Wie zich naar Bali begeeft, vindt aldaar een bloeiende en verrassende kunstwereld. Het wemelt er van de schilders, beeldhouders, houtsnijders en andere kunstenaars van
diverse pluimage. Balinezen hebben gevoel voor kunst namelijk in hun vingers.
Er is in de historie van het eiland nog nooit een kunstwerk gesubsidieerd en de kunstenaar noemt zichzelf geen kunstenaar, maar handwerksman.
In het kader van dit korte arikel wil ik mij beperken tot de markt voor schilderijen.
Oorspronkelijk werden op Bali alleen de zogenaamde Klungkungschilderijen vervaardigd, zoals men die ook vindt in de Kerta Gosa, de oude openluchtrechtbank in Klungkung , waar op het plafond staan afgebeeld de de verschrikkingen van de hel en de paradijselijke toestanden in de hemel: afbeeldingen uit de Ramayana en de Mahabarata, vervaardigd met behulp van door de god verschafte inspiratie.
De naam van de schilder wordt niet op de schilderijen vermeld, omdat deze geacht wordt, niet ter zake te doen. De beste schilder in dit marktsegment is Nyoman Mandra uit Kamasan, Klungkung.
Toen er toeristen op Bali arriveerden , wilden zij als herinnering mee naar huis nemen een schilderij waarop een sawah of markt was afgebeeld.
Deze door koopkracht gesteunde vraag veroorzaakte voor de eerste keer in de geschiedenis van het eiland een grote productie van een nieuw soort schilderijen: afbeeldingen van sawah- , markt en aanverwante taferelen.
Winkels die die deze schilderijen verkochten , schoten als paddestoelen uit de grond.
Wie een of meer schilderijen wil aanschaffen, kan het best eerst een museum of art gallery bezoeken teneinde te bepalen welke schilder men prefereert. Men begeve zich vervolgens naar het huis van de betreffende schilder om iets aan te kopen uit zijn voorraad of om iets te bestellen overeenkomstig de specificaties die u voor ogen saan.
Het directe contact met de schilder bespaart gewoonlijk tussen 80 tot 90 procent op de prijs van aankoop.
Voorzover de schilder niet uit voorraad kan leveren, zal hij uw bestelling opnemen en na betaling van een voorschot aan het werk gaan.
Ter voorkoming van langdurige onderhandelingen is het beste, een prijs per vierkante meter overeen te komen. Met een vierkantemeterprijs van 50 tot 75 euro komt men bij de meeste schilders een heel eind.
Er zijn echter ook schilders wier werk per vierkante meter aanzienlijk meer opbrengt , tot zelfs circa 9000 euro per vierkante meter. Diegenene wier werk zoveel geld opbrengt zijn echter te tellen op de vingers van een hand.
De vraag is groot en het meeste dat vervaardigd wordt, is kitsch.
De warenhuisinkoper die 10.000 markttaferelen zoekt wordt op zijn wenken bediend. Voor het snel vervaardigen van de betreffende werken roept de schilder dan een aantal familieleden en vrienden op.
Maar ook de individuele schilderijenliefhebber die een boven de schoorsteenmantel passend werk van 60 x 80 cm wil aankopen,wordt keurig geholpen. Kortom : de markt is levendig en functioneert op efficiënte wijze, zolang men direct van de schilder koopt.
Kleine schilderijen kosten per vierkante meter iets meer dan grote. Men hoede zich voor het betalen voor blanke vlakken op grote schilderijen : het produceren hiervan kost immers niet meer dan de prijs van het doek die 8 euro per vierkante meter bedraagt. Met de hand gekerfde houten lijsten kosten circa 4 euro per meter , inclusief de kosten van het op verstek zagen.
De overheid is zeer behulpzaam bij het bevorderen van de kunst op Bali, want zij bemoeit zich nergens mee.
Hugo van Reijen
Zeer goed artikel. 1 zinnetje kon ik echter niet helemaal plaatsen: “het meeste dat vervaardigd wordt, is kitsch.”
Zou je ons kunnen vertellen wat precies het onderscheid is tussen kunst en kitch?
Mijn leraar op school is hier destijds nl. nooit in geslaagd. Wel wist hij dit van elk object afzonderlijk genadeloos vast te stellen, maar ons uitleggen wat nou de criteria waren, zover is het helaas nooit gekomen.
hugo van reijen [3] reageerde op deze reactie.
