Waarom bestaat er eigenlijk een maximumsalaris in de publieke sector? Filosoof dr. Teun Dekker, verbonden aan de Maastricht University, heeft nog geen goed argument gehoord. Om het publieke debat te verhelderen gaat Dekker wetenschappelijk onderzoek doen naar de Balkenendenorm. ‘De discussie wordt louter op emotioneel niveau gevoerd.’
Wat is uw precieze onderzoeksvraag?
‘Waarom mogen werknemers in het bedrijfsleven meer verdienen dan werknemers uit de publieke sector? Topmanagers in de marktsector verdienen forse bedragen, maar bij de overheid mag niemand meer verdienen dan 181.000 euro per jaar. Waarom is dit zo? Deze discussie wordt tot op heden, vanuit filosofisch oogpunt, op onzuivere wijze gevoerd.’
Onzuivere wijze?
‘Ik mis argumenten. De discussie wordt momenteel louter op emotioneel niveau gevoerd. “Het is gewoon belachelijk”, hoor je dan. Maar dat is geen argument. De Balkenendenorm werd in 2005 geïntroduceerd in het rapport Dijkstal. Ik heb het rapport van kaft tot kaft doorgenomen. Geen enkel argument trof ik aan. Nul.’
Als argument hoor je vaak: omdat het om belastinggeld gaat.
‘Ja, die ken ik: als salarissen worden betaald met gemeenschapsgeld, dan past enige bescheidenheid. O ja? En de Joint Strike Fighter dan? En het Rijksmuseum? Vanuit de zak van de belastingbetaler worden hier miljarden aan gespendeerd. Daar gaat het argument van bescheidenheid niet op. Waarom wel ineens bij salarissen?’
Wat hoopt u met uw onderzoek te bereiken?
‘Ik wil een heldere redenering over het onderwerp formuleren. Hiermee hoop ik het publieke debat te verhelderen. Het vraagstuk houdt de samenleving al jaren verdeeld. De kranten staan er bol van, nu weer met die politiechefs. Iedereen roept wat hij er van denkt, maar we komen er niet uit.’
Wat vind u zelf van de Balkenendenorm?
‘Ik heb daar geen mening over. Als filosoof ben ik geïnteresseerd in argumentatietechnieken. Ik wil kijken of ik een redenering rond kan krijgen. Uit de redenering blijkt vervolgens of de Balkenendenorm al dan niet overeind blijft. Daar komt geen waardeoordeel mijnerzijds aan te pas. Ik ben er in elk geval niet op uit om het “graaien” goed te praten.’
Wanneer kunnen we uw conclusie verwachten?
‘Nou, dat kan nog zo’n drie jaar duren. Ik ga onder andere analyseren hoe zeven andere landen met dit vraagstuk omgaan. Want dit dilemma speelt overal.’
Hoe kijken ze in andere landen aan tegen topsalarissen van ambtenaren?
‘In Singapore betalen topfuncties bij de overheid evenveel als vergelijkbare functies in de marktsector. Er is zelfs een hele duidelijk koppeling. Gaan de lonen in het bedrijfsleven omhoog, dan krijgen ook de ambtenaren meer betaald.’ ‘Noorwegen, het rijkste land ter wereld, betaalt zijn publieke functionarissen het slechtst. De salarissen zijn expres laag, zodat politici een bijbaantje moeten zoeken. Het idee hierachter is dat publieke functionarissen zo contact houden met de maatschappij. Maar wat is het effect? Alleen rijke mensen, die beschikken over eigen geld, gaan de politiek in.’
Andere voorbeelden?
Tot zo ver het interview. “Nog geen goed argument gehoord”. Ik ook niet. Zelden tot nooit een goed argument uit de politiek gehoord. U wel?
Even Socialism van Mises lezen?
De overschrijdingen in de publieke sector van de balkenendenorm zijn een gevolg van de marktwerking in die sector. Het salaris van de Haagse politici wordt nog enigszins democratisch gecontroleerd, maar het salaris van een directeur van een woningcorporatie bijv. helemaal niet (laat staan het miljoenensalaris van een populaire DJ bij de publieke omroep).
