Er heerst een grote misvatting over de terugtocht van de overheid. Er wordt zelfs geklaagd dat de terugtocht van overheid is doorgeslagen. Marcel van Dam heeft pas een documentaire gemaakt over de afbraak van de verzorgingstaat en de gevolgen daarvan. Men denkt dat overheidsuitgaven teruglopen, maar zij treedt niet terug haar uitgaven zijn gegroeid.


Maar deels hebben deze mensen wel gelijk. De dienstverlening van de overheid is minder geworden. De buurtwerker is verdwenen en de uitkeringen zijn kariger geworden. Tegenwoordig kom je niet zomaar meer in de uitkering. En dan is er natuurlijk de uitverkoop van de staatsbedrijven zoals de PTT, de NS en het busvervoer. Daar wordt allemaal op gewezen om aan te geven hoe sterk de terugtocht van de overheid is doorgeslagen.

Eind jaren zeventig was de verzorgingstaat op haar hoogtepunt en sindsdien is de serviceverlening van de overheid achteruit gegaan. Het begon met de de bezuinigingen van de kabinetten Lubbers en daarna kwamen de privatiseringen en hervormingen van Paars.

Maar dit is maar de helft van het verhaal. De dienstverlening van de overheid is zeker flink achteruit gegaan sinds 1980. Maar kunnen we zeggen dat de overheid kleiner is geworden? De ultieme maatstaf voor de omvang van de overheid zijn haar uitgaven. Hoeveel denkt u dat de uitgaven zijn veranderd sinds 1980? En dan bedoel ik dus gecorrigeerd voor inflatie. Ik heb het over de totale middelen van de overheid. Deze zijn te vinden op www.cbs.nl. Dus controleer mij als u de uitkomsten niet gelooft.

Bent u al aan het gokken? Denk aan de verkoop van KPN en PTT. Denk ook aan de omvangrijke operatie om de arbeidsongeschikten weer te activeren. Hoeveel zullen de reële uitgaven hierdoor zijn gedaald?

De overheidsuitgaven zijn volgens gegevens van het CBS en gecorrigeerd voor inflatie gegroeid met ruim 60 procent. De uitgaven zijn in reële zin dus ruim anderhalf keer zo groot als in de hoogtijdagen van de verzorgingsstaat.

Toen ik de data zag duurde het even voordat het doordrong. Het verhaal dat ik altijd heb geloofd. Dat de afgelopen dertig jaar de overheid is teruggetreden en de markt de vrije teugels heeft gekregen is niet waar. De cijfers spreken voor zich. De overheid is gewoon doorgegroeid.

De overheid is dus minder gaan leveren voor meer geld. Wat kan de oorzaak hiervan zijn en waarom is het niet opgevallen?

De efficiëntie is kennelijk afgenomen. In dezelfde tijd is de regelgeving ook steeds maar toegenomen. Ondanks veel geluiden over deregulering. Er was wel sprake van deregulering, maar de regulering ging nog harder. Netto nam het aantal regels dus toe. Mijn vermoeden is dat de overheid meer en meer met zichzelf bezig is. De regels zijn dermate complex dat er steeds minder tijd overblijft voor het echte werk.

Verder begon in deze tijd ook de rente op de staatschuld steeds zwaarder te wegen. De staatsschuld was enorm toegenomen. En dan is het even feest, maar uiteindelijk moet er wel betaald worden. En er zijn natuurlijk de nodige projecten geweest die te kampen hadden met flinke kostenoverschrijdingen. Dit gebeurt nog steeds op kleine en grote schaal.

Maar hoe kon het dat we dit niet gezien hebben. Waarom gelooft de meerderheid van de mensen en zelfs de economen dat de overheid kleiner is geworden? Dit terwijl het ingaat tegen de harde data.