Van kitsch spreken we wanneer iemand probeert om kunst te maken en daarin onbedoeld niet slaagt.
kitsch betekent dan ook zoveel als “troep” of “afval”.
nl.wikipedia.org
Kunst is dat wat gemaakt is met de vooropstaande bedoeling (één of meer van) de menselijke zintuigen én de menselijke geest te prikkelen.
nl.wikipedia.org
Hub Jongen [4] reageerde op deze reactie.
Oscar [5] reageerde op deze reactie.
@Scrutinizer [1]:
Dat is een goede vraag en een heel interessante kwestie.
Ik ben geen specialist op kitschgebied, maar mijns inziens
is er geen vaste definitie van kitsch.
Het is naar mijn mening ook niet altijd bepaalbaar waar kunst ophoudt en kitisch begint.
Wat voor de een kitsch is, is voor de ander kunst.
Persoonlijk leg ik de maatlat voor echte kunst wellicht te hoog, of voor een ander misschien juist te laag.
Wat in de ene omgeving kitsch is, kan als je het ergens anders neer zet, kunst worden.
Misschien kan iemand anders nog iets verstandigers zeggen over dit onderwerp.
Overigens heb ik niets tegen de verspreiding van als kunst op de markt gebrachte kitsch. Over smaak valt immers niet te twisten en ieder is vrij e kopen wat hij wil.
Hugo van Reijen
@BOOMSSG [2]:
“Kunst is dat wat gemaakt is met de vooropstaande bedoeling (één of meer van) de menselijke zintuigen én de menselijke geest te prikkelen.”
Dat lijkt me sterk.
Dat zou betekenen dat als ik nu een stuk papier pak, en een potlood, en ga iets maken met de “vooropgestelde bedoeling” de zinnen van een aardige dame te prikkelen, dan maak ik kunst?
Er staan op de Vrijspreker artikelen:
—Wat is kunst en
—Wat kunst is
Op te roepen via “zoeken naar…” rechts boven.
@BOOMSSG [2]:
“Kunst is dat wat gemaakt is met de vooropstaande bedoeling (één of meer van) de menselijke zintuigen én de menselijke geest te prikkelen.”
Dan zou alle porno kunst zijn.
Mijns inziens hoort bij kunst een aha-erlebnis, een bepaalde mate van oorspronkelijkheid en een bepaalde mate van stilistische kwaliteit.
Ik vind Frans Bauer geen kunst maar Ludwig van Beethoven wel. En ik vind het verkeerd als Frans Bauer en Ludwig van Beethoven als gelijkwaardig worden beschouwd. Wat mij betreft bestaat er, hoewel er ook overlappingen zijn, verschil tussen hogere cultuuruitingen en lagere cultuuruitingen.
Roger Braun [6] reageerde op deze reactie.
.M [10] reageerde op deze reactie.
@Oscar [5]: Hogere en lagere cultuuruitingen kunnen o.a. onderscheiden worden door het aanwezig zijn of ontbreken van meervoudige structuren, gemeten aan parameters bijv. dynamiek, kleur, ritme, harmonie, melodie, lengte of grootte (van kunstwerk) , agogiek, thematiek, stijl en de kwaliteit van de technische uitvoering daarvan.
Verder heb ik altijd geleerd dat kunst er is om ´den mensch te verheffen´ Platvloersheid en alledaagsheid horen er niet thuis. Frans Bauer dus ook niet.
Tja, daar gaan we weer. Wie bepaalt wat kunst is en wat kitsch? En als er al criteria zijn, wie bepaalde díe dan? Eén of andere zichzelf elitair noemende gemeenschap?
Is kunst datgene wat met subsidie op de been gehouden moet worden en is platvloerse kitsch hetgeen zichzelf prima kan bedruipen (en de beoefenaars tot grote financiële rijkdom brengt)?
Is een van grappen en grollen steenrijk geworden André van Duin platvloers theather en is dan zwaar gesubsidieerd “hoog niveau” toneel kunst?
Ik heb de antwoorden ook niet, hoor. Alleen pretenderen anderen die antwoorden wél te hebben. Ik weet alleen dat ik voor zogenaamde kunst heel veel belasting moet betalen, zodat anderen zich middels een lekker elitair toneelspel interessant kunnen laten vinden (op MIJN kosten dus bijvoorbeeld voor een tientje een museum binnen kunnen) en als ik een concert wil bijwonen moet ik gewoon €80 voor een kaartje neertellen, omdat dit concert niet wordt gesubsidieerd en het blijkbaar ook nog eens goed genoeg is om zichzelf qua kosten te kunnen bedruipen én nog populair is ook met zulke prijzen, want bijna altijd uitverkocht.
