Volgens Walter Block gaat het libertarisme over wie naar de gevangenis moet en wie niet. Het libertarisme hanteert daarvoor twee criteria die desgewenst als twee geboden kunnen worden geformuleerd:
- Gij zult geen geweld initiëren;
- Gij zult andermans privé eigendom respecteren.
Simpel.
Naar goed Kantiaans (jawel!) gebruik mag je de categorisch imperatieven ook omkeren. Initieert of dreigt iemand met met geweld of overtreedt iemand uw eigendomsrecht dan mag u met gepast geweld uzelf verdedigen dan wel compensatie voor geleden schade eisen.
Via logisch redeneren komen we zo heel ver in het ontrafelen van hoe we als individuen en als inherent sociale wezens met de ander kunnen samenleven. En als u nu denkt van “hé, is dit nu rechtvaardig of niet?”, denk dan aan de simpele stelregel van filosofe en schrijfster Ayn Rand: “Check your premises!”.
Denkt u dat bovenstaande twee geboden juist zijn maar ziet u dat niet als consistent met andere levensvisies, achtergronden en ideeën die u nauw aan het hart gaan; wees niet bevreesd! U kunt namelijk best libertariër zijn en tegelijkertijd Moslim, Christen, Jood, Communist, Fascist, Racist, Sociaal-democraat of volger en aanbidder van (al dan niet centrale) autoriteiten. Geen probleem! Er bestaat geen inconsistentie tussen het libertarisme en deze ideologieën zolang men in het praktiseren van de ideologie niet de twee geboden overtreedt. Vrijwilligheid is hier het sleutelwoord.
Laat bovenstaande bezinken en reageer gerust met kritiek of uitdagende stellingen. Volgende week zal ik dieper ingaan op de kanttekeningen die vanuit de reacties tot mij gekomen zijn.
Heel goed.
Onder welk van de twee categoriseer je dan dat iemand zijn contract/afspraken moet nakomen?
Leuk idee Arend!
Even een paar vragen.
1: Wat is je definitie van geweld? Valt daar ook psychisch geweld onder? Zo ja, hoe gaan we dan om met belediging? Zo nee, hoe gaan we dan om met geestelijke mishandeling?
2: Hoe gaan we om met collectieve goederen? Niet al het eigendom is privé eigendom, denk aan een gemeenschap. Hoef ik clubgoederen of collectieve goederen niet te respecteren?
3: Hoe gaan we om met positieve vermogenschade, dat wil zeggen dat privé eigendom dat ik zou hebben verkregen als de ander zijn onrechtmatig handelen zou hebben nagelaten? Dit hangt samen met de vraag van Hub. Het voordeel dat ik verwacht te krijgen uit een contract is niet enkel daarom mijn eigendom, ik heb slechts een vordering op mijn wederpartij. Als deze wederpartij zijn verplichting niet nakomt, is dat dan een inbreuk op mijn te verkrijgen eigendom? Of in een onrechtmatige daad setting: Heb ik recht op mijn gederfde toekomstige loon? Strikt gezien ben ik daar geen eigenaar van (logisch, de waarde waaruit die beloning betaald moet worden moet nog gecreeerd worden).
4: Wat is het respecteren van andermans eigendom? Wil dat zeggen dat ik in mijn handelen rekening moet houden met de gerechtvaardigde belangen die de ander heeft bij zijn eigendom? Is geen enkele inbreuk toegestaan, zodat ik b.v. niet in opdracht van de eigenaar een huis mag slopen?
5: Ik neem aan dat je welzijnsmaximalisatie niet als hogere grondslag hanteert, met name gezien je beroep op Kant. Hoe ga je dan om met de afwegingen van redelijke belangen. Kortom, hoe ga je om met die situaties waarin iemand ten gevolge van deze regels slechter af is zonder dat iemand daardoor beter af is (wanneer jouw regel niet leidt tot pareto-efficientie)?
Dit waren wat eerste vragen die bij mij op kwamen, als ik er meer heb zal ik ze hieronder toevoegen.
Die 2 regels zijn de basis voor een goede samenleving. Dat kan iedereen zien, en dat komt ook duidelijk naar voren uit heilige geschriften zoals de Bijbel.
Echter bij sommigen is de logica op een gegeven moment zoek, omdat ze vinden dat je deze regels wel mag overtreden als je er "goed" mee doet.
Daarom is iedereen eigenlijk, of opdwingerig, of libertariër.
