Lees deze tekst rustig door en laat de boodschap goed tot u doordringen. Geef daarna antwoord op de gestelde vraag onderaan. – Het duidelijkste symptoom waaraan men de amoralist kan herkennen is zijn totale onvermogen om zichzelf, zijn daden, of zijn werk langs een maatlat te leggen.

Het normale patroon van zelfbeoordeling vereist een verwijzing naar een aantal abstracte waarden of deugden – bijv. “Ik ben goed, want ik ben rationeel”, “Ik ben goed, omdat ik eerlijk ben”, of zelfs de idee van de second-hander*,“Ik ben goed, omdat mensen me mogen”. Ongeacht of de waarden die betrokken zijn waar of onwaar zijn, deze voorbeelden impliceren de erkenning van een essentieel moreel principe: dat gevoel voor eigenwaarde moet worden verdiend.

De amoralist heeft impliciet een patroon van zelfbeoordeling (dat zelden geïdentificeerd of toegegeven zal worden): “Ik ben goed, omdat het om mij gaat”

Na de leeftijd van ongeveer 3-5 jaar (als de mentale ontwikkeling het niveau van perceptie bereikt heeft), is dit geen teken van zelfrespect, maar van het tegendeel: het getuigt van een gestagneerde mentaliteit, die niet in staat is, een persoonlijke waarde of deugd te bereiken.

Verwar dit patroon niet met psychologisch subjectivisme. Een psychologische subjectivist is niet in staat zijn waarden te identificeren of te objectiveren, maar hij kan wel degelijk consistent zijn in de praktijk (maar met grote psycho-epistemologische moeite).

De amoralist heeft geen objectieve waarden; hij heeft überhaupt geen waarden. Zijn impliciete redenatie is: “Het is goed, want ik ben het” – “Het is goed, want ik heb het gedaan” – Het is waar, want ik wil dat het waar is”. Wat is de ‘ik’ die hier aan het woord is? Een fysieke homp, die voortgedreven wordt door angsten.

* second hander De man die liegt en bedriegt, maar die op het oog eerlijk is. Hij weet van zichzelf dat hij oneerlijk is, maar dat anderen denken dat hij oprecht is. Daaruit put hij zijn zelfrespect.

Bovenstaande tekst is een vertaling uit “Selfishness Without a Self,” Philosophy Who Needs it, 47 (vertaling met behulp van CassandraTroy, dank!)

Vraag:
Welke amoralisten kent u?

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

48 REACTIES

  3. @Bon Vivant [2]:
    Zou het zo kunnen zijn dat ieder mens van elke eigenschap wel “iets” in zich heeft? Iedereen in andere verhoudingen. En dan komt nog wat hij/zij er mee gedaan heeft, en doet.

  5. Als je al wat ouder bent dan begrijp je op een dag tenminste EEN absolute Waarheid:

    In economisch opzicht is het van GEEN ENKEL belang WAT je kan, maar louter en uitsluitend, WIE je kent. Een enkele aanvulling wellicht in randvoorwaarde: een slaafse, maar toch tenminste onderdanige attitude, wil ook nog wel een handje helpen.

  7. @Def [6]:
    “Als je al wat ouder bent dan begrijp je op een dag tenminste EEN absolute Waarheid”

    Heb je dit punt zelf al bereikt?

  8. Ik denk dat je me verkeerd begrijpt…

    Wat mij weer wel de gelegenheid geeft in aanvulling op te merken dat kretologie van politici als Pegthold(D66) over ‘kenniseconomie’ en ‘naar een hoger plan tillen’ alsmede gillers als ‘hoger opleiden’, niet meer zijn dan lege ontkenningen van de werkelijkheid.

