Een beetje sneeuwval en de NS kan niet meer rijden, het is triest gesteld met de dienstenkwaliteit van deze verzelfstandigde reus. Blijkbaar heeft de NS de periodieke winterbeurt ook al wegbezuinigd. Mensen zijn boos, zowel werknemers en werkgevers voelen zich de dupe. En dit alles versterkt de gedachte dat de privatisering van de Nationale Spoorwegen een inschattingsfout is geweest.
Â
Het privatiseren van de NS heeft duidelijk niet het gewenste effect gehad. De kritiek op het privatiseren lijkt meer en meer terecht. Echter, helaas is de analyse van het probleem veelal krom: De reiziger (en het personeel) is de dupe van de privatisering, want door het kapitalisme moet de NS Â winsten presenteren en dat kan alleen door de prijzen te verhogen of te bezuinigen[1]. Deze denktrend is, zoals ik vooraf al aangaf, krom. Want wat onze politiek verstaan heeft onder privatiseren is het verkopen van een monopolie. Namelijk door een openbare aanbesteding konden vervoersbedrijven hun service aanbieden (tegen de laagste prijs waartegen zij dachten het monopolie te kunnen uitbuiten). De enige partij die hierbij iets merkt van de effecten van het kapitalisme, concurrentie dus, is de staat. Zij wint de beste overeenkomst door het aanbieden van dit monopolie in de markt. De reiziger wint niets bij deze privatisering, want het blijft een monopoliebedrijf die hem of haar de diensten levert.
Dus ook na een openbare aanbesteding voor privatisering heb je nog steeds te maken met een monopoliesituatie; dit is precies het tegenovergestelde van de kenmerken van de vrije markt.
In een vrije markt moeten bedrijven concurreren om de gunst van de consumenten, de reizigers dus. Om meer reizigers als klant te mogen vervoeren zullen de prijzen, service en diensten dus beter moeten aansluiten bij de wensen van de klant.
Bij het ontbreken van een concurrent, als in een monopoliesituatie, zal de stimulering tot verbetering evengoed ontbreken. Oftewel zolang er geen sprake is van concurrentie om de klant, is er daarmee ook geen sprake van kapitalisme of een vrije markt.
Wellicht moet ik verduidelijken, duidelijker hiervoor is het voorbeeld van de busroutes. Ook hierbij hebben bepaalde bedrijven een monopolie in handen gekregen nadat zij een openbare aanbesteding ‘gewonnen’ hebben. Binnen het vergeven monopoliegebied is het verboden[2] een concurrerende busroute te starten om klanten te winnen door lagere prijzen en kortere reistijden te bieden.
Bij een vorm van privatisering, zoals hier in Nederland met het openbaar vervoer, is dus geen sprake van marktwerking, als concurrentie bij wet niet mogelijk is. Sterker, deze vorm van privatisering is een grovere aantasting van het kapitalistisch gedachtegoed dan domweg de dienst in staatshanden houden. Immers, zolang het een staatsbedrijf is zal de publieke opinie de staat verantwoordelijk houden voor de wanprestaties van die ene aanbieder, nu de markt.
Er is nu kritiek op het kapitalisme terwijl er dus geen sprake is van haar basisprincipe, concurrentie.
Even terug in de tijd: tijdens de ‘Koude Oorlog’. Aan welke kant van het IJzer Gordijn werd de consument een betere, goedkopere service geboden? Niet aan de oostkant met slechts 1 aanbieder, maar aan de westzijde waar vele aanbieders strijden om vrijwillig gekozen te worden door de consument.
De muur is, gelukkig, allang gevallen. Het communisme zelf heeft aangetoond niet te werken, daarom is in het huidige politieke spectrum niet SP de grootste vijand van het kapitalisme, maar de wolven-in-schaapskleding. Waar een SP openlijk aangeeft tegen het kapitalisme te zijn, presenteert de VVD zich als een partij die het kapitalisme aanhangt. De VVD, politieke voorvechter van privatisering, streeft een soort elitesocialisme na. Want deze charlatan van de vrije-markt-filosofie gelooft helemaal niet in een vrije markt[3].
Om terug te komen op de privatisering van de NS: dit is geen inschattingsfout geweest van de VVD, maar is een morele uiting van haar huidige filosofische principes.
[1] http://www.ncpn.nl/archief/2002/07/meiersp.htmÂ
[2] http://www.volkskrant.nl/archief_gratis/article831884.ece/Prestatiecontract_levert_busbedrijf_monopolie_op
[3] http://www.vvd.nl/standpunt/232/marktevenwichtÂ
Ingezonden door Rogier Rongen
Duidelijk punt, maar hoe ziet de auteur het OV worden georganiseerd dmv marktwerking?
Ik reageer op een onduidelijkheid in het betoogje:
“Een beetje sneeuwval en de NS kan niet meer rijden, het is triest gesteld met de dienstenkwaliteit van deze verzelfstandigde reus. Blijkbaar heeft de NS de periodieke winterbeurt ook al wegbezuinigd. Mensen zijn boos, zowel werknemers en werkgevers voelen zich de dupe.”
