De term libertarian is geïntroduceerd omdat de term liberal in de loop van de 20ste eeuw iets is gaan betekenen dat sterk van het klassieke liberalisme afwijkt en er zelfs lijnrecht tegenover staat. Ook in Europa betekent liberaal iets wezenlijks anders dan klassiek liberaal. Europese liberalen wijzen de overgereguleerde samenleving niet af, maar willen een ietwat minder regels dan zij die zich sociaal-democraten of christen-democraten noemen.
Libertariër, libertarisch, libertarisme, erg prettige termen zijn het niet. Doet denken aan sektarisch en vegetarisme. Maar er is nu eenmaal een term nodig om aan te geven dat het om iets anders gaat dan hedendaags liberalisme. Vaak worden klassiek liberalisme en libertarisme met verschillende termen aangeduid. Maar meestal, in de Verenigde Staten van Amerika met name, gebruikt men enkel de term libertarianism. Bedoeld wordt dan een politieke stroming die streeft naar zoveel mogelijk vrijheid; het streven naar een minimale staat of het afschaffen van de staat.
Libertarisme is dus een parapluterm voor herboren klassiek liberalisme, zowel de minarchistische ‘nachtwakersstaat’ als de anarchistische variant. Libertariërs streven naar een vrije samenleving en zowel anarcho-kapitalisten als de rekkelijke minarchisten worden libertarisch genoemd. Enkele continentale nuanceverschillen zijn er wel. Libertarianism in de Verenigde Staten omvat een groter spectrum dan libertarisme in Europa. Zo zijn er in de Verenigde Staten scribenten die mensen die standpunten verkondigen die niet ver af staan van het gedachtegoed van VVD’ers al kenschetsen als libertarian.
In een samenleving die al heel lang overgereguleerd is en waar progressivisme, een variant op sociaal-democratie, de norm is contrasteert een standpunt dat pleit voor terugdringing van de overheid sterk met de standpunten van de andere politieke bewegingen en wordt zulk een standpunt door de mainstream al gauw gezien als radicaal.
Valse vrienden, libertariërs en libertarians
In de filologie is de betekenis van een ‘valse vriend’ een woord in een vreemde taal dat hetzelfde lijkt te betekenen dan in de eigen taal, maar een andere betekenis heeft. Het Nederlandse woord constipatie en het Engelse constipation zijn geen valse vrienden omdat zij dezelfde betekenis hebben, namelijk verstopping met de bijbetekenis van verstopte darmen. Constipatie en het Spaanse constipación zijn echter wel valse vrienden, omdat het laatste woord verstopping betekend met de bijbetekenis van een verstopte neus. Hoewel de meeste van het latijn afgeleide woorden die op elkaar lijken in het Engels en Nederlands meestal dezelfde betekenis hebben kan men soms ook op elkaar gelijkende Nederlandse en Engelse woorden aantreffen die valse vrienden zijn. Hoewel het Amerikaans-Engelse liberal net als het Nederlandse liberaal een ‘progressieve’ voorstander van een grote overheid betekent hebben deze twee woorden verschillende betekenissen.
Een Amerikaan zal de term ‘liberal’ eerder gebruiken voor de progressieve voorstanders van een grote overheid die nog minder vrijheid voorstaan dan er nu is, terwijl een Nederlander de term ‘liberaal’ eerder zal gebruiken voor de progressieve voorstanders van een grote overheid die iets meer vrijheid voorstaan dan er nu is. Je zou kunnen stellen dat de Amerikaanse ‘liberal’ iets meer ‘liberal’ en iets minder ‘liberaal’ is dan de Nederlandse ‘liberaal’. Ook ‘libertarian’ en ‘libertarisch’ zijn valse vrienden. In het Amerikaans-Engels wordt er een veel breder scala aan opvattingen en standpunten als ‘libertarian’ beschouwt dan in het Nederlands en andere Europese talen. Wat in het Nederlands nog ‘liberaal’ heet, kan door een Amerikaan al ‘libertarian’ genoemd worden.
Valse vrienden, minarchisten en anarchisten
Nu de libertarische beweging nog vrij klein is en de afstand tussen de minarchisten die een ruime nachtwakersstaat voorstaan en de radicalere neo-liberalen vrij groot valt het minder op hoe groot de tegenstellingen tussen libertariërs zijn. De verschillen tussen hetgeen dat bekend is onder de naam anacho-kapitalisme (of anarcho-libertarisme) en minarchisme zijn zo groot dat een schisma onvermijdelijk lijkt zodra de beweging groter wordt. Het voorstaan van een beperkte staat (minarchisme) staat in wezen zeer ver af van het geheel afwijzen van een staat (anarcho-kapitalisme). Minarchisten en anarcho-kapitalisten verschillen in zekere zin meer van elkaar qua standpunten dan sociaal-democraten en stalinisten.
Wie een zeer kleine overheid, verantwoordelijk voor bijvoorbeeld het optreden als arbitrageant bij geschillen tussen de verschillende particuliere arbitrages die geschillen tussen particuliere beveiligingsbedrijven trachten op te lossen, voor staat is in principe nog steeds een voorstander van een overheid. Wie een beetje offensief geweld nodig acht om een samenleving goed te laten functioneren verschilt als de schemering met de dag met wie offensief geweld in het geheel niet nodig acht, als geheel onwenselijk beschouwt, om een samenleving goed te laten functioneren.
De taak om minarchisten er van te overtuigen dat met het toestaan van een agressie-monopolist, hoe klein ook, de kiem is gelegd naar een corrumperende en uiteindelijk onvrije samenleving is een van de uitdagingen waar anarcho-libertariërs de komende tijd voor zullen komen te staan.
