Nu, 5 mei 2010 om 2.30 uur in de vroege morgen kom ik terug van een gezellige avond met een paar vrienden. Daar had ik een leuk gesprek, want ik kreeg de vraag…
… in samenhang met religie en staat/overheid: waar komen onze normen en waarden dan vandaan? Meer specifiek hoe wij onze normen en waarden eigenlijk aangeleerd zouden kunnen krijgen in een samenleving zonder overheid en/of religie? Want daar komt dat set normen en waarden toch vandaan?
We hebben het daaropvolgend gehad over het feit of je daar een staat/overheid voor nodig hebt. Of religie. Ik denk zelf van niet, omdat je door beide grotendeels door dwang wordt geleerd wat normen en waarden zijn in de ogen van de leiders van religie en staat. Ik ben van mening, dat je dat ook zelf kunt leren, in vrijheid, door uit te gaan van UPB: Universal Prefered Behaviour, ofwel universeel voorkeurs gedrag. Dus het setje geaccepteerde normen en waarden om als “normale” mensen met elkaar om te gaan.
Want als we naar de basis gaan, zoals nu nog (wellicht onontdekte) stammen leven, die geen weet hebben van onze religieuze dogma’s en/of door overheden aangeleerde gedragingen en die toch samen leven, samen voedsel verbouwen of jagen en zo wel degelijk eeuwen hebben overleefd en niet uitgestorven zijn in chaos. Die hebben misschien wel hun eigen hiërarchie in de stam gevormd en wellicht hebben ze ook een soort religie ontwikkeld (uitgedragen door hun medicijnman), maar daar hebben ze nooit het christendom, de islam, het bhoeddisme of een regulerende overheid voor nodig gehad. Ook niet het indoctrinerende onderwijs of onze hoogstaande (arrogante) technologie. Daar tegenover staan talloze voorbeelden van samenlevingen die wél door dwang gevormd zijn en wél uitgestorven zijn; hetgeen het concept van socialisme of communisme, hetzij verdwenen “hoog ontwikkelde” beschavingen als Inca’s.
Maar misschien zie ik het helemaal verkeerd. Het is een moeilijk en complex onderwerp. Hoe denkt u daar over? Hebben wij religie of overheid nodig om moraal, normen en waarden aan te leren? Belanden wij in absolute chaos in een vrije samenleving, mits (en dat is wel heel belangrijk) wij de verantwoordelijkheden die bij die vrijheid horen ook in acht nemen en uitdragen? Kortom: kan je een samenleving opbouwen die gebaseerd is op de basis van libertarisme, dus leven zonder dwang uitoefenen of geweldsinitiatie, zoals in het filmpje “Filosofie van de Vrijheid” op deze site.
Misschien een overweging om eens over na te denken, nu wij vandaag doodgegooid worden met het vieren van onze “vrijheid”. En bekijk dat filmpje “Filosofie van de Vrijheid” nog eens als u wilt… Speciaal vandaag: 5 mei!
Ik ben zelf bezig hier een aantal videos over te maken (omdat het nogal wat visuele hulp nodig heeft).
Het is ook hier trouwens weer zo dat religie en staat als een bron van moraal gezien worden, die niets met mensen erin van doen heeft. Net als de staat een bron van geld is die los van de mensen staat (‘denk aan: ‘de mensen gaven 100 miljoen aan Haiti en de staat heeft dat bedrag verdubbeld). Mensen worden geboren als morele analfabeten, tenzij ze een raar hoofddeksel opzetten, dan kunnen ze opeens anderen gaan onderrichten over moraal. Dit is op zich zelf al een UPB overtreding: dezelfde regels gelden voor dezelfde mensen :een uniform of hoofddeksel verandert daar niets aan.
Ik denk zelf ook dat UPB het antwoord is: moraal is niets anders dan consistentie regels over relaties. Gelijke regels over omgangsvormen, voor alle mensen. Dwang voor de 1 en onderwerping voor de ander, kan dan nooit een juiste moraal theorie zijn. Het is alsof je een natuurwet formuleert die voorspelt dat 1 baksteen omhoog valt en een ander omlaag.
Een probleem is ook, dat er hele volksstammen zijn, die helemaal niet zitten te wachten op vrijheid en verantwoordelijkheid, maar liever allerlei verantwoordelijkheden op anderen afschuiven, die er dan vervolgens mee (kunnen) doen wat hen persoonlijk goeddunkt.
