Het klimaat moet hetzelfde blijven. De natuur moet gelijk blijven. Dier- en reefplantsoorten mogen niet uitsterven. We moeten er alles aan doen om de status quo te behouden. Anders wachten ons rampen, ongekende catastrofes en het Einde der Tijden. Deze houding heet rigidity oftewel starheid.  Gelukkig is er een tegenbeweging in opmars: resilience, te vertalen als veerkracht. De veerkracht waarin ecosystemen meebuigen met veranderingen. In de Resilience Alliance, een samenwerkingsverband van wetenschappers, wordt creatief denken gepromoot binnen de ecologie en maatschappij, zonder tunnelvisie.

Verandering is de norm in de natuur en ook zonder invloed van buitenaf kunnen ecosystemen omslaan. Marten Scheffer, Nederlands bestuurslid van de Resilience Alliance en winnaar van de Spinozapremie, toonde afgelopen jaar in Nature aan dat natuurlijk evenwicht niet bestaat. In een afgesloten ‘natuurgebied’ – een lab met verschillende soorten plankton – trad nooit rust op ook al bleven voedingsstoffen en temperatuur gelijk. Opvattingen over hoe natuur ‘hoort’ te zijn, zijn gewoonweg gebaseerd op menselijke normen.

‘De verandering die voor de een nadelig is, kan voor de ander juist een voordeel opleveren’, zegt Scheffer. ‘De overbevissing van kabeljauw voor de Canadese kust, zorgde voor een opbloei van schaaldieren omdat de roofvissen verdwenen.’  Het koraal in het Great Barrier Reef bij Australie lijkt op sommige plaatsen juist weer te herstellen terwijl milieugroeperingen ons hier een kale woestijn voorspelden.  Sommige koraalsoorten gebruiken nieuwe algensoorten die wel tegen hogere temperaturen kunnen.  Ook blijkt uit satellietmetingen, gepubliceerd in Conservation Biology, dat de Amazone bij hogere temperaturen en een droge zomer juist productiever is. En dit terwijl milieu-activisten beweren dat het bos te gronde zou gaan.

In Duitsland verspreidt stadsecoloog Josef Reichholf de gedachte van veerkracht. Hij ziet verandering als norm in de natuur en mensen eerder als verrijking dan boosdoener. ‘Natuurclubs, maar ook de ecologische literatuur, hebben een veel te starre opvatting van natuur,’ zegt Reichholf. ‘Alles moet volgens hen blijven zoals vroeger, zelfs het klimaat. Maar verstoring en constante toevoer van energie leiden juist tot soortenrijkdom.’ 

Professor Jared Diamond gaf in zijn boek Collapse diverse voorbeelden van plotselinge omschakelingen in milieu en maatschappij. Diegenen die zich het beste aanpassen aan de omstandigheden, blijven als winnaar over. Ook hier is verandering de constante factor en veerkracht essentieel.

Veerkracht en geen starheid helpen ons verder. Dat geldt niet alleen in de natuur en in ecosystemen maar ook in de maatschappij, de stad waarin je leeft, het werk dat je doet en in je persoonlijke leven. Laat je dus niet gekmaken met allerlei doemscenario’s maar graaf dieper en ontdek de dynamiek achter het proces.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

11 REACTIES

  1. Goed stuk. De mens is van nature een conservator. We willen alles vastleggen en niet meer laten veranderen. “Helaas” wordt deze behoefte doorkruist door de werkelijkheid in de vorm van dynamische en chaotische processen die geen vaste verschijningsvorm hebben. Het is voor de meesten onder ons alleen wel moeilijk te beseffen dat dat zo is. Ik beschouw zo’n “schijn staddy state” situatie altijd als een “strange attractor” waar iets nooit meer zo is als dat het op een bepaald tijdstip was, al lijkt het er wel op doordat bij benadering zo is http://www.whatrain.com/fractallogic/fig4.jpg
    In het plaatje zie je een attractor met slechts twee “stabielgelijkende attractoren”. De lijnen eromheen blijven om een kern heendraaien maar kruisen elkaar nooit, maw en vertaald naar de werkelijheid, iets is nooit meer hetzelfde als het ‘nu’ is. Soms springt een systeem naar een andere attractor (kern waarom de lijnen zich bewegen in de figuur) en heb je een grotere verandering in de werkelijkheid die zich om een nieuw evenwicht gaat bewegen.
    Ik hoop dat het een beetje duidelijk is wat ik in bovenstaande probeer onder woorden te brengen, want het is moeilijke materie voor een “tussendoor posting” op een forum.

    Andre [2] reageerde op deze reactie.
    Hub Jongen [3] reageerde op deze reactie.
    Spy-Nose [4] reageerde op deze reactie.
    Hans [10] reageerde op deze reactie.

  2. @Walter [1]:

    Link werkt niet bij mij.

    Goed stuk. De zichzelf noemende “progressieven” vallen als ultra-conservatief behoorlijk door de mand.

  3. @Walter [1]:

    Goed gezegd. Hierbij past:

    Panta rhei (Heraclitus)
    Wikipedia:” Panta rhei (Grieks: πάντα ῥεῖ) is een bekende uitspraak die een gedachte van de Griekse filosoof Heraclitus weergeeft. Het betekent alles stroomt of alles is in beweging.

    Hiermee wordt verwezen naar de gedachte van Heraclitus dat alles in deze wereld steeds in verandering is: “Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen, want het is steeds weer vers water dat u tegemoet stroomt.”

    Onder meer Plato (“Niets is ooit, maar alles wordt”) en Aristoteles (“Niets is standvastig.”) werden door deze gedachte geïnspireerd.”