[1] Geen van beide of de tweede. Moeten in algemene zin is denk ik te algemeen en universeel (je kunt het wel hanteren maar dan is het vooral een moreel imperatief, iets van subjectieve goede smaak of beschaving). Contracten en afspraken hebben met eigendom en/of uitvloeisels daarvan te maken, zoals bv. arbeid. In contracten leg je het hoe en wat van de arbitrage vast, mocht er onenigheid ontstaan.
[2] 1. Geweld is fysiek geweld of het dreigen ermee. Psychisch geweld is een lastige aangezien dit geen fysiek geweld is. Ligt aan de omstandigheden -> iemand tegen zijn wil vasthouden en torpederen met beledigingen is geweld, maar dan niet vanwege de beledigingen. Beledigingen kunnen totdat ze ontaarden in dreigen met geweld.
2. Tja de werkelijheid is zo dat niet alles en bijna alles niet, privé-eigendom is. Publiek eigendom, "het is van iedereen dus van niemand", kun je respecteren als je dat fijn vindt. De common practice is wat genunaceerder wanneer je je bedenkt wat het probleem van zwerfvuil is en waar je die normaliter tegenkomt (alleen op publiek eigendom, op privé-eigendom niet of we hebben er geen last van).
3. "Als deze wederpartij zijn verplichting niet nakomt, is dat dan een inbreuk op mijn te verkrijgen eigendom?" Mijns inziens wel. Hoe je dat oplost? Via de rechter die in het contract staat vermeld die arbitrage pleegt dan wel de partijen wijzen op de overgekomen artikelen in het contract.
4. "Wat is het respecteren van andermans eigendom?" Gewoon, niet iemands land, kapitaalgoederen stelen, kapot maken. Niet denken dat je een mens onvrijwillig tot slaaf kunt maken.
"zodat ik b.v. niet in opdracht van de eigenaar een huis mag slopen?"
Natuurlijk mag dat, als jij in opdracht van de eigenaar zijn huis sloopt dan respecteer je juist het eigendomsrecht van die eigenaar wat hem het recht geeft het huis te laten slopen.
5. Kant haalde ik aan vanwege zijn manier van het definiëren van rationele (morele, het libertarisme gaat meer over het recht) principes die het uitgangspunt vormen voor moreel juist handelen. Ook vind ik dat Kant nog wel eens in een al te kwaad daglicht wordt gesteld vanwege zijn zogenaamde ‘Pflichten’, die religieus geïnspireerd zouden zijn en de ‘vrijheid’ zouden beknotten. Kant doet een beroep op onze rationaliteit en logisch denkvermogen in de moraal (iets wat Smith en Hume verklaarden met hun concepten sympathy en empathy).
welzijnsmaximalisatie kun je sowieso niet meten/bereiken aangezien ik van mening ben dat waardes subjectief zijn (ze zitten in het subject) en niet bij elkaar op te tellen zijn tot een algemeen/collectief welzijnsniveau. (Dit is echter wel meer Oostenrijkse School economie, wat je kunt zien als een economisch wetenschappelijke addon op de politieke ideologie van het libertarisme.) Volgens mij veronderstelt de conceptie van Pareto efficientie een centrale actor (overheid) die het een en ander kan herverdelen/kan sturen. Dit kan niet zonder 1 van de 2 geboden te overtreden. Ook is het Paretoisme gebaseerd op een voorloper/uitvloeisel van het perfect competition model waar een eigenaardig wereldbeeld ana ten grondslag ligt(http://mises.org/MultiMedia… / http://mises.org/multimedia…).
Voor de rest valt er veel te zeggen over welvaartsmaximalisatie maar ik denk dat mijn korte en bondige antwoord is dat je het (1) niet kan meten en dus (2) niet kunt weten. Enkel alleen in grafiekjes.
Arend,
Laat je licht eens even schijnen over het gevalletje boomtakken die boven het grondstuk van een ander groeien.
Zijn het nog steeds mijn takken zodra deze het luchtruim boven de buurman zijn binnengedrongen? Of zijn het zijn takken ?
Is het buurman’s luchtruim ?
Mag hij ze snoeien zonder overleg ?
Mag ik zonder overleg de natuur z’n gang laten gaan en de takken het grondstuk van de buurman laten overwoekeren ?
Het gaat dus met name om de default-waarden, niet zozeer over de afspraken op vrijwillige basis die je met de buurman kunt maken.
[5]
Dank voor je snelle reactie. Graag wil ik nog puntsgewijs reageren.
