Ook al ben en blijf ik economisch ultra-liberaal van opvatting en sta ik bijgevolg geheel afkerig tegenover elke overheidsinterventie in de economie, toch gebiedt de eerlijkheid mij u te zeggen dat niet alle mogelijke vormen van “interventie” tijdens de laatste kredietcrisis even slecht waren of hadden kunnen geweest zijn.
Het was professor William Quirk van de University of South Carolina die in het jongste nummer van “Chronicles” teruggreep naar zijn eigen alternatief reddingsvoorstel van begin 2009. Quirk stoelde zijn thesis op het onderzoek van econome Anna Schwartz. Schwartz stond haar leven lang dicht bij Milton Friedman en diens Chicago School, en geldt tot op vandaag nog steeds als één van Amerika’s grootste autoriteiten op vlak van monetair beleid.
“Ben Bernanke believed the market needed more liquidity and acted to provide lots of it. But, according to economist Anna Schwartz, liquidity is not the problem: “The real problem was that because of the mysterious new instruments that investors had acquired, no one knew which firms were solvent or what their assets were worth.” Indeed, we still don’t know. But the solution, if Schwartz is right, didn’t require any money; it only required transparency and a little candor. The solution was to invite the five big banks to the Fed or Treasury and ask them to come clean about their derivative liabilities.”
“Something similar was done by the Fed in 1998 to pressure the creditor banks to save the hedge fund giant Long-Term Capital Management (LTCM) in the 1990s. Then the banks could cancel some deals. Investors – and other banks – could see what bets had been made and who was solvent. The bankrupt banks would be shut. Our current period, the time of the walking dead, would be avoided. The only problem with Schwartz’s approach is that it required full disclosure: Some or all of the banks would have had to admit they were bust.”
De oplossing die professor William Quirk hier voorstelt, lijkt me inderdaad hout te snijden. Ook sluit zij perfect aan bij wat enkele vrienden die momenteel in Londen en New York voor Goldman Sachs en Merril Lynch werken mij voortdurend blijven voorhouden. De grote investeringsbanken hadden helemaal geen liquiditeitsproblemen en hun balance-sheets stelden helemaal geen noemenswaardige problemen.
Daarbij hadden zij enorme buffers opgebouwd om zelfs als alle investeringen zouden mislukken, ze nog in leven konden blijven, maar het vertrouwen tussen de banken was weg en het waren de irreële angsten van elkaars portfolio’s die uiteindelijk de crisis veroorzaakten en de overheid deden tussenkomen.
Het bewijs zou er vandaag zijn. Noch Goldman Sachs noch Merril Lynch hebben de “bail-out” gelden gebruikt, en zodra het vertrouwen terug was, hebben ze dat mét torenhoge interesten aan de Amerikaanse staat teruggestort. Deze ganse operatie had niet moeten gebeuren had men in den beginne maar naar William Quirk of Anne Schwartz geluisterd…
Tenslotte ben ik er zelf ook nog niet volledig van overtuigd dat de vijf grote banken noodzakelijkerwijze door de overheid voor zo’n alle-kaarten-op-tafel bespreking geconvoceerd hadden moeten worden. Alle vijf hadden ze dezelfde problemen en alle vijf kenden ze daar de hoofdoorzaken van. Ik geloof dan ook dat zij, zonder Vadertje Staat om de hoek, het vertrouwensprobleem eigenhandig opgelost zouden hebben. Alleen zal de Staat dat experiment nu net nooit laten plaatsvinden.
Ingezonden door Vincent De Roeck.
De auteur is beheerder van Libertarian.be en voorzitter van de Mises Youth Club in Brussel.
“Noch Goldman Sachs noch Merril Lynch hebben de “bail-out” gelden gebruikt”
Weet echter dat de hulp (ik meen ca. $170 mrd) aan AIG niets anders was dan een verkapte bailout van Goldman die een gigantische exposure had op AIG (qua orde van grootte vergelijkbaar met Goldman’s eigen vermogen). Via dit achterpoortje kreeg Goldman dus wel degelijk een joekel van een ondersteuning. Maar het oogt natuurlijk leuk als ze kunnen doen alsof ze geen (rechtstreekse) steun nodig hadden. Zonder steun aan AIG was er vandaag van Goldman (en een hoop partijen) evenwel geen sprake meer.
