Recent stuurde het uitzendbureau een jongeman van zo’n jaar of 20 naar mijn bedrijf. Alhoewel het uitzendbureau prima geïnformeerd was dat we iemand zochten met ‘affiniteit met Windows- Office’ wisten we op enig moment niet meer of we nu moesten lachen of huilen toen de uitzendkracht op de instructie “…en dan gaan we nu naar Excel…” het presteerde om het woord e-k-s-e-l letterlijk op het toetsenbord in te typen. Direct na deze actie keek de jongeman me met grote vragende ogen aan. Hij zag dat er niets op de PC bewoog en vroeg zich derhalve kennelijk af of hij wellicht iets verkeerd had gedaan? Ik kan u verzekeren: mijn ogen waren groter dan die van de jongeman in kwestie.
Toch was ik blij dat het uitzendbureau precies deze jongeman op me af had gestuurd. We hebben daarom samen eerst nog een bakkie koffie gedronken en wat sigaretjes gerookt alvorens ik hem vriendelijk maar dringend naar de deur verwees. Deze gebeurtenis leidde me immers naar een groot inzicht. Jawel, deze ontmoeting liet me ineens begrijpen wat de verbindende factor moest zijn tussen het voortijdig lekken/publiceren van de miljoenennota, de eurocrisis, beurscrisis, bankencrisis, woningmarktcrisis, kantoorpandencrisis, winkelpandencrisis, EU- crisis, en het aanstaande faillissement van Griekenland. Deze alles verbindende en totnogtoe redelijk onbenoemde factor betreft: “Complexiteit”.
“Elke Nederlander wordt geacht de wet te kennen”. Ondertussen ken ik niemand die de wet compleet uit zijn hoofd kent, u wel? En “de processen die volgen op een mogelijk faillissement van Griekenland zijn dermate complex dat we niet kunnen voorspellen wat het uiteindelijke financiële resultaat voor Nederland zal zijn”, sprak Jan Kees de Jager onlangs. (Of iets in gelijke bewoording) En hoe is de kredietcrisis eigenlijk ontstaan?
Wat zegt Wikipedia? “…Door de interferentie tussen deelmarkten is niet exact aan te geven welke gebeurtenissen elkaar op welke wijze beïnvloedden. In het algemeen kan gesteld worden dat problemen rond Amerikaanse hypotheken de onmiddellijke aanleiding vormden tot de crisis, die oversloeg op de markt voor daaraan gerelateerde complexe financiële producten. Een en ander werd versterkt doordat de bij de waardebepaling van dergelijke complexe financiële producten gebruikte wiskundige formules op drijfzand waren gebaseerd…”
Zomaar wat voorbeelden “complex” op hoger niveau, maar onderliggend blijkt dat “complex” zich inmiddels als een virus heeft verspreid door (bijna) de complete wereldwijde maatschappij, maar laat ik het klein houden.
Nederland:
Nederland kent 250.000 analfabeten en 1,3 miljoen(!) laaggeletterden. Laaggeletterden zijn weliswaar in staat om bijvoorbeeld de eigen naam te schrijven en/of om losse woorden te lezen, maar niet om een langere tekst dusdanig snel en/of correct te lezen dat men deze ook daadwerkelijk begrijpt. Anderhalf miljoen mensen die naar alle waarschijnlijkheid ook ‘de wet’ niet uit het hoofd zullen kennen, alhoewel de overheid dit wel van hen eist. Maar die ook niet in staat zullen zijn een PC aan te sluiten, een printer, en die bij het woord Ipad zullen denken dat het over een modern koffiezet- apparaat gaat. Een belastingaangifte doen? Digitaal? Een uitkering aanvragen? Digitaal? Wat denken we nu zelf?
Maar “complex” gaat nog veel verder.
Hoeveel oudjes zijn niet in staat om volstrekt zelfstandig ‘eenvoudige’ digitale betalingen te doen? Vroeger gingen ze naar het postkantoor, maar nu? Nu mag familie dit voor hen doen of de toevallig deze week dienst doende verzorgster, met alle kans op eventualiteiten bovendien. (Ik vraag me overigens af waarom de naaste familie voor deze werkzaamheden geen rekeningen naar de bank in kwestie sturen? Of naar de overheid?)
Maar dan rest er nog steeds een grote, een allergrootste groep. Een groep die we wellicht nog het best kunnen duiden als ‘de gemiddeld intelligente Nederlander die na het 40e levensjaar niet is gedigitaliseerd omdat hij/zij dit niet (meer) kan of wil’, omdat het in de beleving veel te complex wordt bevonden en het veronderstelde nut niet aanwezig wordt geacht. Deze mensen willen een product vastpakken, zien, ruiken, en pas kopen als het aangebodene bevalt. Gewoon simpel zoals het altijd was en zoals ze geleerd hebben. Want ondanks de euforie over het steeds massaler wordende online- winkelen: vraag u af hoeveel (gemiddeld intelligente) mensen dit nog steeds niet doen? Niet kunnen? Niet willen? U zult duizelen van de cijfers kan ik u als winkelier bevestigen. Wat betreft het exacte percentage moet ik het antwoord schuldig blijven, maar het zou mij niet verbazen als we het over tenminste 40 % van de totale Nederlandse bevolking hebben.
