Al is “libertarisme” zo oud als Methuzalem, het “moderne actieve” libertarisme is toch uit Amerika komen overwaaien.

In mijn ervaring heeft Ayn Rand met haar Objectivisme er een grote duw aan gegeven. Zeker nadat haar volgelingen een libertarische politieke partij hadden opgericht. Tevens heeft Ayn Rand een filosofische grondslag onder het libertarisme gelegd.*)

In de beginfase, de jaren 60 en 70, toen het libertarisme (net als het objectivisme) nog veel minder aanhangers had dan nu, werd er ook gezocht naar Nederlandse woorden voor het Amerikaanse “Libertarian”.
Daar is toen gekozen voor Libertarisme, Libertarisch en Libertariër. Een van de redenen voor deze keuze was het zo goed mogelijk aansluiten bij hetzelfde begrip in andere talen. Vandaar ook “Stichting Libertarisch Centrum”.

In Frankrijk werd echter gekozen voor “libertair”, een woord dat ook in België veel wordt gebruikt.
De laatste tijd verschijnt “libertair” ook wel in Nederlandse artikelen.

Het gaat natuurlijk vooral om de bedoeling van de schrijver, en in de meeste gevallen is die wel duidelijk.
Maar toch doen “libertariërs” zichzelf te kort door onder verschillende benamingen te werken. Bij voorbeeld doordat journalisten ook de verschillende woorden gaan gebruiken en daardoor de lezers in verwarring brengen. Nog versterkt omdat veel journalisten nauwelijks weten waar ze het over hebben.

Waarom zouden we dan niet samen eenduidig zijn en steeds de woorden Libertarisme, Libertarisch en Libertariër gebruiken?
————————————

*) Overigens was Ayn Rand zelf niet vóór die politieke partij:
–Zij vond de tijd er nog niet rijp voor. Zij vond dat eerst de filosofische basis van het objectivisme veel meer versterkt moest worden.
–Ook trok de nieuwe LP nogal wat rare onprincipiële snuiters aan dieer een smoes in zagen voor hun drugsgebruik en andere vrijheden. Ayn noemde daarom alle libertariers “Hippies of the right”.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

24 REACTIES

  1. Nu enkel nog de Dikke Van Dale overtuigen.

    Ik emailde hen daar eens over en toen zeiden ze dat een woord in hun boek wordt opgenomen als het gedurende bepaalde tijd door verschillende partijen regelmatig gebruikt wordt. Libertarisme, Libertair (BN), libertair (ZN) schijnen het in die zin te winnen van libertarisch en libertarier. Die laatste twee worden namelijk enkel door libertairen zelf gebruikt en de "buitenwereld" verkiest libertair.
    Nu om eerlijk te zijn vind ik libertair zeker zo mooi klinken. Maar het argument dat het minder aansluit bij het Engels klopt ook, maar maakt De Dikke dan weer niks uit.
    Als we anderen ervan kunnen overtuigen om consequent libertarisch en libertarier te gaan zeggen kan dat het nog winnen, maar eerlijk gezegd denk ik dat dat een verloren strijd is. Die is al beslecht in het voordeel van Libertair.

  2. Ik ging er altijd vanuit dat ‘libertair’ duidde op aanhangers van de Sade.

  3. Talen, woorden en begrippen zijn al eeuwenlang aan veranderingen onderheving. Dat kun je niet tegenhouden.

  4. Ik zie het probleem niet zo. Want als de een zegt libertarisme, dan bedoelt ‘ie objectivisme of klassiek-liberalisme, terwijl een Rothbardiaan gewoon anarcho-kapitalisme bedoelt.

    En zo zijn er mensen die zich socialist noemen, maar in de juiste zin van het woord fascist (sociaal-democraat) zijn of conservatieve statisten met een vage notie van eigendomsrecht.

    Over libertarisch versus libertair kan ik kort zijn. Je kunt het beiden gebruiken, het is een kwestie van smaak. Persoonlijk vind ik libertair helemaal niet klinken.

    Als je de zoekfunctie doorsnuffelt van deze site dan zie je dat qua Vrijspreker schrijvers alleen Jimmy en Andre "libertair" structureel gebruiken.

    Libertariër/Libertarist valt duidelijk uit in het voordeel van het eerste, het tweede wordt alleen gebruikt door reageerders. En hoe je het ook wendt of keert, Ariër of Arist blijft toch in het woord zitten dus Joep Dohmen kan altijd losgaan met zijn verdachtmakingen tav. libertariërs dat ze extreem rechts zijn…. 😉

    Van Dale, oorspronkelijk een privé initiatief, en eigenlijk nog steeds, kan nooit een absolute of definitieve autoriteit zijn.