Oscar
December 2009
@Klassiek Liberaal [25]:
Dat klopt. Die polders zijn een klassiek voorbeeld waarom je een overheid nodig hebt als je meer welvaart wil. Dit strijkt libertariërs vaak tegen de haren in. 😉
Op Amerikaanse sites zijn ze altijd zeer geïnteresseerd in dit typisch Nederlandse voorbeeld. Zo’n polder heeft een hogere landbouwopbrengst dan een stuk grond dat steeds onderloopt, maar het Waterschap verplicht je bij te dragen aan het dijkonderhoud, ook als het je financieel even niet uitkomt. Wil je meer welvaart dan lever je dus vrijheid in, want je moet dan meer rekening houden met de wensen van anderen. Wil je dat niet dan moet je op een terp gaan wonen.
Hetzelfde geldt voor een flatgebouw met een VVE. De flateigenaren hebben voordeel bij dergelijke gestapelde huizen tov een vrijstaande huizen (goedkoper, minder energiegebruik e.d.). Maar je hebt meer met elkaar te maken en i.v.m. de gehorigheid kan je in je eigen flat niet doen en laten wat je wil, terwijl het gebouwonderhoud zelfs essentieel is voor de veiligheid en daar dus dwingende voorschriften gelden, plus een afgedwongen financiële bijdrage.
Armin heeft hier op VP al herhaaldelijk aangegeven, dat een libertarische samenleving weliswaar geen overheidsregels meer zal kennen, maar wel talloze andere voorschriften en bepalingen die je door de markt worden opgelegd (zoals de VVE reglementen). Ook de kosten voor het handhaven van de rechtsorde, voor veiligheid en de controle daarop (o.a. voedselveiligheid, bouwvoorschriften, etc), die de overheid nu voor haar rekening neemt, zullen door concurrentie wel iets goedkoper worden, maar nooit helemaal wegvallen.
Maximale vrijheid bereik je in principe alleen als je volledig selfsupporting en dus van niemand anders afhankelijk bent. Aangezien je dan geen gebruik kan maken van arbeidsdeling en specialisatie, zal je welvaart in dat geval veel lager liggen dan wanneer je onderdeel uitmaakt van het collectief. Dit is de voornaamste reden waarom er al eeuwenlang een trek is van het platteland naar de steden en nu al meer dan de helft van de mensheid in steden woont (die toekomstige drijvende steden halen hun grondstoffen en energie overigens gewoon uit de oceaan).
Waarschijnlijk zal de technologie ons grotendeels uit dit dilemma welvaart vs vrijheid kunnen redden. Vroeger kon je n.l. alleen maatwerk krijgen als je rijk was. Tegenwoordig bestaat voor steeds meer goederen en diensten de techniek van mass customization die maatwerk levert tegen de lage prijs van een massaproduct (denk aan een architect of autofabrikant die je zo tegen zeer lage kosten een uniek huis of unieke auto op bestelling kan leveren).
Het eindstadium van die ontwikkeling is de replikator uit Star Trek die de materie op het niveau van de elementaire deeltjes kan manipuleren. Je hebt dan geen landbouw en ook geen fabrieken meer nodig. Je zit dan heerlijk onder de palmen van je eiland in de Pacific en je contacten met de rest van de mensheid zijn nog uitsluitend via de levensechte hologrammen uit cyberspace (sex suit included).
Het individu heeft zich dan na een eeuwenlange strijd eindelijk losgemaakt van de knellende banden van het collectief. Het doet er dan niet meer toe of er conservatieve of progressieve collectieven kunnen bestaan. De grootste kunstenaars en wetenschappers werkten alleen. De toekomst is IMHO aan het individu.
(ik dacht, laat ik eens een optimistisch visionair beeld schetsen, na al die crisis/klimaat/AOW etc ellende 😉
===
Riker: ”Trust always has the risk of betrayal”
Data: “Then why not live without trust?”
Riker: “Without trust there’s no friendship”
Data: “Then you put yourself at risk?”
Riker: “Every single time!”
Data: “Hmm, it seems I am very fortunate I do not share your human emotions …”
Bill van Dyk [37] reageerde op deze reactie.
Nou, veel succes, anarchoos.
Iedereen is anarcho, behalve sommigen die meer anarcho zijn.
Wat een passie zeg, voor zo’n flut artikeltje over een flut ideetje.
Oscar [33] reageerde op deze reactie.
@BBJ [32]:
Flut ideetje? Vindt u een samenleving gebaseerd op een agressiemonopolist dan een goede zaak? Wat is volgens u de meerwaarde van het toepassen van offensief geweld?
Anarcho Kapitalisme is niets anders dan een combinatie communisme en corporatisme, cq fascisme.
Namelijk iedereen gelijk, iedereen werken voor de gemeenschap, waarvan iedereen niet zal gaan profiteren.
Oscar [35] reageerde op deze reactie.
LvM [36] reageerde op deze reactie.
@BBJ [34]:
Anarcho-kapitalisme heeft helemaal niets met communisme, corporatisme en fascisme te maken.
Anarcho-kapitalisme is niets anders dan non-agressie.
Hier kan u meer over de definitie van anarchokapitalisme lezen:
http://www.vrijspreker.nl/wp/2009/09/anarchokapitalisme/
Ik denk namelijk dat u (nog) niet begrijpt wat anarchokapitalisme is.
@BBJ [34]:
Lekker makkelijk, hiernaartoe komen en dan wat willekeurige onzin spuien. Misschien eerst wat basisonderzoek doen. Er is namelijk nooit beweerd dat in een vrije(kapitalistische)samenleving iedereen gelijk is, integendeel, iedereen is ongelijk, en dat is maar goed ook. Er is nooit beweerd dat in een vrije samenleving iedereen werkt voor de gemeenschap, integendeel, iedereen werkt in eerste instantie voor zichzelf, en werkt alleen voor de gemeenschap als daar persoonlijk gewin in zit (of dat nou materieel of immaterieel is).
