Op 23 december 2007 heb ik mijn hoofd verwed. Toen ik vanochtend in de spiegel keek had ik het nog steeds. Toegegeven, ik heb niet alle reacties grondig geanalyseerd. Ik weet dus niet met zekerheid of ik nog wel het recht heb om mijn hersenen te gebruiken. Misschien schendt ik daardoor wel het recht van een van mijn lezers. Als dat het geval is zal ik de betrokkene vergoeden. Laten we onderwijl wat dieper ingaan op het schenden van rechten.
Rechtsschendingen
De nieuwe natuurrechtelijke theorie vertelt ons wat rechten zijn en hoe we ze verkrijgen. Zij impliceert dat rechten geschonden worden wanneer een andere persoon de fysieke zaak waaraan het recht kleeft verandert en die verandering de rechthebbende ervan weerhoudt de fysieke zaak te gebruiken voor het bereiken van zijn beoogde waarde. Dus zijn er drie elementen nodig om van een rechtsschending te kunnen spreken: (I) een persoon (II) moet een rechthouder verhinderen een fysieke zaak waaraan het recht is verbonden te gebruiken door (III) in die zaak een verandering te veroorzaken. Zonder deze drie elementen is er geen rechtsschending.
(I) Alleen personen – d.w.z. wezens met een vrije wil – kunnen rechten schenden. Een boom die op jouw auto valt schendt jouw recht niet omdat de boom geen persoon is. Rechten hebben tot doel om conflicterende aanspraken te beoordelen en alleen personen kunnen aanspraken maken.
(II) Er kan geen sprake van schending zijn als de rechthouder de fysieke zaak nog steeds kan gebruiken om zijn waarde mee te bereiken. Ik kan radio en tv signalen, en zelfs neutrino’s, door jouw lichaam sturen zoveel als ik wil zonder jouw recht te schenden, aangezien de signalen jou niet verhinderen om het lichaam te gebruiken om jouw waarden te bereiken. Arabieren rijden op kamelen door de woestijn en verwerven aldus het recht om het land voor dat doel te gebruiken. Zij weten niet dat onder het land enorme hoeveelheden olie zitten. Uit het zicht en gehoor van de Arabieren kunnen andere personen naar de olie boren en deze wegpompen zonder de Arabieren hiervoor te vergoeden. De rechten van de Arabieren zijn niet geschonden omdat het boren naar de olie hun recht op het gebruik van het woestijnland niet verhindert.
(III) Als een waarde wordt vernietigd, maar geen verandering aan de fysieke zaak waaraan het recht kleeft wordt veroorzaakt, dan is er geen schending van het recht. Mary verzamelt poppen. John zegt tegen Mary dat hij vindt dat poppen verzamelen kinderachtig is. Dat vernietigt de waarde die de poppen hebben voor Mary. John heeft het recht van Mary niet geschonden.
In deze rechtstheorie (en evenmin in enige andere mij bekende rechtstheorie) kan een definitie van het woord “veroorzaken” niet afgeleid worden van de premisse van de theorie. Het woord moet dus gedefinieerd worden. Het is altijd mogelijk, ongeacht de definitie van het woord “veroorzaken”, om scenario’s in elkaar te flansen waarin een persoon met kwade bedoelingen de dans ontspringt, een “onschuldig” persoon met een aansprakelijkheid opgescheept wordt, of een slachtoffer geen genoegdoening krijgt. Geen definitie zal ooit perfect zijn in die zin dat zulke resultaten uitgesloten zijn. Op de rechtsfaculteit wordt het adagium “hard cases make bad law” onderwezen. Het betekent dat de sympathie voor een partij die onder de geldende wet zou moeten verliezen de rechter ertoe noopt een slechte regel te creëren om die partij te helpen. We moeten dus een definitie van het woord “veroorzaken” vinden die consistent is met gangbare betekenis van het woord en die tegelijk binnen deze rechtstheorie past. Een persoon veroorzaakt een verandering in een fysieke zaak wanneer er een deterministische keten is tussen zijn handeling en de verandering. Een keten is deterministisch zolang zij niet stopt en opnieuw gestart wordt door de vrije wil van een andere persoon. Je vertelt aan Tom (die geen co-actor is) dat Bob met zijn vrouw naar bed ging. Tom vermoordt daarop Bob. Jij hebt de dood van Bob niet veroorzaakt omdat de keten tussen jouw spreken en de dood van Bob niet deterministisch was – jouw keten stopte en Tom startte een nieuwe keten. Het woord “deterministisch” sluit quantum indetermisme niet uit. Als je een kat in een box stopt op een wijze dat kansdesintegratie van een atoom cyanide vrijmaakt, dan heb jij de kat gedood.
Een keten blijft deterministisch als hij door de vrije wil van een andere persoon een andere richting wordt uitgestuurd. Joe duwt een auto van een helling af. Bob ziet het gebeuren en duwt de auto opzij met als gevolg dat Sally erdoor wordt aangereden. Joe en Bob hebben allebei de aanrijding veroorzaakt. Dat lijkt op het eerste gezicht niet echt eerlijk. Maar bedenk bijvoorbeeld dat Joe eigenlijk de bedoeling had om Carl te raken en dat Bob slechts handelde om hem te beschermen, niet wetende dat hij daardoor Sally schade zou berokkenen. Men kan in deze rechtstheorie niet aan zijn verantwoordelijkheden ontkomen door een beroep te doen op goede bedoelingen. (Terwijl je niet aansprakelijk kan zijn voor rechtsschendingen die je niet veroorzaakt hebt ben dat voor de volle 100% wanneer je wel de veroorzaker bent, los van gelijk welke andere overwegingen.).
Een keten kan gaan van een eigendomsverwervende handelen naar een rechtsschendende. Als je een anaconda vangt en die eet later de hond van de buren op, dan gaat de keten van het vangen, over het eigendom verwerven naar het vernietigen van de eigendom van de buurman en dus een rechtschending. Evenzo is je lichaam een fysieke zaak waar je door te handelen eigendomsrecht over verwerft (hier kom ik later uitgebreid op terug) en een keten kan gaan van elk van jouw handelingen (die jouw eigendom over je lichaam bevestigen) naar een verandering door jouw lichaam aan de fysieke zaken die aan een ander persoon toebehoren. Als iemand slaapwandelend een moord begaat (het is al voorgekomen) of een persoon wordt tijdelijk psychotisch en doodt mensen, dan heeft die persoon rechten geschonden omdat er een deterministische keten is tussen het verwerven van het lichaam naar de dood van de andere personen. Tijd voor een beetje science fiction: A transfereert in het lichaam van B, schopt B eruit en veroorzaakt vervolgens het lichaam van B om C te doden. A heeft het recht van C geschonden precies alsof hij het wapen van B had genomen en C neergeschoten. Maar zelfs al is B eigenaar van het lichaam, toch is B niet aansprakelijk omdat (1) zijn lichaam niet op zichzelf de misdaad pleegde en (2) de keten van B met zijn lichaam ophield op het moment dat A het overnam en dus een nieuwe keten startte. Om deze reden kan jou geen rechtsschending worden verweten wanneer je in een rij staat en iemand duwt je tegen de anderen aan.
