Ayn Rand is voor mij vaak een goed vertrekpunt, alhoewel ik het niet altijd eens ben. Het zet me wel aan het denken. In dit artikel behandel ik haar zienswijze over monopolies. Ik vertaal een stuk tekst uit de vraag en antwoord sessies die ze hield. Dit komt uit het boek Ayn Rand, Answers, ISBN 978-0-451-21665-6
VRAAG: Hoe zou de verhouding tussen de overheid en de nutsdiensten – de natuurlijke monopolies zoals elektriciteitsbedrijven en de PTT, moeten zijn?
<AR> Natuurlijke vanzelfsprekende monopolies bestaan niet, net zo min als misdaad natuurlijk kan zijn. Er is geen enkel beroep of dienst dat een wettelijk afgedwongen monopolie zou moeten zijn.
Indien een ondernemer succesvol de goede diensten en producten kan aanbieden tegen de beste prijs kan je dat een natuurlijk monopolie noemen. Maar het is geen traditioneel monopolie, het is niet afgedwongen.
Daarom zal dit slechts een monopolie blijven totdat iemand het beter doet. Er is geen handeling die, vanwege zijn aard, een monopolie hoort te zijn, en zeker niet de postbezorging. Als je ooit zaken hebt gedaan met het postkantoor weet je waarom. Eenieder die zijn onderneming runt als het postkantoor, zou het niet lang uithouden. Iedere ondernemer die elke paar maanden zijn tarieven verhoogt, zou door dezelfde linkse politici die overheidsmonopolies steunen een inhalige monopolist genoemd worden.
In een laissez faire kapitalistische samenleving zullen er concurrerende private postagentschappen zijn, private wegen en privé scholen. Niets dat vrijwillig tot stand kan komen dient te worden afgedwongen. En niets is ooit correct gedaan met afgedwongen geweld, behalve dan de echte functies van een overheid, de binnen- en buitenlandse veiligheid en de rechtspraak. Dat zijn de functies van de overheid, het zijn de niet competitieve toezichthoudende functies. De overheid zou geen economische functies mogen vervullen.
<HJ>: hier ben ik het mee eens. Een monopolie is op zich niet slecht, als iemand een superieur product of service levert dan mag dat best resulteren in een monopolie. Een overheid die de door de markt kennelijk niet of minder gewaardeerde concurrenten kunstmatig in leven probeert te houden, snapt volgens mij niet hoe de markt werkt.
Tegenwoordig zijn er semi-monopolies waar supermarkten in streken een dominante positie hebben. Dat is alleen maar omdat de inwoners van die gebieden de concurrenten de rug hebben toegedraaid. Voor een deel kan beargumenteerd worden dat de huidige wetgeving juist monopolie vorming in de hand werkt. Al de wetten en regelgeving bevoordelen grotere partijen. En werpen barrières op voor nieuwe toetreders.
Dit is best wel een belangrijk onderwerp, maar dan meer in de vorm van mogen monopolies ontstaan? Wat mij betreft wel, en dat haalt meteen de grond onder veel wetgeving weg. De overheid heeft hier niet te bepalen welke aanbieders in leven gehouden moeten worden.
Ik ben er nog niet helemaal uit hoe het zou moeten met anti dumping wetgeving. Als men een monopolie positie heeft bereikt, en de prijzen kunstmatig is gaan verhogen, waardoor er ruimte is voor een nieuwe toetreder, wat te doen als de monopolist de prijzen tot onder kostprijs gaat aanbieden om deze concurrent de nek om te draaien? Moet een overheid ingrijpen? Of is het aan de nieuwe toetreder om een rechtszaak te beginnen? Of is het aan de inwoners van dat betreffende gebied die uit rationeel eigenbelang bij deze nieuwe toetreder blijven kopen? Ik denk zelf dat het laatste uiteindelijk voldoende zal zijn.
Ingezonden door HJ
“k ben er nog niet helemaal uit hoe het zou moeten met anti dumping wetgeving. Als men een monopolie positie heeft bereikt, en de prijzen kunstmatig is gaan verhogen, waardoor er ruimte is voor een nieuwe toetreder, wat te doen als de monopolist de prijzen tot onder kostprijs gaat aanbieden om deze concurrent de nek om te draaien? Moet een overheid ingrijpen? Of is het aan de nieuwe toetreder om een rechtszaak te beginnen?”