Maar inderdaad, er vallen altijd mensen buiten de boot. De keuze is of dat door immorele middelen of door natuurlijke processen gaat. De eerste heeft met communisme, corporatisme, fascisme en dergelijken te maken, de tweede met anarcho-kapitalisme, de enkele morele ideologie(of juist de afwezigheid van ideologie).
De link die Oscar gaf is een goede start.
@Peter de Jong [31]:
Can dikes be private?
http://mises.org/story/2537
Peter de Jong [38] reageerde op deze reactie.
@Bill van Dyk [37]:
Bedankt voor de link, Bill. Het dijkenvraagstuk is een klassiek voorbeeld van de public goods theory. Bagus gaat er vrij op diep in en noemt allerlei mogelijke scenario’s op basis van enkele historische voorbeelden, maar hij omzeilt de kern van de zaak: het free rider vraagstuk.
In NL waren de eerste dijken privaat. Een boer legde zelf een dijk(je) aan rond zijn stukje grond en verhoogde zo de opbrengst. Buren deden hetzelfde en op een gegeven moment raakten hun dijken elkaar. Aan de zeekant ontstond zo een doorlopende zeedijk, waarvan iedere eigenaar zijn eigen stukje onderhield. Die zeedijk maakte het mogelijk, dat de achterliggende dijken werden opgeruimd, dat gaf extra landbouwgrond. Het risico bij een doorbraak nam zo echter wel sterk toe, want nu liep de hele polder onder.
Boeren met een stuk zeedijk op hun grond hadden de onderhoudskosten en een geringere opbrengst tov eenzelfde stuk grond zonder dijk in het middel van de polder. Zij hadden dus een concurrentienadeel tov de boeren in het midden van de polder, die feitelijk free riders waren geworden (zij genoten immers dijkbescherming die hen niets kostte). Dit leidde tot beknibbeling op het dijkonderhoud bij de armste boeren, waardoor het risico voor iedereen weer toenam.
De oplossing lag in een vereniging (het Waterschap) die namens de boeren het dijkonderhoud zou gaan uitvoeren en hiervoor aan de leden een contributie vroeg. De boeren met een stuk zeedijk hadden hier wel oren naar (want hun kosten werden zo minder), maar de boeren in het midden van de polder niet (hun kosten werden hoger). De contributie was uiteraard het laagst als iedereen meedeed. Als je als individuele boer in het midden van de polder echter afwachtte tot anderen hun vereniging hadden opgericht en op basis van het geringere aantal leden een hogere contributie hadden vastgesteld, was je spekkoper. Je werd dan gratis beschermd en je concurrenten hadden hogere kosten dan jij.
Die vereniging kwam er dus nooit als het lidmaatschap vrijwillig was. De opgerichte waterschappen waren vanaf het begin verplicht voor iedereen en de bijdrage ook.
Peter de Jong [39] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [38]:
Het free rider probleem (zie: http://en.wikipedia.org/wiki/Free_rider_problem ) is fundamenteel in de economische theorie (zie: http://en.wikipedia.org/wiki/Externality ). Nobelprijswinnaar Coase ( http://en.wikipedia.org/wiki/Ronald_H._Coase ) heeft hier veel aan bijgedragen.
Utilitaristen rechtvaardigen het gebruik van (overheids)geweld om het free rider probleem op te lossen, aangezien dit meer welvaart voor meer mensen oplevert.
Libertariërs daarentegen kiezen voor meer individuele vrijheid, desnoods tegen een lagere levensstandaard. Zij trekken zich liever terug op hun terp en bijten op een houtje.
Geen wonder dat het libertarisme bij het grote publiek niet zo populair is. 😉
===
“The United States is a no-smoking, no-drinking country. No women, unless you are married. No faul language. No red meat.”
“The land of the free…”
– Snake Plisskin (Escape from LA)
LvM [40] reageerde op deze reactie.
LvM [41] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [39]:
“Geen wonder dat het libertarisme bij het grote publiek niet zo populair is.”
Tja, integriteit kost energie, en sheeple verbruiken bij voorkeur zo weinig mogelijk energie.
@Peter de Jong [39]:
“Libertariërs daarentegen kiezen voor meer individuele vrijheid, desnoods tegen een lagere levensstandaard. Zij trekken zich liever terug op hun terp en bijten op een houtje.”
In de lange termijn leidt het consistent naleven van individuele vrijheid tot een gemiddeld hogere levensstandaard voor iedereen. Dit utilitarisme heeft een overheid nodig, en de geschiedenis heeft ons(of iig mij) mooi geleerd dat een overheid altijd groeit, met als gevolg verlaging van de levensstandaard én individuele vrijheid.
Peter de Jong [42] reageerde op deze reactie.
@LvM [41]:
Das een interessant punt LvM! Wat is de optimale grootte van de overheid (kan van 0% tot 100% gaan) als je die afzet tegen de welvaart in een land ?
Het gangbare idee daarbij is, dat zonder overheid bepaalde basis voorzieningen (rechtsorde, veiligheid, infrastructuur e.d.) ontbreken. Dit belemmert dan de economische groei. Zodra de overheid voor die noodzakelijke basisvoorzieningen zorgt kan de economie volop draaien en neemt de welvaart toe. Wanneer dan de overheid ook verder groeit en zich met steeds meer terreinen van het maatschappelijk leven gaat bemoeien neemt de economische vrijheid weer af, terwijl de stijgende lastendruk de economische groei verder afremt (wet van de verminderde meeropbrengst). Als de bureaucratie vervolgens tot in alle haarvaten van de samenleving is doorgedrongen komt de economie knarsend en piepend tot stilstand, zoals de ontwikkeling in het voormalige Oostblok heeft laten zien.
