,,Wekunnen nooit die problemen oplossen door middel van het zelfde soort denken dat ons die problemen heeft gebracht”. Albert Einstein, Wiskundige – 1879-1955
Volgens Keynesiaanse economen is het noodzakelijk om de vraag aan te wakkeren om zodoende de productie te stimuleren, waardoor de economie verdere groei kan vertonen. Hier ligt de crux van het probleem in het Keynesiaanse economisch model.
Vraageconomie
De vraageconomie, zoals voorgaande economen voorstellen is gedoemd te mislukken, net als in de jaren 70 tijdens de stagflatiejaren. Van oudsher volgt consumptie altijd productie, men kan nu eenmaal niets consumeren als er niets wordt geproduceerd, zoveel is duidelijk. De vraag naar producten bestaat altijd, zelfs in de latente fase, dat wil zeggen, producten die nog niet zijn uitgevonden, maar zodra deze de markt bereiken dan is de vraag onmiddellijk aanwezig. We zagen dat er een latente vraag was naar computers, plasmaschermen en videorecorders, voordat deze de markt bereikten. In werkelijkheid hoef je de vraag nooit te ‘stimuleren’, want deze is er immer in de economie, zowel klein als groot.
Waar het om gaat is echter, dat volgens het vraagmodel men vindt, dat de vraag achterblijft bij de productie, daar het in wezen omgekeerd is en dat is dat er feitelijk een overproductie bestaat.
Dit kan te maken hebben met een aantal redenen:
1. Marktverzadiging; bijvoorbeeld iedereen heeft al een plasmascherm, dus is er alleen periodiek een vervanging nodig.
2. Prijsstelling; de prijzen zijn te hoog, omdat het beschikbaar inkomen niet toereikend is om bepaalde producten aan te schaffen.
3. Technologie; de producten passen niet meer in het assortiment, omdat deze zijn opgevolgd door betere en modernere varianten.
4. Concurrentie; meer aanbieders voegen zich op de markt, waardoor de productie onder druk staat, omdat het aanbod enorm is geworden.
Zodoende klopt deze vaak gebruikte formule niet:
P = C : C = P (P = Productie is Consumptie, dus C = Consumptie is Productie).
Het impliceert dat consumptie altijd gelijk zou staan aan productie. Als dit zou kloppen, dan zou er nooit een overproductie kunnen plaatsvinden en zouden alle producten gretig aftrek vinden. Maar nee, zodra een product voorbij het einde van de levenscyclus is dan zwakt de consumptie af. De productie heeft namelijk altijd een tijd nodig om zich aan te passen aan de vraag. Wanneer er eenmaal productie is, dan neemt de vraag toe, zodat de productie verder kan stijgen, waarna er een wisselwerking gaat ontstaan tussen vraag en aanbod.
Productiebeïnvloeding
Keynesianen, ergo vraageconomen denken dat ze deze productie kunnen beïnvloeden door middel van de vraag kunstmatig op te krikken, mede dankzij lagere rentestanden, extra belastingvoordelen, meer kredietverschaffing of hogere inkomens af te dwingen. Waar dit model mank op gaat is dat men denkt dat mensen machines zijn, die je met knoppen, hendels en pedalen kunt bedienen. Dat is natuurlijk onjuist. Men kan wel de vraag proberen te verhogen met behulp van voorgaande middelen, maar dat betekent niet dat mensen meer zullen uitgeven aan producten die ze reeds in bezit hebben of extra producten zullen aanschaffen. De markt heeft het verzadigingsniveau bereikt. Voorbeelden zijn de autoindustrie en de wereldwijde onroerendgoedmarkt, waarvan de overproductie gigantische vormen heeft aangenomen. Dit vertaalt zich in productieafname, prijsdalingen en oplopende werkloosheid in deze sectoren en de toeleveringsbedrijven.
Verder zullen producenten niet meteen bij de eerste de beste vraagverhoging investeren in extra productiecapaciteit, want men weet natuurlijk nooit van tevoren of dit een permanente vraagverhoging is of een tijdelijke. Men doet wat men immer heeft gedaan, bij een tijdelijke vraagverhoging met een beperkt aanbod wordt de prijs verhoogd. Dit is een ijzeren marktgegeven. Wanneer de vraag verhoogt zonder extra aanbod, dan verhoogt de prijs automatisch. Dat is precies wat in de jaren 70 van de vorige eeuw is gebeurd. Vandaar dat de productie altijd achterbleef, maar de prijzen in dubbele percentagecijfers stegen. Dit tegelijkertijd met een verhoogde werkloosheid. Keynes besefte uiteraard dit ook, want hij noemde dit duwen aan een touwtje. Zodoende had hij het over contra-cyclisch beleid, wat betekende dat men dit beleid een korte tijd zou kunnen sturen, maar dat het op lange termijn nutteloos zou blijken. Dat schreef hij ook in zijn boek The General Theory of Employment, Interest and Money en een langdurig cyclisch beleid was alleen mogelijk in een dictatuur. De stagflatiejaren zijn hierbij zeer instructief geweest.