1: Je beperking tot fysiek geweld zou wel eens problematisch kunnen worden. Doel is immers een wereld te scheppen waarin iedereen vrij is. Psychisch geweld kan dat doel net zo zeer dwarsbomen als fysiek geweld.
2:Met deze regel zou je een onderinvestering krijgen in publieke en met name club-goederen. Denk bijvoorbeeld aan een groep mensen die voor gemeenschappelijk gebruik een stuk land willen kopen. Die investering is dan niet beschermt, daar zij geen privé eigendom is maar binnen een gemeenschap valt. De facto maak je met deze uitleg van je regel elke gemeenschappelijke investering onmogelijk en dwing je mensen ten onrechte gebruik te maken van rechtspersonen.
3: Als je het positieve contractsbelang beschermt, sterker nog als van te voren verkregen eigendom definieert, hoe voorkom je dan dat mensen een inefficient niveau van zorg uitoefenen? Immers, als de wederpartij een fout maakt krijgen ze altijd alles uitbetaald, ongeacht wat ze zelf gedaan hebben. Denk aan het probleem met fietsers die altijd beschermt zijn.
4: Je ziet al in je reactie het probleem. Respecteren is niet kapot maken, maar daar moet je al meteen weer een uitzondering op maken in het geval van sloop. En hoe zit het met het inslaan van een ruitje om je kind uit een hete auto te redden?
5: Ik meen niet dat Pareto efficientie een markt van volledige mededinging of een centrale actor vereist. De maatstaf stelt enkel dat er sprake is van efficientie als 1 iemand erop vooruit gaat zonder dat iemand anders erop achteruit gaat. Vrijwillige uitruil van diensten en goederen als efficient allocatiemechanisme is juist gegrondvest op deze gedachte. De vraag is dus hoe je voorkomt dat de door jou geformuleerde regels leiden tot een situatie waarin een pareto verbetering niet kan plaatsvinden. Deze vraag steunt op de stelling van Kaplov en Shavell, Fairness vs. Welfare, 2002 in het Nederlands toegepast door Rogier van Bijnen, Aanvullend contractenrecht, 2005.
Nu je deze regels als centrale actor wilt neerzetten, moet je ook rekening houden met de imperfectie van je eigen kennis en waarborgen bieden om pareto verbeteringen toe te staan.
[6] "Zijn het nog steeds mijn takken zodra deze het luchtruim boven de buurman zijn binnengedrongen? Of zijn het zijn takken ?" Het zijn jouw takken die het eigendom van je buurman’s betreden hebben.
"Is het buurman’s luchtruim ?" Lijkt me wel.
"Mag hij ze snoeien zonder overleg ?" Ik denk het wel. Of het slim is om te doen is een tweede. Waarom zou je buurman jouw niet eerst contacteren en jemelden dat jouw takken zijn eigendom betreden hebben en daar al dan niet bezwaar tegen maken?
"Mag ik zonder overleg de natuur z’n gang laten gaan en de takken het grondstuk van de buurman latenoverwoekeren ?"
Ik weet niet wat voor Pokon er bestaat in jouw voorbeeld, maar het lijkt me dat het niet zo ver zal komen zonder een treffen tussen jijzelf en je buurman. De intentie tot overwoekeren lijkt me op zich niets mis mee vanuit libertarisch perspectief, dat is het domein van de moraal.
"Het gaat dus met name om de default-waarden, niet zozeer over de afspraken op vrijwillige basis die je met de buurman kunt maken."
Die defaultwaarden liggen besloten in de twe geboden. Zodra je gaat handelen zijn die geboden slechts leiddraden en uitgangspunten aangezien we niet in een statisch universum leven. Die defaultwaarden wl wat mij betreft niet zeggen dat we niet kunnen zeggen "gegeven deze (takken)situatie hangt het van dit en dat en zus en zo (interactie en handelen tussen jou en je buurman) af wat de werkelijke uitkomst zal zijn en wat de libertarische uitkomst zou ‘moeten’ zijn".
Een statisch universum is dood, zie het neoklassieke modle van perfect competition.
[7] Ik zla later op de dag wat uitgebreider ingaan op je reactie. Ecter hier wil ik alvast wat over kwijt:
"4: Je ziet al in je reactie het probleem. Respecteren is niet kapot maken, maar daar moet je al meteen weer een uitzondering op maken in het geval van sloop."
Het is geen uitzondering maar valt binnen de definitie van eigendom(srecht). Anders zou elke vrijwillige uitwisseling van goederen en diensten een uitzondering zijn.
