Schuldenaren failliet, schuldeisers bankroet?
De overheden van het voormalige Oostblok zitten met een totale schuld van tussen de 1,1 en 1,6 biljoen euro (1100-1600 keer duizend miljoen) aan Europese banken. Van dit totaal moet rond de 300 miljard euro al in 2009 terugbetaald worden. Het is echter maar de vraag of hiervan veel in huis zal komen: volgens de cijfers die onder meer in The Economist werden gepubliceerd zijn de Oost-Europese economieën er bijzonder slecht aan toe.
Volgens <a href=”http://features.csmonitor.com/economyrebuild/2009/03/13/some-in-eastern-europe-ask-what-economic-crisis/”>Christian Science Monitor</a> is de staalexport van Ukraïne-een belangrijke poot van de economie daar-met 50 procent gedaald. De externe schuld van Hongarije bedraagt meer dan 100 miljard dollar.
Recentelijk zorgde de economische situatie in Litouwen voor rellen en een aftredende regering. De schuldeisers (bank- en kredietinstellingen) van Oost-Europa bevinden zich volgens de krantenredacties vrijwel overal in Europa.
Volgens de Telegraph lopen ook de Belgische banken groot risico.
De eerste gevolgen van het nakende failliet van het Oostblok beginnen zich al af te tekenen: vorige maand pleitte Josef Pröll, de Oostenrijkse minister van financiën, voor een injectie van 150 miljard euro overheidsgeld (d.i. belastinggeld of -schuld) in het Oostblok. Of dat genoeg zal zijn, is de vraag. Immers, nog volgens de Telegraph, hebben Oostenrijkse banken 230 miljard euro uitgeleend aan de regio, goed voor 70 procent van het BBP van Oostenrijk. (Volgens <a href=”http://features.csmonitor.com/economyrebuild/2009/03/13/some-in-eastern-europe-ask-what-economic-crisis/“>CSM</a> is het 55,3 procent, niettemin een reusachtig bedrag).
De roep om ‘iets’ te doen
Met een wankelende Oost-Europese economie is de kans dus aanzienlijk dat we binnenkort nieuwe banken krijgen op de rand van het faillissement, waardoor ook meer overheden binnen de eurozone in moeilijkheden komen. Dit zal op haar beurt zorgen voor nog hogere druk op de Europese Centrale bank om banken te redden (door schuldpapieren uit te schrijven aan Europese landen of aan de Unie zelf). Hongarije en Letland hebben al Europese ‘noodhulp’ gekregen ter waarde van 10 miljard dollar. Voorlopig is de kans op een Europese versie van het Paulson-plan echter niet heel groot, omdat het Charter van de ECB expliciet de praktijk van ‘quantitative easing’ (eufemisme voor geld uit het niets creëren) verbiedt. Aan het begin van de maand nog werd op een EU-top een voorstel om Oost-Europa 240 miljard euro te geven <a href=”http://www.voanews.com/english/2009-03-01-voa20.cfm“>weggestemd</a>.
Toch zijn mensen uit de financiële en politieke wereld, zoals geweten, <a target=”_blank” href=”http://www.moneyweek.com/news-and-charts/economics/can-quantitative-easing-help-rescue-the-eurozone-14662.aspx“>erg creatief</a> in tijden van crisis-helaas vaak met rampzalige resultaten op de lange termijn. Want het plan Paulson en het plan Obama in Amerika, alsook de ‘reddings-‘ en ‘stimulusplannen’ in Europa, mogen dan wel even goed bedoeld zijn als Roosevelts New Deal, ze zullen op de lange termijn ook dezelfde gevolgen hebben: het langer en dieper maken van de crisis.
Als onze politici de huidige tendens verderzetten, is de kans groot dat we in de geschiedenisboeken van over een paar decennia dagboekuittreksels zullen lezen zoals deze, van Henry Morgenthau, de schatbewaarder van Franklin Roosevelt:
We have tried spending money. We are spending more than we have ever spent before and it does not work. … We have never made good on our promises. … I say after eight years of this Administration we have just as much unemployment as when we started … and an enormous debt to boot.
