Soms vraag ik mij af, hoeveel kiezers zich eigenlijk realiseren dat de Kamerverkiezingen die elke 4 jaar plaatsvinden niets anders zijn dan een stoelendans rond de subsidiepot en andere staatsloterijen, zoals de bailout en nationalisering van banken en andere noodzakelijke onderdelen van de economische infrastructuur.
Een fascinerend voorbeeld van falend “investeringsbeleid” van de overheid is het innovatiebeleid. Het Innovatieplatform (bestaat het nog?) is een stokpaardje van Balkenende c.s. en een halfslachtige poging om gestalte te geven aan de Lissabonagenda 2010. Wie de adviesrapporten over het Nederlandse innovatiebeleid doorbladert, komt verbijsterende voorbeelden tegen van argumenten tegen overheidsinterventies, zelfs als de marktsector “faalt”.
Dit is de eerste van een aantal stukjes gewijd aan overheidsuitgaven (die misleidend overheidsinvesteringen worden genoemd). In het onderhavige stukje komen enkele conclusies en aanbevelingen van het rapport (pre-advies): “INNOVATIE IN NEDERLAND: DE MARKT DRAALT EN DE OVERHEID FAALT” van Prof. Bas Jacobs en Jules Teeuwen, 2004, aan de orde.
http://www.xs4all.nl/~jacobs73/kvs.pdf
Dat economische groei wordt gerealiseerd door effectieve investeringen in onderzoek en ontwikkeling (R&D) is een onomstreden economische wet. In een post-industriële samenleving moet die groei worden gerealiseerd via de ontwikkeling van ICT-technologie, onderwijs en onderzoek.
Waarom stagneert de innovatie in Nederland?
Uit het rapport worden twee factoren vooral duidelijk, dat private investeringen in onderwijs en R&D te laag zijn en dat productiviteit in ICT-gebruikende sectoren achterblijven.
Maar bij de bespreking van de verschillende deelmarkten die voor innovatie van cruciaal belang zijn komen nog meer opmerkelijke structurele zwakten naar voren.
De auteurs bespreken achtereenvolgens de volgende hoofdstukken:
– de markt voor technologie,
– de markt, voor goederen en diensten
– de kapitaalmarkt,
– de arbeidsmarkt en
– de onderwijsmarkt.
In de achtereenvolgende hoofdstukken proberen ze de structurele factoren bloot te leggen die ten grondslag liggen aan de teleurstellende Nederlandse productiviteitsgroei en het gebrek aan innovatiekracht.
De markt voor technologie
– Te weinig investeringen in R&D:
Cornet & Van de Ven concluderen, dat er door private partijen te weinig in R&D wordt geïnvesteerd geheel in lijn met bovenstaande empirische observaties. De markt voor nieuwe technologie faalt, omdat technologische kennis makkelijk door derden kan worden gekopieerd en zonder kosten kan worden verspreid. Kan overheidsbeleid hier soelaas bieden?
Via subsidies kan de overheid private partijen aanmoedigen extra in R&D te investeren. Helaas lokken subsidies weinig extra R&D uit: de investeringen in R&D zouden ook zonder subsidies zijn gedaan (weinig additionaliteit). De overheid subsidieert ook die maatschappelijk onrendabele investeringen (compositie-effecten). Subsidies in R&D kunnen niet-gesubsidieerde investeringen verdringen (substitutie). Of kosten worden aan de overheid als R&D-investeringen gepresenteerd, die helemaal niet met R&D te maken hebben (fungibiliteit). Subsidies kunnen leiden tot loonstijgingen voor R&D personeel en niet zomaar tot meer R&D.
De fundamentele reden van al deze problemen is dat de overheid de juiste informatie en competentie mist om subsidies te richten op die projecten die het hoogste maatschappelijk rendement opleveren. De schrijvers van het hoofdstuk, Cornet & Van de Ven, plaatsen dan ook zeer kritische kanttekeningen bij het nut van ‘backing the winners’ dat N.B. door de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid is bepleit. Dergelijk beleid genereert nauwelijks meer R&D.
Met “backing the winners” bedoelen de schrijvers de subsidiëring van gevestigde spelers in een bepaalde markt.
– Effectiviteit R&D-beleid laag
Cornet & Van de Ven wijzen op een groot aantal problemen van het overheidsinstrumentarium die de effectiviteit van het R&D-beleid ernstig ondermijnen. Ook andere auteurs wijzen in hun columns op de fundamentele problemen bij de uitvoering van innovatiebeleid. Van Wijnbergen gaat nog verder in zijn stellingname om innovatiebeleid maar helemaal generiek te maken en te stoppen met het subsidiëren van specifieke projecten.