Elke keer als een persoon handelt dan veroorzaakt hij een verandering in een fysieke zaak. Een fysiekek zaak is “veranderd” als (a) de handeling de zaak wijzigt of als (b) de handeling een wijziging van de zaak verhindert. Met betrekking tot (a) kunnen we stellen dat een zaak gewijzigd wordt als we het laten botsen met andere mattergie. Inzake (b) is er een verandering van de zaak als we een fysieke botsing tegenhouden die zonder onze handeling zou hebben plaatsgevonden. Licht vloeit van de zon naar de aarde. Bob plaats zijn planten in het pad dat het licht volgt. Joe richt op zijn eigen grond een gebouw op en verhindert daardoor dat het licht bij de planten van Bob komt en aldus verandert hij de planten van Bob door ze te doden. Hoewel Bob het licht niet verandert tot het zijn planten bereikt, en bijgevolg het licht dat door Joe veranderd wordt niet bezit, toch bezit hij de planten. Door de planten van licht te versteken heeft Joe een verandering veroorzaakt in Bob’s planten. De keten van het bouwen naar het verhinderen van het licht naar de dood van de planten is deterministisch. De planten zijn veranderd ten opzichte van wat zij zonder Joe’s handeling zouden zijn geweest, nl. levend. Bob kan niet langer zijn planten gebruiken om zijn waarde te bereiken en dus heeft Joe zijn rechten geschonden.
Bob vist in een rivier. Een beetje stroomopwaarts verwijdert Joe alle vis. Wanneer Bob zijn lijnt uitgooit vangt hij niets. Bob’s lijn, haak en aas zijn niet langer dezelfde – er hangte geen vis meer omheen, en dat was een waarde voor Bob. Als het water van de rivier de vijver van Bob vult en Joe neemt al het water weg, dan is de vijver veranderd – hij is nu droog. Als Joe een eend neerschiet die ander op de vijver zou zijn neergestreken, dan is de vijver ook veranderd – er is een eend minder, het niveau van het water is lager en het water wordt niet meer door eendenpootjes bewogen. Maar veronderstel dat Joe een polluent in de rivier loost en Bob gebruikt de rivier niet voor visvangst. De vervuiling vermindert de waarde van Bob niet en dus is Bob’s recht niet geschonden.
Verjaring
Het verstrijken van tijd heeft nooit een uitdoving van aansprakelijkheid voor gevolg. Bob schendt Joe’s rechten wanneer hij een sateliet in een baan om de aarde brengt en deze 20 jaar later naar beneden komt en Joe verplettert. Er kan geen bevrijdende verjaring bestaan omdat er geen wetgever kan bestaan die een dergelijke verjaring kan decreteren. Aan de andere kant, niemand kan gedwongen worden om een persoon te helpen om restitutie te krijgen voor een rechtsschending, tenzij ermee hij instemt, en een persoon kan weigeren mee te helpen aan de vordering tot restitutie indien de rechtsschending erg lang geleden gebeurde omdat het in dat geval erg moeilijk is om te bewijzen dat een schending plaatsvond, of wie het gedaan heeft, of omdat de schuldige persoon allang verdwenen is. Vandaar dat uit praktisch oogpunt het verstrijken van tijd de vordering tot restitutie bemoeilijkt.
De reden voor de rechtsschending is volkomen irrelevant. Als je Sally vermoordt omdat Bob ermee dreigt anders jou of iemand die je na staat te vermoorden, dan blijf je nog steeds aansprakelijk voor de dood van Sally. Een bedreiging op zich is een rechtschending. Niemand stemt ermee in om een bedreiging te horen. Maar ermee instemmen de voorwaarden van de bedreiging te horen staat niet gelijk met instemmen met het horen van de bedreiging zelf. Als Joe zegt: “Ik heb je dochter en zal haar doden als je niet aan mijn eisen voldoet” en Bob antwoordt: “Wat zijn je eisen?” dan heeft Bob ingestemd met het aanhoren van de voorwaarden, niet met het aanhoren van de dreiging zelf.
Bedrog kan op verschillende manieren een rechtsschending zijn. Jack’s bookmaker zegt, “Geef mij honderd euro en ik zal het voor je inzetten op True Love op de vierde plaats”. Jack geeft het geld en de bookmaker gaat ermee vandoor. Het aanbod van Jack is op zich een rechtsschending omdat Jack niet heeft ingestemd met het aanhoren van een leugen. Jack heeft bovendien alleen ingestemd om het geld aan de bookmaker af te geven om hem de inzet te laten doen. Jack heeft niet ingestemd met enig ander doel voor het gebruik van zijn geld. De bookmaker heeft dus geen instemming en schendt Jack’s recht.
Onder het conventionele recht zijn geld, toonderobligaties of -aandelen, cheques and dergelijke, “verhandelbare waardepapieren”. Over het algemeen betekent dit dat als Joe aan Bob een boek verkoopt, Bob het betaalt met een briefje van €10 dat hij van Carl gestolen heeft, en Joe in goed vertrouwen het briefje aanvaardt, niet wetende dat het gestolen is, dan hoeft Joe het niet aan Carl terug te geven (in welk geval Bob €10 schuldig is aan Carl). Een vergelijkbaar resultaat is mogelijk onder deze rechtstheorie als de eigenaar weet en instemt met de aard van het verhandelbare waardepapier.
Rechtsafstand met betrekking tot een fysieke zaak laat de eigenaar niet toe om aan aansprakelijkheid te ontsnappen als de rechtsschending na de rechtsaftand plaatsvindt. Als Bob zijn ruimtestation uit de lucht valt, dan kan Bob niet de dans ontspringen door net voor de landing op Joe te roepen “Ik doe afstand van mijn ruimtestation”. De vraag is: “Schondt Bob het recht van Joe?”, niet “Is Bob eigenaar van het ruimtestation?”
Een rechtsschender kan zich niet bewust zijn van het feit dat hij een recht schendt of hij kan bij vergissing veronderstellen dat de eigenaar heeft ingestemd. Tot de eigenaar zijn recht opeist kan de rechtsschender ten overstaan van derden stellen dat hij de fysieke zaak van de eigenaar mag gebruiken om zijn waarden mee te verwezenlijken. Derhalve kan een eerste rechtschender het pleit winnen van een tweede rechtsschender als het gebruik van deze laatste met zijn waardedoelen interfereert. Bijvoorbeeld: enkele jongens spelen voetbal op een braakliggend terrein van Bob. Bob weet van niets en stemt dus niet in. Een nieuwe groep jongens komt langs en jaagt de voetballertjes met geweld van het terrein af. De laatste jongens schenden zowel de rechten van de eerste groep als dat van Bob.
Geen positieve rechten
Nalaten te handelen is geen rechtsschending omdat hiervoor de intiatie van een causale keten nodig is. Men schendt het recht van een kind niet door er niet voor te zorgen tenzij men ermee heeft ingestemd om hiertoe verbonden te zijn. Als Bob instemt om Sally te voeden dan zegt hij eigenlijk dat hij periodiek afstand zal doen van eigendom over het voedsel zodat Sally er eigenaar van kan worden en het kan opeten. Eigendom gaat dus periodiek over en als Bob het voedsel dat eigendom is van Sally vasthoudt, dan schendt hij haar recht.
