Afgelopen zondag sneuvelde er weer een Nederlandse militair in Afghanistan. Gisteren werd in de Tweede Kamer dit zeventiende slachtoffer in twee jaar Oeroezgan herdacht.  In Newspeak heet oorlog trouwens vredesmissie, opbouwwerk, beschermen van de belangen van onderdrukte minderheden, zuiveringsactie, herstel van de democratie of het te hulp schieten van bondgenoten om maar wat te noemen. Maar het is en blijft oorlog.

Oorlog is een basisprincipe voor de staat om zijn macht te vergroten. En zodoende zijn ambitieuze politieke leiders actief op zoek naar oorlog om hun eigen macht uit te breiden. Maar oorlog is met al zijn weerzinwekkende slachtingen en vernietiging niet populair bij het grootste deel van de bevolking. Hoe weet de politieke elite de bevolking iedere keer waar ook ter wereld mee te slepen in hun monsterlijke escapades ?

Een antwoord komt van Hermann Goring tijdens de Nurnberger processen: ‘Maar natuurlijk willen de mensen geen oorlog. Uiteindelijk bepalen echter de leiders van het land het beleid en het is nooit moeilijk om het volk mee te slepen, ongeacht of het gaat om een democratie, een fascistische dictatuur, een parlement of een communistische dictatuur. Met of zonder stem, je kunt de mensen altijd naar de pijpen van de leiders laten dansen. Dat is geen kunst. Het enige wat je moet doen is ze vertellen dat ze worden aangevallen. De pacifisten verwijt je dan dat ze geen patriotten zijn en dat ze het land in gevaar brengen. Dat werkt in elk land, overal en altijd.’

John Denson vindt in zijn boek A century of war het antwoord via een soortgelijk feit. De meeste mensen, hoewel afkerig van oorlog, zijn geen pacifisten. Als ze aangevallen worden, zullen ze terugvechten en wanneer de strijd eenmaal losbarst, loopt de zaak meestal uit de hand. Dit geeft de politieke leiders hun mogelijkheid. Ze hoeven alleen een vijand uit te dagen om aan te vallen. Daarna zijn ze in staat om iedereen op te trommelen om hun land te ‘verdedigen’ tegen deze lafhartige aanval.

Het kweken, oproepen en onderhouden van haatgevoelens is een belangrijk instrument hierbij. Woonde je in 1750 in Amerika dan kreeg je te horen dat het je patriottische plicht was om zowel de Fransen als de Indianen te haten. Een kwart eeuw later vielen de Fransen af maar kwamen de Britten in het verdomhoekje. 87 jaar later moest je als Zuiderling de Noordelijke Staten haten en vice versa zelfs als er sprake was van een familieband. 34 jaar later was je als Amerikaan verplicht om de Spanjaarden te haten in plaats van Noorderlingen/Zuiderlingen en Britten. Twintig jaar later mocht je weer van de Spanjaarden houden maar werd het verplicht om de Duitsers te haten. Enkele decennia later kwamen daar de Japanners bij. Kort daarna mocht je de Duitsers en Japanners weer in de armen sluiten maar moest je de communisten verafschuwen, eerst die in Noord-Korea en later in Noord-Vietnam. Vervolgens volgden de Russen, de Irakezen (die je later niet meer hoefde te haten) en de Taliban plus een aantal onduidelijke categorieen zoals terroristen van wie je eerder nog had moeten houden toen ze in hun rol als Afghaans verzetsstrijder tijdens de Russische bezetting van Afghanistan opereerden.

Costa Rica is een land dat sinds 1949 geen leger meer heeft. Na een korte burgeroorlog werden de militairen geschrapt en ging het staatsbudget naar gezondheidszorg en onderwijs. Het land heeft een bevolking van circa 4 miljoen zielen en is trots op zijn neutraliteit. Voor Latijns-Amerikaanse begrippen is Costa Rica extreem stabiel en welvarend, met een gemiddeld jaarinkomen van 9.000 dollar.  Een ideale samenleving is Costa Rica niet – zo verdronk het in 1980 bijna in bureaucratie, corruptie en overheidsinvloed – maar het geeft wel aan dat je voor het functioneren van een staat geen leger nodig hebt.

Ludwig von Mises beschreef het als volgt in het tweede hoofdstuk van Omnipotent Government :

The characteristic feature of militarism is not the fact that a nation has a powerful army or navy. It is the paramount role assigned to the army within the political structure. Even in peacetime the army is supreme; it is the predominant factor in political life. The subjects must obey the government as soldiers must obey their superiors. Within a militarist community there is no freedom; there are only obedience and discipline.