De centrale bank als reddende engel… of niet
Slechts weinig economen of commentatoren in het algemeen staan kritisch ten opzichte van het instituut van het centraal bankieren. Maar om te begrijpen hoe we in deze situatie van onverantwoord lenen en zombie-banken terecht zijn gekomen, is het nogtans essentieel om de sleutelrol van de centrale banken te begrijpen.
Suikeroom van de bankwereld
Centrale bankiers spelen immers een essentiële rol in het ‘moderne’ financiële systeem door hun rol als ‘lender of last resort’. Als banken liquiditeitsproblemen hebben staan centrale bankiers altijd klaar met (uit het niets gecreëerde) leningen voor die banken. Op die manier treden deze ‘leners in laatste instantie’ op als suikeroom van de banken, door ze altijd opnieuw uit de brand te helpen als die zich in de nesten hebben gewerkt.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat banken zich mettertijd meer en meer zijn gaan gedragen als onverantwoordelijke ‘fils à papa’. Met de hand van de suikeroom op de schouder konden bankiers jarenlang ongestoord doorgaan met de zeer lucratieve bezigheid van fractionele reservebankieren, wat in essentie neerkomt op het uitlenen of spenderen van fondsen die je in beheer hebt, ervan uitgaande dat de rechtmatige bezitters van die fondsen die niet allemaal tegelijk terug op zullen vragen. Nu het ernaar uitzien dat steeds meer leners hun leningen niet kunnen terugbetalen, en steeds meer spaarders hun geld terug opvragen, komen de banken in grote problemen en wordt de niet aflatende druk op centrale banken om de geldkraan wijder open te draaien alleen maar groter.
Het manipuleren van de rente
Een andere reden om kritisch te staan tegenover het centraal bankieren is dat de centrale banken een absolute controle hebben over het mechanisme waarmee in de economie gerekend word: de rente.
De rente, zoals die sinds jaar en dag door de markt wordt bepaald, weerspiegelt het verschil tussen de waarde van tegenwoordige goederen en de waarde van toekomstige goederen. Een hoge rente betekent traditioneel dat er een relatief hoge vraag naar tegenwoordige goederen (onmiddellijke consumptie) en een relatief laag aanbod van toekomstige goederen (gespaard kapitaal) is in de economie. Een lage rente betekent dan weer, traditioneel, dat er een relatief lage vraag naar tegenwoordige goederen (onmiddellijke consumptie) is, en een relatief hoog aanbod van toekomstige goederen (gespaard kapitaal).
De rente is daarmee een heel belangrijke barometer voor ondernemers: bij een lage marktrente kunnen ze goedkoop lenen, waarmee de markt aan hen communiceert dat er veel kapitaal voorhanden is. Door dit opgespaarde kapitaal te investeren kunnen ze het productieproces verder verfijnen, verbeteren en efficiënter maken, waardoor op termijn de welvaart zal stijgen. Bij een hoge marktrente is het voor de ondernemer minder aantrekkelijk om te lenen, wat betekent dat er relatief weinig kapitaal voorhanden is. Hierdoor zal er in de bedrijfswereld spaarzamer worden omgesprongen met geleend kapitaal, en zal men ook zeer uitgebreide, kapitaalintensieve projecten uitstellen tot er weer meer opgespaard kapitaal voorhanden is (en de rente dus gezakt is).
Als nu echter de centrale bank het geld op een kunstmatige manier goedkoper maakt, verstoort ze deze natuurlijke communicatie tussen spaarders en ondernemers, en roept ze een kunstmatige boom in consumptie en productie in het leven, een boom die onvermijdelijk moet gevolgd worden door een herstelproces, de bust oftewel de crisis.