De achieleshiel van alle rechtstheorieën ligt in hun verzinsels over noodsituaties. Het kind van Joe is aan het verdrinken. Kan hij, zonder de instemming van Bob, haar diens reddingsboei toewerpen en aldus Bob verhinderen om de reddingsboei voor zichzelf te gebruiken zonder dat Joe hiervoor aansprakelijk is aan Bob? Nee. Deze theorie maakt geen uitzonderingen. Als Joe de reddingsboei neemt zonder de instemming van Bob, dan schendt hij Bob’s recht. Moet hij dan zijn kind laten verdrinken? Nee, natuurlijk niet. Hij moet de reddingsboei nemen, zijn kind redden en Bob schadevergoeding betalen voor het schenden van zijn recht. Een boot zinkt. De reddingssloep kan maar 5 mensen dragen zonder zelf te zinken. Joe gooit Bob voor de haaien zonder dat Bob hoermee instemt. Joe heeft Bob’s recht geschonden. In deze theorie geldt “nood breekt recht” niet.
[30]
Nou nou, niet zo dramatisch.
De kern van de kritiek op jouw rechtstheorie is dat deze rechten verleend (moeten) worden, terecht of niet. maw. ze betsaan niet uit zichzelf, slechts uit wat wij mensen juist of rechtvaardig vinden en vervolgens met elkaar afspreken.
Zo ook met politieke rechten, deze worden ook verleend-afgesproken en zijn dus even geldig als jouw ´natuur´rechten.
Dat jij liever andere afspraken ziet is jouw goed recht. Echter je beroepen op de natuur is zinloos.
En nogmaals het enige ‘recht’ wat ik in de natuur kan ontdekken (en dus niet afgesproken hoeft te worden of afgedwongen) is het recht van de sterkste.
[29]
BoK, als iemand serieus ingaat op jouw bewering en daarbij een concrete vraag stelt, is het een kwestie van een juiste argumentatietechniek die vraag te beantwoorden en niet, zoals jij doet, over te springen naar een andere kwestie.
Hiermee laad je tenminste de schijn op je, dat je geen antwoord hebt op de vraag.
BoK: "Ja, en de bedoeling van die kritiek is dat er iets mee wordt gedaan,
Ik heb er geen moeite mee als iemand een theorie poneert en deze opensteld voor kritiek."
– Wil je mijn vragen svp nu alsnog beantwoorden?
BoK: "Maar als deze in de kritiek totaal onderuit gehaald wordt en je weigert erop te reageren maar gaat gewoon stug door heb je toch een beetje een plaat voor je kop."
– Hoezo totaal onderuit gehaald?
– weigert erop te reageren… wat je zegt!
– plaat voor je kop?
Voor jij ooit voor rechter zou willen gaan spelen, denk dan eerst eens goed na, svp.
Mij dunkt, dat er meer dan voldoende rationele grond is voor de relevante vraag van pcrs [17]:
"De vraag waar het werkelijk om draait is m.i. dan ook niet:Zijn er nog lifeboat scenarios die niet worden afgevangen in dit rechtssysteem, maar waarom verliest een rationeler systeem het consistent van een totaal waanzinnig systeem."
Waarop ik heb getracht een (uiteraard niet uitputtend) antwoord te geven. [26]
[25] Wie rechtshandhaving doet ? Iedereen waar mensen voldoende vertrouwen in hebben om die daarvoor in te huren en die bereid is dat vrijwillig te doen.
Net zoals je nu al arbiters hebt waarbij bedrijven van te voren afspreken eventuele contract geschillen neeer te leggen.
Als je recht als een product ziet als elk ander product, hoef je ook geen concensus vooraf te hebben. Je sluit je aan bij het rechtssysteem waar je je het meest bij thuisvoelt. Laat de markt bepalen wat dat is. Verschillende rechtssystemen kunnen hun geschillen onderling afhandelen zoals landen dat nu al onderling doen.
[32]
Ik heb hierboven al aangegeven dat ik zowel het uitgangspunt (vrije wil) als de gevolgtrekking (rechten. bezit) onvoldoende onderbouwd vind en daardoor niet wetenschappelijk, kan Arjen er nog zoveel pseudo-wetenschappelijke termen tegenaan gooien als hij wil.
[33]
En concreet? Ik bedoel; kunnen deze aangestelden, ingehuurden een verdachte opsluiten voor verhoor? Mag een rechter handelen vanuit zijn eigen inzicht en voorkeur (of dient hij zich aan een wetboek te houden)? Wie voert de uiteindelijke straf uit en hoe?
En wie betaald dit alles?
[26] Het is m.i. de vraag waar het allemaal om draait. De gedachte dat je nu eenmaal het rechtssysteem moet accepteren van de maffia die heerst over het territorium waarin je geboren bent zit diep ingebakken. ‘Als het je niet bevalt kun je toch vertrekken’ is aan veelgehoord argument. Je moet het ook maar doen met de ouders die je gekregen hebt. Vanwege machtsverschil definieer je hun gedrag altijd als goed (Stockholm syndroom). Datzelfde doe je met de machtige overheid of je gijzelhouders. Zit diep ingebakken in je natuur:kom je iets heel machtigs tegen => ouder => goed en lief vinden => belangrijk voor overleven. Moeilijk om daar vanaf te komen als je volwassen bent.
[34]BoK,
BoK: "Ik heb hierboven al aangegeven dat ik zowel het uitgangspunt (vrije wil) als de gevolgtrekking (rechten. bezit) onvoldoende onderbouwd vind en daardoor niet wetenschappelijk…"
– Niet helemaal. Het enige dat je hierboven hebt aangegeven was, je stelling -ik citeer-
"deze rechtstheorie gebaseerd op een morele opvatting (die dus niet per defintie door iedereen wordt gedeeld en kan dus ook niet universeel geldig zijn)…"
Einde citaat.
Ik mag je er wellicht op attenderen, dat alle in Westerse ogen min of meer acceptabele rechtsfilosofieen een morele grondslag hebben.
Als je onder rechtstheorie de definitie van Wikipedia volgt, is rechtstheorie een eigen discipline binnen de rechtsfilosofie:
"Ausgehend vom Rechtspositivismus und von der analytischen Philosophie hat sich in neuerer Zeit eine eigenständige, interdisziplinäre Rechtstheorie entwickelt, die so vielfältig ist, dass sie nicht auf einen gemeinsamen Nenner gebracht werden kann. Gemeinsam ist allen rechtstheoretischen Ansätzen, dass sie das Recht grundsätzlich als eigenständiges System von Normen, die in einer bestimmten Weise gesetzt worden sind, und von den gesellschaftlichen Gegebenheiten gelöst, also abstrakt diskutieren und untersuchen. Auch die Diskurstheorie und die Systemtheorie des Rechts zählen deshalb hierzu (s.u.).
(…)
Damit ist das Fach aber nicht ein für allemal festgelegt. Es ist vielmehr für neue Entwicklungen offen und kann beispielsweise auch Ansätze aus den Naturwissenschaften oder der Medizin, die für das Recht von Bedeutung sind, aufgreifen."
