Met de discussie over Laura die van haar ouders op 13-jarige leeftijd de wereld mag rondzeilen en de leerplichtambtenaren die deze ouders daarom hun ouderlijk gezag willen ontnemen, kwam de vraag weer naar voren wat het doel van de Leerplichtwet en het onderwijs in het algemeen is.
Rob Wijnberg refereert in zijn blog aan een essay van filosoof Richard Rorty over de ogenschijnlijke scheiding tussen diegenen die met het onderwijs willen socialiseren versus diegenen die daarmee willen individualiseren. Socialisatie zou zich teveel richten op ‘zekere’ kennis en ‘vaststaande’ sociale normen met als effect dat kinderen zich teveel van zichzelf vervreemden. Individualisatie zou zich teveel richten op het kritische en creatieve vermogen om nieuwe normen te scheppen en daarmee de kinderen teveel aan hun lot overlaten.
De begrippen vrijheid en soevereiniteit worden wel vaker gekoppeld aan individualiteit. Individualiteit heeft voor velen al snel de bijklank van ongecontroleerdheid met alle risico’s van asociaal gedrag en maatschappelijk falen. Dat zal zeker zo kunnen zijn voor bepaalde individuen maar geldt niet voor mensen die een staat van autonomie hebben bereikt. Autonomie gaat over het vermogen om zelfstandig kennis en inzichten te verwerven en op waarde te schatten en deze vanuit persoonlijke wens, creativiteit en stabiliteit toe te passen in de maatschappij. Autonomie combineert individualisme met sociaal bewustzijn.
Wanneer autonomie centraal staat in het onderwijs, wordt een kind begeleid in het zich bewust worden van wie het is, waar de eigen kracht ligt en hoe deze optimaal kan interacteren met de wereld om zich heen. Dat heeft niets met onaangepast gedrag of maatschappelijk disfunctioneren te maken. Het heeft ook niets te maken met het nemen van ongelimiteerde vrijheid boven de samenleving en de medemens. Een autonoom mens weet heel goed hoe de samenleving functioneert, wat de regels en wetmatigheden zijn en weet zichzelf daar optimaal een plek in te geven welke recht doet aan het individuele zelf.
Laura geeft blijk van een grote mate van autonomie. Zeer waarschijnlijk gesteund door de opvoeding van haar ouders en de omstandigheden waarin zij is opgegroeid, weet zij wat zij wil. Ze maakt een inschatting van haar vermogens en wenst deze optimaal in daden om te zetten. Indien leerplichtambtenaren belang zouden hechten aan autonomie (en werkelijk zouden begrijpen wat dat inhoudt), zouden zij Laura een 10 plus geven. Ze zouden erkennen dat dit meisje geen enkel signaal geeft maatschappelijk te zullen ontsporen. Ze zouden zichzelf de vraag stellen, hoe dit meisje, in haar uniciteit, het beste kan worden ondersteund om zich verder te ontwikkelen. Dat is onderwijs.
Sen Huwa
Dit is inderdaad de juiste houding, voor elk onderwijs.
Bij Laura komt er nog bij dat de huidige onjuiste behandeling ook nog eens wordt veroorzaakt door een staatsinstelling die vegeteert op geld van de belastingbetaler.
Stel je voor, dat de overheid ons allemaal had onderwezen (en zou onderwijzen) tot het niveau van autonome mensen. Dan zou de wereld er een stuk beter uitzien.
Uistekend stuk, Sen. Complimenten. Een simpele en heldere waarheid, overzichtelijk in zijn eenvoud.
Zoals de meeste (alle?) libertarische principes (strikt genomen is er maar een) uitblinken door hun overzichtelijke eenvoud. En toch blijken deze voor velen te moeilijk. Ra ra.
beek [4] reageerde op deze reactie.
@R. Hartman (NI) [3]:
Misschien doet ‘het’ onderwijs wel alledrie?
Maar is een leraar ook maar een beperkt mens, met beperkte capaciteiten.