Conclusie:
“De nieuwe moderniteit” plaatst steeds meer groepen buiten de samenleving waardoor er van een ‘samenleving’ feitelijk ook geen sprake meer kan zijn. De complexiteit die deze nieuwe moderniteit met zich meebrengt trof eerst de (aller)oudjes, maar zo langzamerhand beheersen ook de allerknapste koppen deze complexiteit evenmin. Met kretologie als “Nederland kennisland”, “Brainport Eindhoven” en “Nederland moet hoog opgeleid”, bereik je enkel dat je opnieuw meer mensen buitensluit. Dat je opnieuw de tweedeling groter maakt. ”We moeten concurreren met het buitenland”. Oh ja, moeten we dat? En ten koste van wat dan? Het failliet van Griekenland? Europa? De wereld?
Zo maakt complexiteit bijvoorbeeld ook dat ‘de markt’ voor producten en diensten steeds kleiner wordt. In weerwil van de succesverhalen over Notebooks, Tablets, Ipods en Ipads, blijft overeind dat bij de introductie van de telefoon, de koelkast of de bromfiets nagenoeg iedereen er eentje wilde hebben. Iedereen wist ook zo’n apparaat te bedienen en begreep de functie. Hoe anders is dat met het notebook. Bijna hetzelfde kan gezegd worden over de eerste gsm’s die op de markt kwamen. Maar met al de nieuwe functies die er in de loop der tijd bij gekomen zijn is ook dit apparaat voor enorm veel mensen niet meer weggelegd: veel te complex en het nut wordt niet onderkend. (toegevoegde waarde) En ik moet eerlijkheidshalve bekennen dat ook ikzelf bij de aanschaf van weer eens een nieuwe mobiele telefoon steevast tegen de verkoper zeg “hij hoeft geen piano te kunnen spelen, ook geen viool, en hij hoeft ook al geen pannenkoeken te kunnen bakken, ik wil er alleen maar mee kunnen bellen…” (Ik zie me al op zo’n klein schermpje het internet afstruinen, ik ben nog net niet helemaal mesjogge.)
‘We’ zijn kennelijk vergeten dat mensen niet slimmer kunnen zijn dan hun fysieke beperking toestaat: het individuele brein. En dit ongeacht welk diploma we erop plakken!
Toen ik gisteren – nadat ik dit stukje al geschreven had- nog even op YouTube een liedje uit de zeventiger jaren aanklikte viel mijn oog op de allereerste reactie onder de desbetreffende clip van The Little River Band:
I miss the simplicity of those days. No Ipods, no Smart phones, no Blackberrys, no PCs, no Macs, no FB, no Twitter, no YouTube, No HDTV, no 3-D, no 24-hour news programs, no infomercials….and yet most people somehow managed to be happy. Go figure…
Ik dacht “….and yet most people somehow managed to be happy…”?
Tja, dat zit vandaag de dag dus wel een slag anders.
Ingezonden door Sander
in een complexe wereld is een simpel denkend mens koning.
Leuk stuk, al zullen de meeste mensen er een complex van krijgen. Maar goed, die zitten niet op VS 😀
Ik heb de Jager nog horen zeggen dat het heel SIMPEL was en dat ‘we’, als nederland zijnde, er veel aan zouden gaan verdienen. De cost of funding lag namelijk dik onder de rente die hij van de Griekse heerser zou krijgen zou krijgen.
Ik moet dan ook concluderen dat het simpel is als ze je geld nodig hebben en complex als ze het kwijtraken.
Ik heb hier toch een probleem mee. Staat straks iedereen buiten de samenleving? Dit moet toch een rekenfout zijn. Het is meer dat een groot gedeelte van de samenleving samenleeft zoals ze altijd samenleefden, maar dat een kleine, maar groeiende groep het anders doet.
Sander [5] reageerde op deze reactie.
@pcrs [4]:
Tja, hoe definieer je samenleving? Ik bedoel, de mens leeft ook samen met de hond, de kat en de goudvissen. Mijn insteek in dit stukje: vanuit de overheid bezien.
pcrs [7] reageerde op deze reactie.
“Ondertussen ken ik niemand die de wet compleet uit zijn hoofd kent, u wel?”
Met een enkel lid heb al moeite, waar gerust tangconstructies met tientallen woorden tussen lidwoord en bijbehorend zelfstandig naamwoord kunnen staan.
“Hoeveel oudjes zijn niet in staat om volstrekt zelfstandig ‘eenvoudige’ digitale betalingen te doen? Vroeger gingen ze naar het postkantoor, maar nu?”
