Dirk de Kaper

Vrijspreker: U leerde afgelopen weekeinde dat u van een kaper afstamde: Dirk Kaper.

Opperdienaar: Ja, iets om trots op te zijn, ik moest even een traantje wegpinken. Die voorvader ging gewoon op schepen af en hield de kapitein een pistool tegen het hoofd en nam de lading over.

Vrijspreker: Maar is dat niet gewoon diefstal?

Opperdienaar: Nee, want de overheid gaf hem een kaperbrief

Vrijspreker: Een kaperbrief?

Opperdienaar: Die brief van de Opperheerser gaf hem het recht om de Opperheerser vijandig gezinde schepen te plunderen zonder dat het plunder was. Kijk de overheid bepaalt namelijk wat diefstal is en wat niet. Zonder overheid zouden de onderdanen daar helemaal over in het duister tasten. Totale chaos zou uitbreken.

Vrijspreker: Eigenlijk net zo iets als een aflaat van de kerk, waarmee je zonden vergeven waren.

Opperdienaar: Zo’n aflaat, daar moest je voor betalen, maar een kaperbrief daar zaten alleen administratiekosten aan vast.

Vrijspreker: Ik snap het verschil nog niet helemaal. Als de geplunderde dan ging protesteren bij de plundering (zo van “hee hee hee, stop daar eens mee, wat denk jij dat je aan het doen bent?”), liet de kaper dan trots zijn kaperbrief zien waarin stond dat het allemaal ok was?

Opperdienaar: Nee, de kaperbrief was een garantie om niet door de eigen roverheid berecht te worden voor de plundering. In dit document is er het volgende over te lezen.

Deze kapers waren geen officieele militairen; – maar evenmin zeeroovers! Zij dienden geen onrechtmatig eigen­belang. Zij deden hun werk als dienst van den Staat. Zij moesten daartoe van uitdrukkelijke kaperbrieven zijn voor­zien. De kaperbrief is de machtiging, de “commissie”, door de regeering verstrekt en met nauwkeurig bepaalde voor­waarden. De kapers moesten zich in hun strijd houden aan de voorschriften en reglementen, van regeeringswege vast­gesteld. Een eed gepresteerd.

De gemaakte prijzen en de opvarenden moesten thuisgebracht en voor de Admiraliteiten in prijsgeding worden verantwoord. Deze Admiraliteiten oefenden ook justitie tegen de misbruiken uit. Wie b.v. onze “Instructie voor de Commissievaarders” herleest, die van het jaar 1702 dateert, zal zien, hoezeer naar geordende regeling werd gestreefd.

Vaak moest ook later eenige vrijheid worden gelaten, omdat anders de kaapvaart te weinig animo vond! Aan tal van bepalingen valt te zien, dat de voordeelen moesten worden uitgebreid, wanneer anders de prikkel ver­slapte. Vergrooting der aandeelen in den buit. Verlaging van het aan de landskas voorbehouden part. En zooal meer. Ook werd door buitenlandsche regeeringen over misbruiken geklaagd en hieraan moest tegemoetkoming betoond. Doch het zit niet anders, als wanneer eene regeering de geldelijke voordeelen voor werving van hare geregelde troepen ver­hoogen moet.

Vrijspreker: In het begin werd er aardig mee verdiend, de Zeeuwse kapers uit Vlissingen maakten in 1 jaar 320 ton goud buit. In totaal maakten ze 2863 schepen buit, waarvan 2703 brits. Op een gegeven moment kwam er echter de klad in.

Opperdienaar: Er ontstond eerst een escalatie van een plunder naar een moordlicentie. De Nederlandse overheid gaf de opdracht aan haar marine om gevangen kapers van de zuidelijke nederlanden direct te verdrinken. Dit werd eufemistisch ‘voeten spoelen’ genoemd. Deze commandos werden echter slecht opgevolgd. De overheid verhoogde de beloning voor voetenspoelen tot 30 gulden per man en een gouden bootsmansfluit ter waarden van 100 gulden. Ook moest de kapitein een eed zweren te zullen voetenspoelen (waarschijnlijk op de bijbel). Ondanks dit alles weigerden ze steeds openlijker gevangen bemanning de voeten te spoelen en gingen ze terug naar gevangenenruil.

De britse overheid maakte uiteindelijk een einde aan het kapersbedrijf door hun marine uit te breiden.

Vrijspreker: Kijk eens aan, waar zouden we zijn als de overheid niet paal en perk stelde aan dit soort misdrijven.

Opperdienaar: Precies, eerst breken we je benen en dan geven we je krukken en dan zeggen we:”Waar zou je zonder ons zijn geweest?” Het werkt altijd.