  5. @Spy-Nose [4]: Het is vaak de oorzaak van een paradigmaverschuiving. De sprong van een attractor naar een andere gaat soms gepaard met veranderingen die niet verklaarbaar zijn dmv de algemeen geaccepteerde theorieen, en dus om een verruiming of verschuiving van het ‘actuele’ paradigma vragen.

  7. @tuur [6]:

    Schaamteloze copy/paste van Wikipedia levert het volgende op:

    Een stropopredenering kan zich richten tegen een stelling, tegen de verdediger(s) van een stelling of tegen een bepaalde groep. Enkele variaties:

    1. de aanvaller stelt het standpunt van de tegenstander anders voor dan het is, bijvoorbeeld minder genuanceerd, met als doel het gemakkelijker te kunnen bestrijden. De andere voorstelling kan bijvoorbeeld worden bereikt door selectief te citeren;
    2. de aanvaller bekritiseert niet een groep als geheel maar een (fictief) personage uit die groep, die de aanvaller als model voor de hele groep stelt;
    3. de aanvaller beperkt zich tot enkele zwakke punten van de stelling, suggererend dat de rest van de stelling even zwak is;
    4. de aanvaller voert (fictieve) zwakke verdedigers van de stelling ten tonele: door hun argumenten te bestrijden wekt hij de illusie dat de stelling niet te verdedigen is.

    Voor welke van deze 4 opties heb jij gekozen in je kritiek ?

    Er zijn in principe drie manieren om met een stropopredenering om te gaan:

    1. meegaan in de terminologie van de aanvaller om zijn standpunt aan te vallen (hiermee dwaalt men natuurlijk wel van het onderwerp af);
    2. verhelderen wat het werkelijke standpunt is, eventueel met het aan de kaak stellen van het gebruik van een stropop;
    3. de (absurde) aanval zelf pareren.

    Voor welke van deze 3 opties heb jij gekozen ?

    En dan dit:
    “als je als libertariër de strijd met de werkelijkheid verliest, strijd je maar tegen een schijnwerkelijkheid ?”

    Wat is jouw werkelijkheid ? En is die werkelijkheid, jouw werkelijkheid, wel “de” werkelijkheid ? Zo ja, waarom ?
    tuur [8] reageerde op deze reactie.

  9. al dat filosofisch geleuter slaat nergens op; de zaak verandert, wat walter al zei. zelfs je buren verhuizen, er gaat iemand dood of wordt geboren, iemand plant een boom en kapt een boom , sterren sterven of worden geboren. het hele probleem is de oerangst voor godheden en onzekerheid – daarom willen we alles in een conservenblikje stoppen. nu kan dat wel voor even maar dat blikje roest op een dag door en dan gaan de cycli weer hun eigen gang

  10. @Walter [1]: Inderdaad de attractor is het kenmerk van Deterministische Chaos in veel dynamische systemen. Men ziet het in de Astronomie, de Zon, Elektronica en … het weer.
    Edward Lorenz een van de grondleggers van de Chaos-theorie stelde al in de jaren vijftig vast dat het hierdoor per defenitie onmogelijk is om het weer te voorspellen, laat staan klimaat over honderd jaar. In populair wetenschappelijke bladen legde met dit (simplistisch) uit als het Vlindereffect; een vlinder in Azie veroorzaakt door zijn vleugels wervelingen die later het weerspatroon in Amerika beinvloed.
    De meer realistische uitleg is dat je van elk molecuul in de atmosfeer zijn toestand zal moeten weten (dus meten, dus onmogelijk) om voor zijn omgeving (met omringende moleculen) temperatuur, druk, vochtigheid, enthalpie snelheid enz. te kunnen vast stellen om iets zinnings te kunnen voorspellen.
    Ten tweede moet je dit ook nog eens tot een oneindig aantal cijfers achter de komma vast stellen, en dit zal geen enkel meetapparaat voor geen enkele van genoemde parameters ooit kunnen. Vele zijn niet nauwkeuriger dan 1 cijfer achter de komma.
    Omdat nooit aan bovenstaande eisen voldaan zal worden, loopt het weerssysteem in werkelijkheid al weg op het moment dat de computermodellen hun verwachting klaar hebben. Het systeem is zogezegd ‘sterk afhankelijk van de begin toestand’, en bovendien betreft het een niet lineair-systeem waarin zeg maar 1+1 niet 2 is.
    Tegen beter weten in probeert men de modellen te verbeteren voor klimaatvoorspellingen door juist de onzekerheden er uit halen omdat dit veel te gecompliceerd is, maar hierdoor raakt men dus juist steeds verder van de werkelijkheid verwijderd.
    Maar ja de wereld zit bomvol met mensen die menen dat alles wat ze nu zien (met hun beperkingen) normaal en blijvend moet zijn, en kunnen niet bevatten dat we met cycli te maken hebben laat staan dat Chaos en Entropie de pijlers zijn waar het in Universum om draait.
    Maar ach misschien ben ik te hard in mijn oordeel, het middelbaar Natuurkunde onderwijs is hier waardeloos en meestal iets om snel in je vakkenpakket te laten vallen. Dus hoe kun je dan ooit ‘zien’ wat de echte wereld is waarin je leeft, als je dan ook zelf niet de moeite neemt om je kennis te verbreden.

  11. Het gaat volgens mij niet om wel of geen verandering (en dat is inderdaad de stropop volgens definitie 1), maar om de snelheid van verandering. Te snelle veranderingen lijken mij niet wenselijk.

Comments are closed.