Begrijp me echter niet verkeerd: deze reactie was slechts bedoeld om de puntjes op de i te zetten en was GEENSZINS een pleidooi voor marktverstorende overheidsinterventies zoals bail outs.
GB [2] reageerde op deze reactie.
@Michielsens [1]:
Inderdaad ook al sta je niet direct bloot dan nog kun je door vallende collegabanken uiteindelijk zelf op de fles gaan. Alles is met elkaar verbonden.
Door het fractionele banksysteem heeft uiteindelijk elke bank een probleen als de domino’s maar blijven vallen.
Dat ze de bail-out gelden uiteindelijk niet nodig hebben gehad wil niet zoveel zeggen.
Verder vraag ik me af of er zelfs op dit moment al duidelijkheid is waar de grote afschrijvingen liggen. Laat staan dat er toen in korte tijd duidelijkheid zou kunnen komen wie de grootste problemen had. Ik heb begrepen dat banken in het begin niet konden vertellen waar defaultende hypotheken ergens zaten door het verpakken en door/door/doorverkopen.
Ik hoop dat de overheid in een volgende bailout ronde het experiment wel aandurft. Valt alles om dan kun je alles alsnog (tijdelijk) nationaliseren. De winsten in private handen laten verdwijnen en alle verliezen uitsmeren over de belastingbetaler is wel het allerslechtste wat je kunt doen. Da’s pure diefstal.
Eens met de stelling van het stuk, dit beleid is de worst of the worst als beleidskeuze. Echter om de redding van LTCM als voorbeeld hoe het wel moet aan te halen gaat mij te ver. Dit incident wordt juist gezien als begin van alle ellende. De zogenoemde Greenspan put.
Een heel klein beetje van de verliezen op de veroorzaker verhalen en de rest afwentelen op de samenleving indien het gokken verkeerd gaat. Als het gokken goed gaat mag je alles houden. Dat was de boodschap van de redding van LTCM. Die boodschap is begrepen en gehoord. De belofte vanuit de FED / staat is gehonoreerd. Ruim een decennium (woeker)winsten houden en nu het een keertje tegenzit alles op het bordje van de belastingbetaler.
Goldman Sachs en Merril Lynch lijken mij nou niet echt de meest betrouwbare bronnen in deze…
Andre [5] reageerde op deze reactie.
@R. Hartman (NI) [4]:
Precies.
Afgezien daarvan had ik graag een cijfermatige onderbouwing willen zien.
Overigens is transparantie niet een oplossing in direkte zin. De mores van een vrije markt, waarin risicovolle akties bij falen worden afgestraft, is dat wel. De transparantie volgt de mores van de vrije markt als het ware.
Niet alleen is er geen sprake van een vrije markt in het goed “geld”, er is ook sprake van socialisering van het falen van risicovolle acties. Men noemt dat “moral hazard” en het werkt roekeloosheid aangaande risicovolle acties in de toekomst in de hand. Men wordt immers toch wel uit de penarie geholpen (op kosten van de belastingbetaler). Maak je borst maar vast nat (you ain’t seen nothing yet).
Wat mij betreft is elke discussie over het al dan niet noodzakelijk zijn van de bail-outs subsidiair aan de discussie over de immoraliteit van het huidige systeem zelf. Het gedachtengoed van de Milton Friedman en de Chicago School of Economics, waarin centrale banken en een bepaalde gecontroleerde geldgroei noodzakelijk geacht worden, zijn in direkte tegenspraak met een vrije markt voor het best verhandelbare goed, namelijk geld. Wat dat betreft kan ik de vermelding cq. het gebruik daarvan als basis voor dit artikel door de auteur niet helemaal rijmen met de gedachten van Ludwig von Mises en de Austrian School of Economics.