En dat kind kun je gewoon redden hoor, zeker als het jouw auto is. Als het iemand anders auto is is het ook geen probleem. Maar wees voorbereid de eignaar van de auto te compenseren.
[9]
Ik wacht je reactie af. Maar je laatste alinea roept een andere vraag bij mij op: Wat doen we met ommissies als een commissie schade kan voorkomen? Kortom, als ik niets doe gaat jouw eigendom eraan, maar als ik ingrijp blijft het volledig behouden. (per assumptie kost ingrijpen mij niets). Volgens jouw regels zou niet ingrijpen zonder consequentie blijven, terwijl het vanuit maatschappelijk oogpunt wenselijk is dat er wel ingegrepen wordt.
[8]
Hoe ver rijkt het luchtruim? Is een vliegtuig op 12 km hoogte inbreuk aan het maken op mijn eigendom? Als we zeggen dat het eigendom ook de lucht erboven bestrijkt wel….
Maar dit gaat niet over jouw regels, maar over de noodzakelijkheid van het goed definieren van eigendomsrechten.
[8]
Zoals gezegd gaat het me juist om de defaultwaarden, dus buiten overleg om (incusief het maken van bezwaar). Gaan klagen over gebrek aan overleg na indringing mag uiteraard, maar voegt niets toe aan de situatie en zijn consequenties. Of dat relatietechnisch het slimste is, doet even niet ter zake.
"Het zijn jouw takken die het eigendom van je buurman’s betreden hebben."
-eens
""Is het buurman’s luchtruim ?" Lijkt me wel."
-zeker weten
"Mag hij ze snoeien zonder overleg ?" Ik denk het wel.
-zeker weten. Of het een onderdeel van de natuur is (inclusief een persoon) dan wel een object, onvrijwillige indringing in andermans eigendom is verboten. De indringer (in casu ik als zijnde eigenaar van die kleretakken) heeft de consequenties van zelfverdedigingsacties (zoals het afknippen van de takken) te dragen. De afgeknipte takken dienen terug gegeven te worden.
Met de intentie tot overwoekeren op zich is niks mis, het daadwerkelijke (laten) overwoekeren wel, al dan niet met pokon. Je moet andermans eigendom respecteren. Dat houdt dus ook in, dat als de boom een rivier is waarvan de loop op natuurlijke wijze verandert, je die moet herstellen.
Uiteraard kunnen afspraken op vrijwillige basis alles wijzigen. Maar de defaultwaarden als rechtstreekse afgeleide van de twee geboden zijn wel degelijk statisch, net als de twee geboden zelf. Ik zie dus ook op dit moment niet helemaal in waarom bijvoorbeeld in een (theoretisch) universum waarin iedereen zich aan de (perfecte) regels houdt en derhalve nooit in een overlegsituatie gaat, er sprake zou moeten zijn van een statisch universum. Slechts de regels zijn onveranderlijk, het universum zelf leeft omdat het blijft voortbestaan. Dat dat theoretische universum noch perfecte regels niet bestaan en overleg derhalve verstandig is, doet daar m.i. niets aan af.
[10] Het zou misschien moreel juist zijn in te grijpen. Maar daar gaat het libertarisme niet over (althans niet volgens Block). Volgens het libertarisme zijn er geen positieve rechten, of beter: deze zijn niet juist.
[7]
1. "Doel is immers een wereld te scheppen waarin iedereen vrij is." No way, het doel is een wereld zichzelf te laten scheppen (als resultaat van de som van al het individueel handelen) naar libertarische wetgeving.
2. In een librtarische wereld is er niet zoiets als publiek eigendom, alles is privé-eigendom. "Denk bijvoorbeeld aan een groep mensen die voor gemeenschappelijk gebruik een stuk land willen kopen. Die investering is dan niet beschermt" –> Natuurlijk is die dat wel volgens libertarische wetgeving. Publiek eigendom is geen gemeenschappelijk eigendom, publiek eigendom is staatseigendom; maar heb jij een eigendomscertificaat van een stukje van de A4 of de A16? Lijkt me niet. Het land van jouw groep mensen is gewoon het privé-eigendom van ieder individu in die groep naar ratio (of wat voor afspraken er dan ook gemaakt zijn bij de gezamelijke aankoop).
3. Dit snap ik niet helemaal?
4. Done that. 🙂
5. "De vraag is dus hoe je voorkomt dat de door jou geformuleerde regels leiden tot een situatie waarin een pareto verbetering niet kan plaatsvinden."