Vrije markt
Vanuit de vrije markt bezien is het eenvoudig uit te leggen. Want de productie wordt bepaald door het toenemend en waardevast inkomen. In de laatste 20 jaar van de 19e eeuw steeg het inkomen in het westen enorm, omdat enerzijds werden producten goedkoper gefabriceerd dankzij de massaproductie en anderzijds gingen de lonen omhoog, vanwege de hogere winsten binnen het bedrijfsleven. Deze lonen stegen, omdat geschoolde werknemers steeds moeilijker te vinden waren en de bedrijven met elkaar moesten concurreren om het beste personeel. Structurele werkloosheid kende men niet, behalve in de jaren 1873-1877, toen de Amerikaanse schuld na de burgeroorlog werd afbetaald en er een geldhoeveelheidsinkrimping zich aandiende. De volledige werkgelegenheid bleef bestaan tot 1910, toen Frankrijk en Duitsland besloten van de 100% goudstandaard af te gaan in voorbereiding op de grote oorlog die zou komen.
Werkkapitaal
De essentie van de vrije markt is het bronkapitaal, dit bronkapitaal is het vermogen dat wordt opgebouwd uit geboekte winsten en als werkkapitaal wordt aangewend voor nieuwe marktsectoren.. Deze vermogensopbouw maakt het mogelijk om de financiering te bekostigen van productontwikkeling en productieuitbreiding. Dit heeft weer tot gevolg dat er meer werkgelegenheid is en de economie op een hoger niveau kan gaan functioneren. Het bronkapitaal in de 19e eeuw was goud, omdat de goudstandaard in zwang was en dit niet onderhavig was aan geldontwaarding, want de prijsinflatie was gelijk tussen 1815 en 1914. De goudstandaard zorgde er ook voor dat bedrijven gemakkelijk konden zien als er een vraagvermindering zich voordeed. Dit kwam omdat de prijsstelling direct reageerde op de vraag in de markt.
Met het huidige systeem van fiatgeld is dit een veel langer aanpassingsproces. Vanwege de hogere geldhoeveelheid blijven alle resulterende prijzen stijgen, zelfs van die producten, waarvan er een verminderde vraag was. Als voorbeeld zou een product dat veel gevraagd werd 11% in prijs stijgen, terwijl een product dat minder gevraagd werd maar 9% in prijs stijgen. Dit hield in dat beide producten nog volop werden geproduceerd, voordat er een aanpassing kon komen, wanneer de prijs van het tweede product verder bleef dalen. De excessen kunnen op zo’n manier veel langer doorgaan dan onder een stabiel monetair systeem, waardoor er een enorme overproductie resulteert, waarvan de markt dit niet meer kon wegwerken en waarbij uiteindelijk de werknemers op straat kwamen te staan dankzij de gehele sanering van de producenten.
Creatieve vernietiging
In een normale markteconomie is creatieve vernietiging, zoals dat uitgelegd is door Josef Schumpeter, een uiterst normale aangelegenheid. Bedrijven en producten kennen evenals economieën een levenscyclus. Zodra bedrijven groter worden zijn ze bureaucratischer en kunnen minder snel op marktveranderingen reageren dan kleine of kleinere concurrenten. Het geschiedt derhalve frequent dat een enorm bedrijf het loodje moet leggen, omdat het uit de markt is weggeconcurreerd door flexibele en beter op de markt toegeruste maatschappijen. Dat moet ook nooit worden tegengehouden door middel van reddingsoperaties, overheidskrediet, protectionisme of andere interventionistische maatregelen. Het is een natuurlijk proces en kan pijnlijk zijn voor degenen die daarmee te maken hebben. In een open markt dienen zich naderhand voldoende bedrijven aan om deze tijdelijke werkloosheid weer op te lossen. Het bronkapitaal binnen de economie is altijd behouden en niet verwaterd door gelddrukpersen of torenhoge belastingen, die vervolgens worden misbruikt door regeringen om zieke en niet levensvatbare bedrijven of sectoren te redden van de ondergang. Het betreft als het ware een zware vorm van kapitaalvernietiging. De ‘geredde’ bedrijven gaan door met hun mislukte bedrijfsmodel, terwijl de gezonde bedrijven werkkapitaal en zelf-liquiderend krediet moeten ontberen. Hierdoor verzwakken deze bedrijven eveneens, wat weer gevolgen heeft voor de rest van de economie. We zitten dan in een neerwaartse spiraal.
Productie-economie
De productie-economie heeft te maken met de productviteitsverhoging van bedrijven en werknemers. Voor de 19e eeuw waren er veel producenten, maar bitter weinig consumenten. De meeste producenten waren dagloners, arbeiders en dienstverleners aan de adel, de kerk en een bemiddelde kleine middenstand, oftewel bourgeousie. De meesten konden zich weinig of niets veroorloven, alleen voedsel, behuizing, kleding en brandstof. Er bestond nauwelijks discretionair inkomen, oftewel vrij besteedbaar kapitaal. Dit was feitelijk een agrarische economie. De verandering kwam pas in de loop van de 19e eeuw, dankzij de industrialisatie. Deze resulteerde in een massaproductie en ging gepaard met een inkomensverbetering van de werkende klasse. Deze producenten werden tevens consumenten, omdat hun discretionair inkomen toenam en zij zich ook luxe artikelen konden permiteren. Hierdoor nam de voorspoed en welstand een grote vlucht. Juist in de laatste twee decennia van de 19e eeuw steeg het inkomen enorm en breidde de middenklasse zich gestaag uit. Ook de wereldhandel nam met grote sprongen toe.
