The ‘Inside Job’

 Dit is een film review van ‘Inside Job’ door een libertarische bril.

De film belooft meer inzicht te geven in de oorzaken van de financiele crisis.  Voor iemand die zich er niet al te veel in heeft verdiept klopt dat waarschijnlijk wel, al zou die er beter aan doen deze clip  [1] te bekijken. Grappiger en het kost maar 8 minuten van je leven ipv 108.

Zoals te verwachten viel van een film uit het linkse Tinseltown is de boodschap dat ” Deregulation’ (dit woord (of een synoniem) komt meer dan 25 keer voor) ingezet door de Reagan regering in combinatie met ‘Greed’, de oorzaak van alle malheur was.  Vreemd want aan regeltjes was geen gebrek en deze zijn zelfs toegenomen na Reagan. Zie bijv. [2]

 “as of the end of 2007, the last full year for which data are available, the Federal Register contained fully seventy-three thousand pages of detailed government regulations. This is an increase of more than ten thousand pages since 1978”

 Mensen worden op een Michael Mooreske manier geinterviewd hetgeen best amusant is, maar waardoor mogelijk niet altijd alle zaken even evenwichtig worden belicht. Hieronder een aantal scenes waarbij wel wat vraagtekens te zetten vallen.

 De film begint meteen goed met IJsland. ”
Door deregulation zou de overheid de economie hebben verziekt.  ‘The government privatised the 3 largest banks, the result was one of the purest experiments in financial deregulation”.  Vervolgens passeert een reguleringsinstantie de revue (wat een beetje tegenstrijdig is) en de rol van de centrale bank wordt niet belicht. Voor een Oostenrijkse school econoom staat dat waarschijnlijk gelijk aan een klimaatwetenschapper die de rol van de zon in de temperatuur op aarde over het hoofd ziet.  En er wordt voorbijgegaan aan het feit dat op de een of andere manier (regeltjes misschien?) alle IJslanders (en zelfs hun nazaten als die niet emigreren) garant stonden voor de banken. Toch niet zo heel puur dus. Privatiseren staat in de meeste gevallen dan ook niet gelijk aan dereguleren (minder regels). Private banken kennen opgelegde regulering net als publieke banken.  Vaak wordt vergeten dat het hele bestaan van fictieve juridische entiteiten (rechtspersonen als BV en NV) en de daarbij behorende (niet) aansprakelijkheid van stakeholders (bestuurders, aandeelhouders, werknemers) alsmede faillissementswetgeving etc. ook regulering is met niet altijd de juiste incentives.

             Bagus& Howden schrijven in hun boek ‘Deep Freeze’ (gratis op mises.org):

   “Iceland’s particular crisis, and the world’s in general, was caused by the manipulations of   central banks and intergovernmental organizations. Thus, in the ?nal analysis, it was the actions of governments that brought about Iceland’s financial collapse.”

             “Why did Icelandic banks engage so heavily in this risky practice?Icelandic banks enjoyed  guarantees by the government to bail them out should their bets on the market turn out to have been wrong.”

 ñ  Er wordt ingegaan op een aantal crises uit het verleden. Elke keer is het de schuld van deregulation en/of slapende toezichthouders.  ‘The investment banks fuelled a massive bubble in internet stocks‘. Nergens wordt verwezen naar de centrale bank die het goedkope geld daarvoor beschikbaar stelde. De FED wordt verweten niet genoeg toezicht te houden, maar er wordt niet vermeld dat de FED eigenlijk een private instelling is in handen van de grote banken die van de overheid een monopolie op de geldpers heeft gekregen. [3]

             Zie voor een introductie Austrian Business Cycle theorie bijv. [4] en de problemen veroorzaakt door de Amerikaanse Centrale Bank bijv. [5]

 “The severe financial crisis and resulting worldwide economic recession we have been forecasting for years are finally unleashing their fury. In fact, the reckless policy of artificial         credit expansion that central banks (led by the American Federal Reserve) have permitted and orchestrated over the last fifteen years could not have ended in any other way.” – Jesus Huerta de Soto