Pareto efficientie in welke vorm, definitie dan ook is geen doel van de libertarische wetgeving. Bescherming van de meest basale rechten voor een vrije open samenleving (i.e. elke samenleving die voortvloeit uit al het handelen van individuen gegeven de handhaving van de meest basale rechten), dat is het doel.
Lees het artikel van Arjen hierover (nu ja, over een gerelateerd onderwerp; het coase theorema ten aanzien van negatieve externaliteiten en de libertarische kritiek hierop: http://www.vrijspreker.nl/v…)
"Vrijwillige uitruil van diensten en goederen als efficient allocatiemechanisme is juist gegrondvest op deze gedachte."
Misschien als analyse/verklaringstool, niet als positief beleidscriterium, dat in combinatie met vrijwillige uitwisseling leidt namelijk tot een contradictie. Ook zeg je: "Nu je deze regels als centrale actor wilt neerzetten, moet je ook rekening houden met de imperfectie van je eigen kennis en waarborgen bieden om pareto verbeteringen toe te staan." De kennis van 1 individu is altijd imperfect, maar in vrijwillige uitwisseling op grote school komen we best ver. De notie van het signaleren van Pareto inefficienties, laat staan er iets aan te kunnen doen, vereist de impliciete denkstap naar een alwetende centrale actor die alles naar zijn hand kan zetten opdat het Pareto efficiente allocatiepunt geffectueerd kan worden. Of bedoel je dat wanneer Piet A. een fantastische uitvinding doet (geneesmiddel voor kanker) dat ‘we’ dan ook tot een Pareto optimaler niveau geraken?
[12] Ah het was een overhoring, ik vermoedde al zoiets. 🙂
Maar ehm, ik vind mijn uitleg toch beter aangezien is de harde rechtlijnigheid van de gevolgen van de libertarische wetgeving combineer met de morele (alibrtarische) notie dat je ook het een en ander vooraf kunt melder aan de overtreder. Dat maakt het niet libertarisch beter maar wel bete rte begrijpen voor andere mensen als we in transitie zijn naar een libertarische samenleving, of om bewustwording te kweken voor onze punten. (Dat de afgehakte takken terug moeten worden gegeven houdt ook al impliciet in dat je buurman zich in jouw luchtruim moet begeven om de takke te ’transporteren’. Of hij kan ze gooien natuurlijk, maar of dat nu zo respectvol is?
Kennen jullie hem ? De eerste grondwet van Nederland. De Staatsregeling van 1798.
Algemene beginselen
Art. l. Het oogmerk der maatschappylyke vereeniging is beveiliging van persoon, leven, eer en goederen en beschaving van verstand en zeden.
2. Het maatschappylyk verdrag wyzigt noch beperkt de natuurlyke regten van den mensch, dan in zoo verre zulks ter bereikinge van dat oogmerk noodzakelyk is.
3. Alle leden der maatschappy hehben, zonder onderscheiding van geboorte, bezitting, stand of rang, eene gelyke aanspraak op derzelver voordeelen.
4. Ieder burger is volkomen vry om te beschikken over zyne goederen, inkomsten en de vruchten van zyn vernuft en arbeid en voorts, om alles te doen, wat de regten van eenen ander niet schend.
5. De wet is de wil van het geheele maatschappylyk lichaam, uitgedrukt door de meerderheid of der burgeren of van derzelver vertegenwoordigers. Zy is hetzy beschermende of straffende gelyk voor allen. Zy strekt zich alleen uit tot daaden, nimmer tot gevoelens. Alles wat overeenkomt met de onvervreemdbare regten van den mensch in maatschappy, kan door geene wet verboden worden. Zy beveelt, noch laat toe, hetgeen daarmede strydig is.
6. Alle de pligten van den mensch in de maatschappy hebben hunnen grondslag in deze heilige wet: doe eenen ander niet, hetgeen gy niet wenscht dat aan u geschiede, doe aan anderen, ten allen tyde, zoo veel goeds, als gy in gelyke omstandigheden van hun zoudt wenschen te ontvangen
7. Niemand is een goed burger, dan die de huislyke pligten in onderscheiden stand, waarin hy moge gesteld zyn, zorgvuldiglyk uitoefent en voords in alle opzigten, aan zyne maatschappylyke betrekkingen voldoet.
8. De eerbiedige erkentenis van een albestuurend opperwezen versterkt de banden der maatschappy en blyft iederen burger ten duursten aanbevolen.