Tot zover Wikipedia.
http://de.wikipedia.org/wik…
M.a.w. jouw opvatting getuigt van een soort rechtspositivisme, dat zich niet bekommert om de morele grondslag van het recht. Die opvatting werd vóór WO-II verdedigd door Gustav Radbruch, maar is ook door hem inmiddels verlaten.
Tenslotte zou ik willen bestrijden, dat een morele grondslag inhoudt, dat een discipline niet "wetenschappelijk" (in de zin van logisch consistent) zou zijn. De methodologie van de rechtswetenschap is vanwege haar object en subject noodzakelijkerwijs een andere dan die van de natuurwetenschap.
[35]
Pcrs, ethiek heeft bij uitstek te maken met de verhouding individu t.o.v. de relevante groep. Het is veeleer de groep, die de normen bepaalt. Die normen lijken in de eerste plaats bedoeld de continuiteit van de groep als groep te bevorderen. Daarmee is de mogelijkheid van een belangenconflict gegeven.
De kwestie wordt nog gecompliceerder, naarmate de groep heterogener wordt.
[24]
Pcrs,
Ik heb niet zozeer de illusie dat democratie een geweldig systeem is. Zelfs "beste onder de slechte systemen" vind ik eigenlijk nog teveel eer. Mijn probleem met zowel dictatuur van de enkeling, als dictatuur van de "meerderheid" in een democratie is dat het willekeur verheft tot "recht". Dus in die zin is een dictatuur van de enkeling niet per se slechter dan democratie, zolang jij degene bent wiens voorkeuren het meest worden gediend door de (gekozen) dictator. Voor degenen die echter dezelfde ideeën van recht niet delen kan het een gruwel zijn. In welk opzicht is Arjen’s theorie geen willekeur van hem of van degenen die haar accepteren?
Zijn uitgangspunt, dat de mens "vrije wil" heeft, is vrij vaag, maar daar wil ik best overheen stappen en beamen dat de mens (en wellicht ook dieren) "een wil" hebben. Maar dat is een feit, zonder dat daar logische of ethische gevolgen aan moeten zitten. Daarna komt zijn stelling dat de eerste willende persoon (mens of ander dier) die een waarde claimt over een object, de eigenaar wordt. Hij beweert ook dat dit onaantastbaar eigendom moet zijn over die specifieke waarde van het object, en dat alles wat ermee in conflict is, niet rechtsgeldig is. Maar waarop baseert hij dat? Het is slechts het poneren van zijn voorkeur. En hoewel ik het best eens kan zijn dat de eerste persoon die iets vindt het mag houden (zeker als ik tot die groep behoor), kan ik niet zeggen dat ik dit een "onaantastbaar recht" vind. Als het gaat om eigendom dat voortkomt uit arbeid, wordt mijn voorkeur voor de "onaantastbaarheid" al wat sterker, omdat het anders impliceert dat iedereen als slaaf kan worden gebruikt door een ander. Maar ook dat kan ik niet als "recht" formuleren, louter vanuit het feit dat een mens een wil heeft.
Democratie heeft van al die (inderdaad waanzinnige) dictaturen echter 2 eigenschappen die haar een voordeel geven boven de andere. Ten eerste kan een minderheid een meerderheid worden en de wetgeving veranderen. Dit kan natuurlijk helaas ook "ten kwade" (vanuit het perspectief van degenen die benadeeld worden), maar ook ter verbetering. De tweede voordelige eigenschap is dat democratie (mits ze een beetje naar behoren functioneert althans) een zekere stabiliteit biedt, doordat een meerderheid achter de wetgeving staat. Ik weet dat dit in veel gevallen helaas niet zo is, omdat benadeelde minderheden vaak toch naar geweld grijpen, of omdat kiesstelsels hopeloos ingewikkeld of corrupt kunnen zijn (zie Kenia, etcetera). Maar opstanden zijn aan dictaturen ook niet vreemd (zie Birma, etcetera), en die zijn vaak genoodzaakt om allerlei andere vrijheden aan banden te leggen om te voorkomen dat ze gewelddadig omver worden geworpen (zie China, etcetera).
Dus ik vind democratie verre van ideaal, maar toch denk ik dat het mensen potentiëel minder blootstelt aan willekeur dan andere systemen, vooral als bepaalde "checks and balances" worden gehanteerd:
-Veel autonome districten zodat je ook met de voeten kunt stemmen en bij gelijkgestemden kunt gaan wonen. Anders leef je onder één gemonopoliseerd en gehomogeniseerd regime, inclusief alle willekeur en fouten in haar wetgeving. Dus ik ben voor onafhankelijk\autonome landen, en tegen de EU of zelfs teveel Den Haag.
-Een steekproefsgewijze selectie van burgers als parlement\gemeenteraad (liefst naast een echte baan) i.p.v. verkiezingen of referenda die per definitie populisme aanwakkeren en wier resultaten geen dwarsdoorsnede van de (lokale) bevolking opleveren. Dat voorkomt ook beroepspolitici\demagogen die niets anders te doen hebben dan de bevolking ophitsen en "problemen" te zoeken.
-Regelmatig wisselen van die "volksvertegenwoordigers".
-De mogelijkheid om i.p.v. een (wellicht volkomen achterlijke of gruwelijke) straf te ondergaan in een bepaald district, te kunnen kiezen voor verbanning naar een ander district met minder radicale wetten op dat gebied.
-En wellicht dat er nog andere ideeën zijn die al teveel machtsconcentratie, willekeur en corruptie kunnen verminderen.
Niet dat ik denk dat het hiervoor door mij geopperde hét ideaal is (als ik dat had zou ik het wel zeggen). Ik sta open voor iedere (liberale) rechtstheorie die wel logisch kan bewijzen dat ze dermate correct is dat ieder mens eronder zou moeten (willen) leven, en dat het ontbreken van een (democratisch) correctiemechanisme niet zo erg is. En uiteindelijk, hoe mooi we het ook aankleden, democratie blijft in theorie niets anders dan dictatuur van de meerderheid, en komt in de praktijk vaak zelfs daar niet eens op neer.
"Occupatio" (Rom. Recht) is Latijn voor toe-eigening, in bezitneming van een roerende zaak die aan niemand toebehoort, art. 4 van Boek 5, BW.
Volkenrechtelijk: inbezitneming van een statenloos territoir door een staat wordt in het volkenrecht erkend.
Dat recht is dus niet nieuw. Volgens Nederlands recht vervalt een onroerende zaak, die geen eigenaar kent aan de staat.
[36]
Het ging mij vooral om het begrip natuurrechtelijk, daarmee suggereert Arjen dat zijn rechtstheorie voorvloeit uit natuurwetten, en dus empirisch wetenschappelijk toetsbaar, daar heeft hij mijns inziens in gefaald.
Maar waar blijven de antwoorden op mijn vragen?
[38] Bedankt voor de uitgebreide reaktie. Als ik het vertaal klinkt het ongeveer zo:
Ik heb niet zozeer de illusie dat een clubje mensen een berg wapens geven een geweldig systeem is. Zelfs "beste onder de slechte systemen" vind ik eigenlijk nog teveel eer. Mijn probleem met zowel 1 persoon een berg wapens geven, als een groep een berg wwapens geven, is dat de lui met de wapens willekeur verheffen tot "recht". Niet dat 1 persoon een berg wapens geven per se slechter is dan een klein clubje een berg wapens geven, zolang jij degene bent wiens voorkeuren het meest worden gediend door de knakker(s) met de wapens. Voor degenen degenen die echter in de loop staren, kan het een gruwel zijn.