Naar aanleiding van deze gebeurtenissen kan men gerust stellen dat consumptie pas kan worden ingevuld als de voorwaarden voor een productie-economie zijn neergelegd. Wat vraageconomen eigenlijk willen is een intering van het bronkapitaal, zodat we op termijn veel armer zullen worden dan heden ten dage, omdat het herstel van een lager basisniveau zal moeten plaatsvinden. Het werkkapitaal is namelijk drastisch verminderd, dankzij de geldontwaarding, welke fiatgeld met zich meebrengt en de geldverspilling ten aanzien van de instandhouding van nutteloze sectoren binnen de economie, die behoren te worden gesaneerd.
Essays:
Davos Debt & Denial; Darryl Robert Schoon, Gold Standard University, Financial Sense, PSF Group, San Diego, CA, USA 15 februari 2009
Austrian Economics: The Ultimate Achievement of an Intellectual Journey; Pascal Salin, Ludwig von Mises Institute, Auburn, AL, 13 februari 2009
Jaguar Inflation; Robert R. Prechter, Ludwig von Mises Institute, Auburn, AL, 19 februari 2009
Literatuur:
The General Theory of Employment, Interest, and Money, John M. Keynes, orig. 1936, Promotheus Books, mei 1997
The Wealth of Nations – Books I-III; Adam Smith, Orig.1776, Penguin Books, Middlesex, UK, Ed. 1974
Capitalism, Socialism and Democracy, Orig. 1942, Josef Schumpeter, Harper, New York, USA, Ed.1975
Prima verhaal weer Albert!
We zijn het duidelijk met elkaar eens, zie hier mijn ingezonden brief afgelopen zaterdag in het FD:
Span paard niet achter de wagen bij economisch beleid
Willem Stevens houdt een interessant pleidooi voor de invoering van een bon waarmee de economie een stimulans zou kunnen krijgen (Crisissnip stuwt economie, FD 11 maart). Met de methodiek om burgers feitelijk tot uitgeven te dwingen is niet veel mis, met het idee als zodanig echter heel veel.
Wat als het geld eenmaal uitgegeven is? Na een tijdelijke opleving van omzet, werkgelegenheid en groei als gevolg van deze bestedingsimpuls valt de vraag gewoon weer terug naar het oude niveau. Wil de overheid omzet en groei handhaven dan zal zij opnieuw een bon moeten aanbieden. Een zeer kostbare en dus onwenselijke aangelegenheid.
Uit artikelen zoals dat over de crisissnip, blijkt hoe moeilijk het voor velen is om te doorgronden hoe een economie feitelijk werkt. Oorzaak en gevolg worden omgedraaid. Dat er veel wordt geconsumeerd is een teken dat een economie goed draait. Consumptie is het gevolg van een gezonde economie en niet zozeer de reden voor die gezonde economie. Productie maakt consumptie mogelijk en niet omgekeerd.
Sparende burgers zullen op korte termijn niet het gewenste resultaat opleveren. Op lange termijn zullen besparingen echter tot investeringen leiden. Deze investeringen leiden tot productie waarna er ook weer geconsumeerd kan worden. Laat het paard waar het hoort, vóór de wagen.
Mr Elmer Hogervorst, Hogervorst Advies, Haarlem
Spy-Nose [5] reageerde op deze reactie.
Helemaal mee eens Elmer, het paard achter de wagen spannen is exact wat de huidige economen en politici willen. De crisis is een gegeven en deze moet men laten uitwoeden, alsmede het spaarquotum verhogen en zorgen voor een stabiel monetair systeem. De kredietverschaffing kan alleen plaatsvinden, wanneer het bronkapitaal aanwezig is in voldoende mate. Anders niet.
Geniaal stuk Albert. Hieruit blijkt zonneklaar, dat onze economen en politici volledig op een dwaalspoor zitten:
Wie het stuk bestudeerd heeft en deze stof begrijpt, kan tot geen andere conclusie komen, dan dat de economische wetten niet naar de zin zijn van deze mooiweerprofeten die het land in hun ijzeren greep houden en niet van plan zijn in de “maakbare samenleving” verandering te brengen.
(Vraag ze maar niet of ze weten, wat “bronkapitaal” is, want dan zullen ze kijken of ze het in Keulen horen donderen.)
Albert S. [6] reageerde op deze reactie.
Interessant verhaal. Lijkt me zeer reeel.
Ik herinner mij mijn eerste les economie op de middelbare school.
De docent begon ermee dat mensen behoeften hadden, en dat producenten in die behoeften voorzagen.
Toen ben ik al afgehaakt, aangezien ik toen van mening was dat een kleurentelevisie b.v. allerminst een behoefte genoemd kon worden.
Producenten produceren leuke dingetjes voor de mensen.
En zijn er geheel van afhankelijk of mensen die leuke dingetjes willen afnemen.
Consumenten zijn toch vaak eerder volgers van de aanbodzijde, dan vragers.
