Voor een econoom is een van de meest fascinerende bezigheden het observeren van consumentengedrag , vooral als dit afwijkt van hetgeen statistisch gezien te verwachten valt.
Een dergelijke gelegenheid werd mij gisteren geboden, toen zich voor de aanvang van een vlucht op Emirates tussen Dubai en Londen op de rij achter mij het volgende afspeelde. (Voor mijn retour London-Jakarta met een stopover in Dubai zowel heen als terug had ik € 745 betaald.)
Een naar hun uiterlijk te oordelen echtpaar van Afrikaanse origine gaf de stewardess de wens te kennen om in ruil voor gespaarde punten een upgrade te verkrijgen naar de meer comfortabele businessklas.
Dit was echter niet mogelijk ,omdat het aantal gespaarde punten nog niet groot genoeg was.
De stewardess stelde toen voor de transactie te verrichten door betaling in geld.
Er bleek een bedrag nodig van € 965 per persoon voor de vlucht van zeven uur en tien minuten : een bedrag van € 2,24 per minuut voor de aan boord door de brengen periode.
Het echtpaar bood betaling aan door middel van een creditkaart die na enige studie slechts geldig bleek tot maart 2011. Na enig gezoek kwam een andere kaart te voorschijn die wel geldig bleek, waarop de transactie voltooid kon worden en het echtpaar verhuisde naar het voorste gedeelte van het vliegtuig.
De hele scène duurde een volle twintig minuten en kon maar net voltooid worden voor het vertrek.
Inmiddels verheugde ik mij over de goede zaak die ik gedaan had, want in mijn weinig aan comfort te wensen overlatende economystoel betaalde ik slechts 41 cent per minuut vliegtijd: een bedrag dat 82 procent lager lag dan het door het echtpaar per persoon betaalde bedrag voor de upgrade.
Economen hebben in deze en dergelijke gevallen gauw de neiging te gaan spreken over het niet bevredigen van behoeften in rangorde van dringendheid. Dit soort gepreek is niet juist : de op basis van vrijwilligheid afgesloten transactie reflecteert het door de betaler op het moment van afsluiting ervaren preferentieschema.
Het gedurende 430 minuten ervaren genotsverschil tussen het zitten in business en economy wordt als meer waardevol ervaren dan het genot te ontlenen aan een bankstel, televisie of het consumeren van een vrij grote hoeveelheid kaviaar, terwijl het alternatief van het deponeren van het bedrag op een samengestelde interest opleverend deposito niet overwogen wordt, want de toekomst is nog zo ver weg.
Dergelijk consumentengedrag hoeft echter niet voort te komen uit het door de consument zelve tijdens de periode van consumptie genoten behoeftenvrediging.
Het kan ook veroorzaakt worden door de mogelijkheid vrienden en kennissen later van het genotene op de hoogte te brengen : “Toen wij gisteren met Emirates in businessklas van Dubai naar London vlogen,……..”
Een dergelijk referentiekader kan leiden tot beoogde gevoelens van bewondering en/of afgunst welke bij derden gerealiseerd worden en tot verhoging van het prestige dat de betrokkenen in hun omgeving genieten.
Dergelijke bestedingspatronen kom ik ook tegen in bepaalde Aziatische landen, waar een à raison van duizenden euro’s aangericht feest leidt tot de onmogelijkheid de volgende ochtend het schoolgeld van een kind te betalen: de pot is leeg en het kind wordt van school genomen.
Het genot en prestige dat het feest oplevert worden hoger gewaardeerd dan de mogelijkheid een opleiding te voltooien waarvan later de vruchten geplukt kunnen worden. Het heden weegt zwaarder dan de morgenochtend aanbrekende toekomst.
De rest van het dorp weet het en ziet het, maar na een week herinnert een ieder zich nog wel de uitzinnige feestvreugde en de rijkelijk vloeiende alcohol resulterend in het schouwspel van een aantal laveloze personen op de drempel van dezelfde woningen waarin zij geacht worden hun kinderen op te voeden, maar niemand spendeert nog een woord aan de gemiste opleidingskans.
Wanneer ik in een dergelijk dorp de plaatselijke medicus voorzichtig de vraag stel,hoe de reactie is van de ( katholieke) kerk waarvan bijna het hele dorp lid is, krijg ik als antwoord dat de priester de eerste is die in staat van dronkenschap geraakt.
Dergelijk gedrag van de onderklasse wordt door sommigen als ongewenst bestempeld en rijp geacht voor een flinke scheut ontwikkelingshulp.
Dit lijkt mij niet juist, want zelfs de onderklasse heeft recht op consumentensouvereiniteit en het bevorderen van eigen afbraak en ondergang.
Hugo van Reijen |
“Het genot en prestige dat het feest oplevert worden hoger gewaardeerd dan de mogelijkheid een opleiding te voltooien waarvan later de vruchten geplukt kunnen worden. Het heden weegt zwaarder dan de morgenochtend aanbrekende toekomst.”
De mentaliteit in het Aziatische dorpje doet mij sterk denken aan die van de Nederlandse roverheid. Ook hier gaat het feesten (lees meer uitgeven dan er binnenkomt) onverminderd voort ten koste van onze kinderen.
Veel mensen twijfelen blijkbaar over hun status – stel ik wel iets voor? Ze willen aan anderen bewijzen dat ze iets voorstellen. Dat doen ze door een dure auto of door in de business class te gaan zitten.
Ik zou alleen business class vliegen als de reis fiscaal aftrekbaar is, anders niet. En misschien zelfs dan nog niet, want vliegen is gewoon niet leuk, zeker niet als je ’s nachts vliegt. Voor een slaapplaats in een vliegtuig tijdens een nachtvlucht zou ik wel iets over hebben.
Voor de meeste mensen is het enorm belangrijk wat anderen van hen vinden. Als je er over nadenkt wat het er toe doet wat anderen er van vinden kom je er al snel achter dat het streven naar erkenning volkomen belachelijk is.
In mijn beroep doe ik er alles aan om aan het verwachtingspatroon van de klant te voldoen – de klant geeft mij zijn geld. Een (te) dure auto past daar zeker niet in. Veel mensen denken daar totaal niet over na en volgen hun instinct.
Emirates vliegt als ik me niet vergis ook op Düsseldorf. Een tussenstop op de luchthaven van Dubai is wel prettig als onderbreking van een lange reis, even winkeltjes en boerka’s kijken. De service aan boord van Emirates is goed, de prijzen concurrerend.
hugovanreijen [4] reageerde op deze reactie.
@Nico de Geit [3]:
En ook op Amsterdam,
Hugo van Reijen
Nico de Geit [5] reageerde op deze reactie.
@hugovanreijen [4]:
Voor mij is Düsseldorf veel dichter bij, en bovendien is parkeren daar goedkoop.