Een aantal jaar geleden wilde m’n vader me een duwtje in de rug geven en stortte hij 450 euro in een pensioenfonds op mijn naam. Vandaag was ik aan het homebanken en merkte ik het bedrag toevallig op. Het was het begin van een bijzonder ontnuchterende belevenis.
Ik googelde de naam van het fonds even, en werd binnengeleid in een wondere wereld van mediterraan getinte reclameboodschappen. De banners lachten me toe: “Uw pensioen voorbereiden en elk jaar van een belastingvermindering profiteren? Dat kan als u voor ons kiest!”.
Waauw, dacht ik. Zou dat niet mooi zijn: je richt een fonds op en je regelt even dat de mensen die erin investeren een mooi bedrag van de belastingen kunnen aftrekken. Even kijken wat voor vlees in deze kuip zit, dacht ik bij mezelf.
Twee klikken verder en mijn browser downloadde een pdfje met een beschrijving van het fonds. Bovenaan het document prijkte een reeks vier- en vijfsterrenquoteringen die de betrouwbaarheid ervan schenen te garanderen. Een andere beoordeling gaf het fonds een notering van 2 op 6, wat aangaf dat de risicograad laag was.
Uit een moeilijk leesbaar grafiekje viel verder af te leiden dat het fonds het in het recente verleden niet vreselijk slecht gedaan had: winst in 2003-2007, en verlies in 2002 (-13%) en 2008 (-23%).
Maar wat zat er precies in het fonds? Even zien.
Buitenlandse en Belgische aandelen: 54,5%.
De tien grootste posities stonden opgelijst. Vijf daarvan waren grote olie- en gasbedrijven. Goed idee voor een conservatief fonds. Eén telefonie- en een electronica/energiebedrijf. Aanvaardbaar.
En dan, niet verwonderlijk: 3 grote bank-verzekeraars. Als er één ding is wat fondsbeheerders ondertussen wel geleerd zouden moeten hebben, is dat bankaandelen in hun geheel zeer risicovol zijn door de enorme hefbomen die gebruikt worden en de toxiciteit van de papieren waarin banken vaak investeren.
De bank waarbij mijn vader het pensioensparen voor me was begonnen, ging in 2008 zelf op een haar na failliet. Afgaande op hun voorliefde voor bankaandelen, hebben de fondsbeheerders van deze bank hun lesje echter nog steeds niet geleerd.
Maar goed, zeven op tien is nog altijd niet slecht. Hoe zit het met de andere helft van het fonds?
Die waren belegd in… EU-obligaties.
Europese obligaties zijn in essentie de betalingsbeloftes van een aantal overheden die tot over hun oren in de schulden zitten, en die het steeds moeilijker hebben om hun rekeningen te blijven betalen. Overheden ook, die om het faillissement uit te stellen, in toenemende mate beroep moeten doen op uit het niets gecreëerd geld van de Europese Centrale Bank.
Niet bepaald een belegging voor iemand die zijn pensioen wil veilig stellen, toch?
Maar het fonds had toch een vijfsterrenrating? Hoe kan dat?
Even graven in de methodologie van het ratingbureau (Morningstar) leert dat de ratings steeds gebaseerd zijn op het principe dat gelijken met gelijken vergelken worden. Dus de rating van een fonds vol levensgevaarlijke staatsobligaties wordt opgesteld relatief ten opzichte van een ander fonds …vol levensgevaarlijke staatsobligaties!
Ook wordt er bij Morningstar altijd weer benadrukt dat het gaat om zogenaamde kwantitatieve analyse op basis van een vast wiskundig algoritme. Men kijkt met andere woorden enkel naar de prijsprestaties uit het verleden, nooit naar de fundamentals onder het aandeel of fonds. Dat verklaart waarom een aandeel als Delhaize (volgens ons zeer gevaarlijk want leverancier van afgewerkte producten, waarnaar de vraag daalt in tijden van inflatie) van Morningstar een vijfsterrenrating kan krijgen.
Goed, het pensioenfonds waarin ik een aandeel had stak dus vol gevaarlijk beleggingspapier.