  6. [4] Als er dan toch een compromis gesloten moet worden dan draag ik volgaarne de volgende woorden aan:

    Libertarendisme,
    Libertarendisch,
    Libertarend.

    Opgelost.

  7. [5] [4] [6] O ja zo zat het; libertinisten/ libertijnen. En dan was libertair (zoals het gebruikt wordt in de Azijnbode) het nieuwe elitaire liberalisme van femke halsema, een woord met de zweem van intellectualistische losbandigheid. Maar in de zuidelijke Nederlanden is dat kennelijk anders, dus ik zal proberen me er niet meer aan te ergeren 🙂

    -Libertarendisme is al een geclaimde term. Dat is de opvatting van ons eetgenootschap voor vrijheidsliefhebbers 😛
    ("..een privé initiatief [..] kan nooit een absolute of definitieve autoriteit zijn" En de vrijspreker dan?)

  9. [1] Laat ons blij zijn. De termen waarmee men ons aanduidt raken bekend en verspreid, dat is een belangrijke vooruitgang.

  10. [7] ‘Libertair’ wordt dus, in navolging van ‘liberaal’, ook al gekaapt? Laten we dan toch maar gewoon op libertarisme standaardiseren. Van Dale gaat af op ‘gebruik’. Dat betekent bij de huidige stad van zaken in de media dat Van Dale de socialisten achterna holt… Kaping geslaagd.

  11. Om het bij beeldspraak te houden … het PROBLEEM is dat men (in het libertarische) in de kluwen van de eigen ondergoed verstrikt is geraakt, terwijl men zijn best doet om het iedereeeen min of meer het zellufde aan te trekken …

    M.a.w., en zoals ik het al op een ander draad heb neergekwakt, … het willen formuleren van een anti-establisementaire … libertarische establissement, danwel filosofische raamwerk, is eenvoudig KOLDER … en NIET te verwezenlijken, omdat hooguit slechts enkele elementen ervan ook uitvoerbaar zijn, en dan ook nog zuiver, uitsluitend en alleen op persoonlijke en individuele basis … Immers de notie van persoonlijke keuze en vrijheid alleen al verschilt al van persoon tot persoon hemelsbreed …

  12. Ik noem mezelf het liefste consequent vrijheidslievend. Snapt (bijna) iedereen, en zijn mooie Nederlandse woorden. Zit ook geen politieke lading aan ("oh je bent dus een VVD-er?").

  13. [11] Een verschil van invulling van de inhoud hoeft niet het gevolg te zijn van een verschil qua kaders. Oftewel: het libertarisme legt helemaal geen inhoudelijke keuze of invulling van vrijheid op zolang je de stelling dat iedereen het absolute eigendom over zijn eigen lichaam heeft en een ander daar niet in mag aantasten maar accepteert.

    Als je het libertarisme filosofisch wilt aanvallen moet je die stellingen aanvallen. Het praktische van de zaak, daar zit wel wat in, maar dat geldt ook voor de status quo. Democratie is niet uitvoerbaar, socialisme ook niet. Heck, ze zijn intern nieteens logisch consistent. Vandaar de libertarische nadruk op die consistentie en minimale notie van de kaders die zouden moeten gelden in een maatschappij.

  15. [13]
    Welnu … wat NIET eens opgaat is (om te beginnen) dus de stelling dat iedereen het absolute eigendom over zijn eigen lichaam heeft en een ander daar niet in mag aantasten. Enwel omdat daar absolute RECIPROCITEIT zit ingebakken, dat je NIET van een ander mag en kan verwachten en ook nooit zal komen. En al zeeeeker niet helemaal vrijwillig …

    En dat noem ik anderen JOUW ondergoed omdoen … terwijl je er zelf nog mee zit te knoeien …

  16. [15] "Enwel omdat daar absolute RECIPROCITEIT zit ingebakken, (…)"

    Inderdaad. Dat lijkt me ook de bedoeling van een objectieve ethiek of universeel geldige wet. Dat het wederkerig is.
    "(…) dat je NIET van een ander mag en kan verwachten en ook nooit zal komen."

    In de praktijk mag je het misschien niet verwachten, maar de praktijk is dan ook weerbarstig. De ‘orders’ in de samenleving is in de loop der eeuwen gebaseerd geraakt op (staats)dwang en geweld. Let er wel op dat common practices gebaseerd zijn op ideeën, al dan niet bewuste ideeën. Er is ook zoiets al de common law (coined by Hayek? in iedr had hij het daar wel vaak over, dacht ik), dat in de praktijk werkzaam is/was en erg dicht aankomt bij het libertarische ideaal.