De eerste reden is gek genoeg de achteruitgang van de dienstverlening. Doordat de dienstverlening slechter werd ging men ervan uit dat de overheid ook minder uitgaf. De mogelijkheid dat we steeds meer gingen betalen voor minder ligt niet voor de hand. Het gaat tegen de intuïtie in.

De tweede reden is dat er werd gezegd dat er werd bezuinigd. En de betekenis van deze kreet is gek genoeg niet dat de overheid minder uit gaat geven. Bezuinigen betekent dat de overheid minder uit gaat geven dat ze gepland had. Was de planning dat de overheid volgend jaar 15 miljard meer zou uitgeven dan dit jaar en er wordt 5 miljard bezuinigd. Dan wordt er dus nog steeds 10 miljard meer uitgegeven. Maar dit is natuurlijk erg verwarrend en verre van transparant.

De derde reden is de welvaart die de technologische vooruitgang ons gebracht heeft. Hierdoor is in de marktsector de productiviteit enorm gestegen. Daardoor kon de welvaart toch groeien ondanks de groeiende overheid.

Verder is ook de beroepsbevolking flink gegroeid. Met name doordat meer vrouwen zijn gaan werken. Ook hierdoor kon de totale productie toch groeien.

De laatste reden is dat de overheid minder hard groeide dan de marktsector. Het aandeel van de overheid in het totale inkomen liep dus iets terug. Maar ook dat gaat de afgelopen jaren niet meer op. De overheid groeit nu weer harder dan de marktsector.

Maar er zitten gevaren aan het pad dat de overheid bewandelt. Ze kan niet maar blijven groeien en tegelijkertijd de dienstverlening verminderen.

En dit is precies wat er op de planning staat. De kosten van de crisis moeten worden terugbetaald en daarom moet worden bezuinigd. Dit gaat betekenen dat er fors gesneden gaat worden in bijvoorbeeld onderwijs of uitkeringen. Maar de lastendruk zal hetzelfde blijven want dit geld is nodig voor aflossing en rente. We gaan dus weer meer betalen voor nog minder. De bijdrage van de staat aan de welvaart wordt steeds kleiner, maar we gaan wel steeds meer betalen.

Onder deze omstandigheden is het uiteindelijk niet meer mogelijk om te concurreren met het buitenland. Het bedrijfsleven zal gaan haperen omdat de last te zwaar wordt. En dan gaat het snel achteruit. Dit is niet een proces dat eenvoudig is om te keren. De overheid inkrimpen is iets dat haast onmogelijk lijkt. De natuurlijke gang van zaken is uitbreiden. Het terugdringen van de overheid komt sporadisch voor. Begin jaren tachtig was er echt noodzaak om in te krimpen en er was een kabinet dat zich sterk maakte voor bezuinigingen. Maar het resultaat was dat de groei van de overheid enkele jaren stilstond, van inkrimpen was geen sprake.

De trukendoos van de overheid is leeg. Meer uitgeven gaat niet want de schuld is al te hoog. De rente nog verder verlagen kan ook niet. Meer mensen aan het werk zetten is ook haast onmogelijk want de arbeidsparticipatie is al hoog. De overheid is aan het einde van haar latijn.

Het voordeel dat hieruit zou kunnen komen is inzicht bij de mensen. Het besef dat de overheid niet de oplossing is en dat de vrije markt niet de slechterik is. Hopelijk realiseren we ons dat een kleine overheid ook een kansloos project is omdat de overheid altijd groeit.
Misschien zelfs gaan de mensen beseffen dat we de overheid helemaal niet nodig hebben. Ik blijf hopen.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

17 REACTIES

  1. Mijn vermoeden is dat de overheid meer en meer met zichzelf bezig is.

    Toen ik naar Amerika verhuisde was ik stiekem toch wel wat bezorgd – ondanks mijn libertarische achterrgond 😉 – over de spookverhalen van dat het daar zo slecht geregeld zou zijn.

    Nu blijtk dat alle snet zo goed geregeld is.