Onder geen enkele voorwaarde mag de overheid ingrijpen.
Wanneer een zaak, eigendom van een ander is en deze persoon of personen wensen verlies te draaien op hun producten dan is dat toegestaan.
Dit proces hou je nooit lang vol als je intentie is een concurrent uit de markt te werken.
Gezien er altijd concurrentie zal blijven en mensen die die zelfde markt in willen.
Daarbij reageren klanten heel erg slecht op prijs schommelingen en zullen alleen al om die reden naar de concurrent gaan.
Stel.
Ik verkoop een computer voor 300 mijn concurrent 250
Omdat ik hem weg wil werken verkoop ik de mijne voor 200 maar de kostprijs van dat ding is 225. Als mijn concurrent eenmaal uit de markt is heb ik enorm veel verlies gedraaid en kan dus niet mijn product stabiel houden op 200 dus moet ik hem terug voeren naar 300 of 275.. Dan kan je er vanuit gaan dat er binnen no time een kleine ondernemer ze weer voor 250 gaat verkopen. En begint het circus van voor af aan.
Hier is niks mis mee.
Door onder de marktprijs te gaan zitten schaad je jezelf Vooral met die intentie.
Daarbij hoeft een lage prijs niet te betekenen dat de service niet beter is bij de iets duurdere dan bij de goedkopere.
En de persoon die zijn product goedkoop aanbied kan misschien wel een super service bieden en garanties van 5 jaar aan huis.
Dus prijs wil niet altijd iets zeggen .
Peter de Jong [2] reageerde op deze reactie.
gekkehenkie [4] reageerde op deze reactie.
@Hoc Voluerunt [1]:
Het probleem is dat ondernemers ook onderling afspraken kunnen maken. Ze vormen dan een kartel.
In een vrije markt met volop concurrentie zijn afspraken over de verkoopprijs in principe niet mogelijk, omdat de hoge winstmarge concurrenten aantrekt. Zodra die onder de kartelprijs gaan zitten, trekken zij de hele markt naar zich toe. Het kartel moet dan ook omlaag met de prijs om te overleven. In dat geval echter, wordt het voor de individuele kartelleden winstgevender om elkaar op prijs te gaan beconcurreren. Ieder probeert dan een zo groot mogelijk marktaandeel te krijgen en het kartel valt uiteen.
Bij de inkoopprijzen (van goederen en van arbeid) doet zich echter een probleem voor. Als het kartel bijv. de lonen kunstmatig laag houdt (dwz minder betaalt dan de toegevoegde waarde van de werknemer) is er sprake van uitbuiting. De werknemers van het kartel kunnen dan wel naar onafhankelijke werkgevers gaan die het normale loon betalen, maar die hebben door de hogere kosten een kleinere winstmarge dan de karteldeelnemers. Het is voor die onafhankelijke werkgevers dan moeilijk concurreren en erg aantrekkelijk om zich ook bij het kartel aan te sluiten.
Bij het inkopen van goederen geldt hetzelfde. Het kartel houdt de inkoopprijzen kunstmatig laag en perst zo haar toeleveranciers uit. Die kunnen nergens anders terecht, want onafhankelijke afnemers die wel een goede prijs betalen zitten met hogere kosten dan het kartel en zullen op termijn door het kartel worden weggeconcurreerd.
Ik hoop overigens dat ik mij vergis en dat de vrije markt hier wél een oplossing voor heeft, maar ik ben hem nog niet tegengekomen. 😉
Wat betreft de loondienst.
De onafhankelijke ondernemer heeft welliswaar hogere personeelskosten maar kan zijn product nog steeds onder de prijs van het kartel verkopen. Kartel vorming is namelijk het fictief hooghouden van prijzen door samenwerking.
Als iemand de prijzen laag weet te houden door samen te werken zou ik zeggen DOEN!!..
Als de winstmarge kleiner is dan het kartel maar je personeel komt liever bij hjou werken is er nog steeds een vorm van groei aanwezig als je de markt naar te toe trekt.