13 REACTIES

  1. Verdeel en heers, kan je het ook noemen. Je trapt er zo makkelijk in, nietwaar, de moslims, de jongeren, terroristen (Bush, Balkenende en Blair zijn er goede voorbeelden van;-) al te snel hebben we vijandsbeelden gecreëerd. In de praktijk blijkt dat mensen veel meer op elkaar lijken dan ze verschillen. Mocht je nu met je vingertje willen gaan wijzen, kijk dan eerst maar eens naar jezelf.
    “Wie goed doet, goed ontmoet” is een oud gezegde, maar is nog altijd actueel.

    Scrutinizer reageerde op deze reactie.

  2. @Johnny: “Wie goed doet, goed ontmoet” is een oud gezegde, maar is nog altijd actueel.

    Ik hou niet zo van slogans. Als de door jou geciteerde klopt, waarom word ik dan voortdurend afgeperst -jaar na jaar- door de belastingdienst. Ik beschouw mezelf als goed mens die geen vlieg kwaad doet, toch ontmoet ik kwaad.

    Of wat had bv. ene mej. Frank A., 12 jaar, destijds misdaan om zoveel kwaad te otmoeten?

    Om Ayn Rand nog maar eens te quoten:
    “The uncontested absurdities of today are the accepted slogans of tomorrow”
    Johnny reageerde op deze reactie.
    Hub Jongen reageerde op deze reactie.

  3. Een van de mooiste citaten over oorlog vond ik in een boek van Erich Maria Remarque.

    Het ging ongeveer als volgt: (uit mijn hoofd)

    Soldaat A tegen Soldaat B: “Hoe ben ik in vredesnaam in deze ellende terechtgekomen?”
    Soldaat B: “dat komt omdat een ander land ons beledigt heeft.. en dat moeten wij wreken”
    Soldaat A: “maar ik voel mij helemaal niet beledigt!”
    Soldaat B: “Ja maar dat land heeft ons beledigt!”
    Soldaat A: “wat is dan dat land? De President, de bevolking, de grond of een paar bergen?”
    Soldaat B “‘Nou eh… de bevolking..en de President van dat land hebben ons beledigt!”
    Soldaat A: ” Maar ik ken die President van dat land helemaal niet en dus voel ik me ook niet door hem beledigt. Ook ken ik ken enkele Fransman die mij ooit beledigt heeft!”
    Soldaat B ” Ja nou het is nou eenmaal zo dat het ene land zich beledigt voelt door het andere land.
    Soldaat A: “dus als ik het goed begrijp moeten wij vechten en sterven omdat een Franse berg onze bergen beledigt heeft…..”

  4. Voor het functioneren van een staat heb je geen leger nodig. Tenzij je buurland wel een leger heeft en geintereseerd is in jouw hulpbronnen. Dan heb je toch een leger nodig.

    En ja, misschien kun je je buurlanden dan lief aankijken, maar dat maakt voor mijn punt niets uit. Een leger outsourcen is nog steeds een leger hebben.

    Overigens is dit artikel op twee andere punten een beetje kort door de bocht. Allerleerst zal dat ‘patriotisch’ zijn wel meevallen. Dat is toch een beetje een effect van het vertalen van artikelen uit de USA. In NL is pacifistisch zijn helemaal geen doodzonde en zijn wij niet in Irak, Somalie, Afghanistan, Kosovo, etc omdat we ander van pacifistisme beschuldig werden. De verklaring is wat kortjes door de bocht.

    Verder is een leger wat anders dan een oorlogsmachine. Onderdelen als de kustwacht die handelschepen beschermen tegen piraten, zoekacties van de luchtmacht en onderscheppingen van onbekende vliegtuigen zijn taken die het leger ook doet. Ook hier kun je pleiten voor outsourcen, maar dan doe je dus nog steeds niet zonder. Je noemt het enkel anders.

    Verder is het makkelijk praten als Nederland met buurlanden die ook vreedzaam zijn. Maar als je natie overspoeld wordt door plunderende bendes of zelfs bedreigd door buurlanden die dictatoriaal geleid worden piepen mensen wel anders als er niemand bij de grens staat.

    In de historie van de mensheid is het bovendien zo dat landen zonder militaire macht, ook niet zo veel te vertellen hadden op andere terreinen. In geval van nood, is het bijvoorbeeld niet Nederland die olie krijgt uit een bron, maar is het diegene die daar zijn troepen heeft staan.

    Peter de Jong reageerde op deze reactie.
    Hub Jongen reageerde op deze reactie.

  5. @Scrutinizer: Als het gaat om hoe mensen met elkaar omgaan is mijn ervaring dat het echt wel werkt. Belastingdienst is geen persoon, het is een gelegaliseerd afpersingsinstituut, daar is geen kruid tegen gewassen, tenzij het buskruit is.

  6. @Armin:

    Helemaal mee eens Armin. Maar misschien staan er veranderingen op stapel.

    Goedkope en kleine tactische kernwapens, die je gemakkelijk in een koffertje bij de vijand binnensmokkelt, maken ook kleine en arme landen tot potentieel geduchte tegenstanders die je niet zomaar binnenvalt.

