Vandaag 3 oktober viert men in Leiden het Leidens Ontzet. Na een belegering van de stad van enkele maanden door de Spaanse troepen steken de Watergeuzen in september 1574 de dijken door. In de nacht van 2 op 3 oktober staat het water zo hoog, dat de Spaanse troepen de kuierlatten nemen. Zo wordt de stad op 3 oktober door de Watergeuzen bevrijd.

Oorzaken en aanleiding tot de Opstand tegen de Spanjaarden

Sinds de Reformatie ontwikkelde de verhouding tussen de verschillende religieuze bevolkingsgroepen in de Nederlanden zich bergafwaarts. Toen Philips II zijn vader Karel V opvolgde, namen de tegenstellingen verder toe. De Calvinisten verzetten zich tegen de katholieke heiligenverering en de uitbundige rijkdommen in de kerken. De spanningen namen verder toe door de eigenzinnigheid van de landvoogdes Margaretha van Parma, die protesten van de edelen uitlokte, welke vervolgens niet serieus genomen werden. Niet alleen werden Calvinisten in veel Europese landen streng vervolgd, maar ook vonden velen, dat de belastingen veel te hoog waren. Bovendien waren door de strenge winter van 1566 de oogsten mislukt, waardoor er hongersnood heerste en de hongerige bevolking de rijkdom van de kerken steeds meer verafschuwde.

Beeldenstorm
In dat jaar werd de situatie explosief, hetgeen zich ontlaadde in de beruchte Beeldenstorm. Honderden Rooms-Katholieke kerken en kloosters werden door woedende menigten vernietigd. Onder de objecten bevonden zich niet alleen beelden, maar ook doopvonten, preekstoelen, orgels, kelken, schilderijen, kerkelijke boeken en gewaden tot het stucwerk aan toe. Philips probeerde de orde op zaken te stellen en zond Fernando Álvarez de Toledo, Hertog van Alva naar de Nederlanden.
Zijn drievoudige opdracht luidt: de beeldenstormers te straffen, het katholieke geloof als enige geloof te vestigen en het bestuur te centraliseren. Alva brengt een leger mee, stelt rechtbanken in om de opstandelingen te straffen: door de instelling van de Raad van Beroerten. Willem van Oranje verzet zich tegen deze politiek, vlucht naar Nassau en organiseert van daaruit de opstand tegen Philips.
Zo wordt de Beeldenstorm gezien als een indirecte aanleiding tot de “Tachtigjarige Oorlog”.

Valstrik
In 1567 lokt Alva de Hollandse graven naar een vergadering om de gespannen toestand te bespreken. De meesten laten het afweten, maar de graven van Egmont en Horne komen wel opdagen. Zij worden onmiddellijk gearresteerd en in een kasteel in Gent opgesloten. In december 1567 worden zij voor de Raad van Beroerten gesleept en op 5 juni 1568 worden zij op de Grote Markt van Brussel onthoofd. Dit veroorzaakt een groot protest. Een voor een beginnen de steden te kiezen voor Oranje en tegen de Spaanse militaire overheersing door de troepen van Alva. De Tachtigjarige Oorlog is begonnen.

Belegeringen en ontzettingen
Alva ontmoet steeds meer tegenstand. Op 8 oktober 1573 wordt Alkmaar ontzet, maar eind oktober belegert hij Leiden met de bedoeling de bevolking uit te hongeren. Dat lukt in eerste instantie niet en het beleg wordt tussen maart en mei 1574 onderbroken in verband met de Slag op de Mokerheide. Inmiddels is Alva opgevolgd door Requesens, die Leiden op 26 mei opnieuw belegerd. Ondanks waarschuwingen van Willem de Zwijger zijn zij hier deze keer niet op voorbereid en komen er 6000 van de 18000 Leidenaren van honger om. De honger wordt zo erg, dat honden, katten en ratten worden opgegeten en het stadsbestuur overwoog om de stad over te geven. Maar hoewel alle normale communicatie was afgesneden bleef de duivenpost in stand. De musicus van de Pieterskerk Willem Cornelisz. had het stadsbestuur zijn duiven aangeboden, zodat brieven met Willem van Oranje in Delft konden worden gewisseld. Op 28 september ontving het stadsbestuur de eerste brief van de geuzen en nadat dezen de dijken hadden doorgestoken namen de Spanjaarden op 3 oktober de benen uit angst voor het wassende water.


Uit erkentelijkheid kreeg Willem Cornelisz. in 1578 een Oorkonde van de stad Leiden, het recht om zich van Duyvenbode te noemen en het wapen te voeren, dat bestaat uit de twee rode (kruislings liggende) Leidse sleutels met in elk van de vier kwadranten een blauw duifje.

Zie:
home.versatel.nl/d.van.duij…
nl.wikipedia.org/wiki/Beeld…
nl.wikipedia.org/wiki/Lamor…

8 REACTIES

  1. SpyNose,

    "In december 1573 worden zij voor de Raad van Beroerten gesleept en op 5 juni 1568 worden zij op de Grote Markt van Brussel onthoofd."

    Moet dat niet 9 september 1567 zijn ?

    Msg, André.

  2. Goed en duidelijk stuk dat tevens de enorme tegenstelling laat zien van hoe de mensen toen 80 jaar vochten om (o.a.)vrij van Spanje te worden, en nu hoe mak de schapen zich naar de slachtbank in de EU laten leiden.

  3. Jammer dat Cincinnatus hier geen geschiedenis meer schrijft.
    Want daarin was hij werkelijk subliem.

  4. De opstand was in de eesrte instantie gericht *tegen* de centralisatie. Dus tegen de vorming van een Nederlands staatsverband. De provincies en de steden waren zelfstandige eenheden en hadden weinig behoefte om op te gaan in een nieuw te vormen staat. Vergelijk het maar met de huidige vorming van een Europese staat.