Samenvattend: de markt voor nieuwe technologie faalt en meer private investeringen in R&D zijn noodzakelijk. Of meer publieke investeringen in R&D wel effectief zijn, is zeer de vraag, omdat de overheid om redenen, zoals hierboven uiteengezet, net zo goed of nog erger faalt.
Volgende keer: De markt voor goederen en diensten
Maar waarom zou ik het bedrijfsleven vertrouwen… Gisteren gezien dat dit de ergste krimp sinds 1931 is. De reakties daarop zijn inderdaad ook uit de jaren dertig, bekrompen en onzinnig. Bij Pauw en Witteman gezien dat iemand van het FNV, iemand van de VVD en iemand van De Telegraaf gewoon hun eigen politieke richting willen doordrukken, en die mafketel van de telegraaf heeft het zelfs over een nieuw bosplan. En het bedrijfsleven heeft het alweer over het versoepelen van het ontslagrecht, waarom, om hun eigen incompetentie te verhullen. Verhullen dat ze gefaald hebben. Verhullen dat het grote graaien niet alleen bij de financieele instellingen is gebeurd, en er daarom nu zoveel bedrijven op het randje staan. Het is alleen dat zoveel mensen zich nog onmachtig voelen om er iets aan te doen, maar wat niet is kan altijd nog komen…
Paul Martens [3] reageerde op deze reactie.
Maar waarom zou ik het bedrijfsleven vertrouwen… Die faalt al net zo als de politiek. Gisteren gehoord dat dit de ergste krimp is sinds 1931. De reakties daarop zijn inderdaad ook uit de jaren dertig, bekrompen en onzinnig. Bij Pauw en Witteman gezien dat iemand van het FNV, iemand van de VVD en iemand van De Telegraaf gewoon hun eigen politieke richting willen doordrukken, en die mafketel van de telegraaf heeft het zelfs over een nieuw bosplan. En het bedrijfsleven heeft het alweer over het versoepelen van het ontslagrecht, waarom, om hun eigen incompetentie te verhullen. Verhullen dat ze gefaald hebben. Verhullen dat het grote graaien niet alleen bij de financieele instellingen is gebeurd, en er daarom nu zoveel bedrijven op het randje staan. Het is alleen dat zoveel mensen zich nog onmachtig voelen om er iets aan te doen, maar wat niet is kan altijd nog komen…
@Rob ter Horst [1]: Je hoeft het bedrijfsleven niet te vertrouwen. Alleen maar te steunen. Het bedrijfsleven is de enige factor die een land groter/rijker kan maken.
Want wat vertrouw jij dan wel? De overheid??? Die club die juist geld kost en de economie juist afremt? Die club die met eenzijdige wetgeving en dwang alleen zichzelf verrijkt over de rug van burger en bedrijfsleven? Die club die haar eigen incompetentie financiert door diefstal van burger en bedrijfsleven?
Je hebt gelijk, dat er ook incompetent bedrijfsleven bestaat, maar die handelt dan tenminste wel met haar eigen geld, geld van mensen die vrijwillig iets hebben gekocht van dat bedrijf. De incompetente overheid (en een tegendeel daarvan heb ik nog niet gezien) groeit en groeit en dwingt de burgers om geld af te staan. Afijn, het is hier al zo vaak geschreven, dat ik eigenlijk jouw reactie niet eens begrijp.
Frenkelfrank [4] reageerde op deze reactie.
Rob ter Horst [11] reageerde op deze reactie.
Rob ter Horst [13] reageerde op deze reactie.
@Paul Martens [3]: “Het bedrijfsleven” is eigenlijk “alle werkende burgers die zich organiseren in bedrijven”. Natuurlijk kunnen werkende burgers incompetent zijn, maar zij zijn ook degenen (samen met werkelozen en noem maar op) die de “leiders” van de overheid kiezen. Het zou wat absurd zijn dat die burgers dan opeens wél competent zijn. De overheid kan dus nooit “beter” zijn dan het bedrijfsleven.
Paul Martens [6] reageerde op deze reactie.
Rob ter Horst [12] reageerde op deze reactie.
Krijgt mijn bedovergrootmoeder alweer gelijk: “Het eindje zal de lasten dragen.”.