NS-Reizigers heeft geen zeggenschap over welke treinen er mogen rijden op het spoorwegennet in Nederland. Dat net is eigendom van de Staat der Nederlanden. ProRail is namens de Staat van dat net de beheerder; het heeft in die hoedanigheid alleenzeggenschap over welke spoorvervoerder (er zijn in Nederland 33 spoorvervoerders) welke treinen mogen rijden.
NS-Reizigers kan de onberijdbaarheid van het spoorwegennet als gevolg van sneeuw en bevriezing niet worden aangerekend.
Er is een analoog met een automobilist die van het autosnelwegennet (eigendom van de Staat) gebruik wil maken, maar dat niet kan omdat de wegbeheerder (Rijkswaterstaat, namens de Staat) heeft besloten — om welke reden dan ook — dat het wegennet niet kan/mag worden bereden. Dat de automobilist daardoor niet op de bestemming kan geraken is hem niet aan te rekenen.
SieS [5] reageerde op deze reactie.
wat bij de NS ook vreemd is, is dat de staat nog steeds 100% van de aandelen heeft. Dus wat daar nu precies door wie aan wie verkocht is, is mij niet duidelijk. Het lijt alleen spekken van advocaten, notarissen en bureacraten.
Het lijkt meer bedoelt om opmerking van belastingslaven uit te lokken als:’het is allemaal misgegaan toen het geprivatiseerd werd’
R. Hartman (NI) [6] reageerde op deze reactie.
Prorail is de hoofdschudlige. Als de weg niet goed is, kan je er met de auto niet overheen. Prorail is verantwoordelijk voor de weg. En Prorail is een staatsbedrijf. Waar gaat dit artikel over? De NS is in private handen. Maar mag niet als een marktgeoriënteerd bedrijf werken. De kamer bemoeit zich met de prijs van de kaartjes.
@F.F.W. Beijerling [2]:
Hoo hoo hoo, die analogie met de weggebruiker gaat niet helemaal op. NS is een bedrijf dat het spoor gebruiken mag, net als de weggebruiker de openbare weg. Maar de NS heeft wel een contract met die regering dat ze op tijd moet rijden, dat heeft de weggebruiker niet.
De NS weet precies wat er mis is met het spoor maar doet er te weinig aan om Prorail te verplichten het spoor te onderhouden. Zo schermt Prorail ongetwijfeld tijdens goede dagen (wat klaag je nou NS, alles gaat toch goed?). Daarmee is de NS wel degelijk verantwoordelijk voor de puinhoop op het spoor.
Bovendien zal Prorail de door onze regering abusievelijk ingebrachte “opwarming van de aarde” aangrijpen om te claimen dat ze dus geen wisselverwarming meer nodig hebben.
Die zittende regering weet overigens heel duidelijk dat we naar een ijstijd toegaan, maar daar doen ze te weinig aan.
nou ja, die regering heeft z’n langste tijd toch wel gehad zo te zien.
R. Hartman (NI) [7] reageerde op deze reactie.
@pcrs [3]: Exact. En dat het werkt (die anti-kapitalistische privatiseringspropaganda bedoel ik) hoor ik bijna dagelijks om me heen. De mens kijkt niet verder dan zijn/haar neus lang is.
@SieS [5]: “Die zittende regering weet overigens heel duidelijk dat we naar een ijstijd toegaan, maar daar doen ze te weinig aan.”
PARDON?????
NS heeft geen enkele zeggenschap over of en hoe ProRail namens de Staat zijn werk doet, en kan derhalve voor “de puinhoop op het spoor” niet verantwoordelijk worden gehouden. ProRail bepaalt of er treinen mogen rijden en welke.
De schrijver van dit artikel slaat de spijker op zijn kop. Deze vorm van privatisering heeft niets met vrije markt te maken. Maar wordt door de tegenstanders wel gebruikt als argument waarom de vrije markt niet zou werken. Welke vrije markt?
Hetzelfde geldt voor de financiële crisis. Deze is voor een groot gedeelte veroorzaakt door het verschaffen, van de Amerikaanse banken, van hypotheken aan niet kredietwaardige partijen. Men vergeet dat de Amerikaanse regering de banken had gestuurd om deze afnemers een hypotheek te verschaffen (Community Reinvestment Act).
Vervolgens zijn deze banken failliet gegaan en worden door de overheid in stand gehouden (To big to fail).
Hoezo marktwerking? Had de markt maar zijn werk laten doen. Failliet is failliet. Dan waren er ook problemen geweest maar zou er een reinigende werking zijn ontstaan. Nu koersen we af op een depressie die zijn weerga niet kent.
Ondertussen wordt het volk wijsgemaakt dat dit voorbeelden zijn dat het kapitalisme op zijn retour is. Terwijl de ellende juist is ontstaan door overheidssturing.
De markt werkt prima.
De markt is het vervoer van A naar B, en getuige de files kiezen consumenten (uitgezonderd diegenen die het product ’trein’ gratis krijgen via studentenkaart of werkgever) massaal om het product ’trein’ links te laten liggen, en te kiezen voor het product ‘auto’.
Alwaar ze weer in dezelfde overheidsfuik terecht komen, het wegennet is immers onder beheer van een monopolist.
Comments are closed.