“The best way to destroy the capitalist system is to debauch the currency. By a continuing process of inflation, governments can confiscate, secretly and unobserved, an important part of the wealth of their citizens.” – John Maynard Keynes
Afgelopen zomer was het weer economische crisis. Eigenlijk nog steeds dezelfde als die van 2008. Hoe dan ook vond Fed-voorzitter Bernanke het tijd om het een en ander publiek te maken. De jaarlijkse zomerbijeenkomst van centraal bankiers eind augustus in Jackson Hole was zijn uitgekozen moment. Helicopter Ben kreeg het er zwaar te verduren. Hij deelde namelijk reeds mee minstens tot 2013 door te zullen gaan met zijn nulrentebeleid. Dit veroorzaakte de hevigste tegenstand in jaren. Leden van de Board of Governors van het Federal Reserve System, Richard Fisher (Dallas Fed), Narayana Kocherlakota (Minneapolis Fed) en Charles Plosser (Philadelphia Fed) zijn critici van de eeuwig aanhoudende lage rente en stemden tegen dit beleid. Het massaal opkopen van Amerikaanse staatsobligaties door de Fed en de langdurige lage rente hebben er immers voor gezorgd dat er dermate veel geld in de economie aanwezig is, dat hoge inflatie dreigt. De tegenstemmers zijn zich hiervan bewust. En gelijk hebben ze. De hoge goudprijs en de tumultueuze gebeurtenissen deze zomer op de beurzen tonen immers aan dat 3 jaar quantitative easing en lage rentes de crisis niet hebben opgelost. Het optreden van Ben Bernanke in Jackson Hole was enkel een bevestiging van het feit dat hij eigenlijk nog weinig greep heeft op de gebeurtenissen.
De algemene politiek van centraal bankiers om crisissen te bestrijden is de rente laag houden. Waarom? De redenering is tweeledig. Een lage rente maakt zowel lenen goedkoop, maar zorgt er ook voor dat sparen niet de moeite is. Het brengt immers quasi niets op. Omdat leningen aantrekkelijker lijken gaat men meer lenen om bijgevolg te consumeren of te investeren. Keynes’ adagium dat geld moet rollen past hier perfect in, alsook zijn spaarparadox (kort gezegd: hoe meer men spaart, hoe lager de welvaart). ‘Crisissen worden namelijk veroorzaakt door het stilvallen van de vraag, wanneer men dus spaart creëert men geen vraag’. Spaarders zijn dus het grote juk voor de Keynesianen. ‘Daarom moeten overheden en centrale banken de vraag stimuleren om de economie te reanimeren.’
In tegenstelling tot de Keynesianen zien de aanhangers van de Oostenrijkse School sparen als positief gedrag voor de economie. Sparen is immers een tijdelijk uitstel van consumptie. Keynesianen spreken over een spaarparadox omdat ze niet verder kijken dan hun neus lang is. Wanneer tijdens een crisis iedereen tegelijk gaat sparen dan constateert men een verlaging van de vraag naar goederen en diensten. Wanneer men enkel gaat focussen op de korte termijn dan kan men niet om de crisis heen. Een bedachtzamere analyse doet ons inzien dat de recessie eigenlijk een herstelfase is van de economie. De vraag valt immers uit omdat iedereen gaat sparen om op langere termijn terug te consumeren. Tijdens deze recessie daalt de vraag, de prijzen moeten zich dus aanpassen aan een kleinere geldhoeveelheid (er is immers door de daling van de vraag naar goederen en diensten minder geld in omloop) waardoor er uiteindelijk deflatie zal optreden. Net zoals inflatie een daling is van de waarde van het geld is deflatie het omgekeerde, namelijk een stijging van de waarde van het geld. Je kunt dus meer kopen met minder geld. Omdat de waarde van het spaargeld stijgt, wordt er meer kapitaal opgebouwd. Met groter kapitaal kan men investeren in productiviteitsverbetering waardoor efficiëntere productiemechanismen worden uitgevonden. Meer produceren tegen lagere prijzen betekent een welvaartstoename. Sparen verhoogt dus op lange termijn de welvaart. Hieruit concluderen we dat de spaarparadox niet bestaat. Bernanke bevordert met zijn lage rentes moedwillig het aangaan van leningen en maken van schulden. Wanneer deze lage rentes voor zeer lange tijd blijven bestaan, creëer je een wereld die enkel nog gebaseerd is op leningen en zeepbellen. Een ketting van schulden stelt voortdurend het herstel van de economie uit. Hierdoor verarmt de samenleving stelselmatig. Keynesianen die steeds leningen willen blijven aangaan om zich naar welvaart te spenderen, betekent eigenlijk hetzelfde als dieper en dieper in een put graven en ooit hopen op de top van een berg te zullen staan. Dat is de wereld op zijn kop.