Anderen beschuldigen brengt geen brood op tafel. Het grote graaien is al aan de gang sinds de tweede helft van de jaren negentig, ik werkte toen bij CMG. En je kon het duidelijk merken. Directeuren die niet meer voor die 3 ton naar kantoor kwamen, maar voor de ‘fun’. En klanten bleven maar zitten met hun kreupel opgezette automatisering, waar aan tot op de dag van vandaag grof geld van wordt afgeroomd.
Toendertijd, en nog steeds volgens mij, werd je teruggefloten, je kop afgemaaid als je anders dacht. Als je dacht dat dat uurtje factuurtje geneuzel niet zo langer door kon gaan.
Het heeft mij bloed, zweet en tranen gekost, maar ik denk dat ik op het goede spoor zit om voor bedrijven hun onzichtbare gegevensverwerking meetbaar en overzichtelijk te maken. Toen was de overheid ook nog zo goed mij daarvoor een subsidie bedragje te verlenen. Ik vind dat ik het verdiend heb, dubbel en dwars.
Frenkelfrank [7] reageerde op deze reactie.
@Frenkelfrank [4]: Sorry Frenkelfrank, maar ondanks dat ik denk dat we dezelfde mening hebben over dit onderwerp, verschil ik toch in detail van mening met je.
Ik weiger te accepteren dat “wij, burgers” onze politieke leiders kiezen. Tenminste zeker niet in dit Nederlandse systeem. De geschiedenis staaft dit met bewijzen.
Daarbij komt nog: kijk eens om je heen, in je familie, werk of verenigingsleven. Bekijk die mensen eens met een nuchtere en rationele blik. Die mensen hebben het recht om deel te nemen aan het verkeer (wat ik in veel gevallen erg riskant vind) en zij hebben stemrecht. Ik verbaas me hier regelmatig over en ik voel me echt niet meer of beter dan een ander.
Maar 90% van de mensen is niet meer in staat voor zichzelf te denken. Dus schaart deze groep zich achter de schijnveiligheid van de overheid. En daar heb IK dus echt niet voor gekozen.
Frenkelfrank [8] reageerde op deze reactie.
@TerrierBram [5]: Het is niet relevant of je vindt dat je het verdiend hebt. Het gaat erom of je iemand zo gek kan krijgen om jou geld te geven voor het werk dat je verricht hebt.
TerrierBram [9] reageerde op deze reactie.
@Paul Martens [6]: George Carlin zei al eens; bekijk hoe dom de gemiddelde mens is, en besef dat de helft nog dommer is!
Maar goed, hoewel de meeste mensen niet voor zichzelf kunnen denken, maken ze toch een keuze. Die keuze kan hoe dan ook nooit beter zijn dan de individuele keuzes waar mensen voor staan. In de praktijk zelfs een stuk slechter, omdat het een mengelmoes van keuzes is. JOUW keuze, aangenomen dat dit “de beste” keuze is, zal dus nooit doorslaggevend zijn.
Overigens ben ik anti-democratisch, althans, áls er per sé een collectief besluit MOET komen, laat het dan in godsnaam maar democratisch zijn.
Paul Martens [10] reageerde op deze reactie.
@Frenkelfrank [7]:
Voor gaat het om beiden, en beiden zijn een feit.
@Frenkelfrank [8]: Helemaal mee eens. Goed punt.
Of een keuze goed of slecht is, kan mijns inziens alleen vanuit het individu beoordeeld worden. Nooit vanuit een groep, zoals een bevolking. Hoewel er natuurlijk geheel gelijkgestemde groepjes kunnen zijn.
Maar stel dat een gelijkgestemde groep voor CDA heeft gestemd, de afgelopen verkiezingen, dan zal die “beste groepskeuze” nu weer overboord liggen, omdat er compromissen met PvdA en CU zijn gesloten. Dus zullen er weer individuen binnen die gelijkgestemde groep ontevreden zijn.
Hierom gaat vanuit het vrije denken elke collectieve samenleving mank.
Vind ik, tenminste.
@Paul Martens [3]: Nee, de burger is de enigste die het land rijker/armer kan “laten” maken.
@Frenkelfrank [4]: Nu, diezelfde burger wordt door de politiek en het bedrijfsleven gezien als oninteressant en wegwerpartikel. De banken zijn gered, en nu de burger (via massaontslagen) het gaat merken is er geen geld (de politiek doet moeilijk), en wilen dezelfde banken mensen kwijt. Nee, de veroorzakers moeten veel harder worden aangepakt, en dat zijn ook diegene die de situatie hebben laten voortduren. Wat men nu doet is een niet meer werkend systeem (kapitalisme) draaiende houden met veel geld, wat er niet is, ten koste van de burger/belastingbetaler. Ofwel, het systeem gaat voor de burger, maar dat moet net andersom zijn.
