Groene stroomlobbyisten in de Verenigde Staten zijn bezig om een Europese 
stijl subsidie programma door te drukken. Dit door middel van een gegarandeerd feed-in tarief. Deze FIT is voor het eerst toegepast in Duitsland, begin 1990 en daarna overgenomen door bijna 20 andere landen. Om ‘duurzame’ energie te promoten is dit een prachtig middel. Maar zodra de overheid de subsidie wegtrekt, stort het als een kaartenhuis in elkaar.
Zo heeft Duitsland ’s werelds grootste geinstalleerde zonne-energiecapaciteit en de op een na grootste capaciteit in windenergie. Daar heeft de Duitse overheid – beter gezegd de belastingbetaler – voor gezorgd. De Duitse economische denktank RWI bracht over deze veelgeprezen duurzame energie onlangs een rapport uit. Hieruit bleek dat de prijs van energie opgewekt door zonne-energie meer dan 8 keer duurder is dan het standaard tarief. Met windenergie is het meer dan 4 keer de prijs.
Daarbij dragen zonnepanelen en windturbines nauwelijks bij aan de Duitse energiebehoefte. In 2008 kwam 0,6 % van de zon en 6,3% van de wind ondanks massale subsidies ter hoogte van 8,4 miljard euro. De Duitse consument betaalt de rekening. In 2008 ging de energieprijs met 7,5 % omhoog. Ter vergelijking: in Duitsland betaal je circa 30 eurocent per kilowattuur, in de VS is dit 12 eurocent.
Met het in rap tempo afbrokkelende global warming / CO2 verhaal en torenhoge staatsschulden komen dit soort energiesubsidies wereldwijd op de tocht te staan. Vorige week kondigde de Duitse milieuminister aan dat de feed-in tarieven met 15 % verlaagd werden en subsidies voor installaties op het platteland met 25 %. ‘ We willen de vrije markt introduceren en geen eeuwige garantie aan deelnemers verstrekken’ zei minister Norbert Roettgen. Volgens analisten bij Reuters zal hierdoor de Duitse zonne-energiemarkt krimpen met tenminste 25 % in volume en 40% in opbrengst.
Andere Europese landen snijden ook in hun feed-in tarieven. Frankrijk brengt haar FIT subsidies terug met 24 %. Oftewel de prijs van zonne-energie gaat van 78 cent naar 60 cent. Overigens is de gemiddelde electriciteitsprijs in Frankrijk 18 cent per kilowatt uur. Spanje, eens ’s werelds grootste producent van zonnepanelen, trok een groot deel van haar subsidies in waarna de industrie totaal ineenstortte.
Slecht idee dus van de VS om deze tactiek te volgen. In de komende jaren zal er een crash komen van (over-)gesubsidieerde ‘duurzame’ energiebronnen. De overheid trekt zich terug en het bedrijfsleven zal zijn vingers niet branden aan deze onrendabele tak van sport. Uiteindelijk keert de wal het schip en zo biedt iedere crisis weer kansen. Op naar werkelijk rendabele andere energiebronnen !
Het idee van subsidies bij nieuwe technologie is dat de hoge kosten bij marktintroductie worden gecompenseerd. Het gaat in het begin immers om een kleinschalige productie voor een kleine pioniersmarkt. Dat maakt de eerste nieuwe producten altijd duur t.o.v. reeds bestaande technologie.
Zou je niet subsidiëren dan blijft de nieuwe technologie altijd duurder dan de oude en kan er niet op prijs worden geconcurreerd. De marktintroductie verloopt dan zeer traag of komt zelfs helemaal niet van de grond.
Zodra de subsidies de markt echter hebben opengebroken, wordt het economisch mogelijk te investeren in grootschalige productiefaciliteiten. De massaproductie zorgt voor een flinke prijsdaling en de nieuwe technologie kan dan op eigen kracht concurreren met de bestaande.
Die (tijdelijke) subsidies heb je dus altijd nodig, maar het is uiteraard beter als het geld uit de reguliere business van het bedrijf zelf komt en niet van de belastingbetaler.