De meningen onder economen verschillen waar nu precies het optimum ligt. In de praktijk zijn er grote verschillen in efficiency van overheden. Zo is de lastendruk in de VS en in Zwitserland vergelijkbaar, maar de collectieve voorzieningen in Zwitserland zijn stukken beter dan in de VS (en zelfs beter dan in NL waar de collectieve lastendruk bijna het dubbele is).
Anarcho-kapitalisten gaan er van uit, dat publieke goederen zoals rechtsorde, veiligheid, infrastructuur e.d. ook prima (en zelfs beter) door de vrije markt kunnen worden geleverd. In dat geval zou de welvaart idd toenemen bij een grotere vrijheid.
Het dijkenvoorbeeld, dat overigens synoniem staat voor allerlei denkbare collectieve voorzieningen, laat echter zien, dat dit niet klopt (helaas). Het blijft dan de keuze tussen rijk en (een beetje) onvrij, of (een beetje) arm en vrij.
Ik heb in post #31 aangegeven, dat dit niet meer opgaat als het individu zich aan het collectief weet te ontworstelen. Dat kan nu alleen als je heel rijk bent, maar in de toekomst zal het door het voortschrijden en goedkoper worden van de technologische mogelijkheden voor iedereen zijn weggelegd (om met een positieve noot te eindigen 😉
===
James Gwartney et al,The Size and Functions of Government and Economic Growth (1998) PDF
http://www.house.gov/jec/growth/function/function.pdf
Oscar [43] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [42]:
Wat is volgens u de meerwaarde van een agressiemonopolist ten opzichte van een organisatie die zichzelf geen alleenrecht heeft aangematigd offensief geweld te mogen gebruiken wat het instellen van een rechtsorde betreft?
Peter de Jong [44] reageerde op deze reactie.
@Oscar [43]:
Zeg maar ‘je’, Oscar. Zo oud ben ik nu ook weer niet. 😉
Het geweldsmonopolie ligt nu bij de overheid, omdat de daarmee verbonden diensten (rechtsorde, veiligheid) net als de dijken gezien worden als publieke goederen. In ruil voor belastinggeld zorgen politie en justitie nu o.a. voor (een zekere mate van) veiligheid op straat en daar profiteert iedereen van mee. Als de vergoeding voor deze dienstverlening vrijwillig zou zijn, zou hij net als die polder vanwege het free rider probleem nooit van de grond komen.
Anarcho-kapitalisten menen echter, dat het recht een product is als ieder ander en dat beveiliging en de beslechting van geschillen heel goed op individuele basis kan plaatsvinden. De vrije markt zou deze diensten dan prima kunnen leveren. David Friedman en Stefan Molyneux maken hiervoor IMHO een goede zaak (zie posts #21 en #22).
Voor infrastructuur geldt in feite hetzelfde. Private snelwegen en spoorwegen zijn heel goed mogelijk en de luchtvaart is grotendeels het domein van commerciële bedrijven. Dat de overheid zich er mee is gaan bemoeien, komt door allerlei problemen die zich in het verleden hebben voorgedaan (zie bijv.: http://nl.wikipedia.org/wiki/Het_Laantje_van_Van_der_Gaag ).
NL was aan het begin van de 20e eeuw nog vol met tolwegen. Automobilisten moesten toen ook bij een regionaal ritje om de haverklap tol betalen. Daar hadden ze op een gegeven moment genoeg van. De ANWB heeft toen zelf aan de overheid gevraagd om centraal die tol te gaan innen in de vorm van motorrijtuigenbelasting en daarvan de wegen te onderhouden.
En in Zuid-Amerika zie je in bepaalde steden dat allerlei private busdiensten gebruik maken van hetzelfde haltenet. De bus die het eerst aankomt neemt dan alle passagiers mee en de later aankomende bus van de concurrerende maatschappij treft een lege halte aan. Zo worden de busmaatschappijen die hun chauffeurs minder risico laten nemen weggeconcurreerd. Als de snelste maatschappij eenmaal het monopolie heeft verworven is de noodzaak om zo snel te rijden niet meer aanwezig en krijgen de klanten dus minder service voor hun geld (ze blijven wel langer in leven, dat wel ;-).
Ook de milieuproblematiek lijkt (dwangmatig) overheidsingrijpen te rechtvaardigen (tenzij je alle land, zee en lucht privatiseert natuurlijk).
===
“Global warming is such a terrible thing”
~ Mr Gustav Graves in Die Another Day
Oscar [45] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [44]:
U*heeft nog geen antwoord gegeven op mijn vraag.
* er zijn mensen die tien jaar of meer jonger zijn dan ik en die ik vousvoyeer en hoogbejaarden die ik tutoyeer, uw relatieve jeugdigheid staat er dus geheel los van. Bij mij duurt het vaak een poosje voordat ik met een voorstel kom malkander te tutoyeren. Ik ben niet zulk een ‘jai’, ‘jau’ en ‘jû’ mens.
Peter de Jong [46] reageerde op deze reactie.
@Oscar [45]:
Dan moet je iets beter lezen, Oscar:
“Als de vergoeding voor deze dienstverlening vrijwillig zou zijn, zou hij net als die polder vanwege het free rider probleem nooit van de grond komen.”
Oscar [47] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [46]:
Dat is natuurlijk geen argument waarom agressie een meerwaarde zou hebben boven non-agressie. Dat is een vraag beantwoorden met een bewering, niet met een argument.
Heeft u argumenten waarom een polder nooit van de grond zou komen zonder organisaties die de arrogantie hebben te vinden dat zij het (alleen)recht hebben mensen af te persen?
Peter de Jong [48] reageerde op deze reactie.