Hoewel er natuurlijk ook een wisselwerking is. Men produceert geen onzin die een consument echt niet wil.
Maar zouden China en India niet eveneens hebben bijgedragen aan de crisis? Zij gingen dezelfde producten maken als in het westen, maar nu stukken goedkoper dankzij goedkope loonslaven en wellicht minder kosten voor milieu- en veiligheidsmaatregelen.
Dat heeft veel westerse bedrijven in een moeilijke positie gebracht.
Wellicht heeft men middels uitgebreide kredieten de zaak nog willen rekken en camoufleren?
Economie is toch wat de gek bereid is ervoor te geven.
De kunstmarkt vind ik altijd een leuk voorbeeld daarvan.
Een zinloos product, dat echter verschillende actoren op die markt een goed inkomen kan bieden.
@Elmer [1]:
Daar zit ‘m de kneep, want dat is toch helemaal niet zo moeilijk te begrijpen?
Daarom denk ik, dat er totaal andere zaken achter zitten. Welke dat zijn, kun je wel achterhalen als je ziet en bedenkt, hoe de politiek en het politieke systeem “werken”. (Ik noem het voor een bepaald gehoor wel eens “het grijze circuit”.)
@Spy-Nose [3]: Klopt Spy-Nose, bronkapitaal is het gespaarde en onverwaterde vermogen. Tijdens de goudstandaard was het duidelijk voor iedereen te zien, want toen leefden we nog in een bezitseconomie, nu is dit 180 graden gedraaid en zijn we van bezitters schuldenaren geworden, wat uiteindelijk resulteert in een planetair bankroet, als er niet snel maatregelen worden genomen om van het fiatgeldstelsel af te stappen.
Het spookbeeld van Zimbabwe doemt dan op dat mensen op een basaal economisch niveau moeten zien te overleven, zoals ruilhandel en terug naar een primaire landbouweconomie.
Zeer mooi artikel. Het haalt de fundamenten van de Keynesiaanse theorie helemaal onderuit.
Hier nog een toepasselijk citaat over nog een onjuistheid in de theorie van Keynes:
http://www.cato.org/pub_display.php?pub_id=9931
Economie is niet iets waar ik makkelijk vat op heb maar ik ervaar het als een enorme bemoeizucht als politici en mensen uit de financiële wereld en het bedrijfsleven mij met klem op het hart drukken dat ik meer geld moet uitgeven om de economie te redden. De economie is er om de mens van dienst te zijn, niet omgekeerd.
Zo lang economische systemen er toe leiden dat er periodiek geen geld is terwijl tegelijkertijd al het benodigde aanwezig is om de samenleving te laten bloeien, zoals mensen die graag aan de slag willen, kennis, grondstoffen en productie-middelen (om het maar kort samen te vatten), vallen die systemen voor mij als ondeugdelijk door de mand.
Een economie mag niet onmogelijk maken dat datgene gebeurt wat nodig is voor een menswaardig bestaan en mag mensen kortom niet frustreren in wat ze willen en kunnen voor zover dat goed, nodig en aangenaam is.
Ter verduidelijking:
Stel dat leden van een gezin op basis van een zelf ontworpen gezins-economie elkaar moeten betalen voor alle taken die binnen dat gezin worden uitgevoerd maar dat ze op een gegeven moment niet meer zouden beschikken over voldoende geld om de bedden op te maken en de vuilnis buiten te zetten terwijl ze toch blaken van gezondheid en verder alle middelen aanwezig zijn om alle gezinstaken naar behoren uit te voeren, dan zou toch zeker wel opvallen dat er iets mis is met het financiëel-economisch systeem dat binnen dat gezin wordt gehanteerd?
In een facelift van het huidige systeem heb ik dan ook geen vertrouwen. Ik hoop dat de ‘bezitters’ ervan eindelijk van hun troon worden gestoten en dat er een nieuw systeem komt zonder dat we daarmee van de regen in de drup belanden. Ik weet niet goed waarom maar eerlijk gezegd voelt die wens voor mij voorlopig nog aan als utopisch.
Dat een produktie economie op langere termijn altijd superieur is aan een vraag economie maakt de huidige situatie China vs de VS wel duidelijk.
Keynesiaanse politiek samen met het huidige montaire schuldeneconomie is helemaal rampzalig.
Zowel consument als producent leven in het westen structureel op de pof en kunnen de onvermijdelijke fluctuaties in de economie totaal niet opvangen.
Dit op de pof leven is eigenlijk een voorschot nemen op (mogelijke)toekomstige groei en da’s vaak gevaarlijk.
Bronkapitaal is in deze wel een mooie; de gewone man met gezond verstand noemt het een appeltje voor de dorst. In slechte tijden pak je als bedrijf of consument gewoon bij van je bronkapitaal waardoor een recessie vaak meevalt.
De investeringen die zowel particulieren als bedrijven doen met hun bronkapitaal zijn ook rationeler en daarmee effectiever omdat het eigen zuur verdiende centen betreft.
De politiek verstoort dit proces van alle kanten.
-Nieuw gecreeërd (= in de toekomst nog bij de belastingbetaler te innen) geld gaat naar bedrijven/banken die compleet gefaald hebben.