Frenkelfrank [14] reageerde op deze reactie.
@Paul Martens [3]: Trouwens, ik begrijp jouw reaktie niet:
De incompetente overheid (en een tegendeel daarvan heb ik nog niet gezien) groeit en groeit en dwingt de burgers om geld af te staan. Afijn, het is hier al zo vaak geschreven, dat ik eigenlijk jouw reactie niet eens begrijp.
Ik heb ook al zovaak geschreven dat ik niets moet hebben van de overheid, maar moet ik daarom automatisch voor het bedrijfsleven zijn, NEE dus. Ik ben voor de burger. En ik vindt dat EN het bedrijfsleven EN de overheid ten dienste moe staan van de burger. Nu bepalen het bedrijfsleven en de overheid het leven van de burger veels te veel… Zoals ik al eerder zei, twee handen op een buik.
Paul Martens [15] reageerde op deze reactie.
@Rob ter Horst [12]: Kapitalisme werkt altijd, net als de zwaartekracht. Het is gewoon een natuurwet. Tenzij de overheid er zich mee gaat bemoeien natuurlijk. Ik heb hier al vaker de vergelijking getrokken met een tuinman in het amazonegebied. Alles gaat vanzelf, totdat de tuinman zich ermee gaat bemoeien (wat uiteraard geheel overbodig is).
Bedrijven gebruiken de macht van de overheid om in hun eigen belang dingen voor elkaar te krijgen (bijvoorbeeld de concurrentie te verwijderen, of gegarandeerd klandizie te krijgen). Net zoals individuen, of groepjes, die flink lobbyen om ervoor te zorgen dat hún idealen er doorheen gedrukt worden, al dan niet ten koste van anderen.
Heel simpel gezegd; de overheid is een wapen dat op tafel ligt, en iedereen wil er gebruik van maken. Een wapen dat zelf zegt dat zij erg noodzakelijk is en een eigen leven aan het leiden is.
Zonder de overheid zijn bedrijven compleet afhankelijk van de consumenten, de “kiezers”, de burgers. Machtsmisbruik is er alleen als de overheid dit sanctioneert.
En ja, voor een bedrijf is een medewerker een gereedschap die per jaar geld kost, maar die ze nodig hebben. Precies hetzelfde doen wij burgers bij bedrijven. Als een supermarkt of een benzinestation te duur wordt, of stel dat we die niet meer nodig hebben, dan laten wij consumenten deze bedrijven gewoon links liggen, waarna het bedrijf in no-time failliet is. AH begon te bezuigingen omdat de consument niet meer voldoende gebruik maakte van de AH. Als je per sé iemand onmenselijk moet noemen, dan is het de consument.
@Rob ter Horst [13]: Beste Rob,
Als ik zo om me heen kijk, de media lees en heel af en toe die baggerbak van een TV aanzet, is mijn vertrouwen in 99% van de burgers tot een absoluut nulpunt gedaald.
Het luie en ingekakte volk in dit landje met een gemiddeld IQ dat zo laag is dat het massaal naar SBS6 zit te kijken, dat volgzame zootje zie ik ons nog niet uit de crisis trekken.
Ik denk dat hem daar juist de schoen wringt: als de burger nu eens eindelijk voor zichzelf ging denken en handelen, dan hadden we die leiding van de overheid of de “macht” van het bedrijfsleven niet meer nodig. Pas dan zou de burgers (eindelijk en terecht) voor zichzelf op kunnen komen en bepalen wat ze willen.
Maar dit zielige zootje, behoudens enkele mensen met nog een beetje “spirit”? Dit zielige zootje dat zich openlijk laat ringeloren door ons kabinetje? Nee, echt geen vertrouwen in, eerst die denkwijze maar eens veranderen, ze wakker laten worden.
Spy-Nose [16] reageerde op deze reactie.
@Paul Martens [15]:
“Nee, echt geen vertrouwen in, eerst die denkwijze maar eens veranderen, ze wakker laten worden.”
Maar ook dat is m.i. niet helemaal juist helaas. Want wakker zijn de meesten wel, maar ze schijnen gewoon niet zelf te willen nadenken, totdat de pleuris uitbreekt, want dan proberen ze allemaal het eerst bij de uitgang te komen.
Er is maar een acceptabele oplossing: een vorm van “verlicht despotisme”, waarbij iedere graaier, die anderen voor de brokken liet of laat opdraaien tot op het bot wordt geplukt.
Comments are closed.