    Goed, er is een kleinere verzorgingstaat, dus ik betaal nu premie aan private bedrijven om mijn WW, etc te dekken, maar de gewone zaken zoals afval, wegen, etc zijn hier net zo goped geregeld.

    Toch betaal ik aanzienlijk minder belasting. De oorzaak is precies dat. Minder overheidsinstanties die elkaar bezig houden. Nu groeien ze hier ook heel erg hard, maar de bevolking hier stemt anders dan in de EU soms wel eens tegen extra belastingen. In de EU spelen belastingen helaas geen rol. Vandaar dat de VS ‘achter loopt’ op gebied van regelen.

    Maar de oorzaa van de hogere belastingen is dus inderdaad: overheden die zichzelf bezig houden.

    Dat is ook het argument waarmee je met collectivisten moet spreken als je een kleinere overheid wilt.

    Overigens deel ik niet jouw mening dat de overheid aan het einde van haar groei is. Ze is juist vlgroeid in de zin dat ze het optimum heeft bereikt. Ze heeft als parasiet de maximale groei gemaakt mogelijk zonder haar eigen gastheer op te eten …
    Ze zal dus mee blijven groeien met de welvaartgroei door telkens te bezuinigen op dienstverlening maar onderling meer te regelen. Af en toe komt er een kabinetje dat echt wat doet aan minder overheid of even pas op de plaats maakt zodat de welvaartsgroei wat lucht geeft, waarna de volgende kabinetten weer extra hard kunnen groeien.

    Scrutinizer [4] reageerde op deze reactie.
    Marcel Meijer [10] reageerde op deze reactie.

  2. Uitstekend artikel.
    Je hoort altijd dat de overheid bezuinigd, privatiseert en inkrimpt maar dat is een propagandistische leugen.

    Eens zal de wal het schip keren vwb de steeds verder groeiende overheid.
    Qua besluitvorming vanuit de politiek kunnen we voorlopig weinig verwachten. Kijk bv naar het spionagekastje in je wagen. Hoeveel extra ambtenaren zijn er nodig om die gigantische info stromen te verwerken en controle te houden?? Ik durf nu al te stellen dat de “voordelen” in het niet gaan vallen tegen de gigantische extra (jaarlijks terugkomende) kosten en bureacratie die het met zich mee gaat brengen.

    Je kan nu gaan kiezen tussen extra belastingen heffen of bezuinigen op overheidsuitgaven.
    Extra belastingen zijn de doodsteek voor de economie; daarvan ben ik overtuigd! Steeds meer werkende burgers zitten tegen de armoedegrens aan door torenhoge hypotheeklasten en belastingen.
    De produktieven in dit land verkeren in een zeer ongezonde staat. Het besef is blijkbaar niet aanwezig bij de overheid dat deze mensen hun hobbies faciliteren. Sterker nog; uit hun handelswijze spreekt een minachting voor de werkende NL-er.
    Een dode gastheer betekent op termijn ook een dode parasiet.
    Zie wat er met de USSR is gebeurd en haar leger ambtenaartjes met een opgebouwd pensioen.
    Ook uit eigen belang zal de overheid moeten snijden.
    Bitter dat het water eerst aan (of over?) de lippen moet komen staan voordat het hiertoe overgaat.

  3. Dit is de Wet van Parkinson*. Komt ook voor in ICT (software bloat en ‘low disk space’ error messages bij gebruik van 1TB+ drives).

    Toen begin jaren 80 de UK de eerste Trident kernonderzeeër afnam was iedereen verbijsterd over de hoge prijs van dit nieuwe marineschip. Bij de ingebruikstellingceremonie zei een admiraal tegen premier Thatcher: “Als die waanzinnige prijsstijging van defensiematerieel zo doorgaat kunnen we ons in de toekomst nog slechts 2 marineschepen, 5 vliegtuigen en 10 tanks veroorloven.”