Nu is de markt in de publieke sector uiteraard verre van vrij, het gaat meestal om opgelegde monopolies. In dat geval moet je niet raar opkijken als de salarissen de pan uit vliegen. De belastingbetaler betaalt toch wel (zie Italië http://www.vrijspreker.nl/wp/2009/12/hoe-meer-belasting-je-gedwongen-wordt-te-betalen-hoe-beschaafder-en-hoe-gelukkiger-je-bent/#comment-234886 😉
In een echt vrije markt met volop concurrentie zou het salaris een veel meer reële afspiegeling van de werkelijke kwaliteiten van de functionaris zijn (dus met flinke uitschieters naar boven en naar beneden) maar zou er gemiddeld toch een sterke neerwaartse druk op de salarissen zijn. Iedereen moet dan immers de hoogst mogelijke kwaliteit tegen de laagst mogelijke kosten leveren.
Er is daarom wat voor te zeggen om in de sterk gereguleerde overheidssector het Noorse model toe te passen (slechts een basisinkomen) of nog beter, helemaal geen salaris uit te keren aan overheidsfunctionarissen. Je krijgt dan immers mensen die zich uitsluitend uit idealistische motieven inzetten voor de gemeenschap (rijke elite + uitkeringstrekkers) en lobbyisten die betaald worden door belangengroepen (bedrijfsleven, patiënten- en consumentenorganisaties, etc). Dat zou onze democratie veel directer en transparanter maken en de marktwerking versterken.
In totaal gaat het om 2151 functionarissen die meer kregen dan de balkenendenorm. De belastingbetaler zou ca. 41 miljoen euro per jaar hebben bespaard als zij hetzelfde als Balkenende hadden gekregen. Dat is 1 halve JSF en daar kunnen 4000 AOWers een jaar van leven.
http://www.telegraaf.nl/binnenland/5594816/__Ruim_1900_topverdieners__.html
Armin [7] reageerde op deze reactie.
Argumenten? Inspelen op emotie en dwang is alles wat de politiek kan.
Als de politiek zich aan de feiten zou houden en altijd blijft vasthouden aan rationaliteit als belangrijkste steunpilaar, zou de overheid niet eens bestaan.
Dus als je niet “consequent” bent heb je geen argument? Idioot. Dus omdat de politiek spilzuchtig is in het JSF project, mag je ook spilzuchtig zijn in de salariëring? De man bewijst eigenlijk dat je helemaal niks hebt aan fylosofie.
LvM [6] reageerde op deze reactie.
Dat de Balkenende norm op niets is gebaseerd kan ik me ook wel in vinden.
Maar dat deze man paar jaar een uitkering + snoepreisjes krijgt (wil krijgen?) om zo een advies te geven dat de politieke leiders ongelimiteerd hun salaris mogen bepalen is wel van de pot gerukt.
@drnomad [4]:
Als je niet consequent bent ben je opportunistisch. Ik vind opportunisme abject, en jij?
Men heeft echter helemaal geen argument voor de Balkenende-norm. Consequent zijn verandert daar niets aan.
“De man bewijst eigenlijk dat je helemaal niks hebt aan fylosofie.”
Dan weet je niet wat filosofie is, of je zuigt waardoor je het uit frustratie verwerpt.
drnomad [15] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [2]: Eens, doch ..
De overschrijdingen in de publieke sector van de balkenendenorm zijn een gevolg van de marktwerking in die sector.
Het zou zuiverder zijn de term marktwerking niet te gebruiken. Het kernprobleem is namelijk dat er geen marktwerking is, In een werkelijke markt wordt de prijs van iets, en dus ook de prijs van arbeid, bepaald door de markt. Schaarste stuwt de prijs omhoog en te hoge prijzen worden weggewerkt door vrije concurentie en simpele kostenstructuren. Prestatie en belonging zijn in de markt altijd in evenwicht (op langere termijn).
In alle “marktwerkingen” die de staat geintroduceert is, is er echter helemaal geen sprake van marktwerking. En dus is er ook geen natuurlijk prijsmechanisme.
Zoals jij correct aangeft is het een opgelegd monopolie. De enige rem op beloningen die er nog enigsinds was – openbaarheid en stemmen – is dan verdwenen. De beloning wordt in achterkamertjes geregeld, en via dwang opgehaald bij de burgers.