Waarom zou de bankier dat nu willen verkopen? Europa staat in brand, met nooit geziene overheidstekorten en navenante economische instabiliteit. Het voorbije weekend stond daardoor één vierde van de Franse benzinepompen droog. Nadat de kanaries in de mijnen IJsland en Griekenland morsdood neer zijn gevallen, is het te verwachten dat globale investeerders nog lang EU-staatsobligaties zullen willen aanhouden?
Uiteraard niet. Dus waarom zou een grote bank hier toch nog in willen investeren?
Laten we dit even vanuit het perspectief van de bankier bekijken.
Hoe ik het me inbeeld is dat er 100 jaar geleden een luie bankier in zijn zetel uit het raam zat te staren. Hij wilde graag mensen lokken naar zijn fonds, en daarvoor had hij een verkoopstroef nodig die anderen (zelfstandige beleggingsadviseurs bijvoorbeeld, of tegendraadse fondshuizen bijvoorbeeld) niet hadden.
Om dat te bekomen ging onze bankier aan tafel gaan zitten met een hoogwaardigheidsbekleder van de overheid. Of die niets voor hem kan doen? Het antwoord van de ambtenaar luidde: “Als je mij nu eens belooft om met je fonds een minimumpercentage van onze staatsschulden op te kopen, dan engageer ik mij om bij jouw investeerders wat minder belastingen te heffen”. Daarop werd de deal beklonken, en het belastingsaftrekbaar pensioenfonds was geboren.
Althans, zo beeld ik me in dat het gegaan is. Later eisten pensioenfondsbeheerders waarschijnlijk het ‘recht’ om aftrekbaar te worden van de belastingen, waardoor alle fondsen van dit slags vandaag de dag verplicht zijn om hoeveelheid X aan staatsobligaties aan te houden in hun fonds.
Daar zat ik nu, met mijn aandeel in een zeer onveilig pensioenfonds. Op naar de bank dus, om het even te gaan verkopen (want dat kon niet vanaf het internet).
In de bank aangekomen kreeg ik van een dame van middelbare leeftijd met een strakke maar fleurige bril te horen dat het verkopen van mijn aandeel in het fonds toch wel een bijzonder slecht idee zou zijn. Immers, ik zou bijna de helft van mijn investering verliezen.
“Excuseer”, zei ik daarop. “Waarom zou ik de helft moeten verliezen?”
“Ja, dat is zo geregeld meneer. Dit is een pensioenfonds.”
Waarop ik weer: “Goed… en wanneer zou ik dan wel het volledige bedrag kunnen opnemen?”
Antwoord van de dame: “Wel, als u zestig bent…”
Ik wist genoeg.
Het aandeel in het pensioenfonds heb ik verkocht. Ik heb mijn lot liever zelf in handen.
Ingezonden door Tuur DeMeester
Ook ik heb 10 jaar geleden een lijfrentepolis afgesloten. Inleg in totaal 1300 eurie. garantiefonds. Premiebetaling na 1,5 jaar stopgezet. Garantiefonds is 2x positief geweest en daarna alleen een negatieve koers. Elk jaar exact 90 eurie aan kosten eraf en de negatieve koers. Bedrag is inmiddels geslonken naar 279,00 eurie. Verzekeringsbedrijf geeft aan dat ik niet onder de woekerpolis val. Over 3 jaar is het geld weg en inmiddels helemaal ingepikt door dat verzekeringsbedrijf. Afkopen kon vanwege de toen nieuwe wet niet.
Armin [6] reageerde op deze reactie.
ja het blijven mafia praktijken en er veranderd voor de consument niets alleen de hoge heren strijken nog meer bonussen op.
Een mooi geschreven stuk!
Ook ik voelde me zwaar getild toen ik een polis afkocht en men de zogenaamde kosten die men had gemaakt in de eerste jaren liet vallen waardoor ik slechts de helft kreeg van mijn ingelegde geld.
Het restant bedrag dat ik kreeg was voor mij al zeer teleurstellend maar was ondergeschikt aan het gevoel dat ik overhield aan het feit dat je dit een ander kunt aandoen zonder enige mededogen of schroom en bovendien nog wel met het wetboek in de hand.