    Door overheidsdiensten te privatiseren en deze op commerciële basis weer in te huren stijgen de overheidskosten exponentieel (denk aan beleidsambtenaren die men laat afvloeien om ze als consultant tegen het dubbele tarief weer in te huren). Het voordeel voor de overheid is echter, dat de overheidsorganisatie minder sterk lijkt te groeien en de kosten veel minder transparant zijn geworden.

    Hetzelfde gebeurt intern bij de overheid door de uitvoering van centrale diensten over te hevelen naar lagere overheden. De geldstroom loopt dan van de centrale overheid naar de lagere overheden (bijv gemeenten). De opzet is dat de lagere overheden uiteindelijk ook hun eigen financiering regelen via nieuwe lokale belastingen, zodat de centrale geldstroom kan worden afgebouwd. In de praktijk komen er slechts nieuwe belastingen bij. Ook hier is de situatie voor de burger veel minder transparant geworden. Het is het bekende ‘hoe kook ik een levende kikker’ recept.

    ===
    *) Wet van Parkinson
    http://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Parkinson

    Herman Jansen, De Ambtenarenplaag (Pepijn 2006)
    http://www.trouw.nl/opinie/podium/article1447492.ece

  4. @Armin [1]: Hallo Armin,

    Je bijdragen las ik al langer, doch pas sinds enkele weken viel me op dat je in de VS woont. Misschien dat je dat eerder al wel eens had onthuld maar dat ik daar overheen had gelezen.
    Hoe dan ook, vind ik het een interessant gegeven, maar het is wel een groot en divers land, dus ofschoon jouw bevindingen over de VS gebaseerd zijn op first hand experience (i.t.t. die van allerhande posters die er hooguit eens op vakantie waren of zelfs dat niet eens), vraag ik me wel af: op welke first hand experience?
    Vragen die bij me opkomen zijn o.a.
    – woon je in een grootstad of een keurig aangelegde suburb?
    – werk je op wall street? of in de autosector of whatever?
    – woon je (zelfs al werk je niet in een van die sectoren) in NY of in Detroit? Of LA of … ergens in een gehucht in de midwest of in de Rockies?
    – welke staat? en: hoe zit het met de locale belastingen en wetten (o.a. wapendracht etc.) van die staat?

    Wat me verder ook interesseert, is de vraag waarom je erheen trok? Werd je voor een multinational uitgezonden als ex-pat (waarbij je behalve een aantrekkelijke allowance boven je salaris ook nog eens gepamperd wordt met heel veel zorg en aandacht, bv. bij het zoeken naar een huis, school voor de kinderen etc.) of heb je op eigen houtje besloten naar de VS te trekken en daar een nieuw leven op te bouwen, hetzij door er een baan te zoeken, hetzij door er zelf een bedrijfje (consultant of anders) te beginnen omdat je daar meer vrijheid en minder regels hebt dan in NL, en wat waren je ervaringen dan zoal?

    In dat laatste geval, vraag ik me tevens af wat je beweegredenen waren en hoe je tot je beslissing kwam. Welke alternatieven heb je bekeken (bv. Hong Kong, Panama, Singapore, Dubai, Canada, Australie) en welke criteria hanteerde je en waarom koos je voor de VS. Vervolgens ook de vraag waarom die staat en stad/gemeente waar je uiteindelijk terecht kwam?

    Het is niet mijn bedoeling allerlei inpertinente persoonlijke vragen te stellen (wees gerust: ik zal niet naar je inkomen of vermogen polsen) maar ik speel zelf regelmatig met emigratiegedachten en vroeg me dus af hoe anderen tot hun besluit komen.
    Dit land en de hele EU deugt duidelijk niet. Maar de vraag is, wat zijn de alternatieven en is het gras daar alleen maar groener of zijn er ook addertjes onder het gras. Vandaar dus mijn vraag: welke alternatieven je bekeken hebt en hoe je tot je uiteindelijke keuze bent gekomen.