In die zin vind ik een Balkenende norm een goede zaak, omdat het een rem introduceert. De Balkenende norm is zeg maar een stuk tape dat je gebruikt om een lekkende kraan te dichten. Beter is de kraan niet te laten lekken (werkelijke marktwerking invoeren), maar omdat ‘men’ dat niet wil, is het nog altijd beter een stuk tape te gebruiken dan de zaak helemaal te laten overstromen.
In feite is jouw Noorse variant ook een Balkenende norm, maar dan een van 0 kronen.
Overigens lijkt me dat geen goede zaak, want mensen met idealen zijn niet zeldden de grootste brokkenmakers. 🙂
Peter de Jong [9] reageerde op deze reactie.
De enige reden waarom sommigen hameren op die Balkenendenorm is dat het de aandacht afleidt van het absurde uitgavenpatroon van de Staat. Miljarden aan subsidies voor vage doelen, miljarden voor allerlei andere onzin die bedrijven veel efficiënter kunnen uitvoeren, etc.
Nu lijkt het alsof die politici daadwerkelijk goed op ons geld passen, alsof ze goede boekhouders zijn, immers, ze hameren op bescheidenheid in de vergoeding voor bestuurders.
Maar daardoor leiden ze de aandacht af van al die miljarden die echt verkwist worden door de Staat.
@Armin [7]:
“In feite is jouw Noorse variant ook een Balkenende norm, maar dan een van 0 kronen. Overigens lijkt me dat geen goede zaak, want mensen met idealen zijn niet zelden de grootste brokkenmakers.”
Ja, de baantjesjagers die we nu hebben, die nergens anders geschikt voor zijn en die daarom maar politicus worden, die doen het beter. 😉
Het censuskiesrecht heeft in de 19e eeuw nogal een ontwikkeling doorgemaakt, maar de essentie was toch dat je alleen mensen moet laten stemmen die bijdragen aan de algemene middelen (zie: http://www.parlement.com/9291000/modulesf/glqf14fo ). Dat voorkomt de graai- en herverdelingscultuur die rechtstreeks een gevolg is geweest van de invoering van het algemeen kiesrecht.
De parlementsleden in de 19e eeuw behoorden toch voornamelijk tot de maatschappelijke elite. Die mensen waren al wat ouder, ze hadden zich bewezen in het zakenleven, of waren van adel en cultureel gevormd. In ieder geval gingen ze niet de politiek in vanwege het geld, dat hadden ze immers al. Het was een erebaan om iets voor de gemeenschap te mogen doen, daar hoefde je helemaal geen geld voor.
Ik heb dergelijke idealisten 100x liever dan de patjepeeërs die ons nu hun idiote ideeën opleggen (in de VS is het overigens al eerder misgegaan, zie Mark Twain hieronder).
Als het parlement verder nog de lobbyisten van de diverse belangengroepen uit de samenleving bevat, zoals ik hierboven heb aangegeven, die ook nog rechtstreeks door die organisaties of bedrijven worden betaald dan vormt het parlement tenminste een transparante en directe afspiegeling van de maatschappij. Dat is imho een betere vorm van democratie dan de corrupte bende baantjesjagers van nu.
===
“Suppose you were an idiot. And suppose you were a member of Congress. But I repeat myself.”
~ Mark Twain
Armin [10] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [9]: Ik heb dergelijke idealisten 100x liever dan de patjepeeërs die ons nu hun idiote ideeën opleggen
Dus liever het type Berlusconi zeg je, eigenlijk. Want dat ze al rijk en sucesvol zijn en ‘dus’ enkel nog uit idealisme de politiek in gaan is natuurlijk een beetje naief. Sorry Peter. 🙂
Maar op zich ben ik het verder niet echt met je oneens, dat de beroepspolitici die je nu hebt, niet bepaald een zegen zijn voor het land. Ik denk alleen dat de oplossing iets ingewikkelder is dan selectie op basis van geldelijke bijdragen aan de algemene middelen. Dat is immers ook maar een arbitrair iets.
De kern van het probleem is dat democratie te centraal is en dat er geen direct kiesrecht is op al die publieke functies. Als alle publieke functies lokaal zijn, en de gekozenen direct verantwoordelijkheid moeten afleggen aan de gemeenschap, kunnen ze moeilijker meedoen aan schimmige spelletjes. Juist het heel centraal maken en verwijderen van directe politieke verantwoording zorgt voor al die schimmige baantjes.