    Kijk daarvoor alleen maar eens hoeveel afgestudeerde accademici er ondertussen werkloos thuiszitten. En dat worden er steeds meer. Maar behoud daarbij ook het inzicht dat lager opgeleiden (minder loonkosten, minder tegenspraak, afhankelijker, slaafser) steeds meer het werk van de hoger opgeleiden overnemen. Daarbij komt nog ‘de weging’ van het hedendaagse diploma…

    Need I say more?

    dave b. [16] reageerde op deze reactie.

  13. Als we de mensheid in groepen verdelen, en dan met elkaar vergelijken, dan lijkt hun moraal subjectief te zijn. Immers, hun opvattingen over goed en kwaad verchillen van elkaar.
    Gaan we echter uit van gelijkwaardige individuen en de universele mens, dan doemt er wel degelijk een objectieve moraal op. Die mens heeft naar zijn aard, inherente, individuele rechten. Die zijn hem niet gegeven door de regering of door de staat, maar zijn inherent in zijn natuur. Die basisrechten zijn leven, vrijheid en het zoeken naar geluk (of eigendom). Voor die mens is moraal dus objectief: alles wat zijn rechten bevordert is goed, alles wat er aan afdoet, is slecht.

    Def [14] reageerde op deze reactie.
    maha [25] reageerde op deze reactie.

  15. Moraal of anti moraal? Het blijft in hokjes plaatsen van personen.

    Een mens heeft zijn instincten, en hoe geciviliseerd we ook zijn, onze moraal komt voort uit onze basis instincten.
    Ofwel, welke opstelling is het beste voor mij in de situatie.

  16. @Sander [8]: In de bijstand is ongeveer tien procent HBOer of universitair opgeleid. In de Wao ligt dit percentage nog hoger. daarentegen werkt om en nabij twintig procent onder zijn opleidingsniveau.

  17. Ik heb les gegeven aan vroegtijdige schoolverlaters. Hieronder waren er die echt geen enkele vorm van moraal kenden. Ze konden je lachend vertellen dat ze iemand in het weekend totaal los hadden geslagen of dat ze weer eens alle auto`s in een straat vernield hadden.
    In de hulpverlening kregen zulke jongeren het etiket ASP (Anti Sociale Persoonlijkheid) opgespeld.

  24. @Def [10]:

    Is een objectief te bepalen moraal gevaarlijk?

    Voor veel mensen wel. Want een objectieve moraal is nietsontziend. En mensen zijn van nature machtswellustelingen. Daarom zijn vrijwel alle subjectieve vormen van moraliteit gebaseerd op collectivisme, op een moraliteit waaraan niet alleen zijzelf maar alle anderen ook dienen te voldoen. Ook bij bijvoorbeeld moreel relativisten geldt dit ironisch genoeg. Immers, zij veroordelen mensen die waardeoordelen hebben, en tonen daarmee onbedoeld aan zelf ook waardeoordelen te hebben. Namelijk het waardeoordeel dat men geen waardeoordelen behoort te hebben.
    Dit principe passen zij nooit toe op individuen maar op groepen (“onze cultuur is niet meer waard dan die van hen” zeggen zij alvorens mensen in hun eigen groep te veroordelen voor gedrag die ook in andere culturen voorkomt maar waarvoor die andere culturen niet veroordeeld dienen te worden.)

    Kent u amoralisten in uw eigen omgeving?

    Zal wel. Vrijwel iedereen die ik ken is geen “moreel relativist” maar is wel in staat te redeneren “het is waar omdat ik wil dat het waar is”. Dat heeft echter niet met moreel relativisme te maken maar met indoctrinatie en dogma.

    Hoe komt de massa tot hun moraal? Of hebben ze die niet?

    Indoctrinatie. De moraal die de massa heeft is ze ingepeperd. Dat kan religieus zijn of in polititek-maatschappelijke zin.
    Bijna iedereen in de wereld heeft een subjectieve moraliteit. Een moraliteit gebaseerd op emotie in plaats van rede. Gebaseerd op drogredeneringen in plaats van logica. Gebaseerd op wat anderen hen van jongs af aan inpeperen in plaats van eigen nadenken en conclusies.

    beek [28] reageerde op deze reactie.