Hoe komt het dat na vele waarschuwingen en tegenstand centrale bankiers en politici nog steeds geloven in de spaarparadox van Keynes? Is het kortzichtig egoïsme dat zich manifesteert in het beschermen van de huidige generatie ten nadele van toekomstige generaties? De uitspraak “in the long run we’re all dead” kan immers tellen als een serieus staaltje egoïsme. In het relatief recente economisch verleden werd nochtans aangetoond dat het doorbreken van de spaarparadox crisissen kan oplossen. Hiervoor moet ik de illustere Paul Volcker vanonder het stof halen. Deze grote, charismatische en statige man (hij is 2m01) gaf immers indirect aan dat de Oostenrijkers gelijk hebben.
Paul Volcker was de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve onder presidenten Jimmy Carter en Ronald Reagan. Hij is de geschiedenis ingegaan als de persoon die de stagflatie-crisis heeft beëindigd. Dit is een periode van het tegelijk stilvallen van de economische groei in combinatie met hoge inflatiecijfers. Tall Paul met sigaar beschreef deze periode van stagflatie als volgt: “There was this feeling that we were caught in a box that we didn’t know how to get out of, where you had international instability of the dollar, domestic inflation, domestic instability, rising unemployment, and low productivity. It was not a brilliant economic period.”
Laat ons eerlijk zijn, dit lijkt zeer goed op wat we heden ten dage in de Verenigde Staten van Amerika en andere landen van de wereld zien. Enig verschil is dat de huidige crisis nog meer omvat en eigenlijk erger is dan de stagflatie-crisis. Alleen al de huidige in omloop zijnde geldhoeveelheid is ettelijke malen het veelvoud van toen, getuige de oorlogen in het Midden-Oosten en de geldpolitiek van de Fed.
Hoe werd deze stagflatie gecreëerd? Wel, gedurende de jaren ’60 van de vorige eeuw waren de Amerikanen verwikkeld in de bekende Vietnamoorlog. Hoe financier je een oorlog? Juist, met schulden en inflatie (omwille van het printen van geld). De waarde van de Dollar daalde daarom sterk, de goudprijs schoot de lucht in. Uiteindelijk begin de jaren ’70 was president Nixon het beu dat het goud massaal zijn land verliet in ruil voor Dollars. Het verbreken van het Bretton Woods-akkoord en het sluiten van een nieuw akkoord, the Smithsonian Agreement, in 1971 betekende het einde van enige vorm van geld gekoppeld aan goud. Dit betekende voor velen een nog groter wantrouwen in de Dollar. De OPEC-landen beseften dat ze een zwakke dollar kregen in ruil voor hun olie. Door de oliekraan dicht te draaien wilden ze de prijzen doen stijgen, en ze stegen. De Federal Reserve zag de bui hangen en wilde de crisis bestrijden door meer kapitaalinjecties en extreem lage rentes. Dit bleek niet te werken, de economie bleef krimpen en de inflatie liep uiteindelijk in 1981 uit tot 13,5% (cijfer meegedeeld door de Amerikaanse overheid, waarschijnlijk lag het percentage nog hoger). Zie hier: stagflatie. De VSA moest een plan uitvinden zodat de wereld de Dollar terug zou aanvaarden.