Misschien is procentueel je winstmarge minder per product.. maar het aantal producten maakt dit meer dan goed.
en het kartel valt uiteen.
een kartel kan de inkoop prijzen niet kunstmatig laag houden, mits alle werknemers en middelen vrijwillig laag zijn gehouden zodat ze hem goedkoop kunnen inkopen.
dit is iemand die koopt van een al concurrerende markt.
Zodra iemand verlies gaat maken over zijn product gaat het ten onder, zoals ik boven al gezegd heb.
En als de prijzen laag zijn omdat arbeid laag betaald is is dat geen kartel vorming, maar gewoon de markt. iemand gaat vrijwillig een contract aan om onder de marktwaarde betaald te krijgen.
Dit alleen al is erg onwaarschijnlijk, en iedere concurrent die meer bied voor het zelfde werk en minder winstmarge heeft zal sneller groeien en het kartel valt uiteen.
“QUOTE: Bij het inkopen van goederen geldt hetzelfde. Het kartel houdt de inkoopprijzen kunstmatig laag en perst zo haar toeleveranciers uit. Die kunnen nergens anders terecht, want onafhankelijke afnemers die wel een goede prijs betalen zitten met hogere kosten dan het kartel en zullen op termijn door het kartel worden weggeconcurreerd.”
Hoe hou je de inkoop prijzen kunstmatig laag?
Dat zou verlies geven bij de mensen waar ze het zogenaamd inkopen en dus niet mogelijk.
Als ze voor andere een duurdere prijs maken dan voor “het kartel” dan zullen leveranciers niet naar hem toe gaan om te kopen en verliest hij zijn markt aandeel aan een ander.
Je krijgt dan te maken met economische uitsluiting van de klant en ondernemers. Daarbij is kartel vorming ALLEEN mogelijk als je een onnatuurlijk monopoly weet te verkrijgen, iets wat zonder overheid en staat gewoonweg niet mogelijk is omdat de markt open is voor iedereen zonder de enorme drempels die overheden ophijsen zodat alleen de big boys er overheen kunnen stappen.
Peter de Jong [6] reageerde op deze reactie.
@Hoc Voluerunt [1]:
“Onder geen enkele voorwaarde mag de overheid ingrijpen.”
Misschien niet helemaal hetzelfde voorbeeld, maar als je naar Microsoft Windows kijkt, kost dit product 300 euro.. Nu zijn er alternatieven zoals apple osx, en linux distributies (die zelfs volledig gratis zijn te downloaden op bijvoorbeeld ubuntu.com)
Het wordt echter nooit wat met deze alternatieven omdat Microsoft zijn monopolie positie misbruikt om o.a. leveranciers te belemmeren deze besturing-systemen meegeïnstalleerd te leveren op computers (dan betalen zij ineens een stuk meer voor windows). Ook zorgen zij er actief ervoor dat alternatieve software zoals bijv. het gratis OpenOffice.org niet 100% kan samenwerken met het doc formaat.
Bovendien missen mensen soms programma’s als Photoshop etc. Nu is dat laatste natuurlijk vrije markt werking, maar zolang er geen meer gebruikers zijn omdat er (bijna) alleen maar pc’s zijn met Windows meegeïnstalleerd en er geen in sommige gevallen geen geschikte software is, en er wordt geen software gemaakt omdat er geen gebruikers zijn zal Microsoft zijn monopolie positie nog heel lang kunnen volhouden en wij met zijn allen de hoofd prijs betalen voor Windows.
Iemand daar nog ideeën over hoe een overheid volgens een vrijspreker daarmee moet omgaan?
Peter de Jong [7] reageerde op deze reactie.
Hoc Voluerunt [8] reageerde op deze reactie.
Je zou kunnen zeggen dat ieder merk een “monopolie” heeft. Coca-cola heeft het monopolie op Coca-cola, want niemand anders mag Coca-cola verkopen. Tijgerbalsem op tijgerbalsem want niemand anders wéét zelfs hoe ze tijgerbalsem moeten maken. Maar voor ieder van die producten en hun merken bestaan alternatieven, of ze zijn niet essentieel en onmisbaar.
Peter de Jong [7] reageerde op deze reactie.