En is ‘het’ onderwijs slechts 1 van de factoren door welke mensen leren?
Mensen leren ook van het buiten-schoolse leven, nietwaar?
Sommig libertarisme is gewoon te simpel: doen alsof met ‘het’ staatsonderwijs (wat ook al een enorme generalisatie is, en domweg tekort doet aan de veelkleurigheid die in ‘het’ onderwijs te vinden is) alles in de kiem wordt bedorven.
En de mens geen andere impulsen heeft dan het onderwijs.
Libertariers doen alsof we hier een sovjet-cultuur hebben.
Terwijl al decennia alle informatie voor ieder die wil, bereikbaar is.
Sommig simplisme, dat kan men beter maar niet begrijpen, Hartman.
Tony [5] reageerde op deze reactie.
@beek [4]:
Het doet er helemaal niet toe of generalisatie terecht of onterecht is.
Wat er wel toe doet is dat Soviet-stijl hersenspoeling door leerplicht en publiek onderwijs wordt gefaciliteerd. Verder ben je in principe afhankelijk van de weldadigheid van de figuren die vorm geven aan het lespakket en aan het hoofd van de afdeling staan.
Volstrekte libertarisering van het onderwijs voorkomt dat. Ouders kunnen kiezen voor wat zij denken dat het beste is, ZELFS als dat inhoudt dat ze hun kinderen voortijdig van school halen. Er is dan nog steeds de mogelijkheid dat een vorm van hersenspoeling getracht wordt, maar burgers zitten in dat geval niet dankzij een overheid en haar talloze regels vastgebonden.
Geen gezeur over leerplicht, witte of zwarte scholen, klassen die te groot zijn, lessen over sociale “wetenschappen” e.d.
Ten alle tijden zullen ouders vrij zijn te doen wat het beste is voor hun EIGEN kind, en niet gedwongen worden de bestwil van hun eigen kind op te offeren t.b.v. dat van anderen.
Waarom is de kwaliteit zo erbarmelijk? Waarom komen steeds meer kinderen als halve randdebielen uit de eenheidsworsten-fabriek?
Omdat het onderwijs niet daadwerkelijk verantwoordelijk gehouden kan worden. Omdat leraren niet op staande voet kunnen worden ontslagen. Omdat falende scholen die kwijlende idioten afleveren die niet eens kunnen spellen, niet bankroet kunnen gaan. Omdat het “probleem” niet direct wordt aangepakt, maar door middel van stemgedrag alsof dat echt iets verandert.
Omdat de standaard van het onderwijs wordt aangepast aan het niveau van leerlingen, in plaats van andersom.
Zo gaat dat met alles dat door overheid geregeld en bepaald wordt. Diensten worden niet geleverd met kwaliteit in het oog, maar politisering. Zaken als “egalitarisme” worden belangrijker dan het leveren van de dienst waar het daadwerkelijk om gaat.
Politieke correctheid wordt belangrijker dan zelfstandig nadenken en oordelen.
Mensen die voorstander van het huidige systeem zijn, zijn mensen die bang zijn voor de keiharde afrekening die zou komen voor ondermaatse prestaties, en voor vrijheid bij de burger, de uiteindelijke conclusie dat de overheid er niet is voor U, maar U voor de overheid.
En uiteindelijk kun je tevens simpel stellen: AL het goede dat je nu in het publiek onderwijs ziet, zul je ook zien bij gelibertariseerd onderwijs.
De nadelige aspecten echter niet of nauwelijks.
Het gaat dus, zoals meestal, om de principes, en niet de toevalligheden.
Publiek onderwijs doen slechte dingen die in de markt niet of nauwelijks (zonder keiharde afrekening) voor zouden komen, en voor de goede dingen hebben we geen publiek onderwijs nodig.
beek [6] reageerde op deze reactie.