Paul Volcker zag er niet alleen hard uit, hij was ook hard. Hij kwam met het buitengewone en geniale idee om de rente te doen stijgen tot zelfs 20%. U leest het goed: 20% rente in 1981, dat waren tijden! Wat Volcker hier eigenlijk mee aantoonde was dat de Verenigde Staten niet zomaar geld bijdrukte. Hiermee wou hij terug het vertrouwen in de Dollar herstellen. Gezien beleggers, banken, overheden, kortom alle mensen, aanvankelijk niet meer geloofden in de waarde van de Dollar wou Volcker hierop reageren. De Dollar zou plaats moeten ruimen voor Amerikaanse staatsobligaties. Dankzij de hoge rente waren deze obligaties zeer interessant voor centrale banken. De dollar werd terug geëxporteerd: in ruil voor hoogrentende staatsobligaties.
Toch was er een grotere en betere reden waarom Volcker de stagflatie-crisis beëindigde. Deze moet trouwens niet zo ver gezocht worden. De hoge rente zorgde ervoor dat sparen plots zeer aantrekkelijk werd. Hierdoor werd lenen en dus consumeren en spenderen op basis van schulden uitermate onaangenaam. Zowel burgers als bedrijven konden de hoge interestvoeten vaak niet betalen. Als gevolg gingen ondernemingen investeringen uitstellen en moesten ze kostenefficiënt te werk gaan. De werkloosheid verdubbelde nogmaals. Wat we zien was een eerder gecreëerde zeepbel die plots ging barsten. De Amerikaanse economie kwam terecht in een zware recessie. Paul Volcker moest bakken kritiek pareren. Zoals reeds beschreven wordt in tijden van crisis in een vrije markt het geld automatisch schaarser, gezien men gaat sparen en de vraag naar goederen en diensten daalt. Dit was exact wat er gebeurde, maar dan met een artificiële lont in elkaar geknutseld. Dankzij het aanleggen van gespaarde geldreserves kwam er na een recessie een economische boost die werd gekenmerkt door productiviteitsverbetering en innovatie. Het internet en de mobiele telefoon mogen misschien beschouwd worden als de vruchten van het zaad dat toen werd gezaaid. Dit herstel had misschien beter kunnen plaatsvinden zonder de centrale bank of een interveniërende instantie. Wie zegt er dat de artificiële 20%-rente van Volcker de marktrente zou geweest zijn? Waarschijnlijk was het wel een goede benadering van Tall Paul. Hij had het lef om iets te ondernemen compleet tegen de stroom in. Velen kunnen van een dergelijk gedrag leren. Namelijk niet prediken wat de meerderheid wil, maar wat echt broodnodig is.
Wie slechts kan prediken wat de massa wil, doet aan zelfverloochening. Daarenboven sleept die persoon de ganse groep mee in pure malaise. Letterlijke moord en brand zijn er de rechtstreekse exponenten van.
In deze tekst wou ik aantonen dat originele ideeën, zoals onder andere het Volcker-plan, ooit bestonden. Daarenboven toonde Volcker met zijn plan indirect, hetzij opzettelijk, hetzij onopzettelijk aan dat de Oostenrijkers gelijk hebben op vlak van de spaarparadox. Ze bestaat niet.
Om de ontwaarding van de dollar te voorkomen moest Volcker het geld kunstmatig schaars maken, iets wat in een vrije markt automatisch zou gebeuren, gezien in tijden van crisis de natuurlijke reactie van mensen sparen is en dus een daling van de vraag naar geld. Dit deed hij door middel van zeer hoge rentevoeten, de economie stagneerde, om later terug te boomen. Ik beschouw de hoge rentes niet als het ultieme reddingsmiddel. Hoe dan ook kan de les van Volcker een pleister op een gapende wonde zijn die het bloeden tijdelijk wat zal stelpen. Hoe slecht het de komende maanden zal verlopen weten weinigen, maar één iets staat vast: Paul Volcker is groter dan Ben Bernanke, veel groter…
Ingezonden door Michiel Rogiers
Voorzitter LVSV Nationaal
Liberaal Vlaams StudentenVerbond
Een artikel van niveau, de vrijspreker waardig. Ik heb het tweemaal gelezen ondanks de lengte. Dank je, Michiel! Interessante stelling rond Internet en mobiele telefonie.
Muntbederving als wapen tegen kapitalisme, toont dit aan dat Keynes een openlijke antikapitalist was?