@Hoc Voluerunt [3]:
“De onafhankelijke ondernemer heeft welliswaar hogere personeelskosten maar kan zijn product nog steeds onder de prijs van het kartel verkopen. Kartel vorming is namelijk het fictief hooghouden van prijzen door samenwerking.”
Jawel, maar dan kan het kartel zijn verkoopprijzen ook laten zakken. Omdat hun loonkosten lager zijn dan van de onafhankelijke aanbieder kunnen ze bij dezelfde winstmarge een lagere verkoopprijs aanbieden. De onafhankelijke aanbieder raakt dan zijn klanten kwijt. De klanten worden dan weliswaar bediend met lage prijzen, maar de werknemers worden ook te weinig betaald.
Dit is uiteraard alleen mogelijk als het kartel elders koopkrachtige afnemers heeft want hun thuismarkt met laagbetaalde arbeiders heeft weinig koopkracht. Dit zie je tegenwoordig nog veel in ontwikkelingslanden die hun productie vooral exporteren naar de rijke landen.
“als de prijzen laag zijn omdat arbeid laag betaald is is dat geen kartel vorming, maar gewoon de markt. iemand gaat vrijwillig een contract aan om onder de marktwaarde betaald te krijgen. Dit alleen al is erg onwaarschijnlijk, en iedere concurrent die meer biedt voor het zelfde werk en minder winstmarge heeft zal sneller groeien en het kartel valt uiteen.”
Waarom denk je dat een concurrent die hoger loon betaalt (en dus minder winstmarge heeft) sneller zal groeien? Het kartel kan hem immers makkelijk de markt uit drukken door hun verkoopprijzen onder zijn prijs te laten zakken (zie boven).
“Hoe hou je de inkoop prijzen kunstmatig laag? Dat zou verlies geven bij de mensen waar ze het zogenaamd inkopen en dus niet mogelijk.”
Het kartel zal natuurlijk geen inkoopprijzen bieden die de toeleveranciers en masse failliet laten gaan, want dan krijgen ze zelf geen spullen. Maar ze zullen wel zo laag mogelijk kunnen gaan. De inkoopprijs van het kartel is altijd lager dan zonder kartel. Zonder kartel, dus in een markt met veel onafhankelijke inkopers, zullen inkopers tegen elkaar op bieden voor de spullen van een bepaalde aanbieder. Dat heeft een prijsopdrijvend effect.
Tot nu toe zie ik alleen de onmogelijkheid van prijsafspraken bij de verkoopprijs. Maar niet bij de inkoopprijzen van goederen en arbeid. Dat lijkt mij een ernstig bezwaar van de vrije markt (want uitbuiting etc).
Ik ken overigens wel een praktijkvoorbeeld waarin een producent vrijwillig de lonen verhoogde. Henri Ford verdubbelde in 1914 het dagloon van zijn arbeiders van $2.50 naar $5.00. Toen hij zijn lopende band had ingevoerd bleek dat het verloop onder zijn arbeiders door het kortcyclische werk zeer groot was. Er ging anders te veel tijd en geld verloren aan het steeds weer opleiden van nieuwe krachten.
Door die loonsverhoging moesten de concurrenten van Ford mee en konden de arbeiders uit de autofabrieken opeens een eigen auto kopen. De afzet van de goedkope T-Ford ($360 in 1916) nam toen flink toe. Bijkomend voordeel was dat door de hoge lonen de vakbonden bij Ford moeilijk een voet tussen de deur kregen.
Om het lage lonen probleem structureel op te lossen werd door de overheid het minimumloon ingevoerd evenals anti-kartel wetgeving.
===
“The payment of five dollars a day for an eight-hour day was one of the finest cost-cutting moves we ever made”
~ Henri Ford
Hoc Voluerunt [9] reageerde op deze reactie.
HJ [11] reageerde op deze reactie.
Armin [14] reageerde op deze reactie.
@gekkehenkie [4]:
Die acties van MS om hun marktpositie te beschermen zijn volkomen legaal. Als het je niet bevalt koop je hun spullen niet. Maar blijkbaar vinden de meeste mensen de voordelen opwegen tegen de nadelen (m.n. het wereldwijd makkelijk kunnen uitwisselen van bestanden is erg prettig). Het MS monopolie is dus een typisch vrije markt monopolie.