  25. @Cassandra Troy [13]:

    -‘Gaan we echter uit van gelijkwaardige individuen en de universele mens, dan doemt er wel degelijk een objectieve moraal op. Die mens heeft naar zijn aard, inherente, individuele rechten. Die zijn hem niet gegeven door de regering of door de staat, maar zijn inherent in zijn natuur. Die basisrechten zijn leven, vrijheid en het zoeken naar geluk (of eigendom). Voor die mens is moraal dus objectief: alles wat zijn rechten bevordert is goed, alles wat er aan afdoet, is slecht.’-

    Kan ik het toch niet mee eens zijn.
    Er doemt een objectieve moraal op?
    Waarzo? Ik zie helemaal niks opdoemen.

    En dan heeft ‘die mens naar zijn aard, inherente, individuele rechten’?
    Zo, opeens kennen we de áárd van die mens. Dat is knap. En hoe hebben we die aard ontdekt? Door goed naar onszelf te kijken? En dat tot objectieve waarde te verklaren?
    We verzinnen een nieuwe mens en dichten hem bepaalde rechten toe.

    En dan krijgt die mens ook nog basisrechten: zijn leven, vrijheid, en het zoeken naar geluk (of eigendom).
    Komt dat even goed uit! (let vooral op het staartje: eigendom!). Deze ‘objectieve’ moraal legitimeert meteen het bezitsverlangen van onze mens.
    Je mag raden waar onze mens met zijn ‘objectieve’ waarden op uit komt.

    Een objectieve moraal? Ammehoela! We hebben een mens verzonnen, met een bepaalde natuur en met een bepaald verlangen, en we vinden dat goed. Dat is alles. En om de zaak meer gewicht te geven, zeggen we dat het een objectieve moraal is. Maar dat is het niet. Het is een subjectieve moraal.
    Tony [27] reageerde op deze reactie.

  26. @Def [10]:
    ‘Is een objectief te bepalen moraal gevaarlijk?’

    Wat bedoel je met ‘een objectief te bepalen moraal’?
    Bedoel je dan de subjectieve moraal waar Cassandra Troy het over heeft? (zijn leven, vrijheid en het zoeken naar geluk (of eigendom))

    Als dat zo is, is het zeker gevaarlijk, denk ik. De samenhang in de samenleving wordt daarmee ondermijnd. Jullie propageren een systeem van afvallers. En je wast je handen in onschuld: ‘Niet persoonlijk bedoeld hoor. Maar wij hebben een objectieve moraal, dus zal het mij een worst zijn dat jij erbuiten valt’.

    Ik begrijp niet dat je dat moraal noemt. Het gaat alleen maar over je eigen.

    Tony [29] reageerde op deze reactie.

  27. @maha [25]:

    Noem een mens die vermoord wil worden (dus tegen zijn zin gedood).

    Voila. Moord is objectief immoreel omdat ieder individu het eens is dat vermoord *worden* onwenselijk is.
    Moorden plegen wordt daarmee ook immoreel.

    Een objectieve moraal moet consistent zijn. Niet moorden omdat vermoord worden verkeerd is voor iedereen is consistent.

    Noem een mens die tegen zijn zin slaaf wil zijn.

    Voila. Slavernij is objectief immoreel omdat ieder individu het eens is dat slaaf zijn onwenselijk is.
    Slavernij wordt daarmee immoreel.

    Een objectieve moraliteit is een moraliteit die te bepalen is, omdat hij toe te passen is op ieder individu, in plaats van afhankelijk te zijn van de subjectieve nukken van individuen.

    Socialisme is daarmee immoreel. Omdat niemand bestolen wil worden (dus tegen hun zin beroofd), maar socialisten wel graag anderen (tegen hun zin) bestelen. Zij zijn inconsistent en dus is hun moraliteit inconsistent, en daarmee subjectief (en hypocriet).

