Onderstaande tekst is een licht aangepaste versie van die welke op 27 september j.l. werd geplaatst op www.nederlandineuropa.nl met het verzoek aan Frans Timmermans om te reageren. Tot nu toe heeft hij dat niet gedaan.



Volgens Frans Timmermans laat de Nederlandse Grondwet geen referendum toe. Maar dit is volstrekt in strijd met wat de Raad van State in 2004 schreef, namelijk dat naar heersende opvatting een adviserend referendum geoorloofd is. Punt uit. Pas daarna ging de Raad na welke aanleiding het parlement zou kunnen hebben om bij eerder verdragswijzigingen geen advies te hebben gevraagd, maar bij de Europese Grondwet wel. De Raad ziet dan een door hem uitdrukkelijk slechts gradueel genoemd verschil, bestaand in het Handvest en de integratie van de Europese verdragen in één verdrag. Nergens stelt de Raad echter, zoals de Raad van 2007 doet, dat dit de enige rechtvaardiging zou mogen vormen voor een referendum.

Uit het feit dat niet eerder een referendum gehouden is, volgt immers inderdaad niet dat dit ongeoorloofd zou zijn geweest. Dat zou ook ongerijmd zijn. De grote overdracht van bevoegdheden aan de EU is immers constitutioneel gezien veel belangrijker dan de integratie van de Europese verdragen en het Handvest dat vrijwel uitsluitend bepalingen bevat die al gedekt zijn door andere internationale verdragen. Dat verschil in gewicht is niet slechts van politieke – , maar ook van juridische aard.

In 2002 hebben Besselink e.a. een rapport in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken geschreven, waarin overtuigend wordt geconcludeerd dat de massale overdracht van bevoegdheden aan de EU, een afwijking is van de Grondwet op grond waarvan de procedure van artikel 91 lid 3 had moet worden gevolgd. Dat dit feitelijk niet is gebeurd, is materieel gezien niet erg, omdat er toch steeds sprake was van een tweederde meerderheid van de stemmen, zoals voorgeschreven in artikel 91 lid 3. Maar het onderbouwt nog eens ten overvloede mijn stelling dat de Raad van 2004 niet heeft gemeend dat overdracht van bevoegdheden als zodanig geen aanleiding zouden kunnen zijn voor het parlement om zich via een referendum te vergewissen van voldoende draagvlak bij de kiezers. Omgekeerd maakt het duidelijk dat juist het Handvest en de integratie van de verdragen zaken van weinig constitutioneel gewicht zijn en wel om de simpele reden dat ze geen afwijking van de Grondwet opleveren.

In feite is de fixatie van de Raad van 2007 op constitutionele kwesties absurd. Nergens zegt de Raad van 2004 dat alleen constitutionele aspecten een referendum kunnen rechtvaardigen. Ware dat zo en zouden allen Handvest en verdragsintegratie een referendum hebben gerechtvaardigd, dan had de Raad van 2004 toch ook moeten concluderen tot een andere vraagstelling van het referendum, namelijk: “bent u voor of tegen de integratie van de verdragen/ bent u voor of tegen het opnemen van het handvest in de Europese Grondwet”.

Het belang van een tweede referendum, dat door de Raad van State wordt ontkend op basis van de constatering dat de binnenkort voor te leggen verdragswijzigingen zich niet wezenlijk onderscheidt van die voorafgaande aan de Europese Grondwet, is ook daarom vals, omdat de Nederlandse kiezers pas toen voor het eerst zijn gevraagd of zij akkoord zijn met massale overdracht van bevoegdheden vanaf het verdrag van Maastricht. Het referendum liet zien dat dit niet het geval is. Gegeven het feit dat de thans voorzien wijziging van de verdragen ook volgens de Raad van State niet substantieel verschilt van de Europese Grondwet, is het dus zeer de vraag of de kiezers thans wel hun zegen zullen willen geven aan deze overdracht van bevoegdheden.

Bij dit alles komt tenslotte dat er op instigatie van Sarkozy een wezenlijke verandering is aangebracht in de doelstelling van het EG-verdrag, waarin de “vrije en onbelemmerde concurrentie” is geschrapt, een wijziging die niet los kan worden gezien van Sarkozy’s streven het Stabiliteitspact te ondermijnen. Vele kiezers hebben daar fundamentele bezwaren tegen. Deze verandering van doelstelling en Sarkozy’s streven is immers rechtstreeks in strijd met de claim dat het nieuwe verdrag een afscheid zou zijn van de ambities naar een federale superstaat.