In welk opzicht is Arjen’s theorie geen willekeur van hem of van degenen die haar accepteren?
Het is voor mij onmogelijk om oplossingen voor problemen te bevatten die niet als basis hebben om iemand een berg wapens te geven. Alle problemen in samenwerkingsverbanden in mijn dagelijks leven van gezin, tennisclub tot baan, los ik op door iemand een berg wapens te geven.
Als er een reorganisatie op mijn werk is, is het altijd wikken en wegen of we 1 persoon de pistolen geven of een klein clubje. Ik denk dat hoe sub ideaal het ook is, dat ik toch de voorkeur geef aan de pistolen aan een clubje te geven.
[31] Boer toch,
Er is jou niet gevraagd om naar de natuur te kijken en daar rechten te ‘ontdekken’, alsof ze aan de bomen zouden groeien. Dat je het recht van de sterkste – wat het ook mogen betekenen – een ‘recht’ noemt, een als geldig aanvaarde aanspraak, is, zoals het overgrote deel van de ‘kritiek’ die ik tot nu toe heb gelezen, ‘gratuit’. Verklaar je nader! Waarom is het recht van de sterkste een geldige aanspraak? Wat is precies het recht van de sterkste? Is een dergelijke rechtsthorie intern constistent, klasseloos, volledig, vrij van willekeur, economisch efficiciënt, enz…? Stel er komen twee mensen naar je toe en die zeggen: “Boer, jij hebt veel boerewijsheid. Wij beweren allebei dat we recht hebben op een akker. Als we er over gaan vechten kost ons dat allebei veel geld. We zijn geen van beide zeker dat we zouden winnen. Daarom hebben we besloten om ons conflict door jou te laten oplossen.” Antwoord jij dan: “Moge de sterkste winnen?” Of antwoord je: “Wie heeft er een geldige notariële akte?” En wat als een van de pretendenten dan vraag “Wie heeft de notaris bevoegd gemaakt om deze zaak te beslissen?” Wat antwoord je dan, Boer? Wat?
Door te stellen dat alle rechten politieke rechten (moeten) zijn maak je een statement die niet alleen wetenschappelijk niet verifieerbaar is, de rechtstheorie die je voor deze boude uitspraak als grond zou gebruiken beantwoordt ook al niet aan de gestelde criteria. Een rechtstheorie moet immers volledig zijn, d.w.z. bij elk rechtsconflict zonder onderscheid te kunnen worden toegepast. Als je zegt dat alle rechten verleend zijn, dan is de volgende vraag "door wie?". En die vraag kan je niet binnen een dergelijke theorie beantwoorden zonder klassen te creëren. Je theorie kan geen regel bevatten die je vertelt waarom de ene wel rechten mag verlenen en de andere niet. Als dat wel het geval zou zijn dan is je theorie niet langer klasseloos. Je hebt de verleners en de niet-verleners.
Als je zegt dat alle rechten conventioneel zijn dan heb je ook twee problemen: (1) Hoe verklaar je dat mensen het recht hebben om conventies aan te gaan? Over het algemeen wordt aangenomen dat om iets te kunnen verkopen men eerst eigenaar moet zijn van hetgeen men verkoopt. Om een arbeidsovereenkomst te kunnen sluiten moet vooraf eerst bepaald worden of de arbeid die je gaat verkopen wel van jou is. Daarvoor moet een besluit genomen over zelfbeschikkingsrecht. Beschikken is een ander woord voor kiezen, besluiten, … (2) Je sociale contractstheorie kan onmogelijk universeel zijn. De grondwet die op een bepaald ogenblik de belichaming wordt van een vermeend sociaal contract kan onmogelijk universeel zijn tenzij ze door alle mensen (laten we voorlopig even voorbijgaan aan dieren- en andere rechten) die ooit hebben geleefd en ooit zullen leven wordt aanvaard. Volstrekt ondenkbaar. Veronderstellen dat iedereen het er wel mee eens zal zijn is alleen mogelijk als de inhoud van het contract zo vaag wordt dat het ueberhaupt geen enkele praktische betekenis meer kan hebben. Bijna iedereen zal het ermee eens zijn dat schade veroorzaakt moet worden vergoed. Alleen de vraag over wat schade is wordt ermee niet opgelost. Denk je dat er algehele instemming is – los van tijd en ruimte – over wat de leeftijd en de inhoud van meerderjarigheid zou moeten zijn?
Nee, Boertje, om deze rechtstheorie omver te werpen moet je uit ander hout gesneden zijn.
[40] BOK, vind je dat mensen gelijkwaardig zijn ? Betekent dit dan niet dat ze gelijke rechten zouden moeten hebben ?
[14] Owl,
"Het concept van "vrije wil" wordt niet echt duidelijk. "Eigen wil" is al als alternatief genoemd …. is een feitelijke constatering, maar biedt nog geen moreel kompas of oplossingen voor wilsconflicten."
Vrije wil, eigen wil, what’s in a name. Het concept is wel duidelijk. Het is de capaciteit om een keuze te maken in handelen. Het is inderdaad een feitelijke vaststelling. Als je wil ontkennen dat de mens vrije of eigen wil heeft, dan heeft verder discussiëren geen zin. Dat is net als discussiëren over de vraag of de aarde bestaat. Doe even aan introspectie en beslis dan of je al dan niet over vrije wil beschikt.
Een moreel kompas verschaffen was niet de opdracht. Een oplossing van conflicterende aanspraken wel. En precies dat is wat we met de vrije wil wel degelijk kan doen op consistente wijze. De pre-existentie van een eerder niet afgestaan recht is de enige intern consistente wijze van conflictbeslechting.
Neem het voorbeeld van om zijn wijsheid geprezen Solomon. Een moeder wiens pasgeboren kind gestorven is steelt een andere pasgeboren baby. De twee moeders verschijnen voor koning Solomon en eisen allebei de baby op. Het oordeel van de koning is naar mijn gevoel afschuwelijk: hij vraagt een soldaat de baby in twee te hakken en elke moeder de helft te geven. Daarop schreeuwt de echte moeder dat ze van haar claim afziet. Ze ziet haar kind nog liever levend opgroeien bij een andere moeder dan dit verschikkelijk vonnis uitgevoerd te weten. Op grond van deze reactie “weet” de wijze Solomon wie de echte moeder is. Maar wat als de valse moeder nog geslepener was dan ze al bleek te zijn. Stel dat ze de tactiek van Solomon had doorzien en ook was beginnen huilen dat ze liever van haar claim op de baby zou afzien. Of stel dat de moeders zo door eerbiedige vrees voor de koninklijk majesteit zijn bevangen, of door het gevelde oordeel in afschuw gestort, dat ze niets anders kunnen uiten dan hartverscheurend gehuil. Wat zou Solomon dan doen? De baby in twee laten hakken en derhalve, samen met de uitvoerende soldaat, minstens het recht van iemand schenden? Allesbehalve wijs naar mijn bescheiden mening, en in geen geval rechtvaardig.