Voor zonnepanelen blijkt het grote effect van kostenreductie bij massaproductie goed uit deze studie van Hewlett-Packard uit 2004 (75% kostenreductie tot 1 $/Wp voor systemen met silicium zonnecellen door de bouw van een nieuwe fabriek met een jaarlijkse productiecapaciteit van 3500 MWp voor ca. 600 miljoen dollar):
http://www.nrel.gov/pv/thin_film/docs/keshner.pdf
Stender [4] reageerde op deze reactie.
Armin [11] reageerde op deze reactie.
Het klopt, dat zonnestroom in de opwekking nu nog aanzienlijk duurder is dan conventionele stroom (ca. 33 eurocent/kWh tegen 1,5 eurocent/kWh = 22x duurder) maar in het tarief voor de eindgebruiker zitten ook nog de kosten voor het netwerk en de distributie, alsmede een forse post aan belasting (samen ca. 17 eurocent/kWh). Dat maakt het verschil in de kWh-prijs voor de eindgebruiker minder groot (ca. 50 eurocent tegen 18,5 eurocent = 2,7x duurder).
En als de modernste hoogrendement-zonnepanelen in de massa zouden worden geproduceerd (2x huidige rendement, 50% duurder) dan wordt het verschil nog kleiner (23 eurocent tegen 18,5 eurocent = 1,24x duurder).
Zou je die panelen in Zuid-Portugal zetten i.p.v. in NL (2x zoveel zon) dan haal je incl. de transmissieverliezen zelfs 21 eurocent/kWh. Dat is dan een constante energieprijs gedurende 20 jaar.
Best wel aantrekkelijk! 🙂
Armin [12] reageerde op deze reactie.
Een goed idee heeft geen soepsidie nodig ,het verkoopt zich zelf.
Aleen ongevraagd en niet werkende ideeen hebben soepsidie nodig om te kunnen bestaan.
Aleen al de soepsidie geeft aan dat dit onzin ideeen zijn.
@Peter de Jong [1]:
Hoezo is een dergelijhke subsidie nodig? Als een bedrijf een nieuwe technologie heeft dan is dit inderdaad in het begin duurder, maar zodra het concept aanslaat dan zijn die hoge kosten er zo uit.
Kijk maar naar de levenscyclus van bijvoorbeeld de DVD-speler. Deze was in het begin ook duur maar mensen wilde er kennelijk wel een hebben. Gaandeweg werd het goedkoper en konden meer mensen er een kopen.
En tuurlijk, consumenten willen niet altijd een hoge prijs betalen. Maar bij nieuwe technologiën houdt je dat toch in een vrije markt, tenzij de fabrikant er voor kiest om het anders te doen. De R&D-kosten moeten ergens vandaan komen, niet van het product zelf, danwel van een andere cash cow binnen het bedrijf.
Peter de Jong [6] reageerde op deze reactie.
Het probleem met zonne- en windenergie is dat het afhankelijk blijft van staatssteun. Al jaren roepen de belanghebbenden dat men ‘binnen enkele jaren op eigen benen kan staan’. Inmiddels is hun geloofwaardigheid verdampt. Wat overblijft is een couveuse industrie, een ‘milieu vriendelijk’ troetelkind dat, zodra de staatsgarantie en gelden wegvallen, oplost in het niets. Commerciele bedrijven doen alleen mee als de staat zich garant stelt. Zie bijvoorbeeld Shell dat zich terugtrok uit een mega offshore windpark voor de kust van Engeland nadat de overheid hun voorwaarden wijzigden. Een betere indicatie voor de toekomst van dergelijke energiebronnen is er niet. Als de duurzame energieruifen zijn leeggegeten, trekt men verder naar de volgende hype.
@Stender [4]:
Het is een kip-ei probleem, Stender. De productiekosten voor een nieuw product kunnen dalen zodra er meer van wordt afgenomen. Maar er wordt pas meer afgenomen als het product goedkoper is. Die pat-stelling doorbreek je alleen door er in de beginfase (flink veel) geld bij te leggen en het product goedkoper aan te bieden dan het werkelijk is.
Een goed voorbeeld is Sony’s geavanceerde gameconsole PlayStation 3 (met BluRay-speler). Die werd eind 2006 gelanceerd voor $ 599 (60GB model). De productiekosten lagen toen op ca. $ 840. In 2007 leidde dit verlies van ca. $ 250 per verkochte console tot een verlies van bijna $ 2 miljard voor de Sony games divisie.
