Iran in vuur en vlam, Waarom eigenlijk?

Iran wordt nu al enige tijd geteisterd door rellen en straatgeweld. Aanleiding voor deze open oorlog tussen het ultra-conservatieve regime van Mahmoed Ahmadinejad en de iets minder conservatieve oppositie was de uitslag van de Iraanse presidentsverkiezing eerder deze maand. Die werd met 63% van de stemmen ruimschoots gewonnen door de zittende president. 
 
Omdat de eerste uitslagen vrij snel na sluiting van de stembureau’s al bekend gemaakt werden en Ahmadinejad ook in bepaalde oppositiegezinde steden met ruime voorsprong won, stak bij velen het buikgevoel de kop op dat Ahmadinejad de stembusslag vervalst zou hebben. Maar is dat wel zo? Volgens onze pers bestaat er geen twijfel over, maar ik ben er niet zo zeker van.

Ahmadinejad is een radicale gek die we beter kwijt dan rijk zijn, daar bestaat geen twijfel over, maar dat betekent nog niet dat we hem van misdaden moeten betichten die hij waarschijnlijk niet gepleegd heeft. Dit staat trouwens los van het gebruik van excessieve macht achteraf in de nasleep van de verkiezingen.

Wie de democratie wil gebruiken om dingen in beweging te zetten, moet ook bereid zijn om de consequenties van het democratische proces te aanvaarden. Het is niet omdat de Westerse pers ingebed leefde in het kamp van Mir-Hossein Moussavi en zij daar natuurlijk een enorme pro-Moussavistemming detecteerden dat die analyse ook opgaat voor de rest van de samenleving.

Het sprak bijvoorbeeld boekdelen dat de twee andere verliezende kandidaten, Mehdi Karoubi (1%) en Mohsen Rezaee (2%), aanvankelijk de uitslag wel aanvaardden en daar pas zeer recentelijk, o.a. door de niet aflatende Westerse druk, op zijn terug gekomen.

De Iraanse blogger Reza Aslan had deze week misschien nog wel de juiste analyse tijdens zijn optreden in “The Daily Show” van Jon Stewart. Aslan legde uit dat de rellen van vandaag al lang niets meer te maken hebben met de eigenlijke verkiezing maar gewoon de lang verwachte uitbarsting zijn van een kritische onderlaag in de Iraanse samenleving die modernistisch ingesteld is en eindelijk gehoord wil worden.

De rellen waren nog maar net begonnen of de VRT voerde in haar middagjournaal de Irankenner Dirk Thieleman op. Die noemde de verkiezingen eerlijk. Het werd dan ook zijn enige televisieoptreden in deze crisis. Zo laag is het journaille dat vandaag ons nieuws brengt gevallen, men muilkorft de analisten die het niet eens zijn met de consensus van de redactie. Het gaat al lang niet meer om objectiviteit of de Waarheid, maar gewoon om het alsmaar bevestigen van het eigen Grote Gelijk, wars van de realiteit der dingen. Ik mag Thieleman wel en geloof best dat hij het bij het rechte eind heeft.

Volgens Dirk Thieleman zijn alle Westerse reporters gestationeerd in Noord-Teheran, het rijkste en meest Westersgezinde deel van de stad én het land. Noord-Teheran is Moussavi-land, en de journalisten maken de fout om hun lokale ervaring daar te extrapolleren naar het ganse land. Ook de betogingen zelf werden door Thieleman genuanceerd. Marsen van één miljoen mensen op een bevolking van 70 miljoen zielen zijn immers te vergelijken met gewone manifestaties bij ons. Zij zijn helemaal niet de voorbode van een volksrevolutie, maar gewoon de allerhaast opgetrommelde militanten van Moussavi.

Iran is een land met een lange voortvarende geschiedenis waarvan wij in het Westen veel geleerd en overgenomen hebben. Sinds de Islamitische Revolutie is het open Perzië van de kunst en cultuur het gesloten Iran van de Ayatollah’s geworden, maar niet omdat het van bovenhand opgelegd werd. De Iraniërs hebben daar zelf voor gekozen. Zij zijn evenmin Westersgezind en progressief.