@Oscar [47]:
Sorry, Oscar, ik begrijp je niet. Als de rechtsorde en veiligheid publieke goederen zijn, en dus te maken hebben met free riders, kunnen zij helemaal niet bestaan zonder die staatsdwang. Het is dan onzinnig te refereren aan een rechtsorde op vrijwillige basis.
Dat die polder ook nooit op vrijwillige basis van de grond kan komen komt door hetzelfde free rider probleem. Daar wordt uitgebreid op ingegaan in posts #38 en #39. Als je dit niet duidelijk is, of als je argumenten kunt aanvoeren waarom deze economische theorie niet klopt, dan lees ik dat graag.
In de eerste link in post #39 vind je nog het voorbeeld van een winkelstraat waar alle winkeliers er economisch op vooruitgaan als ze het straatvuil laten verwijderen, maar waar het voor iedere individuele winkelier economischer is NIET bij te dragen (te freeriden). Het eindresultaat is dat het straatvuil NIET zal worden verwijderd. Alleen onder dwang van de winkeliersvereniging of van de gemeente wordt de straat schoon:
“If everyone were to keep the front of their store clean, every business would benefit: a $250 increase in sales with a cost of $100 yields a $150 gain. However, an individual business could save $100 by not doing the cleaning, yet suffer only $10 for their defection, yielding a $240 gain, which is greater than they would have if they cooperated. Despite the fact they may be prepared to contribute $100, they can avoid doing so in hope that others in the street will clean anyway, and they receive the benefit for no personal expense.
Thus, under these assumptions, at any given point, any businesses will benefit more by not keeping the front of their stores clean. As a result, it may happen that no business will clean the street in front of their store. Such a situation would be the Nash equilibrium. This is despite the fact that allocative efficiency would be improved if they had cooperated.”
Oscar [49] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [48]:
“Als de rechtsorde en veiligheid publieke goederen zijn, en dus te maken hebben met free riders, kunnen zij helemaal niet bestaan zonder die staatsdwang.”
Hoezo niet?
“Het eindresultaat is dat het straatvuil NIET zal worden verwijderd. Alleen onder dwang van de winkeliersvereniging of van de gemeente wordt de straat schoon:”
Dat is onzin. Die ene winkelier zal een opeenhoping van straatvuil voor zijn winkel krijgen en hierdoor waarschijnlijk klanten verliezen. Hierdoor zal hij op termijn zoveel kapitaal vernietigen dat het uiteindelijk makkelijk zal zijn hem uit te kopen.
Heeft de winkelier alleen maar voordelen bij geen schoonmaker. Niks aan ’t handje. Propere straat met één smeerpoets die mensen die het niet erg vinden dat hij een smeerpoets is als klanten heeft. Storen de anderen zich aan die smeerpoes dan moeten ze hem maar boycotten, discrimineren of – het allerbeste – uitkopen.
Smeerpoets eenmaal uitgekocht….dan kunnen de winkeliers het pand verkopen aan een andere winkelier en bij de koop ook een contract voegen waarin bepaald wordt dat de winkelier mee doet met het proper houden van de straat door mee te betalen aan de kuisploeg.
R. Hartman (NI) [50] reageerde op deze reactie.
Peter de Jong [52] reageerde op deze reactie.
@Oscar [49]: “Dat is onzin. Die ene winkelier zal een opeenhoping van straatvuil voor zijn winkel krijgen en hierdoor waarschijnlijk klanten verliezen. Hierdoor zal hij op termijn zoveel kapitaal vernietigen dat het uiteindelijk makkelijk zal zijn hem uit te kopen.”
Precies! Mensen blijven maar in de huidige collectivistische denkwereld zitten waar men lief is voor een ander terwijl die liefde niet wederkerig is. Dat werkt privé niet, en dat zal zakelijk zeker niet werken. Free riders zullen altijd op één of andere wijze met de consequenties van hun uitvreterij te maken krijgen.
Vrij naar Einstein (ik heb het al vaker geciteerd): het soort denken dat de huidige problemen heeft veroorzaakt gaat die zeker niet oplossen.
Oscar [51] reageerde op deze reactie.
Peter de Jong [53] reageerde op deze reactie.
@R. Hartman (NI) [50]:
Ja! Als de free-rider zorgt voor kapitaalvernietiging van de rest van de winkelstraat, dan zal de behoefte van de rest van de winkelstraat om deze free-rider te boycotten, te dwarsbomen, te chanteren, te discrimineren en uit te kopen enorm stijgen. Als hij is uitgekocht zal men, om een eventuele nieuwe free-rider te voorkomen, bij het koopcontract van de nieuwe winkelier een contract voegen waarin met de nieuwe winkelier overeen wordt gekomen dat hij lid wordt van de winkeliersvereniging(abonnement op de kuisploeg).
Bovenstaande weerlegging, van dat dwang nodig zou zijn om de straat proper te krijgen, lijkt me afdoende. Of Peter de Jong moet nog een verrassing in petto hebben.
@Oscar [49]:
Okay, Oscar, ik krijg de indruk dat het freeriden je niet helemaal duidelijk is.
Bij een publiek goed kan je per definitie niemand uitsluiten van het gebruik ervan. Die boer in het midden van de polder wordt altijd beschermt door de dijk, of hij er nu aan meebetaalt of niet. Bij bepaalde aspecten van de rechtsorde en de veiligheid geldt hetzelfde. Denk bijv. aan de veiligheid op straat als de politie in bepaalde buurten aanwezig is. En vroeger was de vuurtoren een typisch publiek goed (nu overgenomen door GPS). Iedere schipper die langsvaart kan er gebruik van maken, of hij er nu voor betaalt of niet.
Volgens de economische theorie is het voor een freerider ALTIJD voordeliger niet bij te dragen dan wel. Ik heb de economische voordelen voor de niet-betalende boeren in het midden van de polder al genoemd. Die concurreren de betalende boeren structureel weg.