Crisis en banken
Aan die mensen die het fijne hiervan willen weten, zou ik van harte aanraden het seminarie “Crisis en Banken” van Koen Deconinck te bekijken (en liefst ook het essentiële, daaraan voorafgaande seminarie “De Theorie van de Economische Cyclus”) , waarin Koen in detail uitlegt hoe de mechanismes van het fractioneel reservebankieren en het centraal bankieren een diepgaande impact hebben op de werking van de economie.
> Bekijk het seminarie “<a href=”http://rothbard.be/crusoe-tot-crisis/140-seminarie6“>De Theorie van de Economische Cyclus</a>” en ook de rest van “<a href:”http://rothbard.be/crusoe-tot-crisis“>Van Crusoë tot Crisis</a>”.
Meer lezen:
De situatie in Oost-Europa > Richard Ebeling: <a target=”_blank” href=”http://www.aier.org/research/commentaries/1267-growing-fallout-from-eastern-europes-busted-bubbles“>Growing fallout from Eastern Europe’s busted bubbles</a>
> USA Today: <a target=”_blank” href=”http://www.usatoday.com/money/world/2009-03-11-Europe-financial-crisis_N.htm“>Rising economic woes test Europe’s leaders</a>
> Herald Tribune: <a target=”_blank” href=”http://www.iht.com/articles/2009/03/12/business/krona.php“>For Sweden, tiny Latvia, Lithuania and Estonia are too big to fail</a>
> Seeking Alpha: <a target=”_blank” href=”http://seekingalpha.com/article/120896-moody-s-downgrading-banks-with-eastern-european-exposure“>Moody’s downgrading banks with Eastern European exposure</a>
> Seeking Alpha: <a target=”_blank” href=”http://seekingalpha.com/article/124116-austrian-banks-most-at-risk-from-eastern-europe-exposure
“>Austrian Banks Most at Risk from Eastern Europe Exposure</a>
<br />
De New Deal > Murray Rothbard: <a target=”_blank” href=”http://mises.org/rothbard/agd/contents.asp“>America’s Great Depression</a>
> Thomas Dilorenzo <a target=”_blank” href=”http://mises.org/freemarket_detail.aspx?control=515“>The New Deal Debunked</a>
————————–
Ingezonden door Tuur DeMeester
Er is natuurlijk maar een oplossing en die zal ook toegepast worden; money out of thin air …
Onverhoopt niet? Dan stort heel de EU in elkaar en de euro dus ook …
Mooie vooruitzichten …
Maar wat is het punt? Wij zijn vrije, nuchtere, relaxte Nederlanders, no matter what … toch?
ik parkeer dit even hier. Er wordt iets interssants gezegd over een vergadering in Basel waar we niks van weten. Over een nieuwe munt-goudstandaard etc.
http://www.youtube.com/watch?v=XBKB-EX3TC0
Leuk schrabblewoord dat “quantative easing”.
Wat kunnen ze het toch mooi verpakken die overheden!
Laten we ons niks wijs maken quantative easing is gewoon een synoniem voor stelen.
Dat volgens de statuten van de ECB dit niet mag zegt mij niets.
De VS en de UK dringen hier al op aan en de EUSSR zal volgen als de situatie intern en door de Oosteuropese landen maar penibel genoeg wordt.
En de situatie verslechtert nog steeds dus……..
Ik heb het seminair gezien en het is (simpel en dus) erg goed uitgelegd. Een verademing tegenover die keynesiaanse bagger waarmee deccenia de economiestudenten zijn vergiftigd.
Er zijn er ook die zeggen dat de Oost-Europese problematiek schromelijk wordt overdreven door de beste Engelse Telegraph journalist (Ambrose Evans).
http://wwwleap2020.eu/GEAB-N-33-is-available!-Growing-Transatlantic-tensions-on-the-eve-of-the-G20-summit-An-illustration-of-Wall-Street-s-and_a2940.html?PHPSESSID=a02f21047df1ca66bf688e050104dd70
En vergis je niet: die Ambrose Evans is van meet af aan een enorme Euroscepticus geweest en ook nu schrijft hij zijn stukken duidelijk vanuit dat punt. Objectiviteit is daarom bij hem vaak erg ver te zoeken.