Nico de Geit [3] reageerde op deze reactie.
Enige tijd geleden las ik in een derdewereldland een boek van een Nederlandse econoom. Daar blijken de ideeën opeens toch niet zo universeel, maar volstrekte kolder.
We moeten af van al die lieden die de maatschappij willen sturen, vooral van centrale leiding.
@BUD [1]:
‘Een artikel van niveau, de vrijspreker waardig’.
Misschien moet je Elsevier gaan lezen of andere MSM-propaganda. Denk je nu echt dat we van de dictators afkomen op een nette manier? Jij wilt toch alles en netjes doen, alles ‘op niveau’? Weet wel dat de MSM-propaganda-machine die in dienst staat van de dictators bakken met vuil gooien over alles dat anders denkt.
De FED moet niet het beleid veranderen, ze moeten opgeheven worden. Hetzelfde geldt voor de centrale overheid.
Nederlandse banken hebben in de financiële crisis vele miljarden geleend van de Amerikaanse centrale bank, de Fed. Dat blijkt uit gegevens die persbureau Bloomberg heeft gekregen na een beroep op de wet openbaarheid van bestuur.
Vier Nederlandse banken hebben ruim 45 miljard dollar geleend. Het Nederlands-Belgische Fortis heeft bijna 26 miljard dollar aan noodleningen opgenomen. Rabobank leende 9,1 miljard, ABN Amro 1,5 miljard en ING 8,6 miljard. Aegon leende volgens het overzicht 248 miljoen dollar.
Meer dan bekend (nu.jij)
Dan lees je dit;
Het Witte Huis heeft nog altijd vertrouwen in de mogelijkheden van Europese regeringen om de schuldencrisis te bestrijden. Dat stelde een woordvoerder van de Amerikaanse president Barack Obama vandaag.
“De Europeanen staan voor een moeilijke uitdaging, maar we geloven dat ze zowel de mogelijkheid als de wil hebben om aan hun verplichtingen te voldoen”, aldus de woordvoerder. Hij benadrukte dat de schuldencrisis ook gevolgen heeft voor de Amerikaanse economie.
De zegsman gaf verder aan dat Amerikaanse deskundigen in nauw contact staan met beleidsmakers in Europa. Zo spreekt minister van Financiën Timothy Geithner dit weekeinde in Frankrijk met zijn collega’s van de G8. Daartoe behoren ook Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Italië.
En weet je dat;
Mario Draghi, Nadien was hij van 2002 tot 2005 actief bij Goldman Sachs, als vice president voor de afdeling Europa.
In 2006 volgde hij Antonio Fazio op als gouverneur van de Italiaanse centrale bank. De eerste in functie voor een vernieuwbare periode van zes jaar, tot dan waren alle voorgangers benoemd voor het leven. Als gouverneur is hij ook lid van de raad van gouverneurs van de Europese Centrale Bank.
Op vrijdag 24 juni 2011 maakte EU-president Herman Van Rompuy op Twitter bekend hij door de Europese leiders benoemd is tot de nieuwe president van de directie van de Europese Centrale Bank. Hij is bij de ECB de opvolger van Jean-Claude Trichet.[1]
Even het stoom uit de oren blazen….
De Verenigde Staten krijgen weer inzage in bankgegegevens van Europese burgers. Daarover is in Brussel een akkoord bereikt tussen onderhandelaars van het Europees Parlement, de Europese lidstaten en de Verenigde Staten.
De VS wil inzage in de bankgegevens als onderdeel van de strijd tegen terrorisme.
Privacy
Een vorig akkoord werd in februari door Brussel getorpedeerd, omdat de privacy niet genoeg was gewaarborgd. Als de VS bijvoorbeeld de gegevens vroeg van één Nederlander, werden meteen de gegevens van alle Nederlanders gestuurd.
In de nieuwe deal krijgen de Amerikanen niet langer onbeperkt toegang. Europol gaat er toezicht op houden. Toch kunnen ze inzage krijgen zonder dat er een concrete verdenking is.
Brussel zal de deal waarschijnlijk snel goedkeuren.
IIS [5] reageerde op deze reactie.