[14]
Overhoring, die is goed.. Zal de volgende keer wat lastigers verzinnen zodat de meester les kan geven. :p
Ik kwam er op omdat ik iemand ken die zo’n buurman heeft overigens. Een alledaags probleem. En je kunt het als analogie gebruiken.
Ofschoon ik jouw poging om je er uit te loelen prachtig vind, constateer ik wel dat je het consult niet was begonnen om een verkooppraatje in het kader van de vroeg of laat onvermijdelijke overgang te construeren. Op zich wel heel waardevol, daar niet van.
[16]"Ofschoon ik jouw poging om je er uit te loelen prachtig vind" Heuh, waar lul ik me ergens uit dan? Overigens had ik de volle punten voor de overhoring. 🙂
[15] Alhoewel het ding 209 jaar oud is zou herinivoering van deze grondwet een verbetering betekeningen ten opzichte van de huidige ‘behoudens de wet’ grondwet.
Artikel 1: "beschaving van verstand en zeden." Lijkt me onnodig.
Artikel 2: Goeie!
Artikel 3: "eene gelyke aanspraak op derzelver voordeelen." welke voordelen? Als voordelen van artikel 1 min mijn kanttekeningen, ok.
Artikel 4: Goeie!
Artikel 5: "De wet is de wil van het geheele maatschappylyk lichaam, uitgedrukt door de meerderheid of der burgeren of van derzelver vertegenwoordigers." No way, de wet zijn de conclusies beredeneert vanuit libertarische uitgangspunten. Toetsing en handhaving vindt plaats door de rechterlijke macht dan wel arbitragecommissies (allen private sector).
Artikel 6: "Alle de pligten van den mensch in de maatschappy hebben hunnen grondslag in deze heilige wet: doe eenen ander niet, hetgeen gy niet wenscht dat aan u geschiede, doe aan anderen, ten allen tyde, zoo veel goeds, als gy in gelyke omstandigheden van hun zoudt wenschen te ontvangen" Dit is een mooie morele norm of stelregel, maar past niet in een grondwet. He is niet iets waar iemand zich op zou mogen kunnen beroepen daar de inhoud zeer arbitrair kan zijn.
Artikel 7: "Niemand is een goed burger, dan die de huislyke pligten in onderscheiden stand, waarin hy moge gesteld zyn, zorgvuldiglyk uitoefent en voords in alle opzigten, aan zyne maatschappylyke betrekkingen voldoet." Zelfde als 6.
Artikel 8: Lol, right.
[15]: Geen wonder dat ze het 150-jarige bestaan wilden vieren. Die kudt-zooi is verschrikkelijk. Een staatsgreep gelijk.
En deze behelst het laatste restje legacy wat we hebben uit de Verlichting. Jeez, wat is het donker. Doet iemand het licht aan?
[13]
Mijn excuses voor late reactie, ik had het uitzonderlijk drukke laatste paar dagen.
Je hebt gelijk dat mijn opmerking over positieve plichten de discussie over positieve en negatieve rechten, zoals voor het eerst geformuleerd door Berlin, raakt. Dat verdient een eigen discussie.
1: akkoord, maar ook dat is geen doel op zichzelf al slechts een middel tot welzijns maximalisatie.
2: gemeenschappelijk eigendom is niet hetzelfde als privaat eigendom. Het eigendom behoort slechts toe aan de gemeenschap, gemeenschap in de zin van een groep mensen die gemeenschappelijk iets bezitten. Daarom voldoet de bescherming van privé eigendom in dat geval niet. Mocht je de constructie aanvaarden dat een aandeel in een gemeenschappelijk eigendom gelijk is aan privé eigendom van het gemeenschappelijk goed, is ook het probleem van het eigendom van publieke goederen opgelost daar je een de fictie op kan werpen dat de staat het goed voor de burger houdt. Zo zijn wij allemaal voor een 16e deel privé eigenaar van het publiek een goed, althans in jouw termen.