@Tony [5]:
Ik erken dat sinds de hippie-tijd, links met die vernieuwingen een grote invloed heeft gehad op het onderwijs, met al die ‘begeleidings’-diensten, die het onderwijs moesten ‘begeleiden’ bij al die vernieuwingen.
Maar voor de Mammoetwet stond het onderwijs op een goed intellectueel peil.
En was (en is!) er in Nederland de mogelijkheid bijzondere scholen te stichten, als er voldoende ouders worden gevonden met zo’n wens.
Die bijzondere scholen hadden en hebben een grote vrijheid hun onderwijs naar eigen wensen in te vullen. Vele hebben zich echter eveneens door de linkse afbraakzucht laten meeslepen.
Maar de antroposofische scholen b.v., vullen het onderwijs naar eigen wensen in.
Daarbij kent het onderwijs veel technische vakken, waarbij gewoon vaardigheden worden aangeleerd: die hebben weinig met een of andere staatsindoctrinatie te maken.
Lezen, schrijven, spelling, talen, rekenen, wiskunde, feitelijkheden over in de inrichting van een land, feitelijkheden over de geschiedenis, regels die gelden in het verkeer, b.v.
De uitdrukking ‘staatsonderwijs’ roept associaties op met de Sovjetunie, waar ‘De communistische partij’ het hele onderwijs dwingend had ingekleurd.
Zo’n associatie is onterecht, en kennelijk bedoeld om te misleiden.
Dat puur libertarisme beter onderwijs zal opleveren, is ook maar een vraag.
Niettemin moet er ruimte zijn voor particulier onderwijs (die is er , trouwens), en moeten ouders die daarvoor kiezen, een belastingkorting kunnen krijgen.
Tony [8] reageerde op deze reactie.
Op Wikipedia interessante informatie over dat bijzonder onderwijs, dat zo’n 60% van het onderwijs behelst.
Dit allemaal ‘staatsonderwijs’ noemen, is zeer ongenuanceerd en misleidend.
@beek [6]:
Beste Beek,
Je reactie komt neer op het volgende:
A: In de huidige situatie *kan* de kwaliteit achteruit gaan en de vrijheid van ouders ingeperkt. Afhankelijk van wie de sleutels van de overheid in handen heeft zien we dit in mindere of meerdere mate gebeuren, maar die “deur” staat hoe dan ook altijd open. In de praktijk zien we (en je geeft het zelf toe) dat dit ook gebeurt. Jij noemt het “hippies” maar het maakt niet uit wat het zijn. Waar het om gaat is dat ze de macht hebben.
B: In een daadwerkelijk vrije situatie hebben ouders die macht ten alle tijden. Niet gewenste invloeden van functionarissen met bepaalde ongewenste ideologieen worden door “winst” belangen buiten de deur gehouden. Met andere woorden, ouders die niet blij zijn met de politiek-ideologische indoctrinatie halen hun kinderen van school en schrijven ze in bij een andere. Ook andere bemoeienissen worden afgestraft.
Conclusie: ondanks het feit dat situatie A de slechte zaken mogelijk, en zelfs waarschijnlijk maakt, terwijl de goede zaken net zo makkelijk in situatie B voorkomen, blijf je desondanks situatie A verdedigen.
Het *doet er niet toe* dat goede dingen *kunnen* gebeuren in situatie A. Want ze kunnen OOK gebeuren in situatie B. Echter, de slechte dingen van situatie A kunnen NIET gebeuren in situatie B.
Er is dus geen enkele logische reden om situatie te verdedigen.
Voorbeeld: DVD-spelers worden nu door de markt verkocht. De overheid wil dit nu gaan regelen.
Dankzij de vele bemoeienissen gaat de kwaliteit van de DVD-spelers achteruit, blijft de prijs door gebrek aan concurrentie hoog, en kunnen DVD-spelers alleen nog films afspelen met ideologisch goedgekeurde inhoud.
Het is wel mogelijk dat de kwaliteit nog steeds – in bepaalde gevallen – hoogstaand is, maar dit is niet gegarandeerd en is van vele factoren afhankelijk. Hoe dan ook heb je geen keuze. De overheid regelt het.