Ik merk, dat de handelingen, die ik rond 16 jaar leerde op de computer, me het makkelijkste afgaan, bijvoorbeeld snel schakelen met alle DOS-commando’s, maar met nieuwere dingen krijg ik steeds meer moeite. Vraag me niet te esemessen of te Twitteren.
ziggy [11] reageerde op deze reactie.
@Sander [5]: Dan snap ik het nog steeds niet. Een groeiende groep mensen gaat digitaal wat met elkaar communiceren en vanuit de overheid gezien zit iedereen dan straks buiten de samenleving?
Een kennismaatschappij wordt in stand gehouden door continue instroom van jonge hoogopgeleiden; nu al spreekt men over knelpuntberoepen vooral ingenieurs, verplegend personeel maken de dienst. De komende jaren gaat er een grote uitstroom op gang komen voor de oudere werknemers op pensioen. Een teken aan de wand dat jeugdigen het verder vertikken zich te laten uitbuiten ?
en waar halen bedrijven straks het talent.
Vilseledd [9] reageerde op deze reactie.
@leo [8]:
Net op het Journaal een of andere chick, die waarschijnlijk ‘communicatiewetenschappen’ of iets in die geest had gestudeerd, uitleggen, wat sneller dan het licht betekende. Ik vroeg me eerst af, of ze wel wist, wat de lichtsnelheid was; dat bleek ze te weten. Later echter bleek, dat ze dat van kennelijk buiten had geleerd, want ze presteerde het aan de ‘onnozele’ kijker uit te leggen, dat wanneer je met een zaklantaarn naar de maan schijnt – gesteld, dat dat mogelijk was – je het licht over 1,25 seconde pas zou zien. Volgens mij moet het echter ook nog terug.
Waarmee maar gezegd zei, dat zowel bètawetenschappen alsmede echt werk in onze maatschappij ten opzichte van alfawauwelaars schromelijk ondergewaardeerd wordt. Mensen willen best ingenieur worden, maar als dat betekent, dat ze alleen dingen mogen ontwerpen en berekenen en in het publieke of private debat verder hun mond moeten houden, dan sta ik niet gek te kijken, dat een TU in Delft hoofdzakelijk buitenlandse studenten aantrekt.
leo [10] reageerde op deze reactie.
@Vilseledd [9]:
War between the sexes ? Neen natuurlijk niet Alhoewel ik toch een aantal bedenkingen heb, er ook diverse verschillen zijn. De toegankelijkheid voor vrouwen aan de universiteit is ansich geen uitzondering maar het gamma aan keuzes is een ruimer pakket aan overgewaardeerde sociale wetenschappen ter verwaarlozing van de puur exacte wetenschappen. Wetende dat “algemeen wiskundige vakken” in relatie en affiniteit tot vrouwen als minder interessant wordt ervaren, is gezien de bezettingsgraad ook minder vertegenwoordigd. Een misschien misplaatste opmerking van mijntwege, om te stellen dat een overheidsingreep een gelijke quota beoogt om de evenwaardigheid en uniforme intellectuele capaciteiten van beide geslachten te afficheren. Waarvan diegenen die slagen hoogstens een gesubsidieerde job aan de staat kunnen bemachtigen. Een ten top gedreven concurrentieel bedrijfsleven anderzijds zoekt innovatieve krachten die presteren en stressen op product development en patenten. Terwijl directiesecretaresses financieel gelijk beloond worden voor repetitieve en administratieve taken. Als de onderwijsindustrie enkel en alleen nog advokaten, journalisten en sociaal werkers voortbrengt kunnen onze industrieên evengoed de deuren sluiten of zich goedkoper elders gaan vestigen en dat is mijn vrees voor de welvaart en soevereinteit van het land.
@Vilseledd [6]:
Ik denk ook dat het simpelweg komt omdat niemand dat kan lezen maar niemand daar iets van zegt. Het is toch belachellijk dat een brief van een advocaat, door jou ingehuurd een brief naar jou stuurt, die je niet kunt lezen. Maar niemand die zegt tegen de advocaat dat onbeschoft is en dat hij dat in voor ‘normale mensen’ moet schrijven. Mensen schamen zich er vaak een beetje voor om toe te moeten geven dat het niet te lezen is, terwijl het ook gewoon echt niet te lezen is. Als we met zijn allen van de legale hoek eisen dat er alleen maar in gewone mensen taal geschreven wordt dan is het misschien snel opgelost, die flauwekul.
En dat je niet kunt SMSen en niet kunt twitteren is ook volledig onbelangrijk. Als je iemand wilt bereiken dan is een telefoon voldoende, al die nieuwe balast zul je in de praktijk niet kunnen misschien, maar waarschijnlijk ook niet willen.
En nu weer het elektronische boek als nieuwste uitvinding. Terwijl een echte veel mooier staat in je kast.
Het, door simpelheid, misschien wel beste artikel op deze site, ooit !! Wist U dat ook een minister ‘ITC’ problemen heeft !! Donner of Kamp, dat is me ontschoten !
Comments are closed.