1 februari 2012: een zwarte dag voor het internet
Een zwarte dag voor de Vrijheid! Het persbericht van Theo de Vries, dir XS4ALL maakt dit duidelijk!

Vandaag is een zwarte dag.
Voor het eerst in de geschiedenis wordt een Nederlandse ISP gedwongen om een buitenlandse website onbereikbaar te maken: op last van de Rechtbank Den Haag moet XS4ALL vanaf vandaag een aantal IP-adressen en domeinen blokkeren, om te zorgen dat de website van de Pirate Bay onbereikbaar wordt voor onze klanten.

De rechter vond de informatievrijheid – een grondrecht van alle Europese burgers – minder zwaarwegend dan de commerciële belangen van de entertainment-industrie.
De rechter vond zelfs dat beslissingen over het inperken van die informatievrijheid voortaan wel door de stichting BREIN genomen kunnen worden, zonder dat er nog een rechter aan te pas komt.

Ik ben het zeer oneens met het vonnis, om heel veel redenen. Drie daarvan licht ik toe:
1: IP-adressen blokkeren gaat veel te ver
De rechter heeft ons bevolen 3 IP-adressen te blokkeren. Dat is een ongelooflijk – en onacceptabel – zware maatregel. De betreffende IP-adressen staan weliswaar op naam van de Pirate Bay, maar dat wil niet zeggen dat er louter illegale zaken op gebeuren. Op een van de adressen, 194.71.107.19, is alleen maar het woord yeah te zien. Toch moet het geblokkeerd worden. Dat klinkt bizar, maar het is waar. Je kunt het zelf checken, maar helaas niet via een XS4ALL-verbinding.

Aan het woord yeah kan toch niets illegaal zijn? BREIN laat weten dat dat ook niet de reden is: het betreffende IP-adres zou gebruikt worden om de Pirate Bay op te bouwen. Wat dat precies betekent, is onduidelijk. Maar het klopt in ieder geval wel dat achter het betreffende IP-adres meer schuil kan gaan dan alleen dat ene woordje. Achter één enkel IP-adres kunnen honderden websites zitten. Bij XS4ALL doen we dat zelf ook zo: bij onze Shared Webhostingdiensten delen meerdere klanten één server, ze delen dus met meerdere websites één IP-adres. Als je zo’n IP-adres blokkeert, worden alle websites op dat adres allemaal in één klap onbereikbaar, terwijl het heel goed mogelijk is dat daarmee waardevolle, legale informatie geblokkeerd wordt. Sterker nog, het is zeer onwaarschijnlijk dat er op een IP-adres alleen maar illegale informatie staat. En dus zou een heel IP-adres nooit zomaar helemaal geblokkeerd mogen worden. Er is geen manier om te controleren hoeveel, en welke, websites er allemaal op een IP-adres staan. Dus de rechter kan nooit zeker weten dat hij met zijn beslissing niet honderden onschuldige websites dupeert. En het ongezien, en zonder zwaarwegende reden ontoegankelijk maken van informatie is in strijd met de informatievrijheid. Die informatievrijheid is een recht dat is vastgelegd in artikel 10 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.
Dit is dus een maatregel die je misschien mag verwachten in China of Iran, maar niet in Europa.

2: BREIN mag de zwarte lijst naar believen uitbreiden
Niet alleen heeft de rechter bevolen een lijst IP-adressen en domeinen te blokkeren, hij heeft bovendien BREIN het recht gegeven de lijst met adressen zonder enige controle uit te breiden. Als BREIN een adres aan de zwarte lijst wil toevoegen, is het voldoende om ons een faxberichtje met de uitbreiding te sturen. Wij zijn dan verplicht om ook die extra adressen te blokkeren. En daarmee bepaalt BREIN feitelijk wat onze klanten wel en niet mogen zien. Een zeer kwalijke zaak: want àls er al reden is om informatie te censureren, dan mag dat alleen nadat een rechter heeft gecontroleerd of er werkelijk een geldige reden is. Maar in dit geval vond de rechter dat niet nodig: hij gaf BREIN carte blanche om adressen aan de zwarte lijst toe te voegen zonder voortaan langs de rechter te hoeven. BREIN is een partijdige, private organisatie. Een lobbyclub van de internationale entertainment-industrie. Zo’n organisatie mag natuurlijk nooit de macht krijgen om beslissingen te nemen die alleen door een onpartijdige rechter genomen mogen worden. En zelfs als BREIN zich volledig onpartijdig zou opstellen, en elke beslissing zeer zorgvuldig zou nemen, dan nog is het zeer onwenselijk om zonder controle adressen aan de lijst toe te voegen: een foutje is immers zo gemaakt. De zwarte lijst zal in de loop van de tijd groeien, misschien zelfs heel snel. Hoe langer de lijst wordt, hoe groter de kans dat er fouten in sluipen. En dat er dus ten onrechte websites geblokkeerd worden. Controle is dus onontbeerlijk.

3. Een blokkade lost niets op
Dat een blokkade een hoop kwaad doet, is dus wel duidelijk. Maar levert het ook wat op? Hoogstwaarschijnlijk niet. Blokkades op internet zijn, voor wie een beetje moeite doet, altijd te omzeilen. De internetters die BREIN wil tegenhouden, worden dus niet tegengehouden. Tegelijkertijd wordt wel onschuldige informatie geblokkeerd. Blokkeren mist dus aan twee kanten doel.
De entertainment-industrie klaagt dat ze miljoenen verlies lijden door illegaal filesharen. Maar door deze blokkade komen de miljoenen heus niet ineens binnenrollen. Daarvoor moet de industrie op zoek naar nieuwe ideeën.
De wereld is veranderd, oude businessmodellen raken achterhaald. Om mee te blijven doen, moet je meeveranderen. ‘Dat kan niet, want we kunnen niet concurreren met illegale sites als de Pirate Bay’, roept BREIN altijd.
Dat is onzin. Sinds de introductie van legale diensten als Spotify stappen downloaders massaal over op betaalde streamingdiensten, las ik afgelopen zaterdag nog in Het Parool. De NVPI, een collega-organisatie van BREIN, signaleert dat veel jongeren overstappen naar legale streamingdiensten. Het is tijd dat ook BREIN gaat inzien dat ze hun energie echt beter kunnen steken in het bedenken van iets nieuws, in plaats van te vechten voor iets dat inmiddels oud en achterhaald is. Hun gevecht tegen de moderne tijd lost niets op, maar maakt een hoop stuk.

We gaan natuurlijk in hoger beroep tegen deze uitspraak. En we hebben er alle vertrouwen in dat de volgende rechter de juiste afweging zal maken. Zodat de blokkade weer kan worden opgeheven en deze zwarte periode hopelijk maar heel kort hoeft te duren.
Theo de Vries
Algemeen directeur XS4ALL