Het maakt je zienswijze anders ten opzichte van banken en pensioenfondsen die allemaal het beste met je voor hebben en je de hoogste rendementen voorspiegelen.
Mijn manier van denken is veranderd, het onschuldig aannemen van iets, is verdwenen.
Daarom:
Als je in de gelegenheid bent om je eigen pensioen te regelen zou ik zeggen vooral zelf doen en koop bijvoorbeeld zilver of goud maar dan wel in fysieke vorm zodat je geen tegenpartij hebt die van je pensioen mee kan profiteren.
Eigenlijk is het heel eenvoudig: immers als je je geld onderbrengt bij een derde, hetzij bij een bank of andere instelling zijn daar meestal mensen werkzaam die ook een boterham willen verdienen en dat gebeurt altijd van jouw ingelegde geld!
Oke, dus (een hoop) pensioenfondsen doen het niet goed. Dat is duidelijk. Maar is er ook iemand die kan vertellen hoe het wel moet?
Ron [5] reageerde op deze reactie.
@Free-M. [4]: Doe het gewoon zelf..
Volgens mij is het het beste om te investeren in kennis en vaardigheden, en een paar pallets pasta of ingeblikte ham in voorraad lijkt me ook wel prettig..
@MareJane [1]: Die kosten zijn mij ook een doorn in het oog. het maakt niet uit waar je in belegd, maar als het via fondsen is betaal je altijd bizar hoge woeker bedragen.
Zélfs met de rendementen van de laatste 40 jaar is beleggen in fondsen daarom vaak niet meer rendabel dan saaie obligaties. Tenzij je van die super-rendementen gaat bedenken van 12% per jaar. Helaas haalt niemand die in normale tijden.
Uiteindelijk is de kern van pensioen: elke euro die je later wilt hebben, moet je sparen. Rendement is indexatie voor inflatie plus zo’n 2 jaar eerder met pensioen. Mensen denken dat door rendement ze maar de helft of zo hoeven inleggen, maar dat is luchtfietserij.
Dat is de essentie van de problemen met pensioen en AOW: er is gewoonweg niet genoeg gespaard door de mensen die nu met pensioen willen.
Goldonomic [8] reageerde op deze reactie.
Gewoon land kopen.
Armin [10] reageerde op deze reactie.
@Armin [6]: Bij Goldonomic haalde het conservatieve portfolio over de voorbije vijf jaar een rendement van 12,3%. Als je ons vergelijkt met de 1400 beleggingsfondsen wereldwijd, zitten we bij de top 5%. Binnenkort meer hierover op onze website. Mits goed en onafhankelijk advies is het wel degelijk mogelijk om je koopkracht te beschermen en te doen toenemen!
Vriendelijke groeten,
Tuur
Armin [9] reageerde op deze reactie.
@Goldonomic [8]: Goede reclamepraat, maar de afgelopen 10 jaar waren niet standaard. Alle beleggingen – ook goud – zijn aangetast door de omstandigheden. Rebndement van de laatste 5 a 10 jaar zeggen mij niets.
De feiten zijn echter dat wie 30 jaar geleden in aandelen ging via fondsen – dus niet zelf – vaak zulke hoge kosten betaalde dat het rendement niet veel hoger was dan obligaties.
Vandaag de dag zjin die kosten niet lager geworden ondanks woekerpoliseperikelen. De vraag is echter wat er de komende jaren gaat gebeuren. Verwachting is dat aandeelrendementen, specifiek die van niet divident aandelen – eerder gaan dalen tov het 40 jarige gemiddelde dan gelijk blijven.
Punt is dus dat het effectieve rendement op aandelen fondsen (niet individuele aandelen) dus ook in de toekomst niet spectaculair zal zijn.
(Obligaties wellicht ook niet overigens.)
De hoeveelheid die je inlegt zal dus de kern blijven van wat je wilt bereiken.
@Louis [7]: OZB, waterschap, box 3, etc. En dan maar hoen dat het bestemmingsplan de goede kant op wijzigt en niet opeens ‘platsoenbestemming’ krijgt …
Comments are closed.