Hier in de VS worden functies als de Sherif en burgemeester tenminste nog gekozen. Plus dat een senator/congreslid wel heel aardig kan doen tegen zijn partij, maar uiteindelijk toch in zijn eigen district herkozen moet worden. Nog steeds is er veel mis, maar het is hier nog net een stapje minder corrupt dan in de EU waar al dat soort baantjes cadeautjes zijn van beroepspolitici onder elkaar.
R. Hartman (NI) [11] reageerde op deze reactie.
Peter de Jong [13] reageerde op deze reactie.
Peter de Jong [13] reageerde op deze reactie.
@Armin [10]: We zijn het niet altijd, maar hier kan ik het weer eens volmondig met je eens zijn! Hele goede reactie.
Peter de Jong [13] reageerde op deze reactie.
Peter de Jong [13] reageerde op deze reactie.
Voor Balkenende zijn ook geen goede argumenten, maar dat is natuurlijk weer een ander verhaal.
@Armin [10]:
@R. Hartman (NI) [11]:
Stelletje D66ers. 😉
Alleen zullen die corrupte plucheklevers in NL (en in de EU helemaal) dat nog wel even afhouden. Dan moeten ze immers gaan werken voor hun geld.
Waarom geeft Bea eigenlijk niet het goede voorbeeld ? Om het geld hoeft ze het niet te doen, en als ze werkelijk vindt dat ze haar werk zo goed doet en dat ze zo geliefd is bij het volk is het toch geen punt om je om de 4 jaar te laten verkiezen ?
===
http://tiny.cc/R9Q3d
Dat argument van de JSF en het Rijksmuseum slaat natuurlijk nergens op. Dat komt neer op: op andere overheidsuitgaven staat geen rem en wordt er met geld gesmeten, we moeten consequent zijn en DUS bij ALLE overheidsuitgaven geld over de balk gooien. Laten we nu juist blij zijn dat er tenminste ERGENS een begin gemaakt wordt om zulke uitgaven te beperken, dan kunnen we altijd nog proberen ook op andere terreinen de overheid met zijn enorme verspilling van ons belastinggeld terug te dringen. Als je principieel wilt wachten met overheidssalarisbeperkingen tot we een echte libertarische minimale staat hebben, dan kun je natuurlijk tot Sint Juttemis wachten en niets doen.
“Als je niet consequent bent ben je opportunistisch. Ik vind opportunisme abject, en jij?”
@LvM [6]:
Is het niet opportunistisch om opportunisme abject te vinden? Dat is toch ook gewoon een kwestie van smaak?
Overigens heb -ik- het over inconsequent zijn. Consequent zijn is vaak een reden om iets niet te doen, omdat consequent zijn schadelijk is. Nou, als je weet dat je het ene leuk vind en consequent zijn is schadelijk in het andere, dan doe je het ene wel en het andere niet toch? Waarom moeilijker maken dan het is?
Bovendien kun je consequent zijn volgens verschillende maatstaven. Als je consequent egoïstisch bent, kun je niet consequent zijn op een andere manier.
Ik ken veel gevallen waarin ik consequent zijn abject vind.
LvM [16] reageerde op deze reactie.
@drnomad [15]:
Bepaalde zaken abject vinden gaat niet tegen mijn principes in, dus het is niet opportunistisch. Ik heb geen principe dat men geen mening kan vormen, dus er is niets opportunistisch aan om opportunisme abject te vinden. Het zijn de acties die van belang zijn en bepalen wie een mens is. Al is een mening hebben en toch een tegengestelde actie initiëren hypocriet, en nog abjecter, vanwege die mening.
Even een reductio ad absurdum, om mijn argument te ondersteunen: Volgens jouw redenatie is het hebben van een mening opportunistisch. Dat maakt iedereen per definitie opportunistisch, behalve iemand die absoluut niets interesseert.
Volgens mij heb je gewoon niet begrepen wat het woordje “opportunisme” betekend. Zoek maar op.
Bedoelde je “Inconsequent zijn is vaak een reden om iets niet te doen, omdat consequent zijn schadelijk is.”?
Juist, dat is opportunisme, en dat is zwak en naar mijn mening jammerlijk en abject.