Het moge duidelijk zijn dat de Raad van 2007 kennelijk zeer zijn best gedaan heeft om Balkenende en FT op hun wenken te bedienen. Nu dan nog een paar opmerkingen over het kiezersbedrog door de PvdA. Zeker er staat tussen haakjes “grondwettelijk” in het verkiezingsprogramma, maar voor de lezer is daarmee absoluut niet duidelijk dat daarmee gedoeld wordt op de aan- dan wel afwezigheid van het Handvest of de één- of meervoudigheid van de Europese verdragen. Daarover wordt in het partijprogramma met geen woord gerept. Zelfs de zuiver symbolische kwesties als het volkslied, het devies en de vlag komen daar niet aan de orde. Wel talrijke andere kwesties die voor de kiezers van belang kunnen zijn geweest om nee te stemmen. Volkomen begrijpelijk dus dat iemand als Tichelaar ook eind juni nog steeds stelde voorstander van een referendum te zijn en ook van FT hebben we toen niet gehoord dat het van hem niet meer hoefde. De kluit is dus gewoon belazerd, of liever gezegd: men wilde liever niet breken met het kabinet Balkenende en als er gebroken werd dan liever over de kwestie van het ontslagrecht, het “wisselgeld” voor het afschieten van het referendum, zoals intussen is gebleken uit een mail van PvdA-kamerlid Diederik Samsom. De kranten melden inmiddels flinke strijd over het ontslagrecht in het kabinet, zodat het nog maar de vraag is de PvdA echt wisselgeld was toegezegd. Donner heeft de PvdA er fijntjes op gewezen dat deze partij volledig akkoord was met de inhoud van de adviesaanvrage bij de sociale partners. Toen de vakbonden zich tegen verklaarden, was de PvdA ook tegen te verklaren. En wat is het argument voor die opstelling? Geen inhoudelijk argument, maar – ha,ha,ha – gebrek aan draagvlak, dus precies datgene waar de PvdA in het geval van de EU niet lijkt te malen.
—————————————-
Ingezonden door Prof. mr. NHM Roos

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

13 REACTIES

  1. Helder artikel. Toch een vraag:
    "In 2002 hebben Besselink e.a. een rapport (…) geschreven, waarin overtuigend wordt geconcludeerd dat de massale overdracht van bevoegdheden aan de EU, een afwijking is van de Grondwet op grond waarvan de procedure van artikel 91 lid 3 had moet worden gevolgd. Dat dit feitelijk niet is gebeurd, is materieel gezien niet erg, omdat er toch steeds sprake was van een tweederde meerderheid van de stemmen, zoals voorgeschreven in artikel 91 lid 3."

    Hoezo "steeds sprake was van een 2/3 meerderheid"? Bij welke gelegenheden hebben zich die 2/3 meerderheden voorgedaan?

    Is het niet zo, dat -materieel gezien- in de periode 1992 t/m 2002, op enkele limitatieve uitzonderingen na, DE GEHELE SOEVEREINITEIT is overgedragen? Zo nee, hoe moet de strekking van de basisverdragen dan worden geinterpreteerd? En zo ja, was daarbij wel aan art. 91 lid 1 en lid 2 Gw voldaan?

    M.a.w. houden genoemde bepalingen van art. 91 daadwerkelijk in, dat de wetgever de bevoegdheid heeft via een gewone formeel wettelijke procedure , met het oog op de goedkeuring van een verdrag, met enkelvoudige meerderheid, jazelfs met stilzwijgende goedkeuring, diezelfde Grondwet geheel buiten werking te stellen?

    Msg
    SpyNose

  2. [1] Beste Spynose,

    Inderdaad, het Nederlandse parlement is in principe bevoegd, mits artikel 91 lid 3 in acht nemend, al zijn bevoegdheden over te dragen aan een internationale organisatie, zij het onder de voorwaarde dat die organisatie ook alle voor Nederland onveranderbare en niet-opzegbare internationale verdragen respecteert. Dat zijn de verdragen betreffende de fundamentele mensenrechten. Verder veronderstelt artikel 91 lid 3 dat het internationael orgaan een democratisch orgaan is. Precies dat is echter, jurisisch gezien, het grote probleem in het geval van de EU.

