Het is mij opgevallen dat in bepaalde artikelen met betrekking tot belastingen, milieuheffingen, subsidies en andere overheidsinmenging door mensen die hierop reageerden, oorzaak en gevolg en de mogelijke consequenties daarvan niet geheel juist werden geïnterpreteerd.
Op dit moment ben ik bezig met de vertaling van Henry Hazlitt “Economics in one lesson” oftewel “economie in een les”. Dit boek werd geschreven in 1946 met een herziene druk in 1962.
Het is frappant dat na het verschijnen van het eerste exemplaar van dit boek, zo’n 60 jaar geleden, de situatie zoals Hazlitt die beschreef, nu nog steeds van toepassing is.
Het boek is een analyse van economische denkfouten. En aan de hand van voorbeelden geeft hij aan wat deze economische denkfouten zijn en wat de gevolgen daarvan zijn.

In zijn voorwoord stelt hij; er is momenteel echter geen enkele overheid in de wereld, waar het economische beleid niet alleen door sommige van deze denkfouten wordt beïnvloed, maar waar deze zelfs bijna geheel geaccepteerd zijn.
Ik zal in de komende maanden telkens wat hoofdstukken uit het boek op deze site plaatsen en hopelijk kan ik dan aan de hand van de reacties gaan bepalen of de vertaling van het boek via de normale kanalen beschikbaar komt.
Hier volgt hoofdstuk 1.

Een gebroken ruit.

Laten we met de eenvoudigst mogelijke illustratie beginnen: laten we, om Bastiat na te streven, kiezen voor een gebroken ruit.
Een jonge ruziezoeker smijt een baksteen door de ruit van de winkel van een bakker. De winkelier rent woedend naar buiten, maar de jongen is verdwenen. Een menigte verzamelt zich en begint met stille tevredenheid bij het gapende gat in de ruit en het verbrijzelde glas, dat over het brood en de pasteitjes is gevallen, te staren.
Na een tijdje voelt de menigte de behoefte aan een filosofische bespiegeling. En verschillende mensen zullen bijna zeker elkaar of de bakker eraan helpen herinneren, dat het ongeluk toch ook een blijmoedige kant heeft. Het betekent werk voor één of andere glazenmaker. Aangezien zij hierover beginnen te denken, weiden zij er verder over uit. Hoeveel kost een nieuwe ruit? Twee honderd vijftig dollars? Dat is een vrij fors bedrag. Maar als ruiten nooit breken, wat zou er dan met de glashandel gebeuren? Dan is de redenering natuurlijk eindeloos. De glazenmaker zal $250 meer hebben om aan andere handelaars te besteden, en deze zullen $250 meer hebben om aan nog andere handelaars te besteden, en zo kan men doorredeneren tot in het oneindige. De gebroken ruit zal geld en werkgelegenheid in steeds breder wordende cirkels blijven verstrekken. De logische conclusie van dit alles zou zijn, als de menigte deze conclusie trok, dat de kleine ruziezoeker die de baksteen wierp, niet een openbare dreiging, maar een openbare weldoener is.

Laten we dit eens nader bekijken.
Tenminste de eerste conclusie van de menigte is juist.
Deze kleine vandalenstreek zal in eerste instantie meer zaken voor één of andere glazenmaker opleveren. De glazenmaker zal er niet ongelukkiger door zijn als hij van het incident hoort dan een begrafenisondernemer die verneemt dat er iemand dood is. Maar de winkelier zal $250 kwijt zijn die hij van plan was om aan een nieuw kostuum te besteden. Omdat hij een ruit heeft moeten vervangen, zal hij het zonder kostuum (of wat voor gelijkwaardige behoefte of luxe dan ook) moeten stellen. In plaats van het bezit van een ruit en $250 heeft hij nu slechts een ruit. Of, aangezien hij van plan was om het kostuum die middag te kopen, heeft hij in plaats van zowel een ruit als een kostuum slechts een ruit en moet hij tevreden zijn dat hij geen kostuum heeft. Als wij aan hem, als een deel van de gemeenschap denken, dan is de gemeenschap een nieuw kostuum dat anders tot stand gekomen zou zijn verloren en is zoveel armer geworden.
In het kort, is de aanwinst van de glazenmaker echter het verlies van de kleermaker. Er is geen nieuwe “werkgelegenheid ” toegevoegd. De mensen in de menigte dachten slechts aan twee partijen in deze transactie, de bakker en de glazenmaker. Zij hadden de potentiële derde, de kleermaker in kwestie vergeten. Zij vergaten hem juist omdat hij nu niet in de scène voorkwam. Zij zullen de nieuwe ruit de volgende dag geplaatst zien worden. Zij zullen echter nooit het extra kostuum zien, omdat het nooit gemaakt zal worden.
Zij zien slechts wat onmiddellijk aan het oog zichtbaar is.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