    Zomaar drie voorbeelden.

    Iedereen verlangt dat er niet zonder zijn of haar toestemming agressie tegen hem of haar wordt gepleegd. Een bepaald “verlangen” is in dit voorbeeld dus niet “verzonnen”. En de aard die daarbij hoort ook niet.
    Dit ontkennen is de realiteit ontkennen. Moet je lekker zelf weten, maar daarmee diskwalificeer je jezelf hier in ieder geval compleet.

    Hiermee is het natuurrecht op leven en vrijheid (grof gezegd een natuurrecht op een leven zonder agressie jegens hem/haar) objectief bepaald.

    Of je nu Christen bent of Moslim, atheïst of Hindu, socialist of kapitalist. De hierboven genoemde voorbeelden geldt voor hen ALLEN omdat mensen de hierboven genoemde voorbeelden ALLEN gemeen hebben. Dit is universeel en dus objectief te bepalen.

    (p.s. Dat er sommige mensen gedood willen worden of vrijwillig slaaf willen zijn doet hier niets aan af. We hebben het hier immers over agressie, en niet vrijwillig geweld. Agressie is onvrijwillig geweld. Het moge duidelijk zijn dat zelfmoord of een S/M relatie dan ook niet objectief “immoreel” kan zijn)

    maha [35] reageerde op deze reactie.
    maha [45] reageerde op deze reactie.

  29. @maha [26]:

    Als dat zo is, is het zeker gevaarlijk, denk ik. De samenhang in de samenleving wordt daarmee ondermijnd.

    Een “samenleving” waar ieder individu gedwongen wordt te conformeren zonder agressie te plegen is geen “samenleving”. En er is al helemaal geen “samenhang”. Die kan alleen waarde hebben bij mensen die vrijwillig deelnemen aan de voorwaarden binnen die samenleving.

    ‘Niet persoonlijk bedoeld hoor. Maar wij hebben een objectieve moraal, dus zal het mij een worst zijn dat jij erbuiten valt’.

    En?
    Hoe kun je een moraliteit opdringen die niet geaccepteerd wordt? Dat noem ik dus subjectief, want de ene accepteert hem wel en de andere niet.
    Een objectieve moreel wordt door iedereen geaccepteerd.
    Doe een ander niet aan wat jij niet wil dat een ander jou aandoet.
    Jij wil nergens toe GEDWONGEN worden, dus als jij vindt dat een ander wel ergens toe GEDWONGEN dient te worden, spreke we van een “subjectieve moraliteit”, een huichelarij. Sterker nog, een immoraliteit.

    Ik begrijp niet dat je dat moraal noemt.

    Natuurlijk niet. Want je hebt een subjectieve moraliteit die je tot universeel wil bombarderen. Wij moeten vinden wat jij vindt, ook al kun je ons niet overtuigen met solide logische argumenten.

    Het is grappig dat jij niet gelooft in een objectieve moraal terwijl je niet eens ziet dat jouw subjectieve moraliteit is gebaseerd op dwang, en daarmee immoreel is.

    Vind je het niet grappig dat wij een moraliteit als goed moet beschouwen, die ons wil dwingen ons tegen onze zin te conformeren aan JOUW wil?
    Draai dat nu eens om.

    Het gaat alleen maar over je eigen.

    Mis. Het draait alleen maar om vrijwilligheid en gebrek aan agressie.
    Maar zelfs al zou het “over je eigen” gaan, wat dan nog?
    Wie ben jij om te bepalen dat wij dezelfde mentaliteit als jij moeten hebben?
    Dat klinkt als een dictatoriale mentaliteit.
    Is dat die superieure moraliteit waar je het over hebt?

    maha [36] reageerde op deze reactie.

  30. @beek [28]:

    Sorry Beek,

    Ik kan wel een inhoudelijke reactie geven, maar ik ken je lang en goed genoeg dus ik heb wel wat beters te doen.

Nieuwere reacties »

Comments are closed.