    Waren er achteraf ook dingen die tegenvielen? Zaken die je je mooier had voorgesteld of aspecten waar je niet aan gedacht had maar die vervolgens toch tegenvielen?

    Uitkijkend naar je reactie (en sorry als het nogal veel is wat ik vroeg),

    Prettig weekeinde nog.

    Henkje [6] reageerde op deze reactie.
    Armin [12] reageerde op deze reactie.

  5. Ehmm niet om te zeuren maar de NS is nog steeds 100% in handen van de Nederlandse staat. Dat de aandelen zijn overgeheveld naar het ministerie van financien i.p.v. verkeer en waterstaat doet daar weinig aan af.

    Dat de overheid in zijn onmetellijke domheid besloten heeft om de NS te verzelfstandigen heeft meer te maken met het kunnen afschuiven van verantwoordelijkheden dan het echt uit handen willen geven.

  10. @Armin [1]: Je opmerking dat de VS “achter loopt” vind ik heel treffend. In de VS zijn twee belangrijke beleidsbeslissingen die de overheid flink kunnen laten groeien. Het nieuwe zorgstelsel en het invoeren van een BTW. Zowel aan de uitgavenkant als aan de ontvangstenkant maakt de overheid dan een sprong “vooruit”. Dat zou jammer zijn want dan hebben we geen voorbeeld meer van hoe het beter zou kunnen.

    Armin [13] reageerde op deze reactie.

  12. @Scrutinizer [4]: Ik ben er nog maar een paar maanden, dus het is wat vroeg om nu al te jubelen natuurlijk, maar tot nu toe bevalt het goed.

    Let wel, ik ben niet gegaan omdat het gras hier groener zou zijn. Emigreer je daarom, wordt je 100% zeker teleurgesteld. Bepaalde aspecten zijn groener, maar andere weer niet. Je moet dus goed kijken of dat wat jij belangrijk vindt, ‘beter’ is en of je kunt leven met datgene wat ‘slechter’ is.

    Waarom ik de VS koos is samen te vallen in twee groepen argumenten. Ik ga uiteraard mijn hele achtergrond niet op internet zetten, maar in het algemeen:

    A) De eerste is simpel, zaken zoals dat ik dat ik de taal spreek. Emigratie is dus makkelijker dan naar Japan. Ook kreeg ik een verblijfsvergunning. Dus geen gezeur met werkgevers, visa, etc. Ik mag onbepaalde tijd blijven en mocht zef mijn regio uitkiezen. Ik had zoals ik vaak grap op Hawaii kunnen wonen. Ik ben ook vrij mijn werkgever te kiezen en as ik werkloos wordt of besluit zelf een andere werkgever te kiezen, hoef ik niet het land uit. Ofwel ik kreeg een ontzettend grote kans aangeboden.
    Australie of Niew Zeeland liggen me ook wel, maar daar kreeg ik de kans niet. Ik ben dus gegaan zoals de klassieke emigrant: verkoop alles in Nederland en stap in het vliegtuig op goed geluk. (Goed, natuurlijk wel met een volle bankrekening en een schip met huisraad onderweg 🙂 ). Maar ik had nog geen woning etc. (Expat zijn heeft nadelen qua keuze, maar voordelen dat je in een gespreid bedje komt) Als is het tegenwoordig natuurlijk een fluitje van een cent met internet etc om contact met Nederland te houden.

    Tweede groep is meer persoonlijk.

    1) Ik ben een outdoor liefhebber. Er zijn maar weinig landen in de wereld waar je en in een westers land kunt leven qua rechtzekerheid/beschaving/etc én goed in welvaart kunt leven én op 60 minuten afstand in de ‘niets’ kunt zijn. Let wel, ik val niemand af die andere keuzes maakt, maar dat ik precies mijn punt: ik vind juist deze unieke combinatie westers-welvaart-outdoor heel positief.