.M [7] reageerde op deze reactie.
.M [8] reageerde op deze reactie.
Link werkt volgens mij. Op deze site staat het bedoelde bericht.
http://www.leap2020.eu/GEAB-in-English_r25.html
.M [7] reageerde op deze reactie.
.M [8] reageerde op deze reactie.
Een KBC-econoom heeft ook verklaard dat de crisis in Oost-Europa ‘fel overdreven’ is:
http://www.trends.be/nl/economie/finance/4-231-52561/-bankcrisis-in-oost-europa-fel-overdreven-.html
@M [4]: @M [5]:
Geachte “M” (zonder punt),
Teneinde verwarring op het forum te vermijden zou ik u vriendelijk willen verzoeken een ander naam te gebruiken.
Sinds een jaartje of 4 post ik hier nl. onder “.M” en ofschoon ik wel een punt heb, denk ik dat velen het verschil tussen “M” en “.M” zal ontgaan, waardoor er ongewenste verwarring optreedt, die zowel u als mij als de overige lezers hier kan schaden.
Overigens, is moet ik gemiddeld een keer per jaar een bericht als dit posten want kennelijk is de letter die ik koos erg populair. Zouden dat allemaal James Bond fans zijn of fans van Mises of Murray? Ik weet het niet.
Erop vertrouwend, dat ook u aan mijn verzoek gehoor zal willen geven, dank ik u bij voorbaat,
M
PS viel het u ook op dat ik hierboven ondertekende met M (zonder punt)? Tja, da’s omdat ik dat altijd doe, immers zo was mijn naam oorspronkelijk bedoeld. En in berichten gaat zulks probleemloos. Vroeger echter was het niet mogelijk een naam (in het naamveldje) bestaande uit slechts 1 enkel karakter te hebben. Vandaar dat ik er discreet een puntje aan toevoegde en bewust niet achter de letter want dan dreigde men het eventueel als een afkorting van iets te zien en dat is M helemaal niet. Dan maar ervoor. Zo kan men bovendien concluderen “M staat achter zijn punt” 😉
Tegenwoordig post ik de meeste berichten weliswaar zonder ondertekening (daar waar ik ze vroeger altijd ondertekende) maar soms doe ik het nog en uiteraard onverminderd met slechts “M” (waardoor de kans op verwarring nog groter is, als iemand gewoon M als login naam gaat gebruiken).
.M [8] reageerde op deze reactie.
@M [4]: @M [5]: @.M [7]:
Aan allen:
Overigens -zonder nu net deze berichten van Ambrose Pierce gelezen te hebben- ben ik het doorgaans WEL met zijn analyse eens. Hij mag dan wel een uitgesproken voorkeur hebben maar tegen de argumenten die hij gebruikt valt doorgaans weinig in te brengen.
Aan “M”: zo ziet u maar dat we het hierover alvast niet geheel eens zijn.
Opnieuw aan allen: zoals gezegd heb ik de bovenstaande links niet bekeken (wegens tijdgebrek), dus misschien sta ik deze keer niet achter Ambrose. Een discussie erover heeft evenwel geen zin zolang ik me er niet in ingelezen heb.
Het verhaal van Tuur DeMeester wordt hier grondig onderuitgehaald:
http://globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=12774
Volgens het artikel gaat het om…
Wall Street’s and the City’s Attempt to Destabilize the EU Banking System and the Euro.
…it represents in our opinion a deliberate attempt on the part of Wall Street and the City (2) to make the world believe in some rupture within the EU and to instil the idea that some « deadly » risk is weighing on the Eurozone… One aim is also to divert the attention from the increasing financial problems encountered in New York and London.