R. Hartman (NI) [6] reageerde op deze reactie.
@Andre [5]: Precies, om over Keynes en zijn schoothond-ondernemers nog maar te zwijgen…
@ Michielsen, GB en Hugo
Het is inderdaad zo dat het redden van AIG in hoofdzaak ingefluisterd was door Goldman Sachs die voor 12 à 20 miljard USD schulden hadden uitstaan bij AIG. Dit valt echter volledig buiten dit stukje van mij en werd daarom niet behandeld. Ik ben het natuurlijk voor 200% met jullie allemaal eens dat de bail-outs inderdaad het slechtste van het slechtste waren. Zelfs niet-puriteinen zouden dat moeten inzien. Vreemd misschien voor moderne “liberalen” en “socialisten” om horen misschien maar de bail-outs incarneerden een verderfelijke vorm van “socialisme voor de rijken” die niets met economisch liberalisme, kapitalisme of de vrije markt te maken had. Ik zie dan weer wel niet in waarom de analogie met LTCM niet gemaakt zou mogen worden. Ik behandel de Greenspan Put hier niet, en beweer helemaal niet dat LTCM überhaupt gered had moeten worden, of dat de overheid per se had moeten ingrijpen. Net zoals met AIG en alle huidige banken met problemen vandaag had de staat ook toen LTCM gewoon failliet moeten laten gaan als het zichzelf niet meer kon redden.
@ R. Hartman en Andre
Ik weet niet wat jullie belerende “moral hazard”- en “trial-and-error” uitleg hier komt doen. Beide zijn mij natuurlijk bekend maar geen van beide komt in mijn tekst aan bod of zou hier aan bod moeten komen. Ik bespreek hier helemaal niet alle oorzaken van de crisis of alle factoren die in de crisis een rol gespeeld hebben of nog zouden kunnen gaan spelen, daarvoor is een blogtekst te kort en te onhandig. Het spreekt evenzeer voor zich dat Keynesianen en “schoothond-ondernemers” al evenmin op mijn begrip kunnen rekenen. Over corporatisme en Keynes heb ik al vele andere teksten geschreven, ook op deze blog trouwens, maar opnieuw doet dit hier niet echt iets ter zake in mijn ogen.
Twee opmerkingen die wel ter zake lijken te doen, maar in mijn ogen onterecht zijn als reactie op deze tekst van mij zijn 1) we moeten de discussie beperken tot de intrinsieke immoraliteit van het systeem, en 2) we mogen de Chicago School en hun monetaristische ideeën niet gebruiken.
De morele discussie is zeer interessant, maar daarmee win je geen zielen en degradeer je jezelf en je eigen ideologie tot een meta-curiosum. Het debat gaat over concreet overheidsingrijpen en concrete libertarische alternatieven om dat te vermijden, niet op grond van filosofisch-morele gronden maar op grond van bruikbare en makkelijk verteerbare/begrijpelijke ideeën. Begrijp me niet verkeerd: ik deel uw moralistische kijk, maar die is hier niet van direct belang. Ook moreel andersdenkenden zouden deze alternatieve oplossingen kunnen begrijpen en eigen maken zonder daarom per se onze morele ideologie te moeten overnemen. Dat is ook net mijn bedoeling.
Verder zie ik niet waar ik in deze tekst ergens gezondigd heb tegenover de principes van de Oostenrijkse School. Het is niet omdat ik een idee van Anne Schwartz oprakel – en daarmee dus een Chicago School-discipel citeer – dat ik daarom per se anti-Austrian bezig zou zijn. Wordt het eens geen tijd om de inhoud te bekijken i.p.v. gratuite opmerkingen te maken over de Oostenrijkse School en de Chicago-School die enkel te maken hebben met de naam en het verleden van de persoon die hier positief geciteerd wordt? Opnieuw wil ik hier benadrukken dat het helemaal niet mijn bedoeling is om Chicago boven de Austrians te verheffen, dat zou trouwens ook tegen mijn eigen opvattingen indruisen, maar gewoon om concrete oplossingen aan te reiken die, ongeacht hun ogenschijnlijke afkomst, praktisch toepasbaar zijn en ook niet-Austrians kunnen bekoren. Zeker als die alternatieven dan ook nog eens 100% in lijn liggen met wat de Oostenrijkse School voorschrijft.
