Wilt u ook meer loon, inkomen, hebben? Wilt u ook meer vrije tijd en vakantie? Wilt u ook in een wedstrijd beslist de eerste prijs halen? Wilt u ook dat uw kinderen het beter krijgen? Hebt u ook nog verlangens om bepaalde dingen te hebben?Ā Er wordt de laatste tijd om de haverklap in de media en door politici gesproken over hebzucht, vooral om schuldigen aan te wijzen voor de kredietcrisis.Ā
Ā
Maar wat is die hebzucht eigenlijk?
WikipediaĀ zegt er over: Hebzucht (lat:Avaritia) is het verlangen naar meer dan men noodzakelijkerwijs nodig heeft. Het is een van de zeven hoofdzondes. Ā Soms mondt hebzucht uit in een ziekelijke zucht naar meer, vaak ook ten koste van anderen. Toch is hebzucht een van de bases van het kapitalisme en daarom in de westerse wereld tot op zekere hoogte geaccepteerd.
“Het verlangen naar meer dan men noodzakelijk nodig heeft. ” Ja, sorry, dan ben ik hebzuchtig. Ik ben dus een “hoofdzondig” mens! Maar tot mijn geruststelling zie ik om mij heen dat iedereen meer heeft dan hij/zij “nodig” heeft. Hoe zit het dan eigenlijk? Waarom al die verwijten?
In de wachtkamer van het ziekenhuis zag ik vanmorgen zelfs een tijdschrift “Bestlife” met op de voorpagina aangekondigd artikelen over “Jonger lijf, betere seks, slimmere beleggingen, lekkerder eten”. Voor al die hebzuchtige verlangens blijkt dus wel een markt te zijn!
Wiki: “Soms mondt hebzucht uit in een ziekelijke zucht naar meer, vaak ook ten koste van anderen.” Wel, terecht is dat af te keuren als het gaat ten koste van anderen. Als er fraude, bedrog, diefstal of geweld gebruikt worden. Zoals ook het geval is bij “belastingheffers, belastingverzinners en mensen die denken dat anderen verantwoordelijk zijn voor HUN geluk”
John Stossel zegt dat “inderdaad sommige mensen kunnen er door gemotiveerd worden om te frauderen of te stelen, maar (behalve de overheid) zijn dat uitzonderingen. Belangrijker is dat het ook de geniale creatieve mensen onder ons motiveert om nieuwe ideeĆ«n te verwezenlijken waardoor de welvaart is ontstaan en vergroot wordt.”
Hij stelt: “Greed is revealed to be one of the most important engines of human advancement and prosperity”
Denk maar aan onderzoekers, uitvinders, ontdekkingsreizigers, zakenlieden, ondernemers op allerlei gebieden.
Dit laatste wordt ook door de definitie van Wiki erkend: “Toch is hebzucht een van de bases van het kapitalisme en daarom in de westerse wereld tot op zekere hoogte geaccepteerd.”
De westerse wereld erkent dat tot op zekere hoogte omdat de meeste mensen wel aanvoelen of weten dat door het kapitalismeĀ onze welvaart veroorzaakt is, en dat overheden niets (behalve ellende) produceren; alleen maar herverdelen.
David Kelley zegt dat het negatieve imago komt doordat “hebzuchtige” mensen vaak rijk kunnen worden. En dan menen velen dat die een groter stuk van de economische taart krijgen ten koste van henzelf. Zij denken dat overheidsingrijpen gerechtvaardigd is om dat te corrigeren. De overheid stimuleert dat idee waar ze maar kan. Luister maar eens naar een uitzending van Wouter Bos!
Zij missen het inzicht dat hebzuchtige mensen ook hele nieuwe taarten maken, inclusief producten die niet eerder bestonden. Bvb Computers, Internet, Medicijnen enz.
Het inzicht dat eigenbelang ook in het belang van de samenleving is, is niet nieuw.
Adam Smith schreef er al over dat mensen die voor hun eigen verdienste werken ook werken in het belang van de maatschappij alsof ze geleid worden door een “onzichtbare hand.”
Ayn Rand schreef zelfs een zeer lezenswaardig boek er over: “The virtue of selfishness” (De deugd van het egoĆÆsme)
Walter Williams schreef jaren geleden een lezenswaardig artikel:”The Virtue of Greed” (De deugd van hebzucht)
Thomas SowellĀ Ā heeft ook nog een aardige: “Ik kan zo hebzuchtig worden dat ik verlang naar een fortuin dat twee keer zo groot is als dat van Bill Gates, maar die hebzucht zou me geen cent rijker maken. Als je wilt verklaren waarom sommige personen astronomische inkomens hebben, komt dat niet eenvoudig door hun eigen verlangen, maar omdat andere personen bereid zijn om hen dat te betalen.”