    De centraliserende vorsten (de Habsburgers) wisten de opstandige provincies in het zuiden en oosten te veroveren, waarna de Unie de oostelijke provincies en delen van Vlaanderen en Brabant weer wisten te heroveren. Uit die Unie kwam de Republiek voort. een verbond van 7 souvereine gewesten (Holland, Friesland, Stad-en-Lande, Overijssel, Gelre, Zeeland en Utrecht) een souverein landschap (Drenthe) en een gezamenlijk bestuurd bezet gebied (De generaliteitslanden Staats Vlaanderen, Staats Brabant en Staats Limburg).

    Pas in 1798 werden deze gewesten verenigd in één staatsverband.

  5. [1] André,
    Goed opgelet! Mijn bron zegt echter, dat Lamoraal van Egmont in december 1567 voor de Raad van Beroerten moest verschijnen. Dus niet 9 sept. 1567. Zodat ik de zitting heb gewijzigd van december 1573 in december 1567.
    Maar heb je een andere bron?

    http://nl.wikipedia.org/wik

    [4]KL
    Dank voor je aanvulling. Klopt inderdaad. Maar het is m.i. vermeldenswaard, dat het "Uitvoerend Bewind" o.l.v. "gematigde unitariers" in 1798 via een *staatsgreep* aan de macht kwam onder welk bewind o.a. een Vertegenwoordigend Lichaam (een soort Parlement) werd opgericht.

    http://nl.wikipedia.org/wik

    Maar de veranderingen van 1798 werden in 1801 door een tweede staatsgreep ongedaan gemaakt.

    http://nl.wikipedia.org/wik

    Msg,
    SpyNose

  6. [5]
    SpyNose,

    Klopt, mijn koffiepegel was nog niet hoog genoeg blijkbaar. De 9e september was de arrestatiedatum. De exacte datum in december heb ik nog niet kunnen ontdekken.

    Msg, André.

  7. Wat een vuile leugens allemaal!

    Ik citeer:
    …Oorzaken en aanleiding tot de Opstand tegen de Spanjaarden…

    Ja, maak dat de papen wijs! Er was een OPSTAND TEGEN DE ROOMS KATHOLIEKE KERK EN HAAR INQUISITIE!
    Verschillende nederlandse legers assisteerden de "Spanjaarden", niet enkel als huurlingen zoals de duitsers, maar als soldaten.

    Eerdere opstanden waren mislukt.
    In de 16de eeuw was er de Opstand van het Kaas en Brood volk, dat volledige volk werd uitgemoord. Het dorpje Zichem werd ook geheel uitgemoord. Toen Jan van Leiden met de Baptisten Münster innam, werden weer alle opstandelingen vermoord, nadar de KATHOLIEKE legers Münster weer ingenomen hadden.

    Dat is nogal belangrijk.

    Na dit citaat een gezever over verdeeldheid in bevolkingsgroepen. Ja, die is in de eerste plaats de katholieken tegen de rest, waarna een strategie gebruikt gaat worden om de katholieke missie tot een succes te brengen. Katholieke missie = Normale mensen vervangen door Katholieken, het doel heiligt de middelen.

    Leugens over de Calvinisten.

    Als er door media of historici over Calvinisten wordt gepraat, kan men altijd leugens verwachten. Als het volk de ene leugen niet gelooft, dan wel een andere. En omdat het Calvinisme een intellectuele discipline is, geen religie of kerk of wat dan ook, blijkt die strijd zich in het intellectuele veld af te spelen.

    Het is absurd, want in Spanje is van 1936 tot 1939 hetzelfde gebeurd als in Nederland voor en tijdens de 80-jarige oorlog. Er waren 5000 priesters vermoord door de Spanjaarden, dus Adolf Hitler ging de Rooms Katholieke Kerk in Spanje helpen, samen met de Moslims uit Marokko en natuurlijk Benito Mussolini, die het Vatikaan gemaakt had in 1929. Daar zwijgt men over. Waarom? Nou, de agenda’s zijn velerlei.

    Dan komt Klassiek Liberaal (KL) nog met een verhaal die de Rooms Katholieke Inquisitie ontkent, zoals de papisten elke misdaad ontkennen die ze begaan.

    Beeldenstorm was gericht tegen de Rooms Katholieke Kerk, het had aanvankelijk niets met Spanje van doen. Dat de Spaanse dictatuur onder Philips 2de de Paus ging helpen, zoals ook Adolf Hitler dat pleegde te doen, wil nog niet zeggen dat nationaliteiten hun regering ook werkelijk onder controle hebben.
    Met 50% katholieken, is een regering meestal al volstrekt katholiek, vooral in een democratie, waar de pastoors dus mee de uitslag kunnen bepalen.

    Voor die kleine kortstondige overwinning genaamt 80-jarige oorlog, hebben predikanten 100 jaar gepreekt. Eigenlijk al sinds de opstand van het Kaas en Brood volk in de 15de eeuw, ondersteund door vluchtelingen uit Europa. De Hagepreken. De Waldensen moesten vluchten, en brachten een gedeelte van de Bijbel in Nederland. Haarlem, om precies te wezen. Dankzij deze intellectuele inbreng begon langzaam een succesvolle opstand mogelijk te worden.

    De Rooms Katholieke Kerk heeft dit succesvol geïmmiteerd bij de franse revolutie. Een goddeloze partij van dwazen, vrijmetselaar, gelijkheid en broederschap. Het lijkt op SP, socialisten of fortuynisten, die plots de teugels in handen krijgen. Nou ik waak mij ervoor.

    Trouw aan de Koning, was het devies van Willem de Zwijger, die was een vriend van de geusen. Dat is juist.

Comments are closed.