“Egoïsme” was een slechte keuze, want volgens mij wilde je er een negatieve connotatie aan geven. Men kan niet niet uit egoïsme handelen, dat is niet mogelijk.
Ik ken ook veel gevallen waar consequent zijn abject is. Bijvoorbeeld als je consequent iedere dag iemand vermoord. Maar dat ligt niet aan het consequent zijn, maar aan het moorden.
Iemand die consequent aan het moorden slaat heeft bovendien bizarre (en volgens mij tevens abjecte) principes. Een moordend(initiërend uiteraard) persoon is per definitie abject. Integer of opportunistisch.
LvM [17] reageerde op deze reactie.
@LvM [16]:
“Bedoelde je “Inconsequent zijn is vaak een reden om iets niet te doen, omdat consequent zijn schadelijk is.””
Ik begrijp die zin nog steeds niet echt. Of andersom “Consequent zijn is vaak een reden om iets niet te doen, omdat inconsequent zijn schadelijk is.”
drnomad [18] reageerde op deze reactie.
@LvM [17]:
“Consequent zijn is vaak een reden om iets niet te doen, omdat consequent zijn schadelijk is.”
Deze zin is zoals ik het bedoel. Neem bijvoorbeeld het minaretten verbod in Zwitserland. Iemand roept dan: dan ook een verbod op kerktorens (want dan ben je consequent). Nou, de Zwitsers willen geen verbod op kerktorens, dus op die manier zou consequent zijn schadelijk zijn. Dus is de Zwitser inconsequent (eigen God eerst) en verbied ie alleen de minaret. Overigens is het argument “verbied dan ook kerktorens” bedoeld om de schade zo groot te maken, dat men het nalaat om de minaret te verbieden. Nu gaat het mij niet specifiek om het minaretverbod, maar deze manier van argumenteren kom ik heel vaak tegen.
Ik vind het dus ook prima om de salarissen van ambtenaren te beteugelen, ook al is er spilzucht op andere vlakken. Een beetje bezuiniging is beter dan geen.
Zoals je merkt vind ik niet dat inconsequent zijn helemaal niet abject, sterker, ik ben er vaak voorstander van om inconsequent te zijn. Degenen die roepen dat je consequent moet zijn kunnen mij dus niet overtuigen.
R. Hartman (NI) [19] reageerde op deze reactie.
@drnomad [18]: Nou, de Zwitsers willen geen verbod op kerktorens, dus op die manier zou consequent zijn schadelijk zijn. Dus is de Zwitser inconsequent (eigen God eerst) en verbied ie alleen de minaret.
Sorry, Nomad, maar dit is dus echt bullshit. Ten eerste zijn kerktorens en minaretten onvergelijkbaar; kerktorens zijn nog nooit als wapen aangeduid, bijvoorbeeld. Verder behoren kerktorens bij de ‘joods-christelijke’ cultuur van het westen, en minaretten niet. Gevalletje welstandscommissie. En tenslotte worden er nauwelijk nog nieuwe kerken gebouwd, en waar dat wel gebeurt is er niet of nauwelijks meer sprake van kerktorens.
Het ‘geen minaretten’ is op geen enkele manier als inconsequent te duiden, juist het steeds maar uitzonderingen maken voor islamieten getuigt van inconsequentie.
Consequent zijn geeft blijk van het naleven van principes, en is nooit abject. Het zorgt er namelijk voor dat je weet wat je aan iemand hebt, en of je daar wel of niet op kunt bouwen. Zelfs als dat betekent dat iemand consequent moordt, want zoals LvM al aangeeft zit het probleem hem ook daar niet in het consequent zijn.
Ik heb persoonlijk een grafhekel aan inconsequente types; je kunt er zelfs geen discussie mee voeren omdat ze steeds hun uitgangspunten bijstellen als die onhoudbaar blijken. Inconsequent is voor mij abject, en vaak opportunistisch: Tja, ik ben hier principieel tegen, maar nu kan ik er voordeel van hebben dus moet dat principe maar even wijken. Braak!
Maar goed, ik kan je dus niet overtuigen…
ik hoop niet dat onderzoek naar de onzin van de Balkenende norm er toe leidt dat het salaris van Belkenende omhoog gaat.
Comments are closed.