37 REACTIES

  1. Dit is inderdaad de denkfout die het meeste gemaakt wordt. We zagen het ook in de discussie omtrent de CO2-maatregelen. Het is niet erg als we extra maatregelen nemen die veel geld kosten, want het geld komt toch terug in de economie …

  2. Het idee ontstaat ook omdat de meeste mensen een glasverzekering hebben. De bakker laat dan zijn ruit maken en gaat diezelfde middag nog zijn nieuwe pak halen. 😉

    Er is wel een verschil tussen macro- en micro-economie.

    Geld groeit niet aan bomen en ‘gratis’ bestaat niet, maar individuen die een onverwacht voordeeltje hebben zien dat anders.

  3. De fout die hier wordt gemaakt is van te vergeten dat er kapitaal is vernietigd door de schade.

    eenzelfde redenering volgde een langharige communistische blootvoetse stinkhippie verleden jaar in een Vlaamse krant toen hij het kapitalisme "ontmaskerde" als een pervers systeem waarin een kettingbotsing op de snelweg met twintig doden het Bruto Nationaal Product doet stijgen…

    Ik wwet spijtig genoeg niet meer wie dat was, een of andere vaalgroene.

    • Economie op zich is in essentie iets heel simpel, maar het is ongelofelijk hoeveel fouten en misverstanden erover circuleren.

      Die hippies en soortverwanten ja.
      Wel, ze bewijzen dat ze er niet allen dom uitzien, maar, op vlak van economie toch in ieder geval, ook effectief dom zijn.

      Over het incident in kwestie, dat is zo belachelijk dat ik er zelfs geen woorden meer aan ga vuil maken. (Iedere keer dat er iemand dodo valt, kan je stellen dat je BBP op macro vlak stijgt, er moet immers een nieuw graf gedolven worden…).
      IK vraag me af of diem ensen wel beseffen wat BBP nu in werkelijkheid is.
      BBP is een cijfermatige indicatie die aangeeft hoeveel er over een jaar in het land, in geld eenheden, is ‘geproduceerd’. Zelfs als je het deelt door je capita, kan je er feitelijk nog nauwelijks iets concreet mee aanvangen. Je BBP kan gerust 100%(hypothetisch dan, in praktijk staat zo iets op een oververhitte economie) op een jaar stijgen, zonder dat een bilijk aandeel van de bevolking het werkelijk beter heeft.

      Dat ongeval is veroorzaakt door het noodlot, niet door het kapitalistisch systeem. Het kapitalistisch systeem voelt slechts de economische impact daarvan. Enerzijds 20 werkkrachten minder, anderzijds ‘extra productie’ om de wrakstukken weg te takelen, te procederen, grafkisten te maken, …

  4. Zij vergeten (door onwil en onbegrip) de factor kapitaal als PRODUCTIEFACTOR.

  5. …..Maar de Bakker, kan net zoals de toiletdame, die ook niet in het verhaal voorkomt, bij de Sinterklaasbank een krediet opnemen. En uiteindelijk toch nog dat lelijke pak, of een Porche Cayenne en wat al niet meer, kopen!

  6. Maakt niet uit wie het was. Hij ventileerde in ieder geval de gedachten van alle linkse hondenclubs! [3]

  7. Over kapitaalvernietiging gesproken: WOII hakte er flink in !

    Toch groeiden de economieën van West-Duitsland en de VS in de jaren na de oorlog in recordtempo.