Niet het verlangen om iets te hebben is verkeerd. In tegendeel. Eventuele misdaden zijn uiteraard af te keuren en moeten vervolgd worden.
EgoĆÆsme met een hek eromheen is erg beperkt en worden de meeste mensen ook niet gelukkig van. Als je beseft dat je in een wereld leeft waar je in beperkte mate invloed op hebt, zie je dat jouw belang niet tot binnen die omheining beperkt ligt, maar ook daarbuiten meespeelt. Je kan heel veel hebben, maar als er geen baker is die brood bakt, dan heb je ook geen brood. In zekere zin is het belang van anderen ook jouw belang omdat het jouw omgeving beĆÆnvloedt. Dat kan ook egoĆÆsme genoemd worden omdat het voor jezelf ook goed is. Komt vervolgens aan bod hoe dit het best is te verwezenlijken. Dan blijkt ene vrije markt nog niet zo gek te zijn, doen waar je goed in bent, net als een ander dat kan doen en je product ruilen voor wat je nodig hebt, bijvoorbeeld met geld als ruilmiddel, maar het kan ook iets anders zijn.
Hebzucht is een volkomen natuurlijk fenomeen en is ook volstrekt logisch.
Als jij als holbewoner meer stukken van de prooi naar je grot kunt slepen heb je meer overlevingskans, ook al heeft je buurman grotbewoner dan misschien eigenlijk iets te weinig.
Meer dingen/geld/voedsel betekend voor veel mensen meer genot en overlevingskansen.
Maar net als met andere “behoeftes” van den mensch slaan wij door in deze van oorsprong nuttige eigenschappen.
Sex is als behoefte ontstaan om de soort in stand te houden maar iemand die elke vrouw bespringt slaat hier in door, net als iemand die een tweede miljard wil verdienen als ie al een miljard heeft.
Die 2de miljard is niet meer nodig maar de wens daarvoor blijft aanwezig door de natuurlijke hebzucht.
Hebzucht kan zeker als katalysator werken in vooruitgang van de groep maar als de omstandigheden dusdanig zijn dat er individuen ongeremd bevoordeeld zijn kan een situatie onstaan waarbij dit ten koste kan gaan van (vele) anderen. Dit leid dan uiteindelijk tot de dood of een revolte van de benadeelden.
Johnny reageerde op deze reactie.
@VmaX: Ik denk dat hebzucht in natuurlijke omstandigheden niet zal leiden tot overconsumptie. Je moet voor je eten flink aan het werk en daar wordt je moe van, dus is er een grens. Kan je bij een fastfoodrestaurant maar door blijven knagen, dan kom je op een gegeven moment nie t meer door de deur.
We hebben dus te maken met andere dan natuurlijke omstandigheden, waar we mee om moeten leren gaan.
Scene uit de film Wallstreet (1987), waarin Bud Fox voor het eerst zijn idool Gordon Gekko ontmoet. De film werd bekend door het credo ‘greed is good’. Ondanks dat de film uiteindelijk Gekko veroordeelt, was de film toch inspirerend voor een hele generatie van yuppies die Gekko in hun hart eigenlijk wel mooi vonden. Met de gebeurtenissen van de afgelopen maand is deze levensstijl definitief ten grave gedragen. En een libertarisme dat inzet op dergelijke ‘voorbeeldfiguren’ is een doodgeboren kindje. Het libertarisme moet zich, in mijn ogen, concentreren op normale sterke en competente burgers die hun eigen broek kunnen ophouden en die geen slaven willen zijn van de staat (sofinummers). Kernopgave van het libertarisme is het temmen van de staat en terugschroeven van de staat tot enkele kernverantwoordelijkheden, niet het kweken van Gekko’s.
Er zijn genoeg mensen met gezonde hebzucht, maar sinds de overproductie van geld lijkt gezonde hebzucht omgeslagen in ziekelijke en een gevaarlijke hebzucht…Het is graaien en over lijken gaan. Persoonlijk vind ik ambitie het moderne woord voor hebzucht. Zou het over lijken gaan misschien ook iets natuurlijks kunnen zijn? Zonder scrupules over lijken gaan kan veel voordeel brengen en het leven veraangenamen, waarom zou men het niet doen? O ja, iets met geweten en medelijden of zo….ook zo’n afwijking van de mens of toch niet? Trouwens is rijk worden of is rijk leven een deugd?
Hub Jongen reageerde op deze reactie.
@IIS:
“Zou het over lijken gaan misschien ook iets natuurlijks kunnen zijn? Zonder scrupules over lijken gaan kan veel voordeel brengen ….”
Dit kan wel zo zijn voor een enkeling die misbruik maakt van de andere mensen. Maar je kunt toch wel op twee vingers uitrekenen dat dit geen goede algemene regel voor een samenleving is.