    Ik woon in een regengebied (groen willen wonen heeft zijn prijs 🙂 ) in het noord-westen en ben werkzaam in de microchip industrie. Ik woon letter 30 min van een behoorlijk grote stad met hoofdkantoren van enkele technologie bedrijven die tot de wereldklasse behoren (zat werk dus) en 30 min van een skigebied de andere kant op. Ga ik daar voorbij kom ik een een gebied de beschaving tijdelijk pauseert. Ik woon voor mijn wensen ideaal. Ik heb regelmatig herten in de tuin, maar ook een hypermodern ziekenhuis in de buurt bijvoorbeeld. Ikd enk dat het beeld wel duidelijk is.

    2) Lagere belastingen. De ene ergert zich er wat aan, de andere ergert zich niet en ikzelf ergerde me meer dan gemiddeld. (Met name op de belastingen op bezit.) Het gemiddelde in de VS is zo’n 10% lager dan in NL, doch dat is een misleidende factor. Er is namelijk ook aanzienlijk minder herverdeling. Dus wie bovenmodaal presteerd door capaciteiten en hard werken, ziet al snel veel grotere verschillen.
    Wat mensen namelijk ook vaak vergeten is dat er naast een verschil bruto-netto ook nog een verschil is tussen bruto loon en loonkosten. Een werkgever betaald in elk land ook nog allerlei werkgeverspremies en kosten ivm wetgeving. Dat kan zich moeiteloos uiten in 25% (Frankrijk) van je bruto loon. Ofwel, in loon dat je had kunnen krijgen.
    Bruto verdien ik nu zelfs als je de euro-dollar wisselkoers mee zou nemen al 15% meer. En omdat hier dingen in dollars geprijst zijn is het natuurlijk nog leuker. Daar komt dan het bruto-netto verschil bovenop. Goed ik moet nu wel mijn eigen pensioen zef regelen, en ik heb maar een mager vangnet als ik werkloos/arbeidsongeschikt wordt, geen ontslagbescherming,e tc. Dus moet ook veel zelf regelen, maar voor mij is die keuze positief.
    Echter zou ik in een lager verdienend beroep werken, zou ik het denk ik minder prettig vinden. Immers, in Nederland krijgen lage inkomens allerlei voorzieningen betaald door anderen. Nu ben ik niet tegen dat principe in zijn geheel, maar ik vind het wel veel te ver doorgeschoten momenteel.

    3) De mentaliteit. Op bepaalde punten – zoals abortus, homohuwelijk – vind ik ze te conservatief en in de omgang zijn Amerikanen vaak oppervlakkig. Maar als positief punt is men gemiddeld nog wel minder slaafs tov de staat dan in Europa. Ook is men minder afgunstig en betuttelend en veel positiever en optimistischer. En hier wordt je als je in een PC Hooft tractor rijdt niet meteen aangesproken alsof je een halsmisdrijf pleegt 🙂 En ja, Amerikanen lenen veel te veel en vinden dat veel te snel normaal, maar rijk zijn – hetgeen ik nog niet ben 🙂 is nog niet ‘vies’ en iets wat afgeroomd moet/kan worden. Nogmaals, er zijn dus ook vele ‘mindere punten’, maar neto voel ik me nu hier beter qua mentaliteit.

    Maar ik sluit niet uit dat ik ooit weer terug kom. Nederland heeft ook veel mooie kanten.

    Maar als ik het niet gedaan had, had ik de rest van mijn leven spijt gehad dat ik het niet gedaan had. Het was ook geen opwelling, maar iets wat al jaren speelde. En toen de kans kwam, heb ik hem dus genomen …

    Scrutinizer [14] reageerde op deze reactie.
    Peter de Jong [15] reageerde op deze reactie.

  13. @Marcel Meijer [10]: Goed punt.

    Betreft de healthcare bill is het sentiment gelukkig de goede kant op aan het gaan. In de senaat is definitief geen meerderheid voor Obamacare gebleken. Men heeft nu een afgezwakte hervorming doorgevoerd, maar zelfs die zal nog moeite hebben de eindstreep te halen.