@BUD [5]:
Natuurlijk bestaan er voor veel monopolies wel alternatieve producten, maar die monopolies zijn er niet voor niets gekomen. De alternatieven zijn voor de meeste mensen gewoon niet zo goed.
Het idee achter de eenheidsworst die de overheid iedereen opdringt is ook dat dit een product is met het grootst denkbare marktaandeel en dus in theorie ook het goedkoopst. Zo wil de overheid een bepaald product voor iedereen gemakkelijk betaalbaar aanbieden (zorgverzekering, OV, onderwijs, etc).
De vrije markt blijkt daar echter ook in te slagen. Niemand hoeft nog zonder een brood, een T-shirt+jeans, een mobieltje, etc te zitten. Je kan voor je kleding naar Gucci, maar ook naar Zeeman. Allebei goed. 😉
@gekkehenkie [4]:
Dat Windows argument heb ik zo vaak gehoord.
In de tijd van MsDos was Microsoft niet de grootste partij maar was in het bedrijfsleven Novell bijvoorbeeld veel aantrekkelijker.
Toen zou Microsoft ook kunnen mouwen omdat ze niet groot genoeg worden.
Microsoft is een positief monopoly!
het product is zo uitgebreid dat je er alles mee kan in 1 pakket met eigen ontwikkelde software dat er nauwelijks iets aan toegevoegd moet worden .
Daarbij is een complete programeur generatie via de taal van microsoft gaan programeren.
En dus omdat het pakket zo groot is zullen andere 3e partij software leveranciers liever hun programma’s maken voor windows omdat je zo meer klanten bereikt en omdat Microsoft gebruiksvriendelijk is .
.
Linux en OSX zijn concurrenten.
OSX: werkt niet omdat apple enkel en alleen zijn eigen software toelaat en daarom isoleren ze zich op de markt, hoewel veel mensen er toch mee werken is niet iedere gebruiker er dol op, evenmin systeembeheerders door het feit van het markt isolement.
Linux: geweldig stukje programering maar omdat het opensource is is er weinig documentatie van en daarbij hebben sommige programeurs moeite met het programeren op Linux omdat de documentatie en support er op nihiel is en je afhankelijk bent van een community.
Doordat linux in alles zo anders werkt en ingewikkelder werkt dan windows zullen gebruikers niet snel overstappen, dat is de fout van Linux zelf in het product.
Daarbij is het dan ook niet aantrekkelijk voor 3e partijen om je programatuur aan te passen zodat het ook werit onder linux die aanzienlijk anders geprogrameert dient te worden.
Deze producten maken zichzelf onnodig ingewikkeld of leveren niet de service die microsoft doet.
Daarom is microsoft markleider en ieder ander OS die het wel goed doet of beter doet… Zal microsoft binnen no time kunnen overnemen.
Maar die zijn er niet omdat microsoft gewoon enorm goed is, daarbij is 300 euro voor zo’n uitgebreid product met browsers en paint en moviemaker msn chat programma’s etc etc etc best goed voor de marktwaarde.
koop een fatsoenlijke moviemaker alternatief en teken programma en nog wat foto bekijk programma’s en dvd programma licenties en je bent nog veel meer kwijt dan wat microsoft je in 1 klap kan bieden, hoewel niet zo uitgebreid wel genoeg om je te laten starten.
Als unix nu eens net zo makkelij te bedienen was als Windows Server 2003/2008 en perfect zou samenlopen met linux, volledig gratis is. Met voldoende documentatie en mogelijkheden voor programeurs om eventueel ook de software te laten draaien op microsoft en linux tegelijk.. dan prijs je microsoft uit de markt en is linux marktleider.. maar dat gebeurt nog niet.
Dus wederom.. NIET INGRIJPEN!
Dit is eerlijke monopoly
@Peter de Jong [6]:
door de lonen in de branch volledig te verlagen zullen de mensen het niet aantrekkelijk vinden om er uberhaubt in te gaan werken.
Dus minder personeel, dus minder productie, minder voor het kartel tot iemand de mensen beter betaald en dan kan het weer rollen.