Enkel onder de vrouwen in Iran lijkt er echt iets te bewegen, zoals ook “Forbes Magazine” deze week wist te vertellen. Die worden in de islamrepubliek achteruitgesteld en zijn echt wel uit op drastische hervormingen, maar daar stopt het ook. De nadrukkelijke aanwezigheid van vrouwen in de manifestaties bewijst helemaal niet dat de opstand door het gros van de bevolking gedragen wordt, maar gewoon dat vooral de vrouwen hopen op verandering met een andere president aan het roer. Puur eigenbelang dat door de Westerse journalisten als een collectieve strijd gepercipieerd wordt.

In “The Colbert Report”, een andere Amerikaanse talkshow, mocht vorige week een Iraanse medewerker van het “Carnegie Endowment for Peace” zijn zeg komen doen. En ook de uitleg van deze Karim Sadjapour hield in mijn ogen steek. Zelf een hervormingsgezinde, doorprikte hij de illusie van onze pers dat Moussavi wel degelijk een hervormer zou zijn. Moussavi en Ahmadinejad waren (en zijn) nauw met elkaar bevriend. Beide waren voetsoldaten in de Khomeini-revolutie en beide delen dezelfde visie op Iran, enkel via andere wegen.

Moussavi wil misschien enkele lijfstraffen lichtjes aanpassen en vrouwen iets meer rechten geven, aan de sharia of de religieuze grondslag van de islamrepubliek zal ook hij niet raken. Moussavi is ook anti-Amerikaans en anti-Israël, alleen is hij een beetje voorzichtiger in speeches. En Moussavi, hoewel gesteund door de jonge rijke Iraniërs, is al evenmin een hervormer als het op uitreisvisa of economie aankomt. Idem voor het kernprogramma.

En dat is ook net de reden waarom Moussavi door het regime lange tijd gedoogd werd, tot op vandaag. Ahmadinejad gebruikt bruut geweld om de rellen in de kiem te smoren, maar geen haar op zijn hoofd dat er maar aan denkt om Moussavi rechtstreeks te kortwieken. Daarvoor zijn de onderlinge verschillen, ofschoon opgeklopt in onze pers, veel te klein. De Raad van Hoeders van Khamenei zit ook geklemd tussen beide. Hij houdt Ahmadinejad de handen boven het hoofd, maar zet tegelijkertijd Moussavi uit de wind.

Dit is typerend voor deze toestand waarbij twee karakters met min of meer dezelfde ideeën én nauwe onderlinge banden het land verwoesten voor een politieke strijd die toch geen echte winnaar zal hebben. Dit neemt natuurlijk niet weg dat het gedrag van het regime de laatste dagen en weken, bijvoorbeeld het met scherp laten schieten op betogers of het met motors inrijden op manifestanten, totaal onaanvaardbaar is en geen enkele rechtvaardiging behoeft.

Wel weet ik zeker dat moest het Westen zich in deze zaak afzijdig gehouden hebben, en opnieuw: geen enkele van de twee is “onze” kandidaat, dan zou dit nooit ontaard zijn in de ravage die we vandaag in het nieuws kunnen zien. De Westerse pers draagt hier een verpletterende verantwoordelijkheid door ongenuanceerd de kant van één partij te kiezen.

Net alsof zij niet wisten dat het gebruik van IT-snufjes zoals Twitter, YouTube en Facebook echt niet wijd en zijd verspreid is in Iran en ze dus per definitie al naar een extreemkleine minderheid van jonge welstellende pro-Westerse Iraniërs aan het luisteren waren…

De honderden doden bewijzen dan ook maar één ding: Ron Paul, het libertarische Congreslid dat als enige tegen de Iranresolutie stemde, had andermaal gelijk!

Hopelijk kan de pers, eens alle lijken geborgen zijn, zich eens bezinnen over de eigen rol die ze gespeeld hebben, en misschien, heel misschien, kan dat onze bemoeizucht temperen en het herstel zijn van een vorm van non-interventionisme. Iran voor de Iraniërs, is dat nu zo moeilijk? Hun interne problemen zijn eigenlijk toch ook gewoon onze zaken niet.

Ingezonden door Vincent De Roeck, beheerder van Libertarian.be