@IIS [4]:
EUSSR de onderdaan van Amerika…
“Tijdens deze recessie daalt de vraag, de prijzen moeten zich dus aanpassen aan een kleinere geldhoeveelheid (er is immers door de daling van de vraag naar goederen en diensten minder geld in omloop) waardoor er uiteindelijk deflatie zal optreden.”
Kleine correctie (ik kan het ook fout hebben); de geldhoeveelheid is niet kleiner geworden, de velocity (de omloopsnelheid van het geld) is lager geworden, dezelfde euro wordt minder vaak uitgegeven. Maar het aantal euro’s dat in de economie bestaat, is nog steeds gelijk; er zijn geen euro’s vernietigd.
Perfect artikel, well done!
OK Keynes heeft het allemaal mis volgens de libertariers.We moeten Oostenrijkse school, Ron Paul cs. Hmm. Keynes was wel de man die Bretton-Woods tot stand bracht en geld op basis van de dollar op basis van goud.
Bas V [9] reageerde op deze reactie.
PS. Plus stabile wisselkoersen. Bretton Woods verlaten door Nixon in 71 denkelijk op aanraden van Kissinger.
@chemalot [7]:
Keynes wilde een ontkoppeling van de goudstandaard en het goud werd tijdens Roosevelt’s periode geconfisqueerd. De goudwisselstandaard die in de jaren ’20 (voornamelijk Europa)werd ingevoerd was juist een van de aanwakkers van onevenwichtigheid (naast natuurlijk het beleid van de Federal Reserve).
En het interventionistisch beleid van Hoover.
Er is natuurlijk nog een andere Tall Paul, al is die fysiek misschien niet zo lang. Gisteren was er een soortement van GOP lijsttrekkersdebat. Wie won het debat met straatlengte volgens een MSM MSNBC internet poll?
http://ed.msnbc.msn.com/_news/2011/06/13/6851987-poll-who-won-tonights-gop-debate
Precies, ‘Tall Paul’: 80%.
Die Bachman zombie had als 2de 5%.
Ik zag vrijdag op d etrailer van een duitse collega cheuffeur een hele mooie sticker van Angela Merkel met een engelen kroon om haar hoofd zwevend.De tekest die erbij stond ging inderdaad over inflatie en het juist verhogen van kosten en het met nieuwe regels dwarsbomen van personen en bedrijven.
Je kan mensen aan je onderwerpen door ze beperkende regels op te leggen maar je kan mensen ook onderwerpen door hen een finacieel juk aan te hanger wat je steeds zwaarder belast en het daardoor hen in de vrije beweging beperkt tot je uiteindelijk verkrampt en ineengebogen op het asfalt je laatste rekening betaald alvorens te sterven en zelf na je dood (zie de veelvoud aan voorbeelden in de praktijk) stuurt de overheid je nog rekeningen.
Maar seeds meer mensen keren zich af van dat juk en zijn fabrikant
Een centrale bank is een overkoepelende regulator om zogenaamd inflatie bij te sturen. De onevenwichtige balans tss inflatie en de geldhoeveelheid/ omloopsnelheid is eigenlijk een vernuftig diefstalmechanisme om de slaaf te beroven van zijn koopkracht en miljarden dollars/ euro’s te versassen op hun rekening. Bankiersfamilies die een centrale bank bezitten hebben op die manier een kip met gouden eieren. Schaf die handel af en iedereen heeft de kans om zich rijk te werken. Politici weten dat maar zwijgen als vermoord, ze eten trouwens uit diezelfde ruif.
Bernanke kijkt nu nog tegen heel wat groter probleem aan. Elke verhoging van de rente verhoogt de tekorten van de US overheid. Indien de rente naar 6% verhoogd zou worden, zou de USA 70% van de belasting inkomsten nodig hebben om de rente op de huidige schulden te betalen.
Dus er is simpelweg geen oplossing. Ook het verhogen van de rente voert tot een ineenstorting.
In zekere zin kiest de Fed voor de minst pijnlijke weg: Lage rentes. Het alternatief zou echte deflatie zijn en de daarmee gepaarde faillissementen.