    Verder is outsourcing heel gebruikelijk in het bedrijfsleven en het is economisch ook goed te verantwoorden. Het zou daarom interessant zijn eens te kijken of landen die de legertaken hebben uitbesteed idd welvarender zijn dan landen met een leger.

    Uiteindelijk krijg je dan enkele landen met een groot, modern en veelzijdig leger (bijv. de VS, UK, Israel) dat de anderen dan naar behoefte kunnen inhuren.

    Het onvolprezen CIA World Factbook geeft de data, maar ik kan er zo gauw geen patroon in ontdekken.
    https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/

    http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_without_armed_forces
    http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_size_of_armed_forces
    http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_military_expenditures

    ======
    “No bastard ever won a war by dying for his country. He won it by making the other poor dumb bastard die for his country. “
    – George S. Patton

  7. @Armin:
    “Allerleerst zal dat ‘patriotisch’ zijn wel meevallen.”
    Toen ik het patriotisme gedurende de voetbalkampioenschappen eens bekeek, dacht ik toch wel dat “iedereen gek geworden was”.

    Inderdaad zullem ook in een vrije (libertarische) samenleving bepaalde functies die het leger nu doet, ingevuld moeten worden.
    Vaak hoor je dan ook de beperking: “Alleen leger, politie en rechtspraak”. Allemaal functies die iets te maken hebben met “geweld”

    Ik denk wel dat die in een libertarische staat heel anders worden ingevuld. Er is zelfs nu bvb al meer privé-politie (bewakers) dan officiele overheidspolitie.

  8. @Scrutinizer:
    “Ik hou niet zo van slogans. Als de door jou geciteerde klopt, waarom word ik dan voortdurend afgeperst -jaar na jaar- door de belastingdienst.”

    Johnny gaf er al een goed antwoord op. zie reactie 5.
    Maar misschien gaat het ook nog dieper. Zou ik wel eens met je over willen praten. Als jij dat ook wil, mail me dan op hub@vrijspreker.nl

  9. Het lijkt wel een linkse pacifist die hier een artikel schrijft.
    Niemand wenst oorlog, althans, niemand die een gewoon normaal vruchtbaar leven wil leiden.
    Dat legers werktuigen van de staat zijn, is evident.
    Wie tegen elke staat is, is derhalve misschien ook tegen legers.
    Dat lijkt mij hier het geval.
    Maar in de praktijk bestaan staten en regeringen, en is het zeer de vraag of men geen leger nodig zou hebben.
    Diplomatie beheerst de relaties tussen de diverse regeringen.
    Maar als alle mogelijkheden voor diplomatie zijn uitgeput, en een regering is actief bezig gewelddadige middelen tegen een buurland in te zetten, en volhardt daarin, ondanks alle pogingen zo’n regering op andere gedachten te brengen, blijft er niets anders meer over dan tegengeweld te gebruiken.
    Tegen die agressors.
    Vandaar, uiteraard, defensie.
    Dat er regeringen bestaan die dit woord misbruiken wanneer er duidelijk sprake is van offensie, wil nog niet zeggen dat elke defensie geen gefensie zou zijn.
    Defensie wil een einde maken aan agressieve terreur van andere regeringen.
    En dan heeft men middelen nodig om de middelen van de vijand te kunnen verslaan.

    Dit artikelen haalt de gewenste libertarische droom, en de dagelijkse realiteit van regeringen en staten, slordig door elkaar.

    Seneca reageerde op deze reactie.

  10. Nazi Goring aanhalen lijkt mij zeer misplaatst.
    De man preekt hier op zalvende toon, maar uiteraard gebruikten die nazi’s keiharde methoden om ‘het volk’ naar de pijpen van de fuhrer te laten dansen.
    Daar was meer dan een verhaaltje van nazi Goreng voor nodig.

  11. @beek: het aloude cliche dat wie geen leger heeft, onder de voet wordt gelopen. Verklaar dan eens waarom Costa Rica nog steeds zelfstandig is ?

    En diplomatie is in de praktijk vaak een verplicht nummer alvorens tot de aanval over te gaan. Voor de buhne klinkt het allemaal prachtig & hoopvol, ik hecht meer waarde aan de waarheid die achteraf aan het licht komt en bijvoorbeeld terug valt te lezen in A century of war.

    Tot slot vind ik het achterhalen van beweegredenen, structuren en taktieken belangrijker dan wat iemand persoonlijk van mij vindt.

    beek reageerde op deze reactie.
    Andre NI reageerde op deze reactie.

  12. @Seneca:
    Costa Rica vertrouwt op een sterke bondgenoot, met leger, uiteraard.
    Diplomatie poogt gewapende conflicten zoveel mogelijk te vermijden.
    Een mening over Seneca persoonlijk werd niet gegeven.

Comments are closed.