Die Ambrose representeert in mijn ogen de laatste stuiptrekkingen van anglosphere dat nu op het punt van instorten staat. Niet iets om echt rouwig over te worden.
Tuur [15] reageerde op deze reactie.
Inderdaad, dat is wat ik eerder ook al postte (toen ik nog “M” heette).
Dat doet die Ambrose dus wel vaker; Engeland verdedigen. Hij is zeker deskundig in financiële markten en hij kan ook goed argumenteren, dus vandaar dat zijn stukken vaak erg sterk lijken. Als de stukken niet met zijn eigen mening te maken hebben kunnen ze ook sterk zijn, maar vaker schrijft hij ter verdediging van zijn eigen visie(en die van zijn krant).
Momenteel is de schuldenberg van Oost-Europa eigenlijk niet vreselijk belangrijk; het is een probleem, maar wel te overzien.
Veel belangrijker is wat de dollar gaat doen: heel Europa (en de rest van de wereld) is namelijk doorspekt met dollarreserves.
Ron Paul Fan [11] reageerde op deze reactie.
@Martijn (M) [10]:
“Veel belangrijker is wat de dollar gaat doen: heel Europa (en de rest van de wereld) is namelijk doorspekt met dollarreserves.”
Die is de laatste 2 weken maar liefst 12 cent gedaald to de euro.
Gaat de dollar hemelen?
Dat valt nog maar te bezien. Met de huidige printpraktijken en helicoptervluchten die in de Staten is de kans aanzienlijk dat de dollar het niet eeuwig gaat volhouden.
China is al goud aan het kopen en heeft duidelijk aangegeven alternatieven voor de dollar te zoeken, evenals Rusland.
Al met al is het een vertrouwenskwestie en zoals het er nu uitziet kan de ondergang van de dollar niet meer gekeerd worden. Er is echter nog geen executiedatum vastgesteld en een beetje uitstel is mogelijk, maar veel langer dan 2 jaar kan het niet duren, als het niet veel sneller gaat..
Het is zeker een vertrouwenskwestie en daar zit nu net de pijn. De chinezen zitten met een trillion aan cash maar kunnen er niets mee doen, behalve dan zo onopvallend mogelijk links en rechts wat assets ermee opkopen van de sukkels die nog niet begrepen hebben dat de dollar toast is. Het einde van de dollar als wereldmunt is daar op het moment dat grote partijen gaan weigeren om nog langer dollars te accepteren. En dat hangt al langer in de lucht. Venezuela is een bekend voorbeeld, maar er staan heel wat landen langs de zijlijn klaar om de VS pootje te haken. Veel vrienden hebben ze niet meer, onze amerikanen. Het is heel goed mogelijk dat na de crash een Ron Paul-achtige figuur aan de macht komt, die alle foreign entanglements gaat doorsnijden, incl. de NATO en het grootste deel van het militair-industrieele complex. Dat zou voor ons europeanen een mooie gelegenheid zijn dat wij ons eveneens te gaan herorienteren op onze geostrategische prioriteiten en vervolgens een alomvattend bondgenootschap met Rusland aangaan, in de geest van generaal de Gaulle, waarbij de EU wordt teruggeschroefd tot een ‘Europa der Vaderlanden’. Dwz geen EU-parlement, geen commissie, alleen nog de halfjaarlijkse Raad van Regeringsleiders. De euro mag van mij blijven totdat een generatie van politieke prutsers de euro verdollariseert. Dat zou overigens nog wel even kunnen duren want de europese centrale bank is geen FED.
Zo’n geostrategisch verbond garandeert aanvoer van grondstoffen en energie aan de europese industrie, rust op het militaire front, en dat we een conservatieve draai aan de samenleving kunnen geven. Een samenleving waarin de staat goeddeels wordt uitgekleed en wordt vervangen voor de aloude familiestructuur volgens het beproefde paternalistische concept. De ideologische bagger van de frankfurter schule, met zijn feminisme, multiculturalisme, cultureel marxisme en pornografie kan op de schroothoop van de geschiedenis.