3: deze discussie heeft wat aandacht mogen genieten in de rechter economische literatuur. Vanuit juridisch oogpunt kun je bij een schadevergoeding kiezen voor twee regelingen: oftewel vergoeding van het negatieve contractsbelang, waarbij het slachtoffer wordt gebracht in de situatie waarin hij verkeerde voordat de schade was aangericht, ofwel voor vergoeding van het positieve contractsbelang, dat wil zeggen het slachtoffer in een situatie brengen die hij zou hebben bereikt indien de dader zijn onrechtmatig handelen niet had verricht. Misschien dat het volgende voorbeeld in een ander kan verduidelijken. Een fabrikant en een aannemer sluiten een contract voor de bouw van een fabriek. Met het oog op de realisatie van de fabriek en het gebruik daarvan koopt de fabrikant alvast de nodige inboedel ter waarde van ¤ 20.000. De fabrikant verwacht met de realisatie van de fabriek een nettowinst te kunnen realiseren van ¤ 80.000. Echter vanwege extreem gestegen productiekosten kan de aannemer de fabriek niet meer bouwen. De vraag is dan welke schade van de fabrikant voor vergoeding in aanmerking (naast terugbetaling van de afgesproken prijs). Het negatieve contractsbelang bedraagt ¤ 20.000, immers de kosten die gemaakt zijn voor de aankoop van de inboedel en het positieve contractsbelang bedraagt ¤ 80.000 dat is de winst die de fabrikant zou hebben gerealiseerd als de aannemer de fabriek volgens afspraak zou hebben gebouwd. Over het algemeen wordt aangenomen dat het positieve contractsbelang voor vergoeding in aanmerking zou moeten worden genomen, behalve in een geval van investeringen van het type zoals hier, dat wil zeggen investeringen die de verwachte waarde van de daadwerkelijke uitruil vergroten. De reden daarvoor is dat anders de fabrikant te veel in dergelijke goederen zou investeren.
Jij stelt dat verwachte winst aan iemand in eigendom kan toebehoren. Nog afgezien van het feit dat eigendom op niet bestaande goederen onmogelijk is, lijkt mij ook jouw focus op het positieve contractsbelang onwenselijk.
4: Mij is nog steeds niet duidelijk wat jij nou precies bedoeld met het respecteren van andermans eigendom. Misschien dat het volgende voorbeeld wat beter past. Stel er zijn twee beledigende percelen, waarbij slechts één van die percelen aan een (openbare?) weg gelegen is. Indien de eigenaar van het niet aan de weg gelegen perceel over het land van de ander gaat om naar zijn perceel te komen, dan pleegt hij strikt gezegd inbreuk op het eigendom van die ander. Echter indien de eigenaar van het niet aan de weg gelegen perceel het recht wordt ontzegd om naar zijn perceel te komen dan is dat ook een inbreuk op zijn eigendom daar hij geen gebruik te maken van het land. Kortom hoe verhoudt het begrip respecteren van andermans eigendom zich tot gevallen waarin er een conflict van eigendom optreedt?
5: Dus als ik het goed begrijp is het volgens jou naar libertarische inzichten acceptabel als een man slechter wordt zonder dat een ander er beter van wordt? Dat lijkt mij een aanzienlijk bezwaar tegen jou libertarische regels. Dan zou het waarschijnlijk beter zijn om klassiek liberale regels te ontwikkelen in plaats van libertarische regels, daar die eerste ook dezelfde vrije gevormde samenleving nastreven, maar tegelijkertijd fundamentele belangen beschermen, zoals die welke in het gedrang komen op het moment dat toestaan dat een man slechter af is zonder dat iemand anders daar beter van wordt.
Wat betreft het artikel van Arjan verwijs ik naar mijn commentaar onder dat artikel.
Het libertarisme kent geen positieve wetten/rechten, slechts negatieve.
1. Misschien, het idee is dat libertarische wetten (de negatieve eigendomsrechten en non-agressie) het principieel meest juist zijn. Hence natuurrecht, deontoloische ethiek.
2. Je verandert de libertarische definitie van privé eigendom: "Daarom voldoet de bescherming van privé eigendom in dat geval niet.". Als een vrijwillig collectief mensen een stuk land koopt dan zullen ze een expliciete verdeelsleutel en een arbitrageinstelling in het contract opnemen; of ze gaan akkoord dat de groep NvdB het land bezit en dat er bij meerderheid van stemmen over het eigendom wordt beslist. Een soort vereniging wordt het dan dus. Ik zie niet in hoe dit (de bescherming van) privé-eigendom falsificeert. De vergelijking tussen ‘gemeenschappelijk bezit’ en publieke goederen zie ik ook niet echt zitten aangezien de eerste nog impliciet vrijwilligheid in zich herbergt en de tweede per definitie niet aangezien de staat er aanhangt.