Slechte bedrijven blijven bestaan en worden gebailout door gezonde bedrijven en particulieren.
-Men gaat vanuit een begrotingstekort door al dit nieuwe geld een nog groter tekort creeëren. Gevolg; je ondergraaft de waarde van je munt en besteelt daarmee ook nog eens gezonde bedrijven en particulieren van hun bronkapitaal via meer belastingen of inflatie.
Ofwel je wordt 2x genaaid; de 1e keer rechstreeks door bailouts en de 2e keer door belasting/inflatie.
There’s no such thing as a free lunch! En die wordt niet betaald door kale kippen die je niet kunt plukken.
-Gevolg van het bovenstaande; een moral hazard. Slecht onverantwoord consumeren,investeren en produceren wordt beloond en -erger nog- gefinancieerd door diegene waar een gezonde economie ECHT op draait. Ondergraving van vertrouwen is het gevolg en vertrouwen is een sleutelwoord in een goed draaiende economie.
Waarom kiezen de meeste (socialistische)politici voor Keynes? Vooral omdat ze denken dat een economie maakbaar is en zij het kunnen sturen en reguleren. Een overschatting -erger nog, catastrofale vergissing- van de bovenste plank.
Voor Bos komt daar in dit huidige klimaat nog eens bij dat hij zich mooi achter de theorieën van Keynes kan verschuilen om zo noodzakelijke bezuinigingsingrepen in het overheidsapparaat over nieuwe verkiezingen heen te tillen en ze daarmee niet zelf hoeven te nemen.
Gewoon een slappe zak dus…….
deze crisis is een zegen:
1.echte bedrijven blijven over
2.mensen gaan weer echt werken
3.kaf wordt van koren gescheiden
4.prijzen omlaag een Indier brengt zelfs een nieuwe auto op de markt voor de prijs van een fiets.
5.goed voor de volksgezondheid, men eet weer meer rauwkost en bloembollen .(hoger hoort bij een eerlijke crisis)
als er een wetenschap onzin is is dat wel economie
Vincent Brunott [11] reageerde op deze reactie.
GB [13] reageerde op deze reactie.
@Anno Zijlstra [10]:
Ja, er bestaan heel wat elkaar uitsluitende theorieën over economie en die zijn allemaal zeer wetenschappelijk…
Als er al iemand gelijk heeft, wie dan? Dat is moeilijk vast te stellen (ookal zijn een aantal theorieën al voorgoed begraven) want als een of andere theorie in praktijk wordt gebracht worden er altijd concessies gedaan aan mensen die er anders over denken.
Is dat te voorkomen? Nee, niet in een democratie. Willen we dan een dictatuur met een economische betweter aan het hoofd? Ik niet.
Conclusie: Pas als economie voor de mensheid echt iets begrijpelijks is geworden kunnen we het eens worden over hoe we de samenleving in economische zin het beste kunnen inrichten.
Aan de studie dus en vooral niet bij het eerste lichtje dat opgaat meteen denken dat we geniaal zijn en het nu wel begrepen hebben.
En: Volgens mij kleeft er aan alle wetenschappen iets totaal onzinnigs want als ik hoogleraren hoor praten, het maakt niet uit of het psychologen, politicologen, economen, theologen of wat dan ook zijn, over wat er in onze samenleving aan de hand is en wat er volgens hun onderling tegenstrijdige opvattingen aan gedaan moet worden, heb ik nooit het idee, noch het gevoel, dat ze iets zeggen waar we echt iets mee kunnen. De wetenschap zelf valt daarover natuurlijk niets te verwijten maar waarom zijn wetenschappers over het algemeen zulke totaal onwetenschappelijke, politiek aangestuurde wensdenkers als het al niet regelrechte charlatans zijn die er op kicken zichzelf via hun ‘wetenschappelijke’ publicaties in de kijker te zetten? Tsja, universiteiten zijn niet vrij maar met handen en voeten gebonden aan politiek, kerk en bedrijfsleven en daar zal wel een deel van de oorzaak liggen.
Armin [12] reageerde op deze reactie.
@Vincent Brunott [11]: Conclusie: Pas als economie voor de mensheid echt iets begrijpelijks is geworden kunnen we het eens worden over hoe we de samenleving in economische zin het beste kunnen inrichten.
Waarom zou economie begrijpelijk moeten zijn?
De realiteit is helaas vaak complex …
Dit artikel is uiteraard een waar artikel, maar wel een beetje ouderwets. In de jaren 70 was dit een ‘eye opener’ maar inmiddels weet iedereen dit. Het idee dat er nog Keyniaanse economen zijn is wel wat achterhaald. Er zijn wel veel mensen die Keynes in de mond nemen en politici roepen vanalles, maar diezelfde politici roepen soms ook non-Keynesiaanse dingen zoals balastingen verlagen of onlangs dat Montana toegestaan moet worden goud te gaan gebruiken. Laten we nu niet de illusie hebben dat die opeens wél de zaak snappen.