 ñ  De banken worden beschuldigd van ‘predatory lending’.  Leningen werden opgedrongen aan mensen die ze niet terug konden betalen.  In een vrije markt is het normaliter zo dat de uitlener een belang heeft bij de terugbetaling van de lening.  Geen woord over de Community Reinvestment Act die banken aanmoedigt om hun geld uit te lenen aan risicovolle klanten. Ook geen aandacht voor de merkwaardige regelgeving in de USA dat een huiseigenaar zijn sleutel in de postbus kan stoppen van  de bank ( ‘jingle mail’ ) en van de lening af is.  Mogelijk dat dat bij de lener ook tot minder prudentie kan leiden bij het aangaan van de lening.  De verhalen van mensen die hun huis kwijt raken zijn inderdaad triest, maar eigenlijk konden ze dat huis gewoon niet betalen. Daar kun je moeilijk Wall Street de schuld van geven.  Verder moet al dat geld waarmee de FED de markt overspoelt toch ergens in gestopt worden en vastgoed is een van de opties. Daarom is het niet onaannemelijk dat met de huidige ‘quantitative easing policy’ (aka money printing) van de FED er thans wederom ergens bubbles aan het vormen zijn. Zie verder [6]

 “ Give me control of a nation’s money supply, and I care not who makes its laws” – Rothschild

ñ  Er wordt terecht gewezen op de rol van de rating agencies. Men beweert dat deze betaald werden door de investment banks om de pakketten van subprime /rommelhypotheken een hoge rating te geven (triple A zelfs, de hoogst mogelijke waardering). De film laat duidelijk zien dat de rating agencies niet aansprakelijk zijn.  De bazen van de agencies roepen in koor  dat de ratings slechts ‘opinions’ zijn. Als iemand zijn eigen geld wil investeren dan zorgt hij over het algemeen dat hij het product begrijpt. Als het te ingewikkeld is dan men zich tegen betaling laten adviseren door een expert.  Als die expert je een contract onder neus duwt waarin staat dat als hij er faliekant naast zit hij geen enkele verantwoordelijkheid draagt omdat hij eigenlijk zomaar wat roept, dan zou dat bij de meeste mensen toch tot gefronste wenkbrauwen leiden.  Dus in een echte vrije markt waar mensen hun eigen geld moeten investeren en aansprakelijk zijn voor hun daden zou dit waarschijnlijk niet (op deze schaal) voor komen. Meer over de rating agencies [7]

 “Het probleem is dat deze kredietbeoordelaars tezamen een de facto monopolie (oligopolie) van de Amerikaanse overheid hebben gekregen en dus geen werkelijke in de vrije markt      opererende bedrijven zijn”

 ñ  Een tamelijk groot punt wordt gemaakt van de ‘ingewikkeldheid’ van de producten die op Wall Street werden bekokstoofd.  ‘Derivates’ zouden weapons of mass destruction zijn die schreeuwen om regulation. Nu is ingewikkelheid niet strafbaar (helaas niet, zullen veel mensen denken nu ze net hun belastingaangifte gedaan hebben) en derivaten zijn ook maar gewoon afspraken tussen partijen. Onbekend maakt onbemind? De vraag waarom bedrijven (en pensioenfondsen) zo dom zijn om iets te kopen/een contract aan te gaan dat ze niet begrijpen wordt op het conto van ‘greed’ geschreven. Het door bepaalde regelgeving ontbreken of verminderd aanwezig zijn van de component ‘fear’ als balans voor ‘greed’ lijkt niet bij de makers van de film op te komen. Wat zou er gebeuren als A kon roken en de negatieve gezondheidseffecten afgewenteld konden worden op B? Dit aspect blijft totaal onderbelicht, aangezien de dwang (via de overheid) op B in het huidige systeem nergens genoemd wordt.

            Sommige van die ingewikkelde producten zijn misschien zelfs een effect van de overheid. Analoog aan die vreemde hypotheken in Nederland. Normaal zou je een      hypotheek snel afbetalen om rentelasten te verminderen. Nu hou je de schuld zo hoog mogelijk voor de aftrek en zet je er een spaarfonds naast. Dit soort constructies bestaat juist vanwege            regelgeving.

 “ Government is good at one thing: It knows how to break your legs, hand you a crutch, and say, “See, if it weren’t for the government, you wouldn’t be able to walk.” – Harry Browne.