Andre [9] reageerde op deze reactie.
@Vincent De Roeck [8]:
Wat mij persoonlijk betreft is het inderdaad zaak de intrinsieke immoraliteit van het systeem aan de kaak te stellen. Er zijn mensen die zich daar open voor stellen; dat is wat mij betreft de doelgroep. Zodra ik een artikel zie die daar naar mijn mening vanaf wijkt, permitteer ik het mij daar opmerkingen over te maken. Dat dat niet altijd in dank wordt afgenomen (“belerend”) is evident, maar het werkt in ieder geval wel verhelderend.
Dat wil uiteraard nog steeds niet zeggen dat “we” “de discussie” “moeten” beperken en al dan niet bepaalde stromingen “mogen” debiteren. Voor de duidelijkheid: er ís geen “we”, “moeten”, “niet mogen”. Dit is vrijspreker.nl Gaat u vooral door met op uw manier zieltjes te winnen.
Laat ik nog even verder ingaan op het naar mijn bescheiden mening hoge infantiliteitsgehalte van Quirk zijn geciteerde voorstel in dit artikel. Quirk heeft blijkbaar nog niet helemaal begrepen (of beter gezegd helemaal niet begrepen) dat de belangen van de FED dezelfde zijn als die van haar broodheren, de grootbanken die er een potje van hebben gemaakt. Dat gemeenschappelijke belang van dit monopolie, waar je politici (m.u.v. Ron Paul) ook met geen woord over hoort, is dat de deelnemers aan het kartel niet omvallen. Dat is al het geval sinds het Engelse parlement in 1694 het monopolie op geldcreatie verstrekte aan de private Bank of England. Zijn voorstel kan daarom niet verder zijn verwijderd van een “praktische” oplossing, wat dat dan ook precies moge zijn (“Kurieren am Symptom”..).
Overigens is de FED net zo min “overheid” als dat Federal Express dat is. De gedachten over een eventuele convocatie vanuit die (overheids)hoek is daarom ook onjuist: het zou een convocatie vanuit de private hoek aan de private hoek aan andere leden van het kartel betreffen. Nee, dan Obama, wél overheid, die onlangs (naar ik meen) drie bank-CEO’s had “geconvoceerd” en de beste man vervolgens met wat flauwe smoezen in de kou lieten staan.
Eventuele “praktische” oplossingen zullen complementair met de bestaande machtstructuren (lees: de gevestigde orde) dienen te zijn; afwijkende oplossingen worden niet getolereerd. Waarom zou men tenslotte, als men de macht in handen heeft ?
Ik kan kortom uit het citaat van Quirk niet opmaken dat hij daar rekening mee heeft gehouden; ik zie dan ook niet in hoe zijn voorstel hout zou kunnen snijden en wat mij betreft kunnen de in dit artikel gedebiteerde “makkelijk verteerbare/begrijpelijke ideeën” dan ook rechtstreeks het halfronde archief in. Zolang de gevestigde orde is wat het is, namelijk de beschikking heeft over het machtmonopolie, verandert er wezenlijk helemaal niets. Dat ontkennen degradeert “praktische oplossingen” tot salon-fähige niemendalletjes cq. tijdverdrijf waar niemand wat mee op schiet.
Citizen McCain [10] reageerde op deze reactie.
@Andre [9]:
Als u dat allemaal echt uit dit korte citaat van professor Quirk kunt halen, bent u ofwel hoogbegaafd en helderziend, ofwel zelf een infantiel met een veel te groot ego. Om van uw paardenkleppen nog maar te zwijgen.
Andre [11] reageerde op deze reactie.
@Citizen McCain [10]:
“The solution was to invite the five big banks to the Fed or Treasury and ask them to come clean about their derivative liabilities.”
Ziedaar de kern van het probleem. Bedankt voor uw waardevolle bijdrage; uw compliment aanvaard ik in dank.
Comments are closed.