Persoonlijk vind ik zowel Frans Bauer als klassieke muziek helemaal “ruk” (musea met geverfde en gebeeldhouwde dingen ook, trouwens). Maar een hele simpele muziekvorm blues vind ik weer wel leuk (met meestal hooguit 3 simpele akkoorden per nummer) en bepaalde nummers van Queen en Dire Straits ook (behoorlijk moeilijke akkoorden voor een amateurmuziekantje als ik). Maar wie bepaalt nu wat kunst is? Is Queen kunst, omdat F. Mercury dood is en Dire Straits nog geen kunst, omdat M. Knopfler nog leeft?
Mijn simpelheid adviseert: geniet van, kijk en luister naar, laat je ontroeren of anderzins beïnvloeden door wat je aanspreekt en mooi vindt. Wat een of andere zwaar gesubsidieerde elitaire bal daarvan te zeggen heeft is van geen enkel belang, lijkt mij.
Elitair geneuzel over wat een 200 jaar geleden schilder allemaal bedoelde toen hij 5 bruine vegen op een doek kwakte? Een schilderij is gewoon wat het is: verf aangebracht op een stuk linnen. Een beeldhouwwerk is gewoon alle overbodige stukken steen weghalen, totdat precies overblijft wat je wil maken: wil je een paard beeldhouwen, hak dan alles wat niet op een paard lijkt gewoon weg. En vind je dat mooi? Prima.
“My 2 cents”, van een cultuurbarbaar. Want cultuur is ook maar een door de mens verzonnen term.
Roger Braun [8] reageerde op deze reactie.
@Paul Martens [7]: Ik geloof niet dat ik in mijn commentaar blijk heb gegeven voorstander te zijn van gesubsidieerde kunst door de overheid. Ik denk wel dat in een geciviliseerde en geestelijk hoogontwikkelde samenleving vanzelf het onderscheid ontstaat tussen kunst en kitsch. Dat heeft alles te maken met keuzes voor opvoeding, educatie en ook gevoel voor het doorgeven van tradities. Kunst gaat ook over dat laatste. Als je als samenleving consequent tradities overboord gooit omdat dat zgn conservatief zou zijn (´nieuw!´ is ons moderne schijntoverwoord) dan gaat ook verloren de capaciteit om verworven kennis te verfijnen. Dat onze huidige samenleving zijn predicaat geciviliseerd en geestelijk hoogontwikkeld wat mij betreft aan het verliezen is spreekt voor zich. Kunstsubsidiecommissies selecteren allang niet meer zgn. elitair op ´kwaliteit´ juist door het gebrek aan gevoel voor traditie. Zodoende is het inderdaad soms moeilijk kunst en kitsch van elkaar te onderscheiden. Weg met door de overheid ingestelde subsidiecommissies, leve de sponsorende ondernemer met kennis van zaken, die het belang van kunst (en ook traditie in de kunst) als meerwaarde van zijn bedrijvigheid, onderkent!
Paul Martens [9] reageerde op deze reactie.
@Roger Braun [8]: Het was ook niet de bedoeling, dat je je aangesproken voelde, Roger. Gewoon mijn mening over jouw opmerking over lagere en hogere cultuuruitingen, meer niet.
Wat betreft je laatste zin (leve de sponsorende ondernemer): helemaal mee eens. Alleen jammer, dat nu net die hele kunstcollectie van “meneertje DSB-bank” nu wel weer bij de overheid zal liggen. 😉
@Oscar [5]: Een zanger met een componist vergelijken is sowieso lastig, me dunkt. Je vergelijkt immers ook geen bouwvakker met een architect. Zou wel leuk zijn “Mikhail” de illegale Poolse metselaar versus Rem Koolhaas 😉
Oscar [11] reageerde op deze reactie.
@.M [10]:
Ok, de componist Ludwig van Beethoven en de componist Pierre Kartner.
De schilder Johannes Vermeer en de schilder Jackson Pollock.
De schrijver Cervantes en de schrijver Youp van ’t Hek.
De dichter Dante Alighieri en de dichter Toon Hermans.
Roger Braun [12] reageerde op deze reactie.
@Oscar [11]: Haha, geweldige vergelijkingen! Wat zal het rechter rijtje zich vereerd voelen!
Kan interessant zijn…