Onder echte eocomen op universiteiten wordt Keynes al sinds de jaren 70 niet meer aangehangen. Keynes wordt verder ook vaak ten onrechte beschimpt. Hij was wel iemand die een enorme impuls aan de economisceh leer gegeven heeft. Direct omdat hij de eerste was die een meer kwantitatieve beschrijving probeerde te geven aan deze leer ipv de tot dan toe meestal kwalitatieve en meer vage beschrijvingen van alternatieven. Anderzijds omdat hij met pas-klare adviezen kwam hoe problemen aan te pakken. Dit lokte weer reacties uit van andere politieke stromingen. Reacties die er anders nooit gekomen waren. O.a. die hier bejubelde Oostenrijkse school heeft het merendeel van haar werken en ook denkwerk verricht als reactie op die heer Keynes.
Je gaat Newton toch ook niet afzeiken omdat later Einstein aantoonde dat er toch wel wat probleemjes waren met zijn formules 🙂
Tenslotte zijn veel van de zaken die in dit stuk genoemd worden inmiddels gemeengoed in de opvolgers. De Oostenrijkse school doet soms wat zeurderig alsof zij de enige zijn die het licht zien en blijft zich zo dwangmatig afzetten tegen Keynes, maar veel van hun statements zijn inmiddels allang gemeengoed. En andere zijn wel degelijk niet zo onomstreden en zijn bovendien ook in eigen kringen in ontwikkeling.
Wat Vincent stelt, dat er vandaag de dag verschillende theorieën over economie naast elkaar bestaan, is wel degelijk waar. Economen die zichzelf ‘Keynesiaans’ noemen zijn er niet echt meer en economen – anders dan politici en lobbyclubs – die beweren dat de huidige crisis opgelost wordt door “de vraag aan te wakkeren om zodoende de productie te stimuleren” in Keyniaanse zin heb ik gelukkig nog niet gehoord.
Er zijn er wel die voor staatsstimulansen pleiten, maar hun argumentatie is doorgaans niet Keyniaans. Vanuit andere opvattingen kun je daar immers ook voor pleiten. Vaak hebben zij ookw el degelijk oog voor de negatieve kanten van zo’n staatspakket.
(Dat laat overigens onverlet dat dat geld in de economie pompen om de productie aan te wakkeren naar mijn persoonlijke smaak inderdaad wel degelijke en slecht idee is).
Albert S. [14] reageerde op deze reactie.
@Anno Zijlstra [10]:
Ik zal even ingaan op je “zegeningen”;
1 Niet correct;falers worden via/via uitgekocht met geld van de echte bedrijven
2 Lijkt mij niet; mensen die echt werken gaan deze crisis juist betalen!
3 Er zal door punten 1 en 2 nóg meer kaf tussen het koren komen. Gewoon omdat het KAN en beloond wordt door de overheid
4 Hoe lang zal het duren voordat de prijzen als een raket omhoog schieten? Het zou zo maar eens kunnen dat je met gespaard geld over pakweg 2 jaar een Tata kunt kopen voor het geld waar je nu een middenklasser voor hebt
5 In de VS schijnt de MAC als enigste “restaurant” nog goede omzetcijfers te hebben.
Een crisis waarbij de overheid haar tengels van de draaiknoppen afblijft werkt louterend. Bij deze crisis heb ik echter mijn vraagtekens.
@Armin [12]: ,,Het idee dat er nog Keyniaanse economen zijn is wel wat achterhaald”.
Is dat zo? Het blijkt dat twee Nobelprijswinnaars Joseph Stiglitz en Paul Krugman grote volgelingen zijn van de profeet zelf:
http://web.mit.edu/krugman/www/keynes.html
http://www.globalpolicy.org/socecon/crisis/financial/2008/1205keynes.htm
Dus dat het achterhaald is dat er geen Keynesianen meer zijn is niet juist. Het steekt juist weer enorm de kop op met alle ellende van dien. Kijk, iedereen is de stagflatieperiode van de jaren 70 vergeten en de jonge generatie tot 35 weet niet eens meer wat het is, zodoende hebben de neo-Keynesianen weer vrij spel.
Armin [18] reageerde op deze reactie.
Zou het niet zo kunnen zijn dat de economische groei is stukgelopen op de beperkte beschikbaarheid van grondstoffen?
De prijzen van olie, metalen, hout en zelfs gewassen liepen volledig uit de hand voor de z.g. crisis.
Volgens mij zitten we in een ”PEAK ALLES” crisis. De gewenste economische groei heeft zijn plafond bereikt en is puur praktisch niet meer haalbaar.
En toch blijft dit het grote doel van de knappe koppen.
Consumptie als heilige graal is een doodlopende straat.
Gaat dat consuminderen toch nog waarheid worden?
ik heb nooit begrepen waar de handelsreizigers in wc papier en de malelaars het op golfbanen over hadden, eigenlijk wil ik nooit naar dat domme gekwek luisteren over niewe spullen.
Ik heb prive weinig nodig, in Thailand loop ik in een korte broek en overhem rond, eet wat rijst, en drink es een koel biertje op de veranda des avonds, genoeg is genoeg.
Ze bekijken het maar, er is geen crisis het is gelul over niets.
trudy [17] reageerde op deze reactie.
