Het nut van pijn

De natuur is soms uiterst wreed. Parasieten en stekende insecten maken het leven van mens en dier soms tot een hel. Minuscule bacteriën weten schitterende complexe levensvormen als zoogdieren ten gronde te richten. Met pijn, pus, etterende wonden en heel veel leed. Hetzelfde doen virussen.

Waarom staat de evolutie (dan wel de opperheer) dit lijden toe? Waarom wordt pijn niet vervangen door iets beter draagbaars? Als we al te gronde moeten vallen aan ziektes of roofdieren, waarom is de natuur niet genadig? Waarom niet een alternatief voor die gekmakende mens en dieronterende pijn?

Er is een simpel antwoord te geven en dat is dat zwakkere signalen niet helpen. De alcoholist weet wat hij doet. Net als de roker. Toch volharden ze in hun gedrag. De katers en de rokershoest zijn te zwakke stimuli voor velen om gedragsverandering te bewerkstelligen. De evolutie dan wel de schepper heeft hier de pijndrempel voor de mens nog te laag gelegd, met alle gevolgen van dien.

Het evolutionaire alternatief voor pijn zou niet werken als het niet heel sterk is. Een evolutionaire rode vlag, doe dit niet want anders dan betaal je later een hoge prijs, werkt niet voldoende. Iemand die in een vuur staat en slechts een milde hitte voelt in combinatie met een mentale rode vlag zal veel minder snel geneigd zijn zich in veiligheid te begeven. En mens met een normale pijntolerantie springt meteen het vuur uit en rent richting dichtstbijzijnde sloot om zichzelf te blussen. Veel diersoorten geconfronteerd met gevaren zullen in bepaalde situaties een zeker pijnniveau (en soms ook angstniveau) dienen te voelen willen ze succesvol zijn op de evolutionaire ladder.

Eenzelfde redenering geldt voor een samenleving. Niet alleen is overheidsingrijpen over het algemeen immoreel en verwerpelijk. Buiten het morele aspect zijn er ook andere aspecten waardoor overheidsingrijpen zo’n verwerpelijke invloed heeft.

Een zo’n aspect is de strijd van de overheid tegen “pijn”. Pijn betekent in deze onder meer het dragen door het individu van de negatieve gevolgen van zijn eigen handelen. Dat is iets dat de overheid vaak door middel van minimum loon, sociale zekerheid en andere vormen van wetgeving probeert te mitigeren.

We zijn dit intussen zo gewend dat we er niet meer vreemd van opkijken. Sommige families wonen al drie generaties in gesubsidieerde woningbouw  dan wel woningen van woningbouwverenigingen. En krijgen huursubsidie / toeslag. Volksverzekeringen en ziekenfondsen bestaan al vele decennia. Niemand hoeft te sparen voor hogere ziektekosten verzekeringspremies voor zijn oude dag. Of geld opzij te leggen voor die mogelijk aan te leggen traplift dan wel de electrische scootmobiel als de benen niet meer willen. De overheid regelt dat.

Het gevolg is dus een afname van het eigen verantwoordelijkheids gevoel. Pijnreductie betekent verminderde overlevingskans in de natuur. In de economie betekent pijnreductie stagnatie en dat andere landen en economieën ons land voorbij streven. De EU en de VS hebben een gigantische macht en kapitaal. Echter weten veel economische lilliputters uit de derde wereld en daarnaast een deel van de bric landen ons eruit te groeien. De economische koek wordt thans al veel eerlijker verdeeld, de derde wereld en China / India eten er relatief meer van dan in het verleden. De landen met de minste aandacht voor het welzijn van de bevolking weten door economische groei juist een veel beter uitgangspunt voor hun bevolking te scheppen dan landen die bezig zijn met het beschermen van een bevolking tegen zichzelf. Pijn, en ook economische pijn, heeft een doel. De harde waarheid is dat economische pijnbestrijding, in welke vorm ook, niet zal werken en contraproductief is (behalve in geval van euthanasie wellicht).

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

NB: uit naastenliefde helpen hoeft niet verkeerd te zijn, met name als het vrijwillige acties zijn. En mensen benadert die in principe alles goed hebben gedaan maar toch aan het korte einde trekken. Voorbeeld, juwelier die zichzelf in dit land niet mag verdedigen en uit de verzekering is gezet en weer het slachtoffer wordt.