Hoe Solomon het conflict zou beslechten aan de hand van de door mij verdedige rechtstheorie komt zeker nog aan de orde.
"Uitgaande van de eveneens willekeurige aanname dat "wie het eerst een bepaalde waarde van een object claimt heeft daar absoluut recht op, tenzij iemand een niet-conflicterende waarde van het object claimt", betekent zoiets dat naast andere eerder geboren mensen, andere diersoorten met een "wil" letterlijk het gras voor je voeten kunnen wegmaaien met hun "claims"."
Het woord “willekeurig” wordt hier misbruikt. Willekeur bestaat wanneer het oordeel over een conflict afhankelijk is van de wil van een persoon. Of je in een staatsrechtelijk georganiseerde samenleving een eigendomsrecht heb hangt ultiem alleen af van de wil van de machthebber. Of die machthebber een autocraat is die zijn positie afdwingt met de hulp van een handvol sterke vechtbazen dan wel zichzelf probeert te legitimeren door een instemming van een hele hoop mensen, doet verder niet ter zake. De regel dat rechten geldig zijn tot het bewijs van het tegendeel is een regel die onwillekeurig, universeel, altijd en logische consequent kan toegepast worden en die lijdt naar een economische efficiënt rechtssysteem dat ook nog eens aan alle andere criteria voldoet.
"Het behouden en verliezen van claims blijft al met al vrij vraag."
Instemming is de sleutel. Zonder instemming is er geen rechtsafstand. Aan dit sleutelbegrip wordt ook nog veel aandacht besteed.
"Er is niemand die ze daarbij rechtens kan tegenhouden, of wel?"
Het enige wat de persoon in kwestie kan doen is blijven leven. Helaas is het een natuurwetenschappelijk gegeven dat we sterven. Men zal of moeten vertrouwen op agenten of afstand doen van zijn rechten. Maar gelukkig geldt dat voor iedereen.
"Maar het voorbeeld van Joe die een auto van een heuvel duwt riekt naar sofisme… hem crimineel verantwoordelijk houden voor een daad (en zeker een ongeluk) begaan ter bescherming van een ander mens, lijkt me volkomen arbitrair."
Nergens heb ik gezegd dat Bob "crimineel" verantwoordelijk is. Het onderscheid tussen onrechtmatige daad en misdaad is stof voor een later stukje. De capaciteit om beide verschillend te behandelen is precies een van de aanvaardbaarheidscriteria.
"Ook de duidelijkheid en eenvoud is denk ik niet voldoende om een gemiddelde lezer te overtuigen of als moreel richtsnoer te dienen."
Nogmaals: een moreel richtsnoer is niet het doel van een rechtstheorie. Dat is het terrein van de ethiek. Ook dit komt later nog aan bod.
"Een gewone, volwassen burger moet verondersteld worden "de wet te kennen"."
In deze theorie is geen plaats voor wetgevers en derhalve ook niet voor wetten. Hoe wil je dan dat men ze zou kennen?
Verder dan wat dom geblaat m.b.t. vrije wil en wat ad hominem gedram op bokken en boeren kom jij verder ook niet.
Zal wel, de zoveelste pseudo intellectuele "Rand" debiel orakeld een slag in de rondte, gelijk de rest van de aanhangers van "de natte droom".
[40] BoK,
Met het woord "natuurrecht" wordt helemaal niets over empirisch toetsbare natuurwetten gesuggereerd.
Het natuurrecht stamt uit de vroegklassieke periode en is vooral bekend door de werken van Plato en Aristoteles. De klassieke leer berust op een metafysische hypothese. Zij beroept zich namelijk op een niet direct waarneembare menselijke wezensnatuur en is dus onbewijsbaar.
De moderne natuurrechtsleer daarentegen gaat uit van niet-metafysische feiten zoals objectief verifieerbare menselijke taalkundige en cognitieve vermogens.
Uit de samenleving, de etiologie en de sociobiologie van de mens wordt getracht universele waarden en een objectivistische moraaltheorie te destilleren.
[45] Je klaagt over ad hominem gedram gevolgd door ad hominem gedram. Bij jouw hoeven we in ieder geval niet aan te kloppen voor een consistente theorie
[44]
Arjen: "Nogmaals: een moreel richtsnoer is niet het doel van een rechtstheorie. Dat is het terrein van de ethiek. Ook dit komt later nog aan bod."
– Waarom zeg je niet, dat een rechtstheorie naar huidige opvatting op een ethische grondslag moet berusten?
[42]
"Er is jou niet gevraagd om naar de natuur te kijken en daar rechten te ‘ontdekken’, alsof ze aan de bomen zouden groeien."
Wat doe jij dan? Je observeert de natuur (mens) en gaat daar vervolgens rechten aan verbinden.
En was dat niet exact de vraag die je in het begin stelde?
"Verklaar je nader! Waarom is het recht van de sterkste een geldige aanspraak?"
Omdat het Ãs, je hoeft het niet te toetsen aan al die leuke criteria van jou, je hebt niemand nodig om dit recht te impliceren, geen afspraken, het is gewoon een gegeven in de natuur en geldt zowel voor dieren als mensen en zelfs planten.
"Boer, jij hebt veel boerewijsheid. Wij beweren allebei dat we recht hebben op een akker. Als we er over gaan vechten kost ons dat allebei veel geld. We zijn geen van beide zeker dat we zouden winnen. Daarom hebben we besloten om ons conflict door jou te laten oplossen.” Antwoord jij dan: “Moge de sterkste winnen?” Of antwoord je: “Wie heeft er een geldige notariële akte?” En wat als een van de pretendenten dan vraag “Wie heeft de notaris bevoegd gemaakt om deze zaak te beslissen?” Wat antwoord je dan, Boer? Wat?"
Als ik 2 meter lang zou zijn en ongeveer 1 meter breed en jij ongeveer 3/4 daarvan, zou ik misschien niet eens met jou overleggen, alles is van mij en jij kunt maar beter snel aan de slag gaan om een leuke hut voor mij te bouwen anders draai ik je hoofd eraf.
Indien jij toevallig slim en handig bent kun je in je vrije tijd misschien een (vuur)wapen maken, en dan sta ik misschien de dag daarop mijn agrarische kwaliteiten te demonstreren op jóuw land.
Of ik dit zou wÃllen is hier niet van belang. Vind het persoonlijk nl nogal onethisch, maar ja, we bleven toch nog even los van de ethiek toch?
"Als je zegt dat alle rechten conventioneel zijn dan heb je ook twee problemen: (1) Hoe verklaar je dat mensen het recht hebben om conventies aan te gaan?"
Wie zegt idd dat we dat recht hebben, we nemen het gewoon. Net als recht op (grond)bezit.
"(2) Je sociale contractstheorie kan onmogelijk universeel zijn. De grondwet die op een bepaald ogenblik de belichaming wordt van een vermeend sociaal contract kan onmogelijk universeel zijn tenzij ze door alle mensen (laten we voorlopig even voorbijgaan aan dieren- en andere rechten) die ooit hebben geleefd en ooit zullen leven wordt aanvaard."
