Voor  een  econoom is een van de meest fascinerende  bezigheden het observeren van  consumentengedrag , vooral  als dit afwijkt van hetgeen statistisch gezien te verwachten valt.
Een  dergelijke gelegenheid werd mij gisteren geboden, toen zich voor de aanvang  van een vlucht  op   Emirates tussen  Dubai en Londen op de rij achter mij het volgende  afspeelde. (Voor mijn retour London-Jakarta met een stopover in Dubai  zowel  heen als  terug had ik € 745 betaald.)

Een naar hun  uiterlijk te oordelen echtpaar van Afrikaanse origine gaf de stewardess de wens te kennen om  in ruil voor  gespaarde punten een upgrade te  verkrijgen naar de  meer comfortabele businessklas.

Dit was echter niet mogelijk ,omdat het aantal gespaarde punten nog niet groot genoeg was.

De stewardess  stelde toen voor de transactie te verrichten  door betaling in geld.

Er bleek een bedrag nodig van € 965 per persoon voor de vlucht van zeven uur en tien minuten : een bedrag van € 2,24 per minuut voor de aan boord door de brengen  periode.

Het echtpaar bood betaling aan door middel van een creditkaart die na enige studie slechts geldig bleek  tot maart 2011. Na enig gezoek kwam een andere  kaart te voorschijn die wel geldig bleek,  waarop de transactie voltooid kon worden en het echtpaar verhuisde  naar het voorste gedeelte van het vliegtuig.

De hele scène duurde  een volle twintig minuten en kon maar net voltooid worden voor het vertrek.

Inmiddels  verheugde ik mij over de goede zaak die ik gedaan had, want in mijn weinig aan comfort  te wensen overlatende  economystoel betaalde  ik slechts 41 cent per minuut vliegtijd: een bedrag dat  82  procent lager lag dan het door het echtpaar per persoon betaalde bedrag voor de upgrade.

Economen hebben in deze en dergelijke gevallen gauw de neiging te gaan spreken over het niet  bevredigen van behoeften in rangorde van dringendheid. Dit soort gepreek is niet juist :  de op basis van vrijwilligheid afgesloten transactie reflecteert het door de betaler op het moment van afsluiting  ervaren preferentieschema.

Het  gedurende   430  minuten ervaren genotsverschil tussen het zitten in business  en economy  wordt  als meer waardevol ervaren dan het genot te ontlenen aan een bankstel, televisie of het consumeren van een vrij grote hoeveelheid kaviaar, terwijl het alternatief van het deponeren van het bedrag op een samengestelde interest opleverend  deposito  niet overwogen wordt, want de toekomst is nog zo ver weg.

Dergelijk  consumentengedrag  hoeft echter niet voort te komen uit het door de consument zelve  tijdens de periode  van consumptie genoten behoeftenvrediging. 

Het kan ook veroorzaakt worden door de mogelijkheid  vrienden en kennissen later van het genotene op de hoogte te brengen : “Toen  wij gisteren met Emirates in businessklas van Dubai naar London vlogen,……..”

Een dergelijk referentiekader kan leiden tot beoogde gevoelens van bewondering en/of afgunst welke  bij derden gerealiseerd worden  en tot verhoging van het prestige dat  de betrokkenen in hun omgeving genieten.

Dergelijke  bestedingspatronen kom ik ook tegen in bepaalde Aziatische landen, waar een à raison  van duizenden euro’s  aangericht feest leidt tot de onmogelijkheid  de volgende ochtend het schoolgeld van een kind te betalen: de pot is leeg en het kind wordt van school genomen.

Het genot en prestige dat het feest oplevert  worden hoger gewaardeerd dan de mogelijkheid  een opleiding te voltooien waarvan later de vruchten geplukt kunnen worden.  Het heden weegt zwaarder dan de morgenochtend aanbrekende toekomst.

De rest  van het dorp  weet het en ziet het, maar na een week herinnert  een ieder zich nog wel de  uitzinnige feestvreugde  en de rijkelijk vloeiende alcohol resulterend  in  het schouwspel  van een aantal  laveloze  personen  op de  drempel van dezelfde woningen waarin  zij geacht worden  hun kinderen op te voeden, maar niemand   spendeert  nog een woord aan de gemiste opleidingskans.

Wanneer ik in een dergelijk dorp  de plaatselijke medicus voorzichtig de vraag stel,hoe de reactie is van de ( katholieke) kerk waarvan bijna het hele dorp  lid is, krijg ik als  antwoord dat de priester de eerste is   die in staat van  dronkenschap  geraakt.

Dergelijk gedrag  van de onderklasse wordt  door sommigen als  ongewenst  bestempeld en  rijp geacht voor een flinke scheut ontwikkelingshulp.

Dit lijkt  mij niet juist, want zelfs de onderklasse heeft recht op consumentensouvereiniteit  en  het bevorderen van eigen afbraak en ondergang.


Hugo van Reijen

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

5 REACTIES

  1. “Het genot en prestige dat het feest oplevert worden hoger gewaardeerd dan de mogelijkheid een opleiding te voltooien waarvan later de vruchten geplukt kunnen worden. Het heden weegt zwaarder dan de morgenochtend aanbrekende toekomst.”

    De mentaliteit in het Aziatische dorpje doet mij sterk denken aan die van de Nederlandse roverheid. Ook hier gaat het feesten (lees meer uitgeven dan er binnenkomt) onverminderd voort ten koste van onze kinderen.

  2. Veel mensen twijfelen blijkbaar over hun status – stel ik wel iets voor? Ze willen aan anderen bewijzen dat ze iets voorstellen. Dat doen ze door een dure auto of door in de business class te gaan zitten.

    Ik zou alleen business class vliegen als de reis fiscaal aftrekbaar is, anders niet. En misschien zelfs dan nog niet, want vliegen is gewoon niet leuk, zeker niet als je ’s nachts vliegt. Voor een slaapplaats in een vliegtuig tijdens een nachtvlucht zou ik wel iets over hebben.

    Voor de meeste mensen is het enorm belangrijk wat anderen van hen vinden. Als je er over nadenkt wat het er toe doet wat anderen er van vinden kom je er al snel achter dat het streven naar erkenning volkomen belachelijk is.

    In mijn beroep doe ik er alles aan om aan het verwachtingspatroon van de klant te voldoen – de klant geeft mij zijn geld. Een (te) dure auto past daar zeker niet in. Veel mensen denken daar totaal niet over na en volgen hun instinct.

Comments are closed.