In de vrije markt wordt door de concurrentie gezorgd dat de kwaliteit zo hoog mogelijk is, de prijs zo laag mogelijk, en dat de consument een maximale keuze heeft aan films die erop afgespeeld kunnen worden. Slechte kwaliteit of dure producten hebben minder klanten.
Waarom zou je de verkoop en fabricatie van DVD-spelers in godsnaam door de overheid laten regelen?
Zelfs als de overheid het bij geluk eens goed doet: de markt zorgt er door haar verscheidenheid sowieso voor dat het goed gebeurt. Is de Sony speler niet goed dan gaat de klant wel voor de Hitachi speler (of noem maar welk merk). Echter, in de markt zal de slechte provider weggeconcurreerd worden, in tegenstelling tot als de overheid de “industrie” zou beheren.
Het is allemaal zo simpel, en toch zo moeilijk te begrijpen voor sommigen, die hun klachten hebben over de manier waarop het onderwijs functioneert, en desondanks toch braaf ter verdediging voor de overheid blijven strijden.
De overheid doet vrijwel *niets* per definitie goed, omdat de rekening altijd voor de klant is.
Gaat het goed, dan is de rekening voor de klant. Gaat het slecht, dan wordt de rekening HOGER (“er moet meer geld naar …”).
(Stel je eens voor, een klant die naar zijn DVD-speler dealer gaat: “Beste verkoper, deze speler functioneert niet naar behoren.”
“Beste klant, dat lossen we voor U op. Maar dan komt er wel 100 Euro bij op uw rekening.”)
Aangezien de overheid er per definitie bij gebaat is om meer geld binnen te harken, is men er ook bij gebaat om te “falen”.
beek [10] reageerde op deze reactie.
Leraren zijn beperkt in hun zicht. Ze hebben niet geleerd productief te zijn en zelf te denken en zullen dit ook niet in hun leerlingen stimuleren. Ze verlangen slechts volgzame klasjes zoals de overheid dat ook het liefst ziet: volgzame burgers.
@Tony [8]:
Goede reactie denk ik.
Waar ik mij echter aan stoor dat zijn die ongenuanceerde uitlatingen over ‘staatsonderwijs’.
Alsof het allemaal maar 1 indoctrinerende pot nat is.
Dat is het duidelijk niet, zoals ik aangaf.
Dat ouders het eerste en het laatste woord hebben, als het om onderwijs gaat, dat is een prima uitgangspunt.
Het is echter de feitelijke geschiedenis, die heeft aangetoond dat ouders hier ook volstrekt nalatig in kunnen zijn.
Ik zie de huidige constructies als een manier om zowel voor elk kind onderwijs te verwezenlijken, als een manier om zoveel mogelijk aan de wensen van ouders tegemoet te komen.
Voor de mammoetwet was het onderwijs ook ‘staats’ ( om in libertarische termen te blijven), maar was het wel degelijk van een goed niveau.
Ik ben echter ook wel voorstander van particuliere scholen.
Maar geloof zeker niet dat daarmee indoctrinatie wordt vermeden.
Terwijl die zogenaamde indoctrinatie hier vaak als reden wordt aangevoerd om het gesubsidieerde onderwijs te verfoeien.
Ik denk zelfs dat bij het particulier onderwijs de mogelijkheden tot indoctrinatie vergroot worden: immers de keuze van de ouders wordt nog meer toegespitst op hun eigen wensen.
Ik ben dus van mening dat men met het aanvaarden van volldedig particulier onderwijs, eveneens deze zeer gedifferentieerde mogelijkheden van onderwijs en indoctrinatie naar elke wens van elke ouder, dan ook volledig zou moeten aanvaarden.
Zo’n brede aanvaarding ontmoet ik hier echter niet: met name christelijke ouders wordt hier steeds ‘indoctrinatie’ verweten.
Comments are closed.