Begin 2008 waren de productiekosten gedaald tot ca. $ 400 en bereikte PS3 het break-even point (verkoopprijs $399). Anderhalf jaar later had Sony de kosten verder weten terug te brengen tot ca. $ 250 per console (verkoopprijs $299).
Eind 2009 waren er wereldwijd 33,5 miljoen PS3 consoles verkocht. Uiteindelijk wil men er 150 miljoen van verkopen. Het is natuurlijk de vraag of dit gaat lukken, maar het is hard nodig om de miljardenverliezen ($3 mld?) te kunnen compenseren.
De absolute noodzaak tot subsidiëring (bedrijfsintern of door de overheid) geldt overigens voor ALLE nieuwe producten. Zonder subsidie, géén innovatie en géén economische groei.
Seneca [7] reageerde op deze reactie.
Marcel [8] reageerde op deze reactie.
mark [9] reageerde op deze reactie.
R. Hartman (NI) [10] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [6]: Met subsidiering van nieuwe producten door het bedrijfsleven heb ik geen enkel probleem. De markt bepaald uiteindelijk of men het bij het rechte eind heeft. Maar met het gedwongen meebetalen via de belastingen van tot mislukken gedoemde projecten van de overheid des te meer. Dat kan namelijk tot in de eeuwigheid voortduren en de belangen zijn, op zijn zachtst gezegd, verdeeld.
@Peter de Jong [6]:
“De absolute noodzaak tot subsidiëring (bedrijfsintern of door de overheid) geldt overigens voor ALLE nieuwe producten. Zonder subsidie, géén innovatie en géén economische groei.”
Subsidie is altijd slecht, zelfs bedrijfsintern. Je kan een euro maar 1 keer uitgeven. Er moeten dus offers worden gebracht. Een bedrijf kan zijn geld-resources dan besteden aan een nieuwe, innovatief product (waarmee ze veel geld binnen gaan halen, anders doen ze het nier). De overheid verspilt alleen maar geld. Ik zou zelfs durven te stellen dat als de overheid alle subsidies afschaft (en de belastingen verlaagt), de economische groei veel hoger zal uit pakken dan met subsidie’s.
Overheid = verspillen, bedrijfsleven (vrije markt, kapitalisme en globalisering) is groei voor iedereen.
@Peter de Jong [6]:
wat ik hier mis in de discussie, naast het feit dat subsidies immoreel zijn is het feit dat ondanks jaren subsidies en massale steun aan het ontwikkelen van zonnepanelen EN de ondertussen bereikte schaalvergroting door massaproductie, zonne-energie nog steeds veel duurder is dan andere energiebronnen.
dus peter, ik vrees dat je een plaat voor je hoofd hebt van gewapend beton aangezien je theorie ondertussen compleet onderuit gehaald is door de praktijk.
het enige dat zonne-energie kost effectief kan maken is nieuwe productiemethode die de productie veel goedkoper maken maar dit heeft niks met schaalvergroting te maken en de subsidies maken de productie van onrendabele panelen interessant met als gevolg dat men meer aandacht besteed aan massaproductie van onrendabele panelen met huidige techniek dan de ontwikkeling van rendabele panelen.
aangezien de productie NU geld oplevert en ontwikkeling pas later.
@Peter de Jong [6]: Voor ontwikkeling van nieuwe producten hebben bedrijven een R&D (Research and Development) divisie, die betaald wordt uit de bedrijfswinst. Ziehier de reden dat winst geen vies woord is, zoals velen schijnen te denken, maar een noodzakelijke commodity om te kunnen overleven in een concurrerende markt.
Nieuwe producten komen altijd duur op de markt, maar als de afdeling marktonderzoek goed zijn werk gedaan heeft zal er toch vraag zijn. Zo niet, dan heeft men een probleem. Een bedrijf zal dus nooit lichtzinnig iets nieuws uitproberen, zomaar, omdat dat op dat moment wel aardig lijkt, tenzij men via een lobby de staat zo gek weet te krijgen het te subsidiëren.