Als er geen economische basis is voor een bepaald product/dienst dan komt die er gewoon niet (tenzij je te maken hebt met een slechte ondernemer die het geld van zijn investeerders in een zwart gat gooit).
Bij het winkelstraatvoorbeeld ga je er van uit dat die ene freerider nadelige gevolgen van zijn weigering zal ondervinden. Dit is echter niet het geval, integendeel:
1. Zijn stoep is niet vuiler dan vroeger, maar de rest van de straat is nu wél schoon en trekt dus veel meer publiek dan vroeger. Dat levert deze weigerachtige winkelier (25-1) x $10 = $ 240 extra omzet op. Dat is véél meer dan wanneer hij netjes had bijgedragen (max. winst $ 150). Zelfs als zijn vuile stoep erg afsteekt tegen die van zijn buren, en hij dus minder klanten trekt dan zijn buren, dan heeft hij nog altijd méér klanten dan toen de hele straat nog een zooitje was. En dat zonder 1 cent te investeren. Van kapitaalvernietiging is dus geen sprake.
2. De voordelen van de freerider zijn (veel) lagere kosten dan zijn naaste concurrenten, terwijl hij wel profiteert van een hogere omzet. Dat leidt er op termijn toe dat deze freerider de winkeliers die wél hebben bijgedragen uit de markt zal kunnen drukken c.q. zal kunnen overnemen. Van boycotten of discrimineren zal deze succesvolle zakenman niet wakker liggen en dat hij zelf wordt uitgekocht door zijn concurrenten is helemaal onwaarschijnlijk. Hun marge is immers veel kleiner.
3. Een beperkende voorwaarde opnemen in het koopcontract, mocht een winkel te koop worden aangeboden, is uiterst ongunstig. Als die freerider eenmaal binnen is en zijn winkel ook aanbiedt zal hij dat immers altijd ZONDER zo’n beperkende voorwaarde kunnen doen. Hij vangt dan veel meer geld en de andere winkeliers raken hun zaak niet meer kwijt (of alleen tegen afbraakprijzen).
In werkelijkheid is IEDERE winkelier een (potentiële) freerider. Zonder dwang blijft die winkelstraat dan even vuil als vroeger. 😉
===
“The natural progress of things is for liberty to yield and government to gain ground.”
– Thomas Jefferson (1743-1826)
Oscar [54] reageerde op deze reactie.
@R. Hartman (NI) [50]:
Het is heel vreemd dat je freeriden bestempelt als ‘uitvreterij’. Niemand heeft immers ‘recht’ op een product/dienst (zoals een schone of een veilige straat). Als er geen economische basis is voor zaken als droge voeten of rechtszekerheid omdat er toevallig mensen zijn die daar niet aan wensen mee te betalen, dan hebben de overigen gewoon pech gehad.
Peter de Jong [56] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [52]:
“Volgens de economische theorie is het voor een freerider ALTIJD voordeliger niet bij te dragen dan wel.”
Dan deugt die theorie niet of zult u met een goed voorbeeld van een free-rider dienen te komen. Dat het straatvuil niet zal worden verwijderd behalve als er een agressieve organisatie de smeerpoets in elkaar slaat en op sluit is namelijk weerlegd.
Ik ga niet uit van nadelige gevolgen van de smeerpoets winkelier, ik stel dat de boel zonder geweld kan worden opgelost of die smeerpoets winkelier nou voordeel bij zijn gedrag heeft of niet. Als hij nadeel ondervindt van zijn smeerpoetserij dan doet hij aan kapitaalvernietiging en is hij makkelijker uit te kopen. Heeft hij voordeel bij zijn smeerpoetserij dan zien de andere winkeliers hun kapitaal hierdoor slinken en zal de draagkracht om deze smeerpoets te boycotten, te dwarsbomen, te chanteren, te discrimineren en uit te kopen toenemen.
“De voordelen van de freerider zijn (veel) lagere kosten dan zijn naaste concurrenten, terwijl hij wel profiteert van een hogere omzet. Dat leidt er op termijn toe dat deze freerider de winkeliers die wél hebben bijgedragen uit de markt zal kunnen drukken c.q. zal kunnen overnemen. Van boycotten of discrimineren zal deze succesvolle zakenman niet wakker liggen en dat hij zelf wordt uitgekocht door zijn concurrenten is helemaal onwaarschijnlijk. Hun marge is immers veel kleiner.”
Dat is de vraag. Die hoge omzet zou de freerider alleen kunnen behalen als hij het vuil binnen de perken houdt. En ook dat zal kosten met zich meebrengen. Als de klanten het niet erg vinden om in een smerige winkel te shoppen, dan zullen er meer mensen zijn die niet mee doen met de kuisploeg en dan zal je uiteindelijk geen propere straat hebben, maar dat is dan ook niet erg. Sterker nog: in dat geval is zulk een kuisploeg niet gewenst. Als de winkel zich bevindt in een gebied waar de klanten wel waarde hechten aan properheid dan zou er eenvoudigweg draagkracht zijn om deze free-rider uit te kopen of zou de free-rider zelf verlies maken. Maar goed, volgens u gaat het om een hele rijke zakenman die niet bang hoeft te zijn uitgekocht te worden terwijl hij heel veel klanten heeft die vuil niet erg vinden. Nou, dan zij dat zo. Dan is er geen sprake van verloedering als de hele straat straks vuil is, maar sprake van klantvriendelijkheid. Een schone straat is dan een schijndeugd. Net zoals de op tijd rijdende treinen onder het fascisme een schijndeugd is. Treinen kwamen voor de machtsovername van de fascisten structureel 5 à 15 minuten te laat, maar de treinreizigers ook. Als de smeerpoets ondanks zijn smerige winkel met een smerige stoep klanten blijft trekken dan hebben de klanten blijkbaar geen problemen met een beetje vuil. En als de klanten wél problemen zouden hebben met vuil, dan zal de smeerpoets met de winkel verlies draaien. Zouden de overige winkeliers problemen hebben met vuil, dan zouden ze de smeerpoets uitkopen (en dat hoeft niet moeilijk te zijn, georganiseerd zijn ze immers al en kuisheid is voor hen en de klanten zeer belangrijk). Maken ze geen aanstalten hem uit te kopen, terwijl ook de klanten maar blijven toestromen naar de winkel van de smeerpoets, dan is het duidelijk dat het hebben van een proper straatje een schijndeugd is (en blijkbaar geen grote deugd in de ogen van de klanten). Vergelijkbaar met op tijd rijdende treinen onder een fascistisch regime. Is mijn weerlegging nu wat duidelijker voor u geworden?