    De status quo in al haar veelkleurigheid (ik dacht, ik fleur het een beetje op, die status quo), is geen idee of theorie op zichzelf. Als je dat vindt dan verval je mijns inziens in ideologisch nihilisme (dan wel een extreme vorm van relativisme) waarin je eigenlijk niets kunt rechtvaardigen laat staan je eigen handelen. "Is = Ought", ben ik niet echt voor; behalve als het in vrijheid tot stand is gekomen (geen libertarische rechten schenden – een harde eis, maar ik stel hem toch).

    "en ook nooit zal komen."

    Tussen de meeste bezoekers van de site is het al gekomen. En zij zullen zich ook tegenover jou zo gedragen. De vraag is dan, ben jij bereid het wederkerig op te vatten?

    Het is bijna, "een beter milieu begint bij jezelf". 🙂

  17. [16] Jij hebt helemaal gelijk … maar dan moet je wel niet van deze wereld zijn om je zelf te kunnen overtuigen …. Nu is dat helemaaaal niets nieuws, want ook de garristelijk dachten de ander wang te moeten aanbieden als zij een mep op de eene krijgen … Maar zooo werken de natuurwetten helaas NIET …

    En nu zijn de meesten niet eens (meer) ter goeder trouw … wanr eerst het tegendeel bewijzen is het motto … Het is ook eeeen van de redenen waarom geidialiseerde en gefantaseeerde Libertarisme noooooooit van de grond kan noch zal komen … Let maar op …

  18. [17] Ik snap niet echt wat je zegt. Maar als jij me voor me kop slaat, dan sla ik terug. Als je me aanbiedt een whiskeytje of whiskytje te drinken dan zal ik dat wel of niet aannemen: no positive obligations! Daar zit geen enkel woord Chinees bij. En onuitvorbaar is het zeker niet, sterker nog: als we de overheid wegdenken dan is het menselijk gedrag niet(eens) zo verderfelijk.

    "Maar zooo werken de natuurwetten helaas NIET …"

    Welke natuurwetten? Te veel Hobbes gelezen?

  20. [10] Naast gezonder individualisten, wordt ‘libertair’ ook gebruikt door linkse anarchisten en door mensen die de PSP (proto-Groen Links) wel zagen zitten. Soms wordt er dan gerept van ‘libertair socialisten’. Van die lieve femke liberaaltjes dus.

    Ik probeer deze term daarom ook zoveel mogelijk te vermijden.

    De bekende Noam Chomsky noemt zichzelf libertarisch socialist. Maar niemand neemt die belachelijke term van hem over, dus ‘libertarisme’ is vooralsnog een veilig bastion 😉

  21. [20]

    Tis nog veeeeel eenvoudiger … Enwel omdat libertarisch en libertair … NIET en NOOIT zijn te verenigen met collectief of gedrag-in-GROEPSVERBAND … damwel dat van anderen zou verwachten als reprociteit. Immers echter VRIJE individuen verwachten NOOIT "reciprociteit" van anderen omdat het hun WORST is …

    En PRECIES om de laatst reden is ook DIT "libertarische" forum eerder … FAKE Libertarian …. Immers … op zijn hoogst kan het een trefpunt het een veelsprong, en/of muurkrantje, zijn waar INDIVIDUEN (met elk hun eigen uniek begrip van vrijheid) elkaar TOEVALLIG treffen …

    En daaaar horen zeker de bottomfeeders, als de Foob, vanzelf niet bij … ongeacht hoeveel moeite hij ervoor overheeft …

  22. [21] Aangezien je niet gelooft in de waarde van definities, zal je het toch met me eens zijn dat mijn constatering nog het minst aan jou gericht is.

    Omdat ik zo’n fidele jongen ben zal ik toch even op je, vast goed bedoelde, GESCHREEUW in gaan: In mijn optiek is de vrijspreker een trefpunt van mensen die vooral met rust gelaten willen worden. Dat is iets anders dan een anarchistische terreurgroep. Het verspreiden van ideëen is eerder zendingsdrang dan collectivisme.

    Dat archaïsche gelul met meneer Roding vecht je maar op het schoolplein uit. Tot de volgende keer!

  23. [22]
    Inderdaad, gesteld zijn op vrijheid betekent niet dat je niet gebruik kan maken van de voordelen van vrijwillige samenwerking. Helaas is deze eenvoudige waarheid te hoog gegrepen voor sommigen, w.o. Kortelink.

  24. [23]

    Ach ja, Germen Roding, veelvuldig uitgekotst op menig forum.
    Blijft proberen zijn beschimmelde gedachtengoed te plempen.

Comments are closed.