    Blijkbaar is kapitaalvernietiging toch niet zo ernstig en idd een stimulans voor de economie. 😉

  8. Het doet er niet toe met welke oplossing de bakker kiets om toch nog een kostuum te kopen, het blijft zo dat er voor $ 250 product vernietigd is.
    Met die $ 250 hadden "andere" dingen gedaan kunnen worden. Dat is nu onzichtbaar.

  9. [7] Slaat me wel tegen van jou hoor Peter, gelukkig staat er een smiley achter, neem aan dat je cynisch deze publiek aangehangen leugen wil contesteren?

    Als je in 1940 10 miljoen hebt en je gaat ieder jaar 2 procent vooruit heb je in 1960 15 miljoen.

    Als je in 1940 10 miljoen hebt, iemand komt dan 5 jaar lang een miljoen in brand steken zodat je in 1945 nog 5 miljoen overhoudt, en je groeit vervolgens (daartoe aangezet door de grote nood) 5 procent per jaar, dan heb je in 1960 precies je 10 miljoen terug.
    Duidelijk?

    volgens mij zouden we zonder oorlog al rond 1970-75 op het huidige productieniveau gezeten hebben.

  10. ook leuk om de redenering door te trekken: dus als 1 ruit ingooien goed is voor de economie, zouden we ze eigenlijk allemaal moeten stukmaken. Mensen ontdekken dan toch snel dat ze echt hun eigen glazen aan het ingooien zijn.

  11. Mensen die beweren dat het goed voor de economie is als de ruiten bij een bakker worden ingegooid, vraag je gewoon naar hun woonadres en of ze een ruit op de begane grond of eerste- danwel tweede-verdieping ingegooid willen hebben.
    In het laatste geval is het óók beter voor de ladder-industrie, nietwaar?

  12. [10] Dit is een duidelijk voorbeeld waarom diezelfde redenering voor een oorlog ook fout is.
    Toch hoor je vaak dat ergens de economie zo bloeit OMDAT in een daaraan voorafgaande oorlog zoveel is vernietigd!

  13. [10] Inderdaad, de Keynesiaanse redenering dat vernietiging goed is voor de economie slaat werkelijk op niets. Oorlogen, criminaliteit en vandalisme zijn kapitaalvernietigend. Er is natuurlijk altijd een sector die hier wel bij vaart, maar ten koste van andere sectoren binnen de economie, zodat het saldo negatief uitslaat. Zoals Frédéric Bastiat al stelde in zijn kaarsenmakerpetitie, ,,wat men ziet en wat men niet ziet."

  14. Maar een hoop mensen hebben wel hun leven te danken aan de oorlog!?
    Was er geen Tweede Wereldoorlog geweest, dan hadden een hoop Va’s en Moe’s elkaar niet gekend en niet die mensen gemaakt die er nu wel zijn!

    Had die ene holbewoner niet de andere (toevallig?) niet de hersens ingeramd, dan was de Vrijspreker er misschien nooit gekomen?[12]

  15. [12]
    Dit is natuurlijk logisch.
    Net als de bakker zijn de gedupeerden van de oorlog genoodzaakt om hun geld te investeren in de wederopbouw.

    Als het vrede zou zijn hadden ze het op een spaar of belegingsrekening gezet.

    Als 80% van de bevolking moet investeren in wederopbouw bloeid de economie als kool.

  16. Ps, ik vond het hoofdstuk in ieder geval leuk om te lezen.
    Ik hoop dat je doorgaat.

  17. [15] En wat gebeurt er met je geld wanneer je het op een (spaar) rekening zet? Precies, juist dan wordt het geïnvesteerd. Of dacht je dat rente iets is dat groeit in bankkluizen?

  18. [9]
    Bud,

    Je rekensom valt of staat met de aangenomen groeipercentages. Als na de oorlog de nood zo groot is dat de economie geen 5 % maar 7,6 % groeit, hebt je in 1960 ook 15 miljoen.

    Bij het gemiddelde groeipercentage van het ‘Wirtschaftswunder’ tot 1960 (8,2%, 1955 had zelfs dubbele groeicijfers, zie http://www.factcheck-deutsc… ) kom je op 16,3 miljoen.

    Ergo: hoe méér kapitaal je vernietigd, hoe hoger de nood en hoe rijker je wordt !