@Anno Zijlstra [16]:
Ik denk dat deze “crisis” ergens ook een zegen is. Leven gaat niet om je 4e i-podje in 2 jaar. En elke morgen met z’n allen in de file en ’s avonds weer terug. En je mobieltje kan ook nog wel twee jaar langer mee.
Belangrijk is goed (kwalitief) eten en dat kost gewoon geld, goede basis gezondheidszorg, kleding en huisvesting.
ZOlang men niet begrijpt dat je gewoon lekker moet produceren en werken, sparen en dan iets kopen,
Zolang met het corperatisme in stand blijft houden,
Men niet begrijpt dat als een bedrijf gefaald heeft er geen bonussen uitbetaald horen te worden al is dat afgesproken. Echte ondernemers begrijpen dat,
men denkt dat de economie nog steeds te redden is met op de pof leven individueel en als land,
Zal de situatie zich alleen maar verslechteren (wellicht met een korte opleving).
Ik houd mijn hart vast voor de mensen die het systeem niet los kunnen laten. Dit zijn de mensen die gaan kunne zorgen voor rellen, opstanden, etc…
Armin [19] reageerde op deze reactie.
@Albert S. [14]: Dat zijn geen klassieke Keyniaanse volgelingen. Het is hen echt niet ontgaan dat stagflatie niet kan volgens die theorie. Er is een stroming die – al bekt het slecht – nieuw-Kenyesiaans genoemd wordt (neo-Keynesianen kende ik niet als term) en dat is een verdere uitwerking van het monetarisme. Ze noemen het Keynes omdat de de vraag-aanbod elementen van Keynes maar nu op micro-niveau erin verwerkten.
Op zich ook logisch, want net zoals een blinde aanbidding van keynes niets lim is, is het blind afwijzen ook niet slim. Immers, een gebrek aan investeringen en consumptie is wel degelijk een rem op de economie. Enkel de oplossingen zijn anders indien je de monetaire elementen meeneemt. In feite kun je Nieuw-Kenyensiaans ook nieuw-Monetarisme noemen.
Het klassieke Keynes met zijn P = C formule is echter niet wat enkel nog op middelbare scholen onderwezen en geprakiseerd wordt.
En zelfs overheden kletsen nog wel eens over Keynes, maar het wordt nergens nog geimplementeerd. Af en toe wat miljardjes voor het stemvee, maar van echt stimuleren/investeren is geen sprake. Het is monetarisme en varianten (Oostenrijkse school is technisch in feite ook een monetaristische variant) wat de klok luidt zowel op universiteiten en bij beleidsmakers de uitvoering geeft.
Albert S. [21] reageerde op deze reactie.
@trudy [17]: Ik denk dat deze “crisis” ergens ook een zegen is. Leven gaat niet om je 4e i-podje in 2 jaar. En elke morgen met z’n allen in de file en ’s avonds weer terug. En je mobieltje kan ook nog wel twee jaar langer mee.
Probleem is dat onze geliefde staat heel veel minder belasting vangt als wij gaan consuminderen. Onzer verzorgintstaat stort in als wij dat doen.
Dus als het wat minder kan – en dat kan – dat moet ook ons AOW wat minder, onze WW, de zorg wat minder, etc. En dat willen de voorstanders van consuminderen weer niet.
Onze verzorgingstaat bestaat bij de gratie dat het heel veel geld kan afromen van onze consumptiemaatschapij.
Of we een verzorgingstaat moeten zijn zoals nu weet ik niet, ligt er aan wat men wil verzorgen.
Omdat we een rijk land zijn kon Bos banken redden, IJsland kon dat niet waardoor een heel minilandje aan de bedelstaf raakte en dank zijn aalmoezen van o.a de EU Werelbank de VS en Rusland kon overleven.
Dat zou ik niet willen dat we zo diep zouden dalen.
@Armin [18]: Men zegt wel eens gekscherend dat monetaristen Keynesianen met een drukpers zijn. Milton Friedman heeft in zijn boek Free to Choose uit 1976 aanbevolen om deze drukpers te gebruiken om de geldhoeveelheid te verhogen als er prijsdeflatie was. Dit is nu dus mislukt, want de geldpersen draaien overuren en er is geen einde in zicht met betrekking tot de crisis. Erger, er wordt nog meer schuld ‘gemonitiseerd’. In de jaren 20 waren de voorlopers de ‘stabiliseerder-economen’, die precies hetzelfde voorstelden als de monetaristen nu. Het enige wat we hebben kunnen zien waren de enorme zeepbellen die zowel in de jaren 20 (new era) als in de jaren 90 (new economy) en dit decennium (subprime) werden gecreëerd. Dit tezamen met een enorme schuld die op de een of andere manier moet worden gesaneerd. Iemand moet deze schuld uiteindelijk betalen, of het nu de schuldenaar is of de schuldeiser.
Keynesianen of neo-Keynesianen geloven nog in een mythe en dat is dat de overheid kan ingrijpen om de economie te ‘sturen’. Dit hebben J.M. Keynes met P. Krugman en J. Stiglitz allen gemeen. Henry Hazlitt vertelde in zijn boek Economics in One Lesson, dat alles wat Keynes als nieuw vertelde niet klopte en alles wat wel klopte niet nieuw was.