Dat is precies, wat er in wezen met verkiezingen gebeurt.
pcrs [3] reageerde op deze reactie.
@Spy-Nose NI [2]: Als mensen hun ziel en zaligheid in de handen van een ander willen leggen, is dat geen enkel probleem lijkt me. De Opperdienaar steekt zijn duim op.
Het wordt anders als ze menen het recht te hebben dat ook voor anderen te doen.
Spy-Nose NI [4] reageerde op deze reactie.
@pcrs [3]:
Op zich zou dat geen probleem zijn, maar van t’een komt t’ander.
En die volksstammen zijn grotendeels collectivisten, kuddedieren, die het verder allemaal een worst zal wezen.
“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.”
Deze regel komt in (bijna) alle gedachtegoeden voor, in sommige stromingen is de ander een “naaste” of een “broeder” en geldt de regel niet universeel.
Hieruit volgt in principe dat als jij een ander onbeschoft behandelt, berooft, slaat, …
jij anderen ook toestemming geeft om jou zo te behandelen.
Volgens mij is dit iets dat elk kind kan bevatten.
Het gaat juist fout wanneer normen en waarden abstracter worden en van bovenaf worden opgelegd, mensen misdragen zich dan en verwachten tegelijkertijd
“respect”
Normen en waarden, het morele levenskader, is tijdsgebonden, plaatsgebonden en cultureel bepaald. Daarnaast speekt de persoonlijkheid een woordje mee. De zoektocht naar algemeen geldende waarden die altijd en overal gelden lijkt me een lastige.
Er zijn situaties denkbaar waarin een ver doorgevoerd collectivisme de meest succesvolle methode is om te overleven. Er zijn ook situaties denkbaar waarin deze beperking van individuele vrijheden niet nodig is, of zelfs contra productief is.
Volgens mij zitten we nu in een fase waarin collectivisme nadelig uitpakt. We komen echter uit een situatie waarin de mensheid tienduizenden jaren in groepsverband heeft geleefd. De primitieve mens dient niet geromantiseerd te worden. Taboes, mensenoffers, vergaand afgedwongen groepsgedrag met overgangsriten, rituele verminking, religieuze groepssessies met paddo’s, etcetera. Een leefgemeenschap die uitelkaar viel was indien er voldoende concurrentie was van omliggende stammen ten dode opgeschreven, letterlijk. Ook onder indianen en papoeas was er veel oorlog.
Er vanuit gaande dat vergaande collectiviteit tienduizenden jaren lang noodzakelijk was (bewijzen kan ik het niet, wel aannemelijk maken), heeft dit zijn sporen nagelaten. Zoals in een aantal eeuwen de hond en kat gedomesticeerd zijn, zo is de mens in mijn ogen tienduizenden jaren lang “gecollectiveerd”. Dat is volgens mij de reden dat zoveel mensen nog problemen hebben bij het concept individualiteit. Verder dan met name uitelijke kenmerken als kleding en stijl, zoals er ook diverse hondenrassen zijn, gaat dit vaak niet. De onderliggende waarde van collectiviteit wordt niet afgeworpen. Dat individuele vrijheid betekent dat je als groep andere individuen niet mag dwingen is een lastige gedachte. Want de groep staat nog altijd boven het individu in het morele kader van velen. Dat groepsdwang nodig is om als groep te overleven is tientallen millenia door het beschavingsproces verankerd. Zoals gedomesticeerde dieren genetisch veranderd zijn, zo zal de mens tijdens het beschavingsproces afscheid hebben genomen van te individualistische persoonlijkheden.
Het genetische selectie proces gaat overigens nog steeds in een redelijk tempo door, de vorige eeuw zijn tientallen miljoenen mensen die tijdens de Chinese culturele revolutie blijk gaven van individualiteit afgemaakt. Idem in Cambodia, de USSR, bij onze oosterburen, en nu in het midden oosten en Noord Korea.
De vraag, hebben wij de overheid nodig om een moraal en religie te leren? Kan dus volgens mij beantwoord worden met: collectivistische moraal en religie zijn instrumenten welke tijdens het beschavingsproces verankerd zijn in de moderne mens. Velen zullen moeite hebben deze “beschaving” te verwerpen en te vervangen door individuele vrijheid (op basis van non agressie en vrijheid naar elkaar).
Comments are closed.