En waarom moet deze grondwet universeel zijn? Net zo min als jouw ‘rechtstheorie’ door iedereen wordt aangehangen.
trouwens, Ãk heb nooit mijn hoofd verwed met de bewering dat ik een universeel geldende, intern consistente, etc etc rechtstheorie heb bedacht of gevonden.
[48]
"Waarom zeg je niet, dat een rechtstheorie naar huidige opvatting op een ethische grondslag moet berusten?"
Dát is dus hier het probleem…en blijkbaar het misverstand.
[49]BoK,
Je zou kunnen zeggen, dat een rechtstheorie een consistent juridisch systeem is, althans beoogt te zijn, op basis van bepaalde ethische beginselen van een specifieke cultuur, dat op zijn beurt praktische uitgangspunten wil bieden voor een op die specifieke cultuur ge-ent rechtsstelsel. (Zie ook [36]).
Om enkele bekende voorbeelden te noemen van algemene rechtsbeginselen die in de loop van de eeuwen zijn ontwikkeld en ook in het Nederlands Recht zijn terechtgekomen: het legaliteitsbeginsel, het beginsel van redelijkheid en billijkheid en het beginsel "pacta sunt servanda" (overeenkomsten moeten worden nagekomen).
[41]
Pcrs,
Dat is een beetje flauw. We leven nu eenmaal niet in een pacifistische wereld vol met mensen die hun eigen situatie accepteren, ongeacht alles. Er zijn mensen die per definitie bereid zijn geweld te gebruiken om hun eigen positie te verbeteren, waartegen je jezelf zult moeten kunnen verdedigen. Je moet dan dus een groep (meerderheid of minderheid) achter je zien te krijgen, met voldoende macht om je vermeende rechten te verdedigen tegen die individuën en groepen die ze niet erkennen.
Dat wordt nog lastiger als het om een groep mensen gaat die normaliter niet zomaar gaat roven, maar wel bereid is daartoe mits hun situatie wanhopig genoeg wordt. Want dan zijn er nog vele mensen die in verschillende mate bereid zijn om zulke ongelukkigen te "helpen" aan andermans welvaart. En in het geval van het specifieke voorbeeld van Arjen, dat hij ijskoud de taxol die een leven kan redden in de open haard verbrandt, zou ik misschien zelf, hoewel ik een hekel heb aan geweld en dwang, ook een handje helpen.
Want dan komen we op het echte probleem: hoe weten we wat precies "recht" is? Is het "recht" om een natuurlijke hulpbron toe te eigenen omdat je toevallig de eerste bent die dat kon doen? Waarom? Is het "recht" om een ander het gebruik ervan te ontzeggen, ook al heeft die ander het nodig om te overleven en jij niet? En is het zo onbegrijpelijk dat iemand in doodsnood bereid is om jou die natuurlijke hulpbronnen uit handen te nemen? Bovendien, iemand die wanhopig genoeg is, zelfs al vindt die persoon het nog zo immoreel in het dagelijks leven, zal mogelijk maling hebben aan zulk recht. Het is misschien een universele voorkeur van ons allen om niet bestolen te worden, maar is het ook een universele voorkeur om dan maar onze naasten (laat staan onszelf) stoïcijns te laten sterven als we niet langer in staat zijn om ze in leven te houden?
Als een groep die groot of machtig genoeg is om hun "stem" te laten horen niet langer onze rechten erkent, de libertarische orde omver wil werpen en dit niet kan via "eerlijke" verkiezingen, kun je er op rekenen dat ze dit zullen gaan doen via geweld. Dus ongeacht hoe je daar tegenover staat, zal iemand de (sterkste\meeste) wapens moeten hebben.
[44]
Arjen,
We hebben "eigen wil" als feitelijke vaststelling. We laten de "eigen wil" van andere dieren dan de mens nog even buiten beschouwing. De "vrijheid" ervan is meer een filosofische of biologische discussie, en ik neem aan dat we dat beiden niet zo relevant vinden. Wij willen wat we willen, en dat is een gegeven.
Ik dacht dat het oplossen van wilsconflicten en een "moreel kompas" in feite op hetzelfde neerkomen: regels over wat de "juiste" oplossing is. Ongeacht of de oplossing bij een specifiek probleem positief of negatief uitvalt voor alle betrokkenen, zullen ze het allen als "juist" moeten zien. En daar faalt "eigen wil", omdat het slechts het feit is dat iedereen iets wil. Door een soort Gulden Regel toe te passen kunnen we aannemelijk maken dat ieder wezen met een eigen wil, per definitie niet wil dat een ander die afneemt of er tegenin gaat. Maar dat zegt nog niets over de oplossing van een daarbij ontstaan conflict.
Stel jij en ik willen beiden dezelfde akker ploegen, zoals je in je voorbeeld aan Boer Op Klompen schetst. En stel dat we dit niet met geweld willen oplossen, maar aan Boer Op Klompen voorleggen om een Salomonsoordeel te vellen. Waar moet hij zich dan op baseren? Een notarisakte is volkomen onzinnig, want ik kan wel een vriendje hebben die zich "notaris" noemt (volgens welke autoriteit?) en een "akte" schrijft, maar waarom volgt daaruit dat ik het eigendom "rechtmatig" heb? Omdat ik 10 seconden of een eeuw eerder de akker "claimde"? Waarom is dat een universeel acceptabele regel? Dat is misschien een acceptabele regel voor de partij die het eerst claimde, maar niet voor iedereen die later kwam. Dit is willekeur, hoe je dat ook wilt definiëren. De wil van de eerdere opeiser wordt gezien als "rechtmatiger" dan de wil van de laatkomer.
Je zegt dat "instemming" de sleutel is tot verlies van claims. Maar daarbij gaan we voorbij aan hoe een claim tot stand komt en hoe deze behouden wordt, ook tijdens het leven. Misschien dat je dat eerder hebt uitgelegd in je artikels en dat ik het vergeten ben, maar is het simpelweg genoeg om te zeggen: "Ik eis dit bos op als natuurpark waar nooit iets aan mag worden veranderd?" Of moet je er omheen lopen, of iets fysiek aan veranderen? Maar dan blijf je nog zitten met de willekeur dat jij dat als eerste kunt doen en dat iedereen die later komt dat maar heeft te accepteren. Velen zouden je wellicht je gang laten gang (onder normale omstandigheden ik wellicht ook), maar anderen ook niet. Zeker als die anderen geen andere overlevings- of ontplooïngsmogelijkheden hebben. En dan heb je dus nog het probleem bij overlijden: Geen enkele agent die je benoemt kan worden gedwongen om jouw recht te handhaven. Hij\zij kan gewoon jouw bezittingen innemen alsof het "ongeclaimde" goederen zijn. Dit is bovendien ook zo bij leven: hoe wou je jouw claims verdedigen tegen mensen die ze niet erkennen?
Dan het voorbeeld van Bob. Ik gebruikte het woord "crimineel" vrij losjes. Ook als je het nu "schadevergoedingsplichtig" wilt noemen, kun je er over twisten of iemand dat moet betalen als het een ongeluk was. Zeker als het zelfverdediging of verdediging van een derde partij (Carl) was. Even aannemend dat er schadevergoeding moet worden betaald aan Sally’s nabestaanden (en waarom eigenlijk als ze toch dood is, nu we toch rechtstheoretisch bezig zijn?), moet Joe die de auto als eerste duwde, Bob die haar opzij duwde, of Carl wiens leven is gered door Bob dat dan betalen?