3. Ah op die fiets, ik snap hem. Walter Block had het in een van zijn lezingen hierover voor wat betreft de terugbetalingen en teruggave van eigendom aan de zwarte slaven in de VS. Ik denk dat de verwachte waarde of winst geen reëel iets is omdat het altijd maar de vraag blijft of die verwachte waarde realistisch was. Ieder menselijk handelen vindt inherent plaats onder onzekerheid. Ik denk niet dat de slachtofferkant van het niet nakomen van het contract gecompenseerd zou moeten worden voor wat betreft ANDERE handelingen. Ik zie nu ook eigenlijk pas dat ik heb heengelezen over "te verkrijgen eigendom" Hier –>[5]
4. "Echter indien de eigenaar van het niet aan de weg gelegen perceel het recht wordt ontzegd om naar zijn perceel te komen dan is dat ook een inbreuk op zijn eigendom daar hij geen gebruik te maken van het land." Simpel: nee dat is geen inbreuk op andermans eigendom.
"Kortom hoe verhoudt het begrip respecteren van andermans eigendom zich tot gevallen waarin er een conflict van eigendom optreedt?" Er is hier geen conflict van eigendom maar conflict van het mogen gebruiken van andermans eigendom. Ik vraag me trouwens af of zo’n voorbeeld realitisch is, het niet aan de weg gelegen landgoed zal wel zeer goedkoop geweest zijn aangezien het niet aan een weg ligt. Ook denk ik niet dat het ondenkbaar is dat de eigenaar van het niet aan de weg gelegen land tot een oplossing met de andere eigenaar kan komen.
5. "Dus als ik het goed begrijp is het volgens jou naar libertarische inzichten acceptabel als een man slechter wordt zonder dat een ander er beter van wordt?" Het libertarisme zegt daar niets over, het libertarisme gaat over wanneer het gerechtvaardigd is iemand op z’n kanis te slaan en wanneer niet. Het onderwerp van welvaartsmaximalisatie is een onderwerp van economen aller scholen, niet van het libertarisme. Het is alibertarisch.
"Dat lijkt mij een aanzienlijk bezwaar tegen jou libertarische regels." Waarom? Het libertarisme is geen morele ethiek, je hebt alle vrijheid mensen die ‘slechter af zijn’ na een alibertarisch juiste handeling te helpen, compenseren, knuffelen, uit eten te vragen, je vriendschap en of andere meer fysieke affectie aan te bieden…
"Dan zou het waarschijnlijk beter zijn om klassiek liberale regels te ontwikkelen in plaats van libertarische regels, daar die eerste ook dezelfde vrije gevormde samenleving nastreven, maar tegelijkertijd fundamentele belangen beschermen, zoals die welke in het gedrang komen op het moment dat toestaan dat een man slechter af is zonder dat iemand anders daar beter van wordt."
Je bedoelt een miminale verzorgingstaat met objectieve en universele toelatingscriteria? Nu ja, in een libertarische samenleving kun je je hiervoor verzekeren, en er is altijd nog zoiets als liefdadigheid.
[20]
1: Als je consequentialist bent zoals ik ben je geneigd daar anders over te denken.
2: Misschien is het beter om de regel te herformuleren in termen van "pakketjes van rechten". Zie http://encyclo.findlaw.com/…
3: ok.
4: Wel interessant. Dus het onmogelijk maken van het gebruik van een eigendom is geen inbreuk op het eigendom?
5: Mij is duidelijk geworden dat een groot deel van onze meningsverschillen zijn terug te voeren op een jouw deontologische en mijn consequentialistische houding. Daarom hecht ik wel waarde aan het uitsluiten van pareto-verslechterende regels, terwijl het voor jou niet uit maakt.
Ik bepleit trouwens niet een verzorgingsstaat. De overheid is noodzakelijk en goed voor slechts een uiterst beperkt aantal taken. Bescherming en definiering van eigendom, handhaving contracten, faciliteren van rechtspersonen etc., leveren van publieke goederen of goederen waarvoor de markt niet dankzij die overheid faalt (wegen, dijken) en vooral geschillenbeslechting. Het toelaten van Pareto-efficiente verbeteringen is een plicht die m.i. op iedere burger rust. Of die plicht een afdwingbare of slechts natuurlijke verbintenis oplevert is een tweede vraag. Veelal zal het laatste het geval zijn. Maar daar waar mogelijk moeten regels pareto-verslechterende uitwisselingen voorkomen. Dat is een typisch consequentialistische visie van een regel utilitarist. Vanuit dat (normatieve) kader, typisch voor klassiek liberalen / capitalistische libertariers, perspecief moet men jou regels toetsen aan de gevolgen die ze kunnen hebben. Zoals je al zelf opmerkte is dan niet in strijd met mijn libertarische ideeën.
Comments are closed.