  4. Kabinet ziet niets in ‘preferenda’ over Europa
    DEN HAAG – Het kabinet is er geen voorstander van om de bevolking via ‘preferenda’ vroegtijdig inspraak te geven in het Europese beleid. Het heeft vrijdag in een reactie op een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) geschreven dat dergelijke bijeenkomsten de onderhandelingen tussen de EU-lidstaten zouden bemoeilijken.

    http://www.telegraaf.nl/bin…

    Zo zwaarwegend is nu een advies van de Raad…
    Balkedende, kom op met dat referendum over de grondwet.. verdrag.

  5. [4] Sorry, het gaat hier over een advies van de WRR, maar toch..

    Overigens ben ik tegen ‘preferenda’.

  6. [2]
    H. dank voor je antwoord, Nhmroos.
    Uit e.e.a. maak ik i.a. op, dat de beide kamers bevoegd zijn bij verdrag de gehele soevereiniteit stilzwijgend aan een buitenlandse organisatie of mogendheid over te dragen, mits die organisatie of mogendheid zich houdt aan de Grondwet.

    Uit art. 91 lid 3 Gw volgt tevens, dat indien het verdrag een bepaling bevat, die afwijkt van de Grondwet, de meerderheid 2/3 van het aantal uitgebrachte stemmen moet zijn.
    Ik heb m.i. dan ook goed begrepen, dat i.c. het Parlement reeds tussen 1992 en 2002 praktisch de gehele Nederlandse soevereiniteit de jure en de facto heeft overgedragen aan de EU. Als dat juist is, moet geconcludeerd worden, dat het gehele parlement zichzelf monddood heeft gemaakt en dat het in zijn geheel ontslag dient te nemen. Waarom is dat nog niet gebeurd? En hoe zou dat alsnog kunnen gebeuren?

    Bij voorbaat dank voor je antwoord.

    Msg,
    SpyNose

  7. Beste Spynose,

    De souvereintieit is in zoverre niet definitief overgedragen dat Nederland nog altijd kan uittreden uit de EU. Als we het over overdracht van souvereiniteit hebben binnen het kader van de EU, dan hebben we het over de hoogste politieke beslissingmacht in Nederland op verschillende beleidsterreinen. De climax van souvereiniteit is echter als het ware de beslissing over het bestaan of niet (meer) bestaan van een een staat. Die overdracht van de EU vindt plaats als uittreden juridisich niet meer mogelijk is. Je zou overigens kunnen betogen dat het paradoxal is dat in een rechtssysteem een regel zou gelden die bepalend is voor het (voort)bestaan van dat rechtssysteem. Op de vraag of zo’n systeem nu (nog) bestaat of niet zou je je dan immers moeten beroepen op een rechtsregel die naar eigen zeggen niet meer geldt. Je zit dan echt op de grens van recht en politiek. Als bijvoorbeeld een referendum wordt gehouden om het bestaan van een staat telegitimeren, is dat in feite geen juridische beslissing, maar een politieke, ook al wordt er implciet een beroep gedaan op één of andere meerderheidsregel. Maar de vraag is dan altijd: meerderheid van wat? Waarom de meerderheid en niet algemene consensus? Langs die weg kom je vanzelf bij de kleinste eenheid, het souvereine individu. Lijkt aantrekkelijk ter ondersteuning van het liberaal anrachisme, maar dat is m.i. maar schijn. Maar dat is een discussie waar ik hier maar even liever niet op inga, want dan neemt wel even.

  8. [7]
    Opnieuw dank voor je antwoord, Nhmroos. OK, zonder de discussie teveel te rekken, moge ik vooraf opmerken, dat deze essentiele discussie over het voortbestaan van de (Nederlandse) staat uiteraard niet alleen een theoretische, maar ook een maatschappelijke discussie is, die m.i. daarom ook in het parlement en in de Raad van State dient plaats te vinden. Ik vraag me af, waarom dat niet reeds is gebeurd, -althans voor zover ik weet (anders zou de uitkomst daarvan wel in de lekenpers gepubliceerd zijn)-, mede gezien het feit, dat niet ontkend kan worden, dat er klaarblijkelijk maatschappelijke onrust over bestaat, die continu toeneemt.