Je PS3 voorbeeld spreekt me niet aan. Dat is per definitie een overbodige luxe, en daarmee een risico, want als de conjunctuur instort is dat het eerste dat stagneert. De CD/DVD speler is al een beter voorbeeld. De eerste exemplaren waren erg duur en vonden mondjesmaat hun weg naar de markt. Maar met het toenemen van de productie en voortschrijdende techniek (de eerste spelers waren loodzwaar, de jongste wegen helemaal niets meer) ging de kostprijs uiteindelijk naar enkele dollars en konden ze voor pakweg 40 à 45 dollar in de markt gezet worden, inclusief 3 jaar garantie, waar alle productie, distributie en reparatiekosten gedurende die 3 jaar mee afgedekt waren én er nog winst overbleef voor nieuwe ontwikkelingen, zoals blue-ray.
Met subsidies haal je het ondernemersrisico (deels) weg en stimuleer je de frivole ontwikkeling van inferieure of ongewilde producten. Daar is niemand bij gebaat. Voordat Keynes de ondernemer tot het schoothondje van de staat maakte waren ondernemers en overheden elkaars natuurlijke vijanden. Toen de staat via Keynes’ theorieën doorkreeg dat je ondernemers met subsidies aan je kunt binden (en fascistische invloed kunt krijgen) en de ondernemers doorkregen dat ze in ruil de staat voor hun risico’s konden laten opdraaien (ook via protectionisme) onstond de huidige corporatistische relatie tussen die twee.
Overigens is het voor bedrijven om fiscale redenen soms handig om verliezen te maken.
Overheden behoren domweg van de economie af te blijven.
@Peter de Jong [1]: Het idee van subsidies bij nieuwe technologie is dat de hoge kosten bij marktintroductie worden gecompenseerd
… en dat daarna de industrie/trechnologie zichzelf kan bedrijpen.
Probleem is echter dat bij de meeste alternatieven dat laatste niet het geval is. Deels inderdaad omdat het alternatief technisch onvolwassen is (en waar subsidies dus zouden moeten ondersteunen), maar ook omdat het alternatief zélf vaak inherent duurder is.
Waar dan de subsidies op uitdraaien is het kunstmatig verlagen van de kostprijs van het dure alternatief (en vaak kunstmatig verhogen van fossiel). Omdat er echter doorgaans een inherent verschil is in kostprijs, is de subsidie dus nodig tot het einde ter tidjen.
Dwz totdat fossiel op raakt, of beter gezegd schaars wordt in economische zin. Echter dat duurt nog een paar decenia.
(Of totdat er een alternatief komt dat dit inherente kostenverschil niet kent).
@Peter de Jong [2]: maar in het tarief voor de eindgebruiker zitten ook nog de kosten voor het netwerk en de distributie
Die belastingen zijn nu net het probleem. Momenteel leeft de staat voro een zeer groot deel op fossiele energie. Indirect via de welvaart die enkel bestaat door de goedkope fossiel, maar ook dankzij de tientalle miljarden aan belastingen.
Als we nu accuut overstappen op een alternatief zal de kostpris van energie toenemen en daarmee de welvaart zoals we die nu kennen iets dalen. Dit geeft minder belastinginkomsten.
Belangrijker is echter dat er geen ruimte is voor het huidige niveau aan heffingen.
De staat zal deze echter toch willen binnenharken en dus gewoon een andere belasting ophogen.
Ergo, belastingen moet je niet met fossiel meenemen. Die betalen we namelijk hoe dan ook.
Transportkosten zijn verder ook arbitrair. Het merendeel daarvan zijn vaste kosten. Er is wel een papieren berekening waarbij men betaald per kWh, maar die heeft niets te maken met werkelijke kosten die veel meer stapsgewijs gaan. Zodra je boven een bepaald kWh vraag komt, moet er een kabel bij. Dat wij op de rekening transportkosten betalen is een resultaat van politieke afspraken en historische gewoonten. Verder is een groot deel van de transportkosten ook belasting.
(Tenslotte kan ik aantonen dat zonneenergie een grotere component transport- en opslagkosten heeft vanwege de meer decentrale opwekking. ja, decentrale opwekking geeft meer transport- en opslagkosten en niet minder 🙂 Maar dat si een nevenpunt in deze discussie.)
Er is dus wel degelijk een fundamentel verschil in prijs van 1,5 vs 33 cent. De est van je rekensom, brengt dan het vershil enkel terug tot
33/2 (plus transport en taks) vs 1,5 (plus transport en taks)
En er blijft dus een enorme kloof.
Comments are closed.