Net een samenleving waarin iedereen veilig is, zorgt voor rust, en brengt mensen tot sparen, investeren, uitvinden enz. enz.
Dus het kapitalisme, libertarisme!
“Trouwens is rijk worden of is rijk leven een deugd?”
Zie hierboven, rijk worden is dan een deugd. Daardoor kunnen weer andere dingen gedaan worden waarvan velen voordeel trekken.
VmaX reageerde op deze reactie.
@Hub Jongen:
“”Dit kan wel zo zijn voor een enkeling die misbruik maakt van de andere mensen. Maar je kunt toch wel op twee vingers uitrekenen dat dit geen goede algemene regel voor een samenleving is””
Is het niet zo dat de overgrote meerderheid van de mensen van nature uit de snoeppot een grotere hand neemt dan gewenst?
Zal de holbewoner niet een groter deel van de prooi pakken als hij de kans krijgt ook al zal er dan misschien voor de zwakkeren net onvoldoende overblijven?
Dat vertaald naar hedendaags gedrag, als de gemiddelde burger de kans krijgt neemt hij meer dan hij nodig heeft. Ook al is een ander daar de dupe van. (kijk eens naar de zwarte markt tijdens WWII)
En zo te zien is er geen eind aan het graaĆÆsme van de gemiddelde mens (kijk naar het graaigedrag van de gemiddeld al bijzonder rijken in onze maatschappij)
Ik wil overigens niet zeggen dat niemand extreem rijk mƔg zijn, maar als je alle remmen weg zou nemen is het dan niet zo dat diegenen die in de juiste posities zitten rucksichtlos blijven graaien ten koste van diegenen die die mogelijkheid niet hebben?
Hub Jongen reageerde op deze reactie.
@VmaX:
“Is het niet zo dat de overgrote meerderheid van de mensen van nature uit de snoeppot een grotere hand neemt dan gewenst?”
Uit de snoeppot weet ik niet, maar voor het schaaltje pinda’s sta ik niet in š
“……maar als je alle remmen weg zou nemen is het dan niet zo dat diegenen die in de juiste posities zitten rucksichtlos blijven graaien ten koste van diegenen die die mogelijkheid niet hebben?”
De remmenliggen (libertarisch) bij de missie van de Vrijspreker. Wat dat betreft mag Bill Gates nog een paar nuttige uitvindingen realiseren en daardoor nog 20 x zo rijk worden.
Het is een kwestie van recht en “benevolence”.
Principieel speelt een rol of de “zwakkere” persoon in zijn Rechten wordt aangetast. Logisch dat dan ingegrepen moet worden.
De benevolence ligt iets moeilijker omdat dat voor iedereen anders ligt en niet goed te kwantificeren. Al zal het toch wel duidelijk zijn dat een samenleving met welwillende personen in het voordeel van iedereen is.
VmaX reageerde op deze reactie.
@Hub Jongen:
“”Al zal het toch wel duidelijk zijn dat een samenleving met welwillende personen in het voordeel van iedereen is.””
en dƔƔr kom ik er altijd zo verdomd weinig van tegen… š
Vandaar dat ik van nature niet zoveel vertrouwen heb in benevolence.
Uit alle discussies hier en op andere forums over ideologieen heb ik gedestilleerd dat absolute voorwaarden voor goed functionerend Libertarisme benevolence en logisch egoisme danwel altruisme zijn.
Well call me Sally and slap me silly, maar ik heb in mijn 47 jaren een beeld van de gemiddelde mens opgebouwd die niet aan die voorwaarden voldoet.
De 7 hoofdzonden zijn in meer of mindere mate in iedereen aanwezig en ik denk dat Greed een prominente rol vervuld in wat iemand drijft bij heel veel of zelfs de meerderheid van de mensen.
Die “greed” kan zorgen voor innovaties, greed kan zorgen voor aanbod op de markt, maar diezelfde greed kan er ook voor zorgen dat mensen elkaar bewust benadelen om er zelf beter van te worden.
En als de greed overzadigbaar is kan het ervoor zorgen dat de greedy niet stoppen voordat ze 3 kwart van de taart hebben…
Hub Jongen reageerde op deze reactie.
@VmaX:
Ja, goede opmerkingen, waar toch nog heel veel over te zeggen.
“Vandaar dat ik van nature niet zoveel vertrouwen heb in benevolence.”
Van nature heb je ook hersenen waarmee je kunt bedenken wat de beste vorm van samenleven is. HOE je dat bereikt, is een tweede. Maar als je het niet definieert, kom je er nooit.
“benevolence en logisch egoisme danwel altruisme zijn.”
Begrijp het niet. Altruisme is in mijn mening het opofferen van een hogere waarde om een lagere te bereiken. Dat vind ik fout en dom.