Daarbij is een kartel in een branche altijd branche specifiek en kan nauwelijks de andere aantasten.
Moeten we dan een overheid hebben die productie over de hele linie met 80% aantast door heffingen en reguleringen en vervolgens in the process ook nog eens monopolies creert?
Nee!
Inkoop prijs.. oke latenw e het zo stellen, een “Kartel” wil van jou kopen alleen bied maar 60% van wat je wil hebben.
een andere ondernemer wil je uitkopen voor 110%…
aan wie verkoop je!
Hoc Voluerunt [10] reageerde op deze reactie.
Peter de Jong [12] reageerde op deze reactie.
@Hoc Voluerunt [9]:
Wilde eigenlijk wachten op je reactie maar als je antwoord zou zijn geweest..
Ja maar dan koop hij alleen van jou en drijf jij de markt waarde omhoog van dat product door het alleen voor 110% van de marktwaarde te verkopen dan vergeet je iets.
ook ik zalniet de enige leverancier zijn, en ok ik zal moeten concurreren.
ook al zou zich een kartel kunnen vormen in een branche, dan NOG zal dat kartel weer met een ander kartel moeten concurreren.
Daarbij is iedere kleine onderneming een grote bedreiging voor een kartel wat te groot geworden is.
En dan heb je overheid nodig die regels en reguleringen toepast om een oneerlijk monopoly te creeren, want dat is de enige manier om een kartel in stand te kunnen houden.
Dus in die zin.
Kartels zijn alleen mogelijk met oneerlijke monopolies, die op hun beurt kunnen alleen mogelijk gemaakt worden door een overheid gebaseerd op dwang en schenden van eigendomsrecht.
Peter de Jong [12] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [6]: Tot nu toe zie ik alleen de onmogelijkheid van prijsafspraken bij de verkoopprijs. Maar niet bij de inkoopprijzen van goederen en arbeid. Dat lijkt mij een ernstig bezwaar van de vrije markt (want uitbuiting etc).
Voorbeeld van kartel dat een eeuw geduurd heeft en de verkoopprijs heeft vastgesteld: De Beers
Een kartel is vooral mogelijk indien een van de partijen een zwakke onderhandelingspositie heeft. Je onderhandelingspositie als bedrijf wordt bepaald door de entry cost, de exit cost, het aantal klanten dat je hebt, het aantal concurrenten, en de kosten van omschakelen naar alternatieve producten. Verkies je als producent een kapitaal intensief goed of dienst te produceren (entry cost), waarbij hoge kosten zijn van omschakelen naar een ander product, hoge kosten om je fabriek te ontmantelen en waar je veel concurrenten hebt en er maar weinig afnemers zijn dan sta je erg zwak. Het is dan zeer waarschijnlijk dat de prijzen gaan dalen en verder dalen en je een beneden gemiddeld rendement realiseert. Een kartel versnelt dan de neerwaartse spiraal. Om dat uitbuiting te noemen gaat wat ver. Het is niet de schuld van het kartel dat de marktomstandigheden tegen de leverancier werken. Het is de leverancier die niet van te voren voldoende economisch advies heeft ingewonnen.
Het voert wellicht wat te ver om alle gevallen van inkoop kartels onder de noemer “profiteren van marktomstandigheden” te vatten. Ik denk dat voor een groot gedeelte het profiteren van wetgeving is, entry kosten van onder andere certificering en vergunningen, die bestaande bedrijven thans een voorsprong geven. Bedrijven die zijn gegroeid in een periode van lage belastingdruk en nauwelijks regelgeving, gesettled zijn, en nu het de nieuwe toetreders die een bedrijf moeten opbouwen in een situatie met een veel hogere belastingdruk, gemakkelijk kunnen frustreren.
Peter de Jong [13] reageerde op deze reactie.
@Hoc Voluerunt [9]:
@Hoc Voluerunt [10]:
“door de lonen in de branch volledig te verlagen zullen de mensen het niet aantrekkelijk vinden om er uberhaubt in te gaan werken” (-) “Daarbij is een kartel in een branche altijd branche specifiek en kan nauwelijks de andere aantasten”
Dat klopt, maar het punt is nu juist dat je als arbeider geen keus meer hebt, niet in die branche en niet in een andere. In iedere branch kunnen ondernemers immers een kartel vormen. Hun motivatie is de grotere winstmarge door de lagere loonkosten. Het algehele loonniveau in een economie gaat dan omlaag.