    Zoals je hierboven stelde, ziet die soevereiniteit in casu, op enkele ter zake irrelevante uitzonderingen na, thans alleen nog maar op de formele bevoegdheid van het parlement betreffende (slechts theoretische) uittreding. (A propos: Waarom zou men op een parlement vol marionetten stemmen?)

    Anderzijds zijn er stemmen van "volksvertegenwoordigers", w.o. de stem van F.Timmermans, die volhouden, dat de basisverdragen *niet voorzien* in uittreding, hetgeen –volgens hen- derhalve juridisch onmogelijk zou zijn (wat dan weer hun argument is om de Europese grondwet aan te nemen).

    Bij deze kwestie dient men in gedachte te houden, dat Nederland, naar ik begreep, een van de weinige landen is, waar verdragsrecht voorrang heeft boven de nationale grondwet, zodat deze specifieke kwestie alleen in Nederland speelt (Besselink, "Internationaal recht en nationaal recht", p. 58 *).
    "De Nederlandse doctrine heeft er intussen toe bijgedragen dat (hoewel het stellige Europees recht daar niet toe dwingt) de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) heeft gesteld dat elk EG-recht, ook het niet rechtstreeks werkende, voorrang heeft op elk nationaal recht, inclusief formele wetten van organieke aard. Dit wijkt af van de Grondwet, die voor een dergelijke voorrang rechtstreekse werking (een ieder verbindenheid) eist." (Id, p. 77).

    Hoe dan ook, het debat over de soevereiniteit zou vooraf dienen te gaan aan elk ander kamerdebat, aangezien de kamers over alle andere zaken immers staatsrechtelijk geen bevoegdheid meer hebben. Want dat zijn zaken, die inmiddels tot de competentie van de EU behoren.

    Nu het staatsrecht (en dus ook de Grondwet) aldus niet (meer) van toepassing is, rijst vervolgens de vraag, of het parlement überhaupt enige wettelijke bevoegdheid heeft.

    Zo ja, waarop steunt die wettelijke bevoegdheid, nu het geen staatsrechtelijke kan zijn? En wat moge die "bevoegdheid" dan wel inhouden?
    Indien daarentegen wordt geconcludeerd, dat het parlement géén legitieme basis (meer) heeft -m.a.w. illegaal is-, wat is dan de legitieme grondslag van de (basis)verdragen en wat is de legitieme grondslag van de EU?

    Gezien de maatschappelijke onrust betreffende een referendum over de herziening van de Europese grondwet, zou je mogen verwachten, dat (min of meer invloedrijke) staatsrechtsgeleerden een flinke duit in de zak van de soevereiniteitsdebat zouden doen.

    Welke relevante opvattingen hebben de (staats)rechtsgeleerden (bijvoorbeeld Roos, Kortmann, Elzinga, Vermeulen, e.a.) hierover?

    Met soevereine groeten,
    SpyNose.

    *)http://igitur-archive.libra…

  9. Beste Spynose,

    Je doet met eteveel eer aan door mij als staatsrechtsgeleerde te beschouwen. Ik ben hooguit een ad hoc staatsrechtsgelerde, want het is niet mijn dagelijks brood. Maar goed, het heeft ook voordelen niet "du métier"te zijn. Met mijn kennis van het EU-rech is het nog veel slechter gesteld. Maar goed, ik waag het er even op. Je moet een onderscheid maken tussen de exclusieve bevoegdheden van de EU (de interne markt) en bevoegdheden waar het nationale recht aanvullend is, dat wil zeggen geldt zolang de EU niet daarvan afwijkend recht schept. Verder is er het onderscheid tussen verordeningen, die rechtsreeks werken en richtlijnen die nader door nationaal recht moeten worden geïmplementeerd. Overigens kan ook op richtlijne een beroep worden gedaan voor zover ze bepalingen bevatten die geschikt zijn voor erchstreekse werking. EU-recht kan verder zonder directe werking relevant zijn via de zogenaamde "richtlijn conforme" interpretatie of via schadevergoedignseisen in geval de nationale staat niet of inadequaat EU-recht implementeert. Wat betreft de kwestie van uittreding kletst Timmermans wer eens uit zijn nek. Als er in een verdrag dat niet uit zijn aard onopzegbaar is (zoals de mensenerechten verdragen) niet bepaald is, geldt het Weens verdragenverdrag. In de Europese Grondwet en de Herzien Grondwet is overigens een uittredignsregeling opgenomen. Die zou er niet heben kunnen komen als de verdragen uit hun aard onopzegbaar waren.