Wat ik zei over een "moreel richtsnoer\kompas", en volwassen burger die verondersteld wordt de wet te kennen: Als mensen niet kunnen begrijpen waarom iets rechtvaardig is, en het niet automatisch kunnen toepassen in het dagelijks leven, kun je ze ook moeilijk verantwoordelijk houden voor het overtreden daarvan. Dat je zegt dat jouw theorie geen "wetten" in formele zin kent, doet daar niets aan af.
[52] Owl,
Juist (of goed) is niet noodzakelijk gelijk aan rechtvaardig. De eerst begrippen zijn in hoge mate subjectief. Het tweede mag het niet zijn. Dan hebben we pas echt willekeur.
Vanzelfsprekend zijn recht en moraal verwante disciplines in de filosofie, maar zoals gezegd, daar kom ik nog uitgebreid op terug.
Ik heb inderdaad al uitgelegd dat handelen (i.e. een fysieke verandering veroorzaken of verhinderen) het sine qua non is voor een rechtsgenese. Ik zie met de beste wil van de wereld geen willekeur in deze regel. De regel is toepasbaar op elk rechtsconflict zonder dat de wil van iemand hierin enige rol speelt. Dat de wil van de eerst claimer een rol speelt in het verhaal is self evident. De rechtsgenese is precies gededuceerd van wilskrachtig handelen.
Rechtshandhaving is niet per se vereist voor de geldigheid van een rechtstheorie. Dat beweren is gelijk aan zeggen dat er geen rechten bestaan simpelweg omdat rechten KUNNEN geschonden worden. De werkelijkheid is precies andersom. Rechten bestaan juist OMDAT ze geschonden kunnen worden. Als dat onmogelijk zou zijn, dan zijn rechtsconflicten onmogelijk en is er absoluut geen behoefte aan een rechtstheorie, of aan rechten meer in het algemeen.
Dat er geen mogelijk is om rechten na de dood te handhaven is overigens niet noodzakelijk waar. Het gestelde vertrouwen in de agenten kan worden gecontroleerd door andere agenten – vergelijkbaar met de protector in een trust-relatie. Als de agenten die zich verbonden hebben de wensen van de eigenaar te volgen dat niet doen, dan schenden zij zijn rechten en zijn zij aansprakelijk. Maar feit blijft dat het, dood zijnde, erg moeilijk is. Onmogelijk is het niet.
(Las je ook mijn reactie over cryonics?)
Tenslotte: je reactie over het niet schadeplichtig zijn voor veroorzaakte schade moet ik KRACHTIG afwijzen. Dat heeft exact dezelfde drogreden als zeggen dat iederen recht heeft op een bestaansminimum. Het vereist een waardeafweging. En, ik herhaal wat ik eerder schreef, waarde KUNNEN niet gemeten worden, laat staan afgewogen. "Neminem Laedere" – "Men zal niet schaden" is precies een van de weinige regels van naturrecht die de algemene aanvaarding met gemak zullen doorstaan.
[51] Ik heb geen probleem met zelfverdediging, maar geweld wordt in onze samenleving gebruikt om mensen te dwingen iets te DOEN en niet alleen om mensen te dwingen iets te LATEN (geweld voor zelfverdeding)
Als je er vanuit gaat dat mensen gelijkwaardig zijn, kan 1 mens de ander nooit dwingen iets te voor hem te doen. Als je dat recht te dwingen niet hebt, kun je het ook niet weggeven aan een politicus.
Als je dat toch toestaat in een samenleving, gaat deze ten onder, want steeds meer mensen zullen proberen hun medemens te dwingen tot interaktie ipv hun medemens te verleiden tot een interaktie. Daarom groeit de staat tot ze financieel ten onder gaat in een oorlog.
Heb je het nooit vreemd gevonden dat mensen er van gruwen 1 persoon een license to kill te geven (dictator), er tevens van gruwen iedereen een license to kill te geven (Hobsian oorlog van iedereen tegen iedereen), maar dat daar tussenin iets bestaat (een kleine groep een license to kill geven) dat ze ideaal lijkt om allerlei problemen in de maatschappij op te lossen. Dit is de illusie van de golden gun. De reden dat mensen zo’n blinde vlek hebben, is natuurlijk omdat ze 15 jaar onderwezen/geindoctrineerd zijn door de groep die deze golden gun richt. Maar diep ion ons hart weten we allemaal dat de vrije markt alles beter kan dan een clubje mensen met wapens, inclusief rechtshandhaving. Als de overheid hun werk goed deed, was het pistool namelijk niet nodig. De dreiging dat een klant kan weglopen naar de concurrentie, houdt iedereen scherp.
[54] Precies!
[49] BoK,
Is dat je verklaring? Iets is omdat het is? Het recht van de sterkste groeit echt aan de bomen? Of wil je zeggen dat het is omdat jij het zegt dat het is? Van willekeur gesproken…
[48] Spy,
Zoals gezegd, de relatie recht-moraal komt nog aan bod. Maar wat bedoel je met grondslag?
[52][54]Owl, Pcrs,
"Als je dat toch toestaat in een samenleving, gaat deze ten onder, want steeds meer mensen zullen proberen hun medemens te dwingen tot interaktie ipv hun medemens te verleiden tot een interaktie. Daarom groeit de staat tot ze financieel ten onder gaat in een oorlog."
Inderdaad. M.a.w. het aloude ordinaire AFSCHUIFSYSTEEM zal zichzelf vroeg of laat opblazen. Dat is wat zo weinigen (willen) inzien.
Ter rechtvaardiging beroept men zich daarbij al te graag op een tautologie, nl. “het recht van de sterkste”, een pure drogreden. Met een "kleine groep gewapenden" kan men alle kanten uit redeneren om zich te rechtvaardigen. Het glas is halfvol of halfleeg, naargelang het uitkomt.
[57]Arjen,
Met grondslag bedoel ik de morele beginselen die worden ontwikkeld in een (culturele) gemeenschap, waarbij in het algemeen geldt: hoe kleiner de gemeenschap (sociale eenheid) per eenheid oppervlakte, hoe kleiner de kans op anomalieen en hoe strenger de regels in de loop der traditie kunnen worden.
Hoe groter die gemeenschap wordt, hoe complexer de morele banden en hoe groter de kans op conflicten.
Recht is te omschrijven als een soort belichaming van groepsethiek om conflicten te beslechten.
Ik zie met belangstelling uit naar je artikel over de relatie recht-moraal.
[58] Spy,
Wel nog even geduld oefenen. Moet ook nog een beetje geld verdienen…
Je geeft zelf al aan dat moraal cultuurgebonden is. Dat klopt. Recht daarentegen moet om (natuur)recht te zijn universeel zijn. Het kan dus geen morele grondslag hebben.
[56]
Niet omdat ik het zeg natuurlijk, het is gewoon waarneembaar.
Of wil jij gaan beweren dat het niet zo is?
Comments are closed.