Maar deze minst pijnlijke weg is geen oplossing. Het schuift het probleem voor zich uit tot het te groot geworden is en uit zichzelf zonder enige controle implodeert.
Indien mogelijk, bekijk dit probleem van een afstandje. Het is een probleem zonder oplossing. En dat kan zeer vermakelijk zijn. 😉
Goed artikel, maar net zoals de stagflatie iets was dat nog ooit gebeurd was, is de huidige situatie ook uniek.
Vandaag de dag is een tekort aan sparen geen probleem. Er wat zat gespaard. Sterker nog, in de VS zijn inmiddels veel banken al geld gaan vragen om geld te bwaren. Er is een overschot aan geld. Talloze burgers maar vooral ook bedrijven hebben honderden miljarden geld op bankrekeningen staan.
Er is echter ook een overschot aan schuld. Daar kunnen we elke dag over lezen. Dat zijn echter evident andere mensen en bedrijven. Wat we nu hebben is dus een grote zak geld aan d eene kant en schuld aan de andere kant. dat is een unieke situatie die bijvoorbeeld niet bestond bij de Grote depressie of stagflatieperiode van de jaren 70.
Het huidige kernprobleem is dat diegene met geld het geld niet willen uitgeven. Ze zien zo weinig heil in investeren, dat men een negatieve reeele rente graag voor lief neemt.
De vraag is hoe je dat moet oplossen. Spaarrentes verhogen zal enkel averechts werken.
Let wel, voordat iemand nu meteen gaat reageren, ik ben een voorstander van verhogen van de rente om inderdaad sparen meer rendabel te maken, maar het probleem vandaag de dag is anders dan tijdens de stagflatieperiode waar men via rente een imbalans tussen teveel consumeren en lenen naar sparen kon bewerkstelligen.
Het probleem is nu dat een zeer groot deel van de economie drijft op kunstmatig goedkoop geld lenen. Onze welvaart is harder gestegen dan onze productiviteit. Nu de bubble genapt is, blijven we met schulden achter. Wanhopig proberen we nu te vookomen dat we verlies moeten nemen. Overheden namen private schulden over en private bedrijven met schulden (zoals banken) hebben ook nog steeds grote hoeveelheden zaken op hun balans staan die eigenlijk (deels) afgeschreven moeten worden.
Maar uiteindelijk moet alles toch afgeschreven worden. Dat afschrijven doet ontzettend veel pijn. Een flink deel hebben we al gehad, maar niet alles. Denk aan de staatschulden en met name deze die gevormd zijn de laatste paar jaar via bailouts en garantstellingen van private schulden.
De huidige kunstmatige rente heeft een deel van die pijn uitgesteld door goedkoop lenen aan te moedigen. Overheden en financiele instellingen hopen nu dat ze de rest in een flink aantal jaren kunnen afschrijven, maar ik ben meer een voorstander van versneld aanpakken. Het alternatief is namelijk een Japanse situatie van een generatie lang van stagnatie.
Immers ook in Japan is een enorme berg met spaargeld. Er wordt daat bizar veel gespaard ondanks een rente die al 20 jaar op 0% staat. Japan heeft echter ook een schuld van bijna 300% BNP. Exact wat we nu ook in de VS en de EU zien gebeuren. Er wordt niet et weinig gespaard, er is te weinig mogelijkheid het zinvol te investeren
Overheden moeten grote structurele hervormingen invoeren om de economie te kunnen doen groeien en innovatie en investeringen weer zinvol te maken.
De rente moet daarom omhoog. De huige lage rente is enkel in belang van deze uitstellieden.
Dus ik ben het eens met het artikel dat de hoge rente de stagflatie oploste, het eens met het artikel dat de rente omhoog moet, maar om een iets andere reden.
“Door de oliekraan dicht te draaien wilden ze de prijzen doen stijgen, en ze stegen.”
He doet me bijna denken, qua verteltrant en inhoud, aan het verhaaltje van de steenkapper uit Max Havelaar. Steeds iets nieuws proberen in de hoop, dat dat verbetering brengt; de verbetering krijgen, weer iets nieuws zien en vervolgens steeds verder van huis zijn, totdat men beseft, dat het oorspronkelijke situatie niet slecht was.
Comments are closed.