“een “Kartel” wil van jou kopen alleen bied maar 60% van wat je wil hebben. een andere ondernemer wil je uitkopen voor 110%”
Waarom zou die andere ondernemer dat hoge bod doen? Hij kan die spullen immers maar voor 60% kwijt aan het kartel? Dan zit hij met 50% verlies!
En als hij dezelfde markt bedient als het kartel heeft hij voor 110% ingekocht maar het kartel voor 60%. Bij gelijke winstmarge zit hij dan met een veel hogere verkoopprijs en raakt hij zijn spullen niet kwijt. En als hij ze voor dezelfde prijs als het kartel aanbiedt heeft hij een veel lagere winst. Als het kartel (tijdelijk) met diezelfde lage winst genoegen neemt kan het de spullen veel voordeliger aanbieden en wordt de ondernemer ook uit de markt gedrukt.
“ook al zou zich een kartel kunnen vormen in een branche, dan NOG zal dat kartel weer met een ander kartel moeten concurreren.”
Dat kan, maar om dezelfde reden dat het voor onafhankelijke producenten aantrekkelijk is om zich aan te sluiten bij een kartel is het voor kartels ook aantrekkelijk om te gaan samenwerken. Het levert immers hogere winsten op dan wanneer men onderling zou concurreren.
“En dan heb je overheid nodig die regels en reguleringen toepast om een oneerlijk monopoly te creeren, want dat is de enige manier om een kartel in stand te kunnen houden.”
Dat gebeurt ook, maar daar hebben we het hier niet over. Dit is puur wat er in een vrije markt met vrijwillige afspraken tussen aanbieders en afnemers zal kunnen gebeuren.
@HJ [11]: “Voorbeeld van kartel dat een eeuw geduurd heeft en de verkoopprijs heeft vastgesteld: De Beers”
Dat kwam omdat zij op de grootste diamantmijn ter wereld zaten (vergelijk OPEC dat 80% van de wereldolievoorraad beheert). Nu diamanten ook synthetisch kunnen worden gemaakt wordt het De Beers monopolie doorbroken en dalen de prijzen.
Je hebt gelijk, dat het van de markt afhangt hoe goed een kartel in het zadel zit en hoe makkelijk een nieuwe aanbieder die hegemonie kan aantasten. Mijn redenatie betreft echter de algemene theorie van de vrije markt, dus voor gangbare markten met volop concurrentie en zonder de overheidswetgeving en kunstmatige regulering. Als het voorkomen van kartels in ‘makkelijke’ markten al niet mogelijk is, hoe moet zoiets dan wel niet in ‘moeilijke’ markten?
Ik denk dat het voor libertariërs erg belangrijk is te weten hoe het precies zit. De hoofdreden voor het bestaan van regulerende overheden is immers ‘marktfalen’. Als dat echter helemaal niet bestaat dan is er ook geen noodzaak voor een dwingende overheid.
HJ [15] reageerde op deze reactie.
@Peter de Jong [6]: Tot nu toe zie ik alleen de onmogelijkheid van prijsafspraken bij de verkoopprijs
Ook bij de verkoop kun je kartel hebben. Zelfs zonder expliciete afspraken.
Neem, de telecom markt in de USA. Je hebt daar de unieke situatioe dat je twee grote spelers hebt en twee kleine. Maar ook twee technieken.Je hebt Verzizon (#1 CDMA), AT&T (#2 GSM), SPRINT (#3, CDMA geen landelijke dekking) en T-Mobile (#4 doch nog altijd 40 miljoen klanten, GSM maar geen landelijke dekking).
Ondanks dat er geen expliciete prijsafspraken gemaakt worden, zijn de prijzen ’toevallig’ op de dollarcent gelijk. Alleen T-Mobile is bij bepaalde abbonementen goedkoper, maar dan altijd exact 10 dollar onder de prijs van de andere 3, waarbij ze perfect meeademt met hun prijzen en aanpassingen in voorwaarden.