Wat dat betreft hebben zowel de monetaristen als de (neo-)Keynesianen bitter weinig geleerd van de jaren 30 (prijsdeflatie) en de jaren 90 (prijshyperinflatie). Deze twee scholen hebben beide tevens een enorme afkeer van de goudstandaard en de stabiliteit die het met zich meebrengt.
Armin [22] reageerde op deze reactie.
@Albert S. [21]: Men zegt wel eens gekscherend dat monetaristen Keynesianen met een drukpers zijn. Milton Friedman heeft in zijn boek Free to Choose uit 1976 aanbevolen om deze drukpers te gebruiken om de geldhoeveelheid te verhogen als er prijsdeflatie was. Dit is nu dus mislukt, want de geldpersen draaien overuren en er is geen einde in zicht met betrekking tot de crisis.
Een verkeerde voorstelling van zaken. Allereerst maak je de denkfout dat een econoom automatsich een beleidsvisie moet hebben.
Oostenrijkse school aanhangers doen dat net als Keynes deed. Maar Friedman zelf waarschuwde bijvoorbeeld regelmatig tégen het gebruik van rente (ik zou dat niet drukpersen willen noemen) juist omdat het zo goed werkte. In wezen verschillen monetaristen en oostenrijkse school maar weinig op veel punten wanneer je de economische leer bekijkt.. De verschillen worden vaak opgeblazen. Door jou nu ook.
Het verhaal van prijsdeflatie waarbij je geldschepping kunt gebruiken om dit te voorkomen is bijvoorbeeld inderdaad een voorstel van Friendman. Echter, het is door jou geheel uit context gehaald. Precies om die reden waarom ik ook tegen een goudstanaard ben met door de wet afgedwongen (dat is immers de enige manier) verbod op ractioneel bankieren, was Friendman dat ook. De enorme gevaren van deflatie. Er moet idealerwijze evenveel geld bijgedrukt worden om de groei bij te houden. Niet minder, want dat krijg je defaltie. Je vergeet er echter bij te vermelden dat meer ook niet zou moeten. Het huidige beleid is overigens ook vanuit monetaristisch oogpunt niet echt slim. Beetje flauw om dat te suggeren.
Dat veel mensen – waaronder inderdaad ook monetaristen – een politiek-economische opvatting hebben en deze onderbouwen met als dan niet echte (of pseudo) economisch leer is waar, maar maak het onderscheid tussen die twee. Friendman zelf was overigens behoorlijk libertarische ingesteld, dus om hem nu als gelover in staatsingrijpen als jij nu doet voorkomen af te beelden is een gotspe.
Mijn punt was nu net dat veel aanhangers van de Oostenrijkse school een beetje willen doen voorkomen alsof zij zo heel bijzonder en uniek zijn. En uiteraard de enige die het juist zien. 😉 De realiteit is dat veel van hun statements niet zo uniek zijn, maar inmiddels breed geaccepteerd en ook niet eens exclusief hun eigen denkwerk, maar het gevolg van een iteratief process waarin zijn inderdaad aan bijgedragen hebben. Andere opvattingen zijn niet zo noodzakelijk de enige juiste verklaring.
De opvattingen van Mises over de oorzaak van werkloosheid worden bijvoorbeeld inmiddels breed geaccepteerd en dat monetaire inflatie geen structurele oplossing is voor dat probleem ook. Toch blijven veel websites dit maar herhalen en herhalen alsof het zo’n wereldschokkende ontdekking is.
Veel interessanter is de vraag of een kunstmatige rente bijvoorbeeld altijd mis-investeringen geeft. Dwz altijd in de zin van 0% uitzonderingen, niet meestal of vaak of soms. En of er een verschil is tussen investeringen en consumptie, en dus het uitgeven van een staatsobligatie dus wel eens positef kan uitpakken omdat het negatieve effect (minder investeren) wel eens minder kan zijn dat het positieve effect van meer cinsumeren. Beide zijn statements van de Oostenrijkse school, alwaar ze enkel op details van het monetarisme verschillen. Maar wel interessante details.
Op het gebied van stagflatie is de verklaring van de oostenrijkse school en monetaristen zelfs zo goed als identiek. Maar er zijn in de literatuur twee uitstekende alternatieve of wellicht aanvullende verklaringen. (Die bovendien ook nog eens niets met staatsingrijpen te maken hebben.)
Werkelijke economische leer gaat daar over. Al lang niet over P = C curves. Rotherbard was het ook niet op alle punten eens met Mises, dus het is evident dat vandaag de dag bepaalde statements van Rotherbard verworpen zullen worden. Alleen deze ontwikkeling is op veel Oostenrijkse school aanhanger websites nog niet doorgedrongen. De vraag is waar Rotherbard het bij het verkeerde eind had, en waar niet. Niet om zijn leer tot bijbelleer te verheffen.
Op DeepJournal trof ik een interview aan met Albert Spits, schrijver van bovenstaand artikel, waarin ondermeer verschillen tussen Keynesianen en Monetaristen aan de orde komen. Het verheldert een aantal zaken die hier behandeld werden. Om het interview te beluisteren surf je naar:
http://www.deepjournal.com/p/7/a/en/1902.html
Comments are closed.