In de zomer klinkt door het open raam zachtjes pianomuziek van Chopin, niet die rap jungle trash.
Zeg maar een herleving van de erg vredelievende negentiende eeuw, maar dan met internet.
(En het zou me ook niets verbazen als hele volksstammen over een paar jaar weer in de kerk zitten).
Ten dele mee eens.
Ik verwacht in elk geval dat we gaan inzien dat het huidige systeem van fiatgeld, ongebreidelde consumptie en verstrekking van krediet niet correct is.
Wat er nu gebeurt, is overigens grotendeels een morele strijd, die bijvoorbeeld ten uiting komen in de rellen om bonussen etc. Door de bank genomen zorgt ons huidige financiële systeem voor een scheefgroei tussen mensen (consumptie op krediet voor wie het niet kan betalen, belachelijke bonussen voor mensen die meewerken aan het systeem), en dat wordt nu rechtgezet.
Al met al gaat het om vertrouwen, zoals al aangegeven. Voor vertrouwen is geloof nodig. De dollar (en het systeem er omheen) is al te lang “onethisch” gebruikt, en zal alleen daarom al het niet overleven. Er was simpelweg al reden tot kritiek op het ethische vlak, die kritiek wordt nu versterkt, en bovendien wordt één van de basisingrediënten voor die kritiek (geld bijdrukken uit het niets) momenteel in verhoogde dosis toegevoegd: deze cocktail heeft de dood tot gevolg, alleen de vraag is hoe snel hij zal intreden.
Daarna zullen we waarschijnlijk teruggaan naar een meer “ethisch en moreel verantwoord” systeem. Vrede en familiewaarden zullen daarbij een rol spelen, maar de geschiedenis leert dat we nooit volledig teruggaan. Dat zal ook nu niet gebeuren. Maar de wereld zal er uiteindelijk zeker op vooruit gaan als de chaos van de afbraak overkomen is.
@Ron Paul Fan [9]:
Interessant artikel, dank. Het is zeker mogelijk dat bepaalde berichtgeving om strategische redenen ‘gepusht’ werd, om bijvoorbeeld die globale monetaire hervorming erdoor te kunnen jagen. Toch lijkt me het Oost-Europese probleem reëel te zijn. Ook de uiteindelijke impact van het probleem is m.i. potentieel enorm: het eerste dominoblokje hoeft niet erg groot te zijn om een keten van steeds grotere problemen (en steeds desastreuser maatregelen) in werking te zetten. De komst van de crisis (wat eigenlijk het begin van een herstelproces van de economie is) naar Europa is een economische wetmatigheid, en kan niet worden ontlopen. Of Oost-Europa of een ander probleem de directe aanleiding zal zijn voor een systemische implosie, het huidige monetaire en bancaire systeem is op de lange termijn onhoudbaar. Een ‘wereldmunt’ is ook maar een doekje die het bloeden niet blijvend zal stelpen.
Ik Lees de woorden GOUD en ZILVER niet op de reacties.
Een nieuw en jong monetair betaalmiddel die sinds 1971 bestaat, omdat in 1971 de dekking van fiatgeld werd opgeheven.
Bijna alles werd voor 1971 in meer of mindere mate met goud en zilver betaald, want dit fiatgeld werd altijd door goud en zilver -in meer of mindere- mate gedekt.
Goud en zilver zijn als monetair betaalmiddel vogelvrij verklaard, maar daar komt binnenkort verandering in; er is geen acceptabel alternatief met voldoende vertrouwen voor iedereen handen. Goud en zilver zijn anoniem en zonder tegenpartij met rente afspraken en dergelijke.
Einde van de Euro; fan van Hyperinflatie.volkskrantblog en de stichting voor het slagen van de Grote depressie zonder honger.
Comments are closed.