En men verlaagd niet, want de extra klanten die men kan trekken, worden teniet gedaan door de extra opbrengsten van de hogere prijs. En die klanten raakt men weer kwijt als de concurent het ook doet. Men krijgt een onderlinge concurentie op prijs. De USA markt is namelijk al jaren verzadigd. Zolang alle 4 zich dus aan het ongesproken pakt houden, trekt de consument aan het korste eind.
Het feit dat de enige twee aanbieders die landelijke dekking hebben, een andere techniek gebruiken hetgeen overstappen met behoud van telefoon moeilijk maakt, en andersom de keuze voor een telefoon ook je provider bepaald (iPhone is AT&T zelfs als je hem jailbreaked, en Droid altijd Verizon).
Af en toe komt er een lokale kleine aanbieder, maar zodra die meer dan een paar staten omvat wordt die resoluut opgekocht. En in veel gevallen zijn het niet anders dan kleine bedrijven die bandbreedte huren bij de grote twee, dus geen echte concurenten.
Prijzen voor telecom zijn in de USA dan ook de hoogste in de westerse wereld (Altijd over de prijs zeurend Nederland en de Finnen hebben de laagste in de westerse wereld bleek uit hetzelfdeonderzoek 🙂 ). Ook heeft men rare constructie sdat het ontvangen van SMS (ook als het ongevraagde spam is) geld kost. Net zoals gebeld worden ook geld kost. Je betaalt dus effectief dubbel tov typische Europese modellen. Internet abbonementen op de telefoon zijn ongeveer 250% duurder dan Nederland.
Toevallige historische marktomstandigheden en de simpele economische rekensom (die in dit voorbeeld voor alle 4 gelijk is), kan dus ook voor prijsafspraken zorgen in de verkoop.
@Peter de Jong [13]:
Ik denk dat het voor libertariërs erg belangrijk is te weten hoe het precies zit. De hoofdreden voor het bestaan van regulerende overheden is immers ‘marktfalen’Eens, geen marktfalen, dan geen regulering.Als dat echter helemaal niet bestaat dan is er ook geen noodzaak voor een dwingende overheid
Eens. Echter, als er wel imperfecties kunnen optreden in een markt betekent dat overigens niet meteen dat daar een taak van de overheid is. En wel om de volgende redenen:
1] Kartels zijn vaak instabiel, de eerste partij die knaagt aan de voorwaarden of de prijzen kan flink verdienen. Zag je ook met de opec, iedere deelnemer vond dat het andere olie producerende land meer moest beperken en dat ze zelf een uitzondering waren die minder hoefde te beperken. Het schijnt dat veel kartels hierdoor al uit zichzelf uit elkaar vallen. Of toch niet echt een grote invloed krijgen.
2] Zolang er niets op papier staat en de karteldeelnemers hun kaken op elkaar houden kan een overheid / rechter niets bewijzen. Dus vervolgen is dan niet mogelijk. Tenzij men de bewijsplicht omdraait of andere juridische wangedrochten accepteert.
3] Zonder formele afspraken kan er een dominante marktpartij zijn die de andere marktpartijen volgen in hun prijsstelling. Dan is er dus geen enkele afspraak gemaakt, maar wordt gewoon de prijs gevolgd van de dominante partij. Voorbeeld is de benzine markt in NL. De interpretatie van de gevolgen van de wereld olie prijs door de marktleider wordt door de andere partijen als juist ervaren.
4] Technische oplossingen kunnen met name in de ICT grote invloed hebben. Men wenst een applicatie niet voor 4 verschillende sturingsprogramma’s te ontwikkelen, dus zal men alleen een applicatie ontwikkelen voor de dominante of 2 dominante sturingsprogramma’s. Dit is iets anders dan een kartel.
5] Wat de wetgever volgens mij ten onrechte niet accepteert is dat er natuurlijke monopolies of oligopolies kunnen ontstaan.
6] Het is maar de vraag of de overheid hier gezien voorgaande punten slagvaardig en rechtvaardig kan optreden. En of de marktimperfecties geintroduceerd door anti trust of mededingings regelgeving niet vele malen groter zijn dan het probleem dat ze proberen op te lossen
Comments are closed.