    Zeker omdat in november 2010 verkiezingen zijn en bijna zo goed als zeker de democraten veel zetels gaan verliezen. Zaak is nu rekken-rekken-rekken tot die datum. Plus veel sentiment tegen de bill, waardoor gematigde democraten ook tegen gaan stemmen. In het doro de democraten gedomineerde congress was er namelijk maar een 2 stemmen meerderheid. (En in de senaat een minderheid). Veel democratische congresleden worden liever herverkozen dan Obamacare steunen. Immers daar wordt je verkozen op persoonlijke titel en niet op basis van partijkleur. (Er is er recent zelfs een overgestapt in de hoop herverkiezing zo veilig te stellen)

    Toen Obama begon was het sentiment in het publiek licht voorstander. Nu meer bekend wordt is inmiddels de meerderheid tegen. Met name de middeninkomens hebben gelukkig ontdekt dat zij meer gaan betalen en zijn tegenstander geworden.

    De energy bill echter is een ander punt. Daar is het congress vrije moeiteloos akkoord gegaan. Immers het is gewoon een belastingverhoging en zo willen de democraten het tekort oplossen. De senaat is kritisch, maar hier is de media nog niet in geschakeld door de Republikeinen. Dus er is nog niet genoeg sentiment tegen. En de vraag is of men het publiek tegen twee zaken tegelijk kan mobiliseren…

  14. @Armin [12]: Interessant. Dankjewel voor deze verhelderende toelichting.

    Wat ik me nog afvroeg: zijn er dingen die anders waren dan je je had voorgesteld of aspecten waar je geen rekening mee had gehouden en die ineens een (negatieve) rol spelen?

    Inkomstenbelasting is inderdaad veel lager dan in NL maar is de jaarlijkse onroerende zaakbelasting niet vrij fors? Da’s effe slikken de eerste keer (als je het van te voren niet wist).

    Armin [17] reageerde op deze reactie.

  16. @Peter de Jong [15]: Silicon Valley was plaats 3 (plaats 2 was Denver), maar afgevalen omdat

    1) veel te weinig natuur (relatief gezien)
    2) veel te warm en vooral gortdroog (zie 1)
    3) te veel mensen
    4) relatief hoge belastingen

    Overigens is het gevaar van waar ik woon vooral jaarlijkse overstromingen en dijkdoorbraken. Het regent hier (nog) meer dan in de Benelux … Maar wij wonen op een heuvel 🙂
    Die vulkaan is voorlopig wel rustig en betreft aardbevingen ligt Sillicon Valley minstens net zo gevaarlijk 🙂

  17. @Scrutinizer [14]: De OZB is in Nederland zo’n 10 jaar geleden verlaagd en daarom inderdaad even wennen tov de VS. Maar voor Belgen is er bijvoorbeeld weinig verschil.

    Plus dat elke staat anders is. De ene staat heeft geen BTW, de andere geen staat inkomstenbelasting. Zo zijn er ook grote verschillen in onroerende zaakbelasting. Californie – waar we vaak verhalen over horen – is een heel dure staat bijvoorbeeld. (Zie het filmpje van Arnold op vrijspreker vane en poosje geleden.)

    Niet alle belastingen zijn lager. In mijn regio hebben ze bijvoorbeeld hoge “waterschaps”kosten. Logisch, want he regent nog meer dan in Nederland. Andere gemeentelijke belastingen zoals afval zijn bijvoorbeeld weer aanzienlijk lager. En eco-taksen op gas en stroom zijn zeer laag. Op de totale belastingdruk is de onroerende zaakbelasting dus niet zo’n probleem.

    Verder is de lokale onroerende zaakbelasting ook nog (onder bepaalde omstandigheden) aftrekbaar van de federale belasting. 🙂

Comments are closed.