  10. [9]Beste Nhmroos,
    Als metajurist ben je ongetwijfeld af en toe ook met staatsrecht bezig. Ook ik ben geen insider in het staatsrecht, hoewel ik er af en toe wel mee ge(pre)occupeerd ben.

    "Je moet een onderscheid maken tussen de exclusieve bevoegdheden van de EU (de interne markt) en bevoegdheden waar het nationale recht aanvullend is,"

    Die exclusieve bevoegdheden worden in Brussel uitgeoefend en vervolgens via uitvoerende instellingen geimplementeerd. Ik denk aan de z.g. Europese agentschappen. Ik tel een stuk of 30 verschillende, met elk eigen vertegenwoordigingen in de lidstaten, op zichzelf een wijd vertakte politionele organisatie dus, oncontroleerbaar bestuurd door Brussel.

    "Bevoegdheden waar het nationale recht aanvullend is" komen mij dubbelzinnig voor, want zien die bijvoorbeeld alleen op primair recht of ook op secundair recht? En als EG-recht voorrang heeft boven nationaal recht, wat is dan de betekenis van het subsidiariteitsbeginsel? Ziet dat nog op nationale wetgevende bevoegdheid, of alleen op de uitvoering? Bestaat daar Europese jurisprudentie over?

    En zou je ook niet kunnen zeggen, dat "Aanvullend recht" in de rechtspraktijk alleen maar neer komt op "ad hoc"-recht (in afwachting van definitief EG-recht)?

    "Verder is er het onderscheid tussen verordeningen, die rechtsreeks werken en richtlijnen die nader door nationaal recht moeten worden geïmplementeerd."

    Je zou toch zeggen, dat e.e.a. toch allemaal geen politieke arbeid meer vergt, doch "slechts" juridische.

    Wat Timmermans betreft: die bedoelt, dat de huidige "basisverdragen" geen bepaling over uittreding bevatten en de (Herziene) Ontwerpgrondwet wel (een hele omslachtige en dure zelfs, dat wel natuurlijk).

    Hoe terreurig het met de de legitimiteit van de *politieke* besluitvorming in Nederland in het algemeen en met die betreffende het gemeenschapsrecht in het bijzonder, is gesteld wordt aardig geillustreerd door de brief van 8 mei 2007 van de EK aan de ministers van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties en van justitie (Kamerstukken EK 26 200 VI, nr. 65 en 21 109).

    http://www.eerstekamer.nl/9…

    Met soevereine groet,
    SpyNose

  11. Die Roos. De weet de pennen aan het werk te krijgen. Het lijkt mij dat we eindelijk eens moeten gaan nadenken over de vraag wat Nederland nu precies is. Ik heb dat al gedaan en ben tot de conclusie gekomen dat Nederland een historische toevalligheid is. Bij de Bataafsche Revolutie waten Belgie en Luxemburg er nog bij, overigens ook al vrij toevallig, dat die zeven Provincien zich tot de Republiek smeden. Een hostorische toevalligheid, net als de BRD en de DDR. Oostenrijk en Hongarije. Vlaanderen en Wallonie. Tsechie en Slovakije. Ierland en Groot Brittannie. En over Afrika en Arabie ga ik het al helemaal niet hebben. Natie-staten zijn 19e eeuwse uitvindingen. Wie denkt nu serieus dat in 2100 Nederland nog bestaat? De enige manier om het CDA en de het gezever over de Nederlandse identiteit en canons weg te krijgen is om Nederland op te heffen. Laat het ondoorzichtige Europa nu eens eindelijk een gewoon land worden, met een machtig parlement dat aan de Commissie (die dan een gewone regering is geworden) zijn wil kan opleggen en de daden van de Commissie kan controleren. Nu zijn er allemaal commissies, nationale en Eurpopese ambtenaren, lobbies en ministers die ondoorzichtige beslissingen nemen waarmee wij worden geconfronteerd. Het moet, volgens Brussel. En de laffe regering die keer op keer beweert dat zij bakzeil heeft gehaald om macht te houden. Macht? Ja, om bakzeil te halen. We moeten gewoon al die landen opheffen, leuke regionaliteiten maken van een 5.000.000 inwoners (zoals de randstad), staten en provincies afschaffen en met gelijkgezinden in de andere regio’s van Europa een pact sluiten. Nederland is een misverstand. Net als Belgie.