“De 7 hoofdzonden zijn in meer of mindere mate in iedereen aanwezig”
Ik denk dat ELKE eigenschap bij ieder mens aanwezig is, maar de verhoudingen zijn voor iedereen anders.
En zonder “greed” zou de mensheid al een aantal eeuwen geleden uitgesorven zijn!
VmaX reageerde op deze reactie.
Boer op Klompen reageerde op deze reactie.
ja hoor iedereen is zondig. (bedoeld wordt dat je een zondaar bent en dus schuldgevoel moet hebben, en de maatschappij gaat dat allemaal voor jou oplossen)
Dat je bestaat en het milieu belast is al verschrikkelijk, hebzuchtig.
Heb zojuist mijn tweede biertje bij de voetbalwedstrijd gedronken.
Bijzonder hebzuchtig natuurlijk volgens de definitie in WikiP, want ik heb alleen maar water, hoogstnoodzakelijk nodig, laat staan meer dan een bier.
Kortom: ‘hebzuchtig’ wordt ingezet om jou weer verder te manipuleren.
@Hub Jongen:
“Van nature heb je ook hersenen waarmee je kunt bedenken wat de beste vorm van samenleven is. HOE je dat bereikt, is een tweede. Maar als je het niet definieert, kom je er nooit.”
> mee eens, echter heb ik verdomd weinig vertrouwen in het bereiken van een situatie waarin het gros het met elkaar eens kan worden op dit gebied, nog afgezien van het feit dat ik simpelweg geen vertrouwen heb in de geestelijke vermogens van een groot deel van de bevolking.
DƔƔr ligt denk ik een belangrijk deel van de verscillen in meningen hier op Vrijspreker.
Om achter een zuiver Libertarische staat te kunnen staan moet je vertrouwen hebben in de geestelijke vermogens van mensen.
“Altruisme is in mijn mening het opofferen van een hogere waarde om een lagere te bereiken. Dat vind ik fout en dom”
> Hier komen we weer op het terrein van de discussie over altruisme en egoisme. Wat ik hiermee bedoelde is dat ik (wederom) geen vertrouwen heb in de mate waarin de bevolking in staat is zijn “greed” te beteugelen en voldoende logisch egoisme op te brengen om de onderlaag van de bevolking een minimaal sociaal vangnet te bieden.
(Mijn opinie is dat als dat achterwege wordt gelaten een onderlaag zal ontstaan die uiteindelijk de samenleving zal bedreigen.
Ik baseer dat o.a. op mijn observaties van de geschiedenis ten tijde van de industriele revolutie, en dan met name de situatie van de arme onderlaag)
“Ik denk dat ELKE eigenschap bij ieder mens aanwezig is, maar de verhoudingen zijn voor iedereen anders.
En zonder āgreedā zou de mensheid al een aantal eeuwen geleden uitgesorven zijn!”
>Geheel mee eens, met dien verstande dat als “greed” niet op de een of andere wijze wordt ingeperkt je uiteindelijk altijd problemen krijgt met individuen met een “shark mentaliteit”
Individuen die hongeren naar absolute politieke, militaire of economische macht, die niet stoppen als ze al een groot stuk van de “pie” in handen hebben.
Ik ben bang dat ook een Libertarische maatschappij vroeg of laat regels zal moeten instellen om te zorgen dat niet de meerderheid onderworpen raakt aan deze sharks. Ik kan me er niets bij voorstellen dat de vrije marktwerking uiteindelijk dit soort powerhungers zal inperken, integendeel.
@Hub Jongen:
Hub, een vraagje; als je een kind zou opvoeden (weet niet of je kinderen hebt)
Wat zou je hem/haar leren? ‘eerlijk delen’ of ‘greed is good’?
Erwin reageerde op deze reactie.
@Boer op Klompen:
ik LEER ze dat ze op hun gevoel moeten afgaan.
Iedereen is verschillend op verschillende momenten, zoms willen we en of ze (kids) delen, en andere momenten niet.
dus doe wat gevoel je doorgeeft op HET moment van kiesen!
daarbij komt ook de ‘les’ (tip) dat ze niet moeten delen uit de verwachting dat ze misschien later eens een keer wat krijgen!
(dus geef niet om iets terug te krijgen)
Volgens mij gaan kinderen sowieso op hun gevoel af, dat hoef je ze echt niet te LEREN. Maar je wil me toch niet vertellen dat je kinderen altijd hun gang laat gaan en niet corrigeert? Dat je ze geen normen en waarden meegeeft behalve dat ze op hun ‘gevoel’ moeten vertrouwen?
Dat wordt veel snoepjes en laat naar bed š
“daarbij komt ook de ālesā (tip) dat ze niet moeten delen uit de verwachting dat ze misschien later eens een keer wat krijgen!
(dus geef niet om iets terug te krijgen)”
Waarom dan delen?
Comments are closed.