 ñ  Het toestaan van minder reserves en meer ” leverage’ door de banken (na intensief lobbywerk) wordt gezien als deregulation.  Daarbij wordt vergeten dat het uitbreiden van deze ‘license to print money’  meer te maken heeft met corporatisme dan met een vrije markt. [8]

            Het adagium ’the best way to rob a bank is to own one’  is meer geldig in een gereguleerd systeem waarbij fractional reserve banking, fiat currencies en bail outs door de overheid de norm zijn, dan in vrije markt waar geen zinnig mens zijn geld zou brengen naar een bank (of daar aandelen in zou willen hebben) met zo weinig reserves (in verhouding tot de aangegane  risico’s) als in het huidige systeem ‘legaal’ is. Hoeveel reserves banken in een vrije markt zouden aanhouden is moeilijk te zeggen, maar de minimum reserve regelgeving lijkt nu te werken als iets om naar te streven. Klanten maakt het risicoprofiel van een bank weinig uit als hun geld toch door de staat verzekerd is. Dus een bank gaat met een zo hoog mogelijke  leverage werken aangezien dat het meeste rendement oplevert. De risicos zijn uiteindelijk  voor de belastingbetaler. 
Privatiseren van winsten,  socialiseren van verliezen.  Met dank aan  de overheid.  George Soros komt in de film met een metafoor van een olietanker en de compartimenten daarin. Reguleringeisen zijn de compartimenten die het kapseizen van de  boot tegengaan. Wel jammer dat de regulering ontbrak die er voor zorgde dat de toxic debt   niet over de belastingbetaler heenspoelde, maar dit geheel terzijde. Men zou ook kunnen  zeggen dat zelfs zonder een overheid de belanghebbenden zullen  kiezen voor een boot die  niet snel kapseist.  De regelgeving die op stapel staat lijkt ook niet bepaald waterdicht [9]

 “If the American people knew the corruption in our money system there would be revolution before morning!” – Henry Ford

 ñ  De laatste scene is tenenkrommend. De commentator Matt Damon (blijkbaar niet zo’n  Breinstein en anti-overheid als in ‘Good Will Hunting’ [10] ) pleit voor meer regelgeving met de woorden ‘some things are worth fighting for‘  terwijl Lady Liberty in beeld wordt gebracht. Vrijheid door meer bureaucratie.  Is dat niet een beetje Orwelliaans?

 ‘Why there’s no garbage on the streets of Hollywood?  They don’t throw it away but they make it into movies’ (vrij naar Woody Allen)

 De film geeft wel een aardig beeld van hoezeer Wall Street in bed ligt met Washington en hoeveel ‘kruisbestuiving’ er plaatsvindt.  Doet een beetje denken aan de 1-2tjes van de adel en de geestelijken vroeger. De film hamert voortdurend op de incentives van bankiers om risico te nemen en veel geld te verdienen, maar legt nimmer de link naar de regelgeving die het mogelijk maakt om ‘legaal te stelen’ en de overheidsbemoeienis waardoor de markten verkeerde incentives kregen.   Zo wordt bijvoorbeeld de moral hazard van government bailouts volledig genegeerd. Deze ‘doorwrochte’ analyse heeft een Oscar gewonnen voor beste documentaire.  Wat dat betreft is de naam ‘Inside Job’ ( A crime perpetrated by, or with the help of, a person working for or trusted by the victim) goed gekozen. Hollywood blijkt een handlanger te zijn van de overheid die de ellende (mede) heeft veroorzaakt.  Niet verbazingwekkend dus dat het zo moeilijk was om het boek “Atlas Shrugged”  [11]  verfilmd te krijgen. Deze komt 15 April a.s uit in de USA en gaat hopelijk wat tegenwicht bieden aan de communis opinio dat er te weinig regelgeving /overheidsbemoeienis is.

 “We don’t need to make a movie of Atlas Shrugged, we are living it right now.” – David Kelly [12]

————————————————-
Geschreven door Peter Dijkstra.

Met dank aan Peter Beukelman voor het meelezen en de suggesties.

 [1] http://www.youtube.com/watch?v=mzJmTCYmo9g

[2] http://mises.org/daily/3165

[3]  ‘ The Creature from Jekyll Island’ – G. Edward Griffin.

[4]  http://mises.org/daily/3138

[5] ‘The case against the Fed’ – Murray Rothbard.  (gratis op mises.org)

[6] http://www.meervrijheid.nl/index.php?pagina=1739

[7]  http://www.meervrijheid.nl/?pagina=2240

[8] http://www.opensecrets.org/news/2008/07/top-senate-recipients-of-fanni.html

[9] http://lonelyconservative.com/2011/03/banks-exempt-from-skin-in-the-game-mortgage-rules/

[10] http://www.youtube.com/watch?v=UrOZllbNarw

[11] http://www.atlasshruggedpart1.com/

[12] http://online.wsj.com/article/SB123146363567166677.html