  12. Die Roos. De weet de pennen aan het werk te krijgen. Het lijkt mij dat we eindelijk eens moeten gaan nadenken over de vraag wat Nederland nu precies is. Ik heb dat al gedaan en ben tot de conclusie gekomen dat Nederland een historische toevalligheid is. Bij de Bataafsche Revolutie waten Belgie en Luxemburg er nog bij, overigens ook al vrij toevallig, dat die zeven Provincien zich tot de Republiek smeden. Een hostorische toevalligheid, net als de BRD en de DDR. Oostenrijk en Hongarije. Vlaanderen en Wallonie. Tsechie en Slovakije. Ierland en Groot Brittannie. En over Afrika en Arabie ga ik het al helemaal niet hebben. Natie-staten zijn 19e eeuwse uitvindingen. Wie denkt nu serieus dat in 2100 Nederland nog bestaat? De enige manier om het CDA en de het gezever over de Nederlandse identiteit en canons weg te krijgen is om Nederland op te heffen. Laat het ondoorzichtige Europa nu eens eindelijk een gewoon land worden, met een machtig parlement dat aan de Commissie (die dan een gewone regering is geworden) zijn wil kan opleggen en de daden van de Commissie kan controleren. Nu zijn er allemaal commissies, nationale en Eurpopese ambtenaren, lobbies en ministers die ondoorzichtige beslissingen nemen waarmee wij worden geconfronteerd. Het moet, volgens Brussel. En de laffe regering die keer op keer beweert dat zij bakzeil heeft gehaald om macht te houden. Macht? Ja, om bakzeil te halen. We moeten gewoon al die landen opheffen, leuke regionaliteiten maken van een 5.000.000 inwoners (zoals de randstad), staten en provincies afschaffen en met gelijkgezinden in de andere regio’s van Europa een pact sluiten. Nederland is een misverstand. Net als Belgie.

  13. [12]
    Manco,

    In welke taal heb je dit verhaal nu net getypt? Of is dat ook een "toevalligheid"?

    Hoe Nederland en de Nederlandse taal ook zijn ontstaan, feit is dat ze bestaan. We zijn geen Duitsers, geen Fransen en geen Engelsen. In België zie je wat er gebeurt als er één staat wordt gesmeed van meerdere taalgroepen. Dat betekent dus dat sommige talen het onderspit delven, of dat er allemaal conflictgebieden ontstaan, omdat in traditioneel Nederlandstalige of Franstalige gebieden ineens een meerderheid van de tegenovergestelde groep komt wonen. Ik heb weinig behoefte om potentiëel geregeerd te worden, laat staan gekoloniseerd, door een andere taalgroep. En in Balkan-toestanden heb ik al helemaal geen zin.

    Overigens heb ik ook weinig behoefte om door een meerderheid van Nederlanders te worden geregeerd. Zoals verteld te worden dat ik überhaupt geschiedenis moet leren, laat staan hun Nederland-centrische canon-versie daarvan. Uiteindelijk ben ik in de eerste plaats voor vrijheid. En die bereik je nu eenmaal eerder met een wereld die verdeeld is in vele natie-staten, die dan eventueel weer onderverdeeld zijn in talloze autonome gemeenten, dan dat je het bereikt via centralisatie en monopolisatie van de macht. Monopolies zijn nooit goed, en slechts als Europa of een andere supra-nationale organisatie louter meer vrijheid brengt, en op geen enkel punt minder vrijheid, zou ik voor zo’n federalisatie zijn.

    Feit is echter dat de EU op sommige punten liberalisering brengt, maar op vele anderen juist onliberale maatregelen neemt. De voordelen wegen daarom volgens mij niet tegen de nadelen op.

Comments are closed.