op deze wijze ben ik te overtuigen van het positieve nut van het terugtreden van de overheid, in dit geval uit de gezondheidszorg.
Dat was ik al, maar ik hoor graag goede argumenten tegen eventuele tegenwerpingen, zoals ik ze omschreef. Bedankt voor je repliek.
[13] "Jouw automatisme om te denken dat de vrije markt daar vanzelfsprekend voor zorgt, noem ik eveens een gebrek aan onderbouwing"
Ik wil dat nog wel even onderbouwen (had ik dacht ik impliciet al gedaan). In een vrije markt is letterlijk alles een kwestie van vraag en aanbod. Als de vraag naar opleidingen groeter wordt dan het aanbod zal de prijs van die opleidingen stijgen. Dat maakt het aantrekkelijk om het aanbod te vergroten, en dat is wat ik bedoelde met de zinsnede "Het is denkbaar dat een aantal van die specialisten er helemaal geen probleem mee heeft om als goedbetaald particulier opleider aan de slag te gaan…"
De gedetailleerde kennis van het functioneren van de gezondheidsmarkt ontbeer ik. Dank aan [14] voor dit heldere verhaal.
[15]
Fred,
Niet te danken, en bedankt voor het compliment. Ik ben zelf ook nog altijd geen 100% overtuigd "libertariër" (wat daarvan ook precies de functieomschrijving moge wezen), maar merk wel dat hoe meer ik over allerlei zaken nadenk, hoe meer "libertarisch" ik word.
[16]
R. Hartman,
Ook bedankt, maar ik heb geen gedetailleerde kennis over de werking van de gezondheidszorg. Wat ik ervan weet, combineer ik gewoon met wat gezond verstand en logisch nadenken, en dan krijg je wat daar staat. Overigens, misschien is dit nieuwe artikel op meervrijheid interessant in dit verband:
http://www.meervrijheid.nl/…
We hoeven als "libertariërs" (of in mijn geval een sympathisant met het libertarisme), geen alweters te zijn, om toch overtuigd te zijn van de waarde en het nut van de afwezigheid van dwang. Nu is het een mooie bijkomstigheid dat in de praktijk individuele vrijheid (van menselijke dwang) ook meestal het beste werkt, maar het principe blijft staan. Ik wil bijvoorbeeld best geloven dat we een "goedkopere" of "productievere" gezondheidszorg zouden krijgen als we alle artsen een pistool tegen het hoofd zetten en ze dwingen om 16 uur per dag te werken voor een hongerloon, maar ik denk niet dat dat een juist of gewenst systeem is.
Comments are closed.