Het is mij nu ook compleet helder waarom die Coase de nobelprijs heeft gekregen. Zweden en Noren zijn dol op etatistisch geneuzel.
“In werkelijkheid is IEDERE winkelier een (potentiële) freerider. Zonder dwang blijft die winkelstraat dan even vuil als vroeger.”
Bâh, wat een fascistische gedachten heeft u toch. Waarom met alle geweld (letterlijk) een propere straat willen als de winkelende klanten er geen moeite mee hebben dat de straat niet proper is en massaal bij een vieze winkelier kopen. Als de winkeliers en hun klanten geen problemen hebben met vuil dan zij dat zo. Een propere straat is in dat geval geen vorm van klantvriendelijkheid, maar een schijndeugd. Als de klanten prijs stellen op een propere straat met propere stoepjes dan zullen ze niet bij de smeerpoets kopen. Wordt er wel massaal bij de smeerpoets gekocht, dan heeft properheid van stoepjes en winkels blijkbaar niet zulk een hoge prioriteit bij de klant.
O, ik zal zeker niet ontkennen dat op korte termijn geweld erg effectief kan zijn. Zo heeft Ceaucescu het centrum van Bucaresti aardig schoon weten te vegen. In het begin van de stalinistische Sovjet-Unie, het paradijs der arbeiders, kon de productie heel effectief opgehoogd worden door trage werkers te executeren. Na verloop van tijd echter werkten de mensen net hard genoeg om niet doodgeschoten te worden. De lange termijn stinkt nogal. Uiteindelijk heeft al die dwang van de Sovjet-Unie een moreel failliet economisch wrak gemaakt. En al dat walgelijke geweld. Dan is voluntarisme toch beter.
Peter de Jong [55] reageerde op deze reactie.
@Oscar [54]:
“Dan deugt die theorie niet of zult u met een goed voorbeeld van een free-rider dienen te komen.”
Wat begrijp je niet aan het feit, dat een boer met een stuk zeedijk op zijn land hogere kosten heeft en een lagere opbrengst, dan een freerider in het midden van de polder op zo’n zelfde stuk land?
“Heeft hij voordeel bij zijn smeerpoetserij dan zien de andere winkeliers hun kapitaal hierdoor slinken en zal de draagkracht om deze smeerpoets te boycotten, te dwarsbomen, te chanteren, te discrimineren en uit te kopen toenemen.”
Als je kapitaal slinkt neemt je draagkracht af, niet toe. Je kan iemand wel heel graag willen uitkopen, maar als je daar het geld niet voor hebt verandert er niets. Een freerider heeft ALTIJD een economisch voordeel en is dus RIJKER dan zijn betalende buren, want hij heeft die extra kosten helemaal niet. Wat is daar zo moeilijk aan te begrijpen, Oscar ?
“Die hoge omzet zou de freerider alleen kunnen behalen als hij het vuil binnen de perken houdt. (-) Als de winkel zich bevindt in een gebied waar de klanten wel waarde hechten aan properheid dan zou er eenvoudigweg draagkracht zijn om deze free-rider uit te kopen of zou de free-rider zelf verlies maken.”
Nee, want dat schoonmaken deed hij vroeger ook niet. Nogmaals, doordat zijn buren hun deel van de straat schoonhouden komen er nu MEER klanten dan vroeger in de straat. Het aantal klanten van de freerider neemt niet af, eerder toe. Hij maakt geen verlies, hij verdient er $ 240 aan en dat is meer dan de $ 150 die de betalende winkeliers aan het schoonmaken verdienen. Hij kan ze dus structureel wegconcurreren (net zoals de freeridende boeren in het midden van de polder).
“Het is mij nu ook compleet helder waarom die Coase de nobelprijs heeft gekregen. Zweden en Noren zijn dol op etatistisch geneuzel.”
Pardon? Coase liet juist zien, dat een publiek goed zoals een vuurtoren prima door de vrije markt kan worden geregeld. Heb je de links eigenlijk wel gelezen?
Oscar [57] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [53]:
Overheidsdwang maakt niet alleen producten en diensten mogelijk die in een vrije markt helemaal niet zouden kunnen bestaan, het zorgt er ook voor dat de producten en diensten die de vrije markt wél aanbiedt beschikbaar komen voor een veel groter publiek.
Als bij een massaproduct de prijs daalt, bijv. door efficiëntere productie, dan neemt de afzetmarkt exponentieel toe in grootte. Hierdoor kan de prijs bij gelijkblijvende marge overeenkomstig dalen en neemt de afzetmarkt verder toe.
Als een bepaald type mobiele telefoon bij een productievolume van 1 miljoen toestellen per jaar nu 100 euro kost, dan zouden er van datzelfde toestel jaarlijks 4 miljoen van kunnen worden verkocht als het 50 euro kost en 16 miljoen stuks bij een prijs van 25 euro.