    Tja, economie is nu eenmaal geen exacte wetenschap. 😉

    ===

    “Economics is extremely useful as a form of employment for economists”
    ~ John Kenneth Galbraith

  19. [18] Peter,

    Alles valt of staat met de mate waarin iets plaats vindt. Als je laatste opmerking altijd opgaat dan zijn ze erg blij in Botswana en Darfur

  21. [12] Terwijl dat ook een drogvisie is: als voor de oorlog de economische groei X is en na de oorlog die het bnp halveert 2X, dan is de totale groei na de oorlog nog maar net zo groot als voor de oorlog. Handig hoor, eerst de productie halveren en dan de groei in procenten uitdrukken, zo krijg je mooie cijfers.

  22. [12] [21]
    Wat nou ‘drogvisie’? 😉

    De Duitsers waren na WOII in reële termen veel rijker dan ze zonder oorlog zouden zijn geweest.

    Direct na de oorlog in 1945 was het Duitse BBP teruggevallen tot het niveau van 1890 (!) en kwam overeen met een derde van het BBP in 1939 vlak voor de oorlog. Maar direct na 1946 steeg het BBP razendsnel. In 1954 werd de langjarige trend bereikt én overschreden. Daarna begon de groei af te vlakken. In 1975 lag het reële BBP maar liefst 30% (!) BOVEN de langjarige trend.

    http://econ161.berkeley.edu…

  23. Er wordt een belangrijke component buiten beschouwing gelaten, namelijk; door het ruitenincident is er een noodzaak tot inovatie. De bakker zal zoeken naar een vervangende ruit die de kans op herhaling van het incident verkleint, een steviger of onbreekbaar exemplaar. De glazenzetter zal naar aanleiding van deze vraag van de bakker zijn productiemethoden moeten verbeteren en moderniseren. Wanner de bakker een stoffig pak had gekocht was deze inovatie niet nodig geweest, en had de klerenmaker en de ruitenman geen noodzaak om de producten verder te ontwikkelen. De nieuwe vindingen van de ruitenverkoper hebben ook zijn weerslag op andere producten en diensten.
    Inovatie is een belangrijke drijfveer van de economie.

  24. [22] Klopt, na WOII zijn er bepaalde technologische ontwikkelingen geweest die de produktie sky high hielpen. Dat staat geheel los van de oorlog.

  25. [23] Als niemand ruiten zou ingooien dan zouden stevigere ruiten ook niet nodig zijn. De ruitenmaker kan zich dan bezighouden met andere zaken in plaats van zinloos innoveren.

  26. [23] Het kan ook zijn dat de bakker de avond voor het ‘incident’ al zijn geld in het Holland Casino heeft verloren en tijdelijk een houtenplaat op het kozijn schroeft?

    Of dat hij in scheiding ligt en zijn vrouw de ‘helft’ krijgt…( Mag ze het zelf komen oprapen 😉

    Als…..

  27. Of hij laat het gat dichtmetselen door een vriendje die bij zíjn baas weer wat cement en stenen jat.
    Vervolgens moet hij/personeel bij minder licht werken en zien ze niet dat het witte brood te bruin wordt.
    Vervolgens verkoopt hij minder, en heeft dus minder ingredienten nodig of gaat lopen klooien met de recepten om de marges te behouden.
    Vervolgens krijgen de klanten ‘slechter’ brood. Dit leidt tot minder energie bij voor de werknemer van een ánder’… en lot slot stort de hele economie in elkaar omdat iemand een ruit heeft ingegooid….

    Jeetje… ik ga mijn kinderen maar binnenhouden 😉

  28. [25] Zo zinloos bleek dat innoveren niet, want de nieuwe ruiten zijn ’toevalligerwijs’ ook beter bestand tegen hagelstenen en bleken na ontwikkeling een hogere isolatiewaarde te hebben:-)

    De stenengooier verdient geen lof maar heeft wel voor een ontwikkelingsimpuls gezorgt.

  29. [26] "Of dat hij in scheiding ligt en zijn vrouw de ‘helft’ krijgt…"

    Had ie haar ook maar op de roulettetafel moeten verpatsen:-)

  30. [27] Ik ga put-opties kopen en gooi zelf een steen door de bakkers ruit denk ik:-)

Nieuwere reacties »

Comments are closed.