In een vrije markt met volop concurrentie is het echter nooit mogelijk om 100% marktaandeel en daarmee de laagst mogelijke prijs voor een bepaald massaproduct te bereiken.
Door nu alle concurrentie te verbieden en slechts dat ene product in de markt te zetten kan het voor de laagst denkbare prijs worden verkocht waarbij de productie nog economisch rendabel is. Het wordt dan voor meer mensen bereikbaar dan wanneer er geen dwang zou zijn gebruikt.
En dát is de reden waarom socialisten altijd stemmen zullen blijven trekken. Die willen immers óók in een Bentley kunnen rijden. 😉
Oscar [57] reageerde op deze reactie.
Oscar [58] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [55]: @Peter de Jong [56]:
‘Wijselijk’ gaat u niet in op het feit dat een schone straat in het geval van een lucratieve smeerpoets een schijndeugd is.
“Nogmaals, doordat zijn buren hun deel van de straat schoonhouden komen er nu MEER klanten dan vroeger in de straat.”
Blijkbaar hechten de klanten niet zoveel waarde aan properheid. U spreekt uzelf nu tegen. De klanten die wel waarde hechten aan properhed gaan wel naar een andere winkel.
“Als je kapitaal slinkt neemt je draagkracht af, niet toe. Je kan iemand wel heel graag willen uitkopen, maar als je daar het geld niet voor hebt verandert er niets. “
Of je gaat heel snel handelen om die smeerpoets weg te krijgen. En als je niet snel handelt en je wacht tot je kapitaal geslonken is dan zij dat zo. Het moge zo zijn dat de vieze winkelier op vaste lasten bespaard en zijn klanten het niet erg vinden om in een vieze winkel te kopen. Zoiets blijft natuurlijk niet onopgemerkt. Om verdere slinking van het kapitaal te voorkomen zal men actie ondernemen. Het gaat hier ook nog eens om winkeliers die in een vereniging zitten. Wat denkt u wat de mate van actiebereidheid zal zijn als een hele groep winkeliers te maken krijgt met slinkend kapitaal veroorzaakt door één concurrent die weliswaar kapitaalkrachtiger is dan elke afzonderlijke winkelier, maar beslist niet kapitaalkrachtiger dan twee of meer winkeliers tesamen? Het zal lonen om de vieze winkelier uit te kopen en het pand te verkopen aan iemand die ook een contract wil ondertekenen mee te doen met de kuisploeg. Maar het is uiteindelijk natuurlijk de klant die bepaald.
Dat de straat uiteindelijk veranderd in een vieze straat is de wens van de klanten. Die liever winkelen bij een iets goedkopere vieze winkel dan bij een iets duurdere propere winkel. Een propere straat is dan een schijndeugd gebleken. Net als op tijd rijdende treinen. U gaat niet in op mijn weerlegging van uw fascistische ideetjes.
Peter de Jong [62] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [56]:
“In een vrije markt met volop concurrentie is het echter nooit mogelijk om 100% marktaandeel en daarmee de laagst mogelijke prijs voor een bepaald massaproduct te bereiken.”
Nee, dan liever de laaggeprijste kleding van de Sovjet-staat. Alle bedrijven en bedrijfjes genationaliseerd, de economie ten gronde gericht, tientallen miljoenen mensen over de kling gejaagd, maar kijk – hoera! – een 100% marktaandeel in de textiel en daarmee goedkoper dan eh…de private concurrenten in het land.
“Het gebrek aan concurrentie maakt dat de prijzen van de monopolist te hoog zijn en de producten en diensten van mindere kwaliteit.” schreef u eerder. En wel in deze draad: http://www.vrijspreker.nl/wp/2009/06/weg-socialisme-weg-ermee/comment-page-6/#comments reactie no.177 Maar nu neemt u blijkbaar afstand van deze bewering. En zo niet, dan van de recente bewering. Eén van de twee. De vraag is: welke?
Peter de Jong [63] reageerde op deze reactie.
Dat het voorbeeld van de dijk in overheidsbeheer bij voorbaat al niet deugt mag blijken uit de recente en zeer recente geschiedenis van (dreigende) dijkdoorbraken in dit land.
Zoals met alles waarvoor de staat verantwoordelijk is geldt ook voor dijken dat monopolistisch beheer leidt tot slechte kwaliteit en hoge kosten, alsmede gevolgschade.
Ik hoef alleen maar de evacuatie van de Betuwe een aantal jaren terug en de dijkdoorbraak bij Wilnis te noemen. En Zeeland werd ook pas beschermd NADAT het daar gigantisch misgegaan was.
Wie vertrouwt op de staat komt altijd bedrogen uit.
Oscar [60] reageerde op deze reactie.
@R. Hartman (NI) [59]:
“Zoals met alles waarvoor de staat verantwoordelijk is geldt ook voor dijken dat monopolistisch beheer leidt tot slechte kwaliteit en hoge kosten, alsmede gevolgschade.”
Van dat inzicht heeft Peter de Jong blijkbaar afstand gedaan. Hij is nu van mening dat alleen een monopolist voor de laagst mogelijke prijs voor een bepaald massaproduct kan zorgen. Hij was eerder ook van mening dat een geheel vrije markt het ontstaan van monopolies in de hand zou werken. Ook daar is hij nu blijkbaar van terug gekomen. Eerder werd de vrije markt als boosdoener aangemerkt omdat de vrije markt het ontstaan van monopolies (toen voorgesteld als slecht) in de hand zou werken. Nu wordt de vrije markt als boosdoener aangemerkt omdat het ontstaan van monopolies (nu voorgesteld als goed) ermee voorkomen zou worden. Een mens kan in een half jaar tijd sterk veranderen. De kern van de beweringen blijft echter wel hetzelfde: agression good, freedom bad.
